Projekt 083-338

[Deetrein]

Controle cijfer berekenen
Vermenig het zesdelig locomotiefnummer met 121212.
De cijfers van dat getal worden één voor één vermenigvuldigd met de corresponderende cijfers van het locomotiefnummer. Daarna alle cijfers bij elkaar optellen en van het eerst hogere tiental aftrekken. Het restgetal is het controle cijfer.
Voorbeeld:
Locomotiefnummer:
0 1 2 0 6 4
1 2 1 2 1 2 x
0 2 2 0 6 8
0+2+2+0+6+8 = 18
20-18 = 2
012 064-2

Mvg, Erich

[basjuh1981]

Het was een paar keer goed lezen, maar ik begrijp het

Ik ben bij dat ik TP 3 rijd

[Reinout van Rees]

Het ontgaat mij toch een tikkie wat een schilder met het eventueel wel of niet gebruiken van het woord "Baureihe" na 1968 te maken heeft.
Maar aangezien een ICE nog steeds als bijvoorbeeld Baureihe 406 aangeduidt wordt meen ik dat dat toch wel het geval is.

Maar waarom is een oliegestookte lok van de Baureihe 01.10 dan geen lok van de Baureihe 012?!?


Raargh,, ok.... Die Magritte is de &%^$* van die "dit is geen pijp" $#*&%.
Wij worden hier tot waanzin gedreven en meneer zit grapjes over onze arme rug uit te halen.... Tijd om vanavond therapeutisch eens wat aan m'n draaischijf te klooien

Reinout

[puntenglijder]

Ik ben blij dat ik periode 2 rij.

Niks te maken met dat ge emmer van de DB en de baureihe blijven gewoon bestaan.
Het is net of je je pas geboren kind Piet noemt en 20 jaar later word het Pierre ,en dat allemaal omdat er een computer nr aan moet hangen.

Kees

[ex44]

Och, als je eenmaal dat nummeringssysteem zo'n beetje snapt, is dat gedoe met die computernummers niet zo'n probleem meer.
En ook het "oude" systeem kent nog wel hersenkrakertjes, de nummering van Kleinloks bijvoorbeeld. Maar ook hier geldt: als je je er een beetje in verdiept is het misschien niet direct een open boek, maar je kunt het boek wel open krijgen.

@Reinout: het is altijd goed om de dingen van verschillende kanten te benaderen, in dit geval niet alleen van de 'wetenschappelijke' kant, maar ook de 'artistiek-filosofische", als ik even zo pedant mag zijn 

[wob]

Ik vond het eigenlijk een heel overzichtelijk verhaal, Jan .

Stoomlocs met computernummers. Ik vind het eigenlijk niet matchen, maar juist daarom zo leuk. Misschien ook wel omdat het aangeeft dat de stoomtractie nog van een recent verleden is.

Even terzijde:
In de DDR werkte men ook met computernummers voor hun stoomlocs, maar daar verviel de eerste "0". Dat ziet er veel minder geavanceerd uit, vind ik, al kan ik niet zeggen waarom.

Doe mij maar DB tp IV (en jammer dat er maar een paar Baureihen (Dampf) zijn die het tot die tijd hebben uitgehouden)

Groet, Bas

[ex44]

Bedankt, Bas 

Ik ben het wel met je eens dat stoomloks en computernummers eigenlijk niet bij elkaar lijken te passen. Bij veel Baureihen vind ik het wel meevallen, zoals 023 en 050 en zo, maar als ik loks van de Baureihen 001 of 003 zie vind ik het wel erg vreemd lijken. Maar goed, zo gaan (gingen) die dingen. Toen de gele nummerborden werden ingevoerd moest ik daar ook heel erg aan wennen, ik heb die nog heel lang geassocieerd met militaire voertuigen...

Dat de DR z'n eigen computernummersysteem had weet ik, al moet ik zeggen dat ik me daar absoluut nooit in verdiept heb. Het enige wat me wat dat betreft te binnen schiet is dat de 01'en met REKO-ketel een 5 als eerste cijfer van het volgnummer kregen, vandaar de type-aanduiding 01.5. Maar het zou zomaar kunnen dat dat niet eens iets met computernummers (eigenlijk heet dat EDV gerechte nummers, Elektronische DatenVerarbeitung) te maken heeft omdat dat al eerder werd ingevoerd. Geen idee.

EpIV begint me wel steeds meer te boeien, toch "heb" ik nog steeds meer met EpIII.

@Erich: nog bedankt voor het uitleggen van hoe het controlenummer wordt berekend! 

[Modellbahnwagen]

Hallo Jan, gemoderniseerde 01-en bij de Reichsbahn werden in de 500 nummering gegroepeerd, het oude volgnummer is daarin niet meer terug te vinden. Dat heeft inderdaad niks met de EDV nummering van een aantal jaar later te maken. Bij de DR werd met invoering van het EDV systeem in 1970 bij stoomlocs op een andere manier dan bij de DB onderscheid gemaakt tussen oliegestookte en kolengestookte machines.

Vooraf aan het bestaande volgnummer werd toegevoegd:
0 = ölfeuerung, oliestook.
1 = rostfeuerung, stoken via het rooster in de vuurkist, kolen dus.
9 = kohlenstaubfeuerung, verpulverde kolen onder druk de geïsoleerde vuurkist ingeblazen.

Bijvoorbeeld de 01 531 werd als "rostlok" (roosterloc) in 01 1531-1 (controlecijfer berekend met bovenstaand sommetje) omgenummerd. Volgens mij echter heeft deze loc tot 1982 rondgereden als 01 0531-2 en daarna teruggebouwd naar kolenstook ivm de oliecrisis 1981-82 in de DDR.

Bij sommige locseries waarvan de volgnummers al boven de 1000 kwamen en nog steeds conventionele kolenstook hadden, werd het nummer eenvoudig zo behouden en alleen een controlecijfer toegevoegd.

Daardoor hebben oliegestookte 50-ers in ongeveer tien jaar tijd vier verschillende nummers gehad. Eerst de reconstructie van "oude" 50 tot rekolok, daarna ombouw naar oliestook en daarna invoering van het EDV systeem. Dus van bijvoorbeeld van 50 xxx naar 50 3572, naar 50 5072 en als laatste naar 50 0072-4.

Daar waar de DB bij oliestook een nieuw baureihen nummer werd ingevoerd, behielden de locs van de DR hun oude baureihe nummer en kwam het verschil in stookwijze in het volgnummer tot uiting.

[ex44]

Bedankt Richard 
Dat brengt al iets meer structuur in het chaotische beeld wat ik tot nu toe had.
Wel frappant dat beide Duitse maatschappijen dezelfde formule voor de berekening van het controlegetal gebruiken... 

Goed.
Ergens hierboven hebben we het zijdelings even over de Baureihen 43 en 44 gehad, en waarom een 43er geen oliestook is en een 043er wel. Misschien is het nuttig om dat even in een groter kader, of een grotere context, wat je maar wil, te plaatsen zodat e.e.a. nog wat duidelijker en (hopelijk) begrijpelijker wordt.

Al vrij vlot nadat de oprichting van de Deutsche Reichsbahn een feit was, was ook het concept van het Einheitslokomotivprogramm uitgekristalliseerd. In dat programma waren diverse soorten lokomotieven voor evenzovele doeleinden gepland. Dat men allereerst begon met de bouw van de Baureihen 01 en 02, had te maken met het gegeven dat de reizigerstreinen steeds zwaarder werden, gepaard aan de behoefte aan hogere snelheden.

Voor de goederendienst was aan een zware lokomotief in eerste instantie niet eens echt behoefte: men beschikte over overvloedige bestanden Länderbahnloks als BR'n 55, 57 en 94, om maar een paar te noemen.
Toch startte men in 1926 met de bouw van tien stuks BR 44 en parallel daaraan tien stuks BR 43. De bedoeling was om door die twee uitvoerig te testen en te vergelijken uit te vissen op welke versie men z'n kaarten zou gaan zetten. De tweecilinderloks BR43 waren, vergeleken met de loks BR 44, wat spaarzamer in stoom- en kolenverbruik. Iets wat de nogal op Pruissische leest geschoeide beoordelingscommissie zeer welgevallig was. Pas in de hogere snelheidsregionen gecombineerd met hogere treingewichten was de driecilinder-44er voordeliger in het gebruik. Bedenk daarbij dat door de ingewikkelder driecilinderconstructie de BR 44 wat onderhoudsgevoeliger was en je begrijpt dat men inzette op de bouw van de Baureihe 43 en er nog 25 exemplaren aan de eerste tien toegevoegd werden.


_{Bron plaatje: Von Rainerhaufe in der Wikipedia auf Deutsch, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12454225}

Echter, omdat de gevraagde snelheden in het goederenvervoer toenamen, stapte men van het plan om meer 43ers te bouwen af en werden er vanaf 1928 alleen nog maar lokomotieven BR 44 gebouwd. Immers, bij hogere snelheden waren die voordeliger in het gebruik dan de loks BR 43.

Na WOII waren er op het gebied van de Westelijke bezettingszones geen lokomotieven BR 43 aanwezig; die bevonden zich allemaal in de SBZ (Sovjetische BesatzungsZone), waardoor de (latere) Bundesbahn alleen over lokomotieven van de Baureihe 44 beschikte.
Zoals je weet, werd een aantal 44ers vanaf ergens eind jaren '50 omgebouwd op oliestook. Voor de nummering maakte dat geen verschil, de 44ers bleven als 44ers door het leven gaan, of ze nu oliegestookt of kolengestookt waren. Tot 1 januari 1968, de beruchte datum waarop bij de Deutsche Bundesbahn alle lokomotieven een nummer kregen dat voor de EDV geschikt was: drie cijfers voor het Baureihennummer (waarvan het eerste altijd een nul was als het een stoomlokomotief betrof), een uit drie cijfers bestaand volgnummer gevolg door een controlegetal.

Zoals we hierboven al zagen maakte de Bundesbahn van de gelegenheid gebruik om onderscheid te maken tussen kolengestookte en oliegestookte loks, bij de BR 01.10 werd dat 011 voor de kolen- en 012 voor de oliegestookte versie.
Bij de kolen- en olie-44ers ging dat precies zo: 044 voor de kolen- en 043 voor de oliegestookte versie. De cijfercombinatie 043 kon zonder bezwaar gebruikt worden omdat alle oorspronkelijke 43ers achter het IJzeren Gordijn gebleven waren en er dus op het gebied van de Bundesbahn geen verwarring kon ontstaan door het gebruik van het bijna identieke Baureihennummer. (Hier in het forum nog wel, maar dat is vanaf vandaag ook verleden tijd, hoop ik  )


_{Plaatje van 44 231 in model. 44 231 was één van de (relatief) weinige 44ers die de schortplaten hadden behouden}

Tot slot nog even iets over de nummering. Na de oorlog waren er ruim 1200 lokomotieven van de BR 44 op het gebied van wat de Bondsrepubliek Duitsland zou worden aanwezig. Toen per 1.1.1968 de volgnummers voortaan uit slechts drie cijfers bestonden, kwam men overeen bij de loks die een viercijferig nummer hadden, bijvoorbeeld (even een fictief nummer) 44 1153, simpelweg het voorste cijfer, de 1 dus, te laten vervallen. 44 1153 werd dus 044 153-X.
Maar wacht eens even, er is ook al een lok met het nummer 44 153, die wordt óók 044 153-X! Hoe nu?
Nu, in die gevallen week men voor, in dit geval, 44 1153 uit naar het dichtstbijzijnde vrije nummer, bijvoorbeeld omdat dat nummer toebehoorde aan een verongelukte of terzijde gestelde lok. Zo zou het dus kunnen zijn dat 44 153 na 1.1.1968 als 044 199-X te boek stond. Ik zeg maar even wat, als voorbeeld, snap je?

Tijd om op te houden, er is alweer veel te veel gel*ld.

[T.Spat]

Kohlenfressers...

Moet afzien voor de stoker zijn geweest!

Vriendelijke groet, Tis

[Klaas Zondervan]

Wel frappant dat beide Duitse maatschappijen dezelfde formule voor de berekening van het controlegetal gebruiken... 

Niet zo erg frappant. Deze rekenmethode wordt in heel Europa toegepast.

[ex44]

Ah! Kijk, dat wist ik dus niet. Weer wat geleerd 

@Tis: dat was inderdaad allesbehalve een luizebaantje. Die monsters lustten wel wat!

Toevoeging: dat met die controlegetallen doet me denken aan de serienummers van de briefjes van duizend gulden destijds. Je kon vrij snel controleren of ze waarschijnlijk echt waren door te kijken of het betreffende nummer deelbaar was door drie. Als dat niet het geval was, was het briefje sowieso niet echt.

[Eric B]

De "121212" methode wordt 'wereldwijd' ook voor wagen- en rijtuignummers gebruikt.
Onze oude 9 en 10 cijferige bankrekeningnummers moesten voldoen aan de 11-proef, voor het IBAN is weer wat anders ontwikkeld.
Ook op de serienummers van bankbiljetten wordt een dergelijke mathematische controle toegepast.

[basjuh1981]

Mooi verhaal 44

Altijd leuk zo'n geschiedenislesje met mooi beeldmateriaal.

[ex44]

Dank je, Bas 

@Eric: grappig dat er zoveel methoden zijn, alweer iets wat ik eigenlijk niet wist 
Je hebt natuurlijk ook nog de numerologie (bijvoorbeeld in de psychologie), waarmee je kunt berekenen wat voor persoonlijkheid je hebt 

Natuurlijk heb ik ook weer wat over het hoofd gezien, of eigenlijk: vergeten in het verhaal op te nemen. Hier alsnog:

Na de omnummeringsoperatie van 1 januari 1968 kregen de kolen- en oliegestookte lokomotieven van de Baureihe 01.10 hun eigen Baureihennummer, resp. 011 en 012. Evenzo de kolen- en oliegestookte 44ers: BR 044 en 043.
Maar er was nog een lokomotieftype waarvan een aantal exemplaren werd omgebouwd op oliestook, namelijk de Baureihe 41.
Een aantal 41ers kreeg ergens in de jaren vijftig een nieuwe ketel, een zgn. "Neubaukessel" (dezelfde ketel werd overigens ook gebruikt voor de lokomotieven van de Baureihe 03.10).
Van deze loks met Neubaukessel werd een aantal omgebouwd op oliestook. Op die manier had je binnen de Baureihe 41 drie varianten: loks met Altbaukessel, loks met Neubaukessel kolengestookt en loks met Neubaukessel oliegestookt.
Na de omnummering werd er tussen de kolengestookte loks met Neubaukessel en met Altbaukessel geen onderscheid gemaakt; beide kregen het nieuwe Baureihennummer 041.
De oliegestookte loks echter (die ook allemaal voorzien waren van de Neubaukessel) kregen een ander Baureihennummer: 042.
Waarbij opgemerkt dat de oorspronkelijke BR 42 al lang niet meer in de boeken van de Bundesbahn voorkwam, vandaar dat zonder risico op verwarring van dat nummer gebruik gemaakt kon worden.