De IJmuider spoorlijn - korte geschiedenis en plaatjes

[Vislijn]

Ha, da's leuk om te horen. Veel leesplezier dan, je kunt voorlopig wel even voort 

Nog even terug naar Sail:



Het is 12 augustus 1980. Op de in die tijd anders zo slaperige halte IJmuiden-Casembrootstraat stapt tijdens Sail'80 ineens een enorme menigte uit de trein om aan het eind van het evenement de doortocht van de zeilschepen van Amsterdam terug naar zee te zien. NS zette extra lange treinen in op de IJmuidenlijn. Hier staan twee gekoppelde treinstellen Plan V langs het perron. De extra lange trein is kennelijk nét niet ver genoeg doorgereden, waardoor de achterzijde niet 'vrij' staat en de mensen zich, om het perron te kunnen verlaten en de Kanaaldijk te bereiken, via het overpad om het einde van de trein heen moeten wurmen. Ze hoefden vervolgens alleen deze Kanaaldijk over te steken om een vrij zicht te hebben op het Noordzeekanaal met de schepen. Helemaal verantwoord leek dit me niet. Wat een gekkenhuis. Ik was er zelf ook bij op die dag, maar kwam met de fiets. Ik was toen tien jaar oud.

Links de bebouwing langs de IJmuiderstraatweg. De man uiterst rechts, met de fiets en lange regenjas, is volgens mij de bekende schrijver en volkskundige J.J. Voskuil, die later de monumentale roman "Het Bureau" zou schrijven, bestaande uit zeven delen met in totaal 5500 pagina's. De roman zorgde in de jaren rond de eeuwwisseling voor een echte rage, met lange rijen voor de boekhandel wanneer er een nieuw deel verscheen. Een prachtig boek, een van mijn favorieten. Als dat inderdaad Voskuil is, dan is dat wel een leuke toevalstreffer.

Foto Beeldbank De Boer via Noord-Hollands Archief, no. NL-HlmNHA_1478_19649K00_35

[Vislijn]

In de beeldbank van de Historische Kring Velsen kwam ik deze fraaie, sfeervolle plaat tegen, deze kende ik nog niet. Staand op de Julianabrug kijken we in noordoostelijke richting en zien de trein naar IJmuiden naderen, een nog groen treinstel Plan V. De trein is zojuist vertrokken van de halte IJmuiden-Julianakade, die we op de achtergrond zien liggen, in de boog in het spoor. Ook de spoorwoning bij de halte is goed zichtbaar. Daarachter de schoorstenen van de PEN-centrale te Velsen-Noord, aan de andere kant van het kanaal dus. De trein rijdt door de geul tussen links de Wilhelminakade en rechts de Julianakade. De bomen die vol in blad staan en het dichtbegroeide talud maken het een fraai zomers plaatje.

De treinreis van de halte Julianakade naar het eindstation IJmuiden was een korte, de beide stations lagen minder dan een kilometer uit elkaar.
Ten tijde van deze foto waren beide sporen nog in gebruik voor doorgaand treinverkeer (plus het spoor rechts dat naar het emplacement en de haven- en kadesporen voerde). Vanaf 1972 echter gingen de doorgaande treinen van en naar IJmuiden over één spoor, via het overloopwissel op de achtergrond. Het spoor waar hier de trein rijdt werd toen afgesloten met een stootjuk, er werd vaak materieel opgesteld.

Deze treinstellen verschenen in 1966 voor het eerst in de dienstregeling en werden vanaf 1968 geel geschilderd. We moeten de foto dus dateren tussen 1966 en 1972.

Foto Jan Riedijk, collectie Jan Riedijk, Beeldbank Historische Kring Velsen fotonummer 001278

[Vislijn]

Op KlassiekeBeveiliging.com is deze prachtige foto van R. Ankersmit te vinden. Vanaf het oostelijk perron van de halte IJmuiden-Julianakade zien we loc 2269 met negen goederenwagens naderen als buurtgoederentrein Amsterdam Watergraafsmeer - IJmuiden. Links het Noordzeekanaal met de schoorstenen van de PEN-centrale te Velsen-Noord. Rechts verdwijnt de trein naar Haarlem en Amsterdam juist uit beeld. Ankersmit heeft dus geluk gehad, voor hetzelfde geld was de goederentrein net schuilgegaan achter het treinstel.

Links zien we nog net het wissel van de aftakking naar de voormalige, veel oudere PEN-centrale in IJmuiden, die later als conservenfabriek en weer later als "Witte Tejater" in gebruik is geweest.
De foto dateert van 20 februari 1960.

[Daan!]

Wat werd er vervoerd in die buurtgoederentrein?

[IJmc]

In die witte wagens vis (waarschijnlijk leeg retour)?
In de E's kolen.
En in de gesloten wagen iets van stukgoed?

[Vislijn]

Gisteren zagen we DE-loc 2269 met een buurtgoederentrein de halte Julianakade naderen. Later op diezelfde dag, 20 februari 1960, legde de bekende fotograaf R. Ankersmit de terugkeer van de locomotief vast.



De 2269 keert na het aanbrengen van de goederentrein op het IJmuidense emplacement als losse loc terug naar Haarlem Goederen. Ankersmit stond intussen iets verder naar het oosten, dichterbij de halte Casembrootstraat. We kijken nu westwaarts, richting zee dus. Rechts de Kanaaldijk, links de bebouwing langs de IJmuiderstraatweg. Interessant is dat we links van de loc de aftakking zien van het Gasbedrijf, dat achter de zichtbare bebouwing links lag. Hier werden wagens met propaan gelost, dit gebeurde meestal 's nachts. Het propaan werd bijgemengd bij het stadsgas wanneer er een gestegen vraag naar gas was en er tekorten dreigden. Over deze aftakking, die maar kort bestaan heeft, is niet heel veel bekend. Na de komst van het aardgas was het niet meer nodig om propaan bij te mengen. De aftakking verdween rond 1962 al. Iets meer over deze aftakking is hier en hier te vinden. Bij mijn weten is dit de enige min of meer duidelijke foto van de aftakking, dus alleen al om die reden is dit een interessante foto.

De loc was in februari 1960 nog niet voorzien van een geluiddemper, maar die zou niet lang meer op zich laten wachten. Boven de loc steekt de torenspits van de St. Gregoriuskerk uit, rechts van de loc de voormalige PEN-centrale die gisteren al even werd vermeld.

Foto R. Ankersmit via www.Klassiekebeveiliging.com (deeplink), zie https://www.klassiekebeveiliging.com/Foto/images/IJm(11).jpg

[VAM65]

Deze link doet het beter: https://klassiekebeveiliging.com/seinhuizenIJm.htm

[Vislijn]

Ha dank je wel!

[Servé]

In het oude BVS (bedieningsvoorschrift) van IJmuiden wordt ook gesproken over de gasaansluiting:

Moet de trein op de aansluiting Gasfabriek wagens uitzetten,of opnemen, dan bedient T nadat de toestellen in de normale stand zijn teruggebracht. het wisselvenster (19), waardoor in post Aansl. Gasfabriek
het wisselvenster (1) vrij wordt.

Met het bloktoestel in post aansl Gasfabriek is gekoppeld de sleutel B(?)36/St³⁶

Dit houdt in dat de trein die gaswagens ophaalt/neerzet vertrekt uit IJmuiden richting de aansluiting. Vervolgens geeft de Treindienstleider een venster, zodat de sleutels die bij de aansluiting in een klein blokkastje zitten vrijgemaakt worden, zodat het wissel en stop/ontspoorblok bediend kunnen worden. Het is níet mogelijk om de trein "op te sluiten" op de aansluiting, dus de trein moet weer weg zijn voordat er een andere trein van IJmuiden richting Velsen kan rijden.

[IJmc]

Links zien we nog net het wissel van de aftakking naar de voormalige, veel oudere PEN-centrale in IJmuiden, die later als conservenfabriek en weer later als "Witte Tejater" in gebruik is geweest.

Onder de loc zie ik ook een opgebroken aftakking.
De railstoel is typisch voor een wissel.

[Huup]

Waar leidde dat wissel heen?

[Rick]

Onder de loc zie ik ook een opgebroken aftakking.
De railstoel is typisch voor een wissel.

Dat is het wissel waar het om gaat, het andere is een contrarail: https://www.stationsweb.nl/afbeelding.asp?dir=ijmuidenjulianakade&num=5

[IJmc]

Duidelijk .

[Huup]

Waar leidde dat wissel heen?

Djiez, staat er onder, Huup!

[Vislijn]

Hoewel deze aftakking naar de PEN-centrale (later conservenfabriek "Neerlandia") al in de loop van de jaren 60 verdween, was het tracé ervan nog lange tijd duidelijk te herkennen, hier in december 1983:



Foto Roelof Hamoen via Railromantiek

Op 1 december 1983 kijken we, met de oude centrale in de rug, in oostelijke richting waar het hoofdspoor enige tijd, tot aan het Pontplein, parallel liep aan het Noordzeekanaal. Volgens het fotobijschrift was deze aftakking aangelegd op het oorspronkelijke, rechtdoor lopende tracé van de lijn naar het eerste station IJmuiden, dat vlakbij de sluizen lag en tot 1898 dienst deed. Pas daarna werd het latere station IJmuiden geopend op de plek waar het tot 1995 heeft gelegen, dichter bij de vishallen. Vandaar ook dat de spoorlijn hier sindsdien in zuidelijke richting afboog, zoals op de foto goed te zien is.

Het is zo te zien een heldere, koude dag. Een diesellocomotief van de serie 2200 nadert op weg naar IJmuiden, vermoedelijk met lege koelwagens voor visvervoer. Links de Kanaaldijk en het Noordzeekanaal. Ten tijde van deze foto was het reizigersvervoer op de lijn al enige maanden gestaakt, maar de bovenleiding was nog aanwezig. Kort daarna zou worden begonnen met het verwijderen ervan. Een prachtige foto, jammer dat de resolutie wat aan de lage kant is.