Solderen wil maar niet (goed) lukken

[Eric B]

In Rijswijk stond iemand die hele grote modellen bouwde. Die werden gelast. Was wel indrukwekkend. Vallen Frits zijn modellen bij in het niets.

Zoiets stond vorig jaar ook in Leek.
Ketel was onder certificaat gelast i.v.m. de Richtlijn Drukapparatuur (voorheen Stoomwet).

[Bert55]

en nu maar eens 10 bladzijden vol met alle inzichten over weerstandsolderen........

Je kunt best wel gelijk krijgen, wordt niet koud of warm van alle soldeer geweld maar het draadje ontspoort wel wat

[Cor--24]

Yep! Errug mooi, waren net wat maandjes bezig

RVS en TIG-lassen kan natuurlijk goed voor dit soort machines.

Voor zover ik weet, laten de meeste bouwers deze machines werken met een werkdruk minder dan 6 bar. Dan hoeven ze niet gekeurd worden door een instantie met een NoBo nummer. Deze informatie kreeg ik van een bouwer, die afgelopen najaar aanwezig was op de beurs in Veendam. Hij liet de machines dan ook keuren bij iemand in Ruinerwold.
Maar goed, is dus van 'horen en zeggen'.

[HuubvG]

Je kunt best wel gelijk krijgen, wordt niet koud of warm van alle soldeer geweld maar het draadje ontspoort wel wat

Maar wel leuk toch? Totdat het iemand teveel wordt?

Gauw terug naar de soldeerbout dan. Ik heb eens geprobeerd styreen te solderen, maar dat lukte helaas niet. Toch zou het moeten kunnen volgens mij. Maar misschien ontspoort het dan helemaal hier, dus ik heb gezegd.

[Menno]

Menno, heel veel mensen zijn op de hoogte van al jouw kunsten op welk vlak dan ook. Misschien moet het forum maar omgedoopt worden tot het grote Menno-forum, dan houdt de rest zich gewoon stil en lezen we mee met al jouw adviezen.

Je had van mij ook mogen quoten, ik had echt moeite het te lezen

Voor het geval je het niet doorhad: ik was hier sarcastisch maar tegelijkertijd ben ik gefrustreerd hoe jij een ander telkens op zijn plek zet. De manier waarop je schrijft is enorm neerbuigend en niet-motivererd. Je bent blijkbaar niet in staat gebleken om een reactie van mij in zijn context te plaatsen, namelijk een advies aan een beginner. Ik zal hem toelichten:

Dat spijt mij dan ontzettend, want zo bedoel ik dat zeker niet. Laat ik daar bij zeggen dat sarcasme altijd verrekte moeilijk overkomt per scherm en dat wel vaker in misverstanden uitmondt.

Ik ben misschien direct en kom daardoor mogelijk neerbuigender over dan ik het bedoel en nee, het helpt niet dat ik vaak na een lange, zware werkdag nog wat typ op een forum, waardoor het er mogelijk botter uitkomt dan de bedoeling is.

Tegelijkertijd stoor ik me mateloos aan iedereen die meteen met regelbare stations en dergelijke aan komt zetten, terwijl dat nergens voor nodig is.
Daarvan zie ik op een - bij enkelen/velen hier welbekend electronicaforum - weer de vragen langskomen, omdat ze geen idee hebben waar 'ie op moet staan en 'm vaak veel te heet zetten en dan verbaast zijn dat het niet wil.

Regelbare stations wekken alleen maar meer verwarring voor beginners, terwijl een bout zonder enige regeling, met een korte ronde of schroevendraaierpunt van 2 tot 3 millimeter breed echt prima beginnersspul is.

- De soldeertip: een spitse soldeerpunt heeft als grote voordeel dat alle warmte naar de punt toeloopt. [..] een beginner die moeite heeft om het draadje warm te krijgen kan eens een puntige punt proberen zodat in ieder geval dat oppervlak warm wordt in plaats van elders op de punt.

Een soldeerpunt is altijd zo gemaakt dat het deel wat de objecten hoort te raken ook het warmst wordt. Met de ene punt soldeert het net iets makkelijker dan de ander, maar daar maakt, als de bout verder het probleem niet is, alleen de vorm het verschil.

Ik heb kinderen die nog nooit een soldeerbout in hun handen hadden gehad met ongeregelde 80 Watt poken met brede koperpunt werkstukken uit dun lasdraad in elkaar laten zetten en dat ging prima. Ze moeten het vloeien van tin even onder de knie krijgen, maar zodra dat ze lukt, gaat het vlekkeloos.

Echt, iedereen kan dat, dus elke andere beginner ook.
Maar als de bout gewoon te heet wordt (zoals in dit geval) of te koud blijft, het tin ongeschikt is, de punt smerig is (in geval van koperen punten) of z'n long-life laag kwijt is, gaat het mij net zo goed niet lukken en frustreren.

Maar weet jij wat vor kachelpook de topicstarter heeft? Eentje van 10 euro van de Gamma? Grote kans, ofniet? Ik zou niet aannemen dat daar iets van een temperatuurregeling of een thermostaat in zit.

Het spijt me, maar hier ga ik echt heel direct zijn: Ja, en? Alle simpele, stationloze bouten voor elektronica van 25 tot 30 Watt zijn bouten die een thermisch equivalent bereiken tussen vermogen en massa van de punt en altijd aan staan.
Ook alle groter-vermogen 'stop maar in het stopcontact en wachten maar' bouten werken zo.

Daar is niets raars aan, ze werken prima en ik - en vele anderen - heb er mee leren solderen.

Het valt mij op dat op heel veel plekken dergelijke ongeregelde bouten in het verdomhoekje gedrukt lijken te worden: het móet een regelbare bout zijn 'want anders is het slecht' lijkt het haast wel. Mijn eerste twee bouten waren dergelijke ongeregelde bouten en ik heb er buitengewoon veel plezier van gehad.

Dat de bout van de topicstarter gewoon te heet wordt, is jammer en puur het probleem van de bout zelf. Een spitsere punt zal, afhankelijk van de lengte, het probleem eerder erger maken.

Die Ersa van Klaas, dat zijn wel goeien, die houden de warmte wel vast. Maar stel nou dat je een beginner ziet kloten met zo'n el cheapo pook denk je dan niet dat je beter af bent met een niet te duur soldeerstation waarvan je zeker weet dat ie de temperatuur vast kan houden?

Nee, ik denk inderdaad niet dat diegene beter af is met een soldeerstation, maar met een betere bout zónder station.
Waarom moet het toch altijd regelbaar zijn?
Ik heb 20 jaar gesoldeerd zonder regelbare zaken (ja, hooguit een ander puntje in m'n Magnastat, maar dat deed ik ook pas 10 jaar terug voor het eerst).

Toen ik nog in een electronicazaak werkte, verkochten we voor 13 Euro of zo een standaard soldeerbout. Geen regeling, niets: gewoon stekker in het stopcontact en wachten tot 'ie opgewarmd is: de meesten wilden geen station want die hadden die extra functionaliteit gewoon niet nodig en vonden dat verwarrend.

Maar het aantal mensen wat terugkwam omdat het ding eindelijk deed wat het moest doen, terwijl het bouwmarktspul wat ze daarvoor gekocht hadden dat niet deed, was heel hoog.

Zelfs een Weller "punt" wil wel eens binnen enkele minuten weggevreten zijn. Soms gaan ze maanden mee en soms....... Daarom heb ik altijd een vooraadje.

Wauw... wat spook jij ermee uit dan? 

De punt van mijn Magnastat gaat al 18 jaar mee...
Alleen als de magnetische schakelaar van de Magnastat het begeeft gaan de punten vaak aan de lopende band kapot omdat de thermostaat dan niet meer werkt en de bout constant aanstaat, maar in niet-professionele omgevingen valt het ontbrekende getik dan onmiddelijk op

Ook mijn WSP-80 puntjes, aangesloten op een WD1, houden het ja-ren uit (op m'n vorige werk idem...)

over het vermogen:

Bij voorkeur gebruik ik een +120 Watt bout. Hoe meer metaal aan de geleider zit (bijvoorbeeld een groundplane), des te meer warmte verlies je aan de omgeving.
Voor de kleine dingetjes is de temperatuur aan de punt echt niet anders.

Voor de beginners: een 120 Watt bout heeft alleen zin als dat een zeer snel regelend station is. Voor de meeste klussen in de modelbouw is een bout van dat vermogen die niet regelbaar is, totaal ongeschikt. De punt daarvan is bij ongeregelde bouten van dat vermogen enorm en dat maakt het moeilijker werken aan de vaak kleine delen.

Heb het vermoeden dat soldeerpunten van de weller regelbare stations een erg korte levensduur hebben (en astronomische prijskaart).

Hmm, nee, ik ben het niet met je eens. Een 40 watt-bout is in de praktijk meer dan heet genoeg om een printplaat te solderen, (ik werk al decennia met zulke lichte soldeerbouten). Waarschijnlijk werk je op een andere manier dan ik?

Let op, je hebt regelbare- en 'actieve-punt' stations: een regelbaar station heeft een element en een temperatuursensor, maar nog altijd losse punten in uiteenlopende vormen in de bout zitten die contact maken met het element. De temperatuur stel je in, maar bijregelen gebeurt altijd op registratie van daling van de temperatuur in de bout, waardoor snel reageren bij flinke warmtevraag er niet bij is. Bij mijn WD1 kan ik dat mooi zien: bij flinke warmtevraag zie ik de temperatuur op het display zakken en als ik maar lang genoeg 'stook' en uiteindelijk de bout weghaal, schiet de temperatuur vaak even voorbij het ingestelde punt.

Een regelbaar station kan praktisch elk vermogen hebben wat je wil, de elektronica zorgt er toch wel voor dat de temperatuur ongeveer dat is wat je ingesteld hebt.

De trend van, zo vermoed ik, de laatste 10 jaar, de actieve punten, is dat het element en de sensor niet meer in de bout zitten, maar de bout slechts nog een houder met enkele contacten is. Element en sensor zitten in de punt en dan vaak met slechts millimeters tussen buitenwereld en element en sensor, aangesloten op een station dat 120 tot 150 Watt aan vermogen kan leveren aan de punt.
De punt bevat enkele contacten die verbinding maken met de contacten in de houder.

Dergelijke punten warmen razendsnel op (3 tot 5 seconden na uitname van de bout uit het station) én zijn meester in het opwarmen van zelfs de meest veeleisende klussen.

Zelfs met een dunne punt kun je een enorme metaalmassa razendsnel opwarmen, omdat de temperatuurdaling onmiddelijk geregistreerd wordt door het station en daarop reageert door het element langer te verhitten.

Dergelijke punten zijn veel kostbaarder, het is ook nogal een techniek om die dingen heel te houden gezien de thermische belasting die ze voor hun kiezen krijgen.
Daarnaast is het ingeschakeld wisselen van punten ook iets wat waarschijnlijk de nodige ontwikkeling gekost heeft.
JBC, Pace, Weller en Ersa zijn de merken die ik ken die dit soort systemen leveren. JBC lijkt het beste begrepen te hebben dat de ruimte op het werkblad beperkt is en levert uiterst compacte stations.

De 'ouderwetse' punten van mijn WS(P)80 bout, aangesloten op m'n WD1, gaan net zo lang mee als die van Magnastats.

Daarmee wil ik niet zeggen dat je bij het solderen maar door moet stoken, maar wel dat je niet te bang moet zijn om het warm te maken.

Precies. Ik heb ooit een verpakking halfgeleiders zien liggen met vochtindicator in het zakje. Op de vochtindicator stond een handleiding wat je moest doen als de vochtigheid bepaalde waardes overschreden had. Met ontsteltenis las ik iets als 'Bake for 48 hours at 125 degrees Celsius'.

Sindsdien maak ik me privé niet zo gek druk meer om de soldeerhitte die een halfgeleider voor z'n kiezen krijgt. Op m'n werk is dat een ander verhaal, daar ben ik verplicht er op te letten, al is het hittebombardement van een professioneel heteluchtstation bepaald geen geintje...

Beroepshalve mag het niet meer gebruikt worden, privé wel. Genoeg te koop bij tante Ali

Ik gebruik het beroepshalve dagelijks Enkele sectoren, medische apparatuur en spul voor de lucht-en-ruimtevaart (en vast nog enkele) zijn ervan uitgezonderd.

Let wel op met aanschaffen bij Aliexpress en vergelijkbare kanalen: daar is ontzettend veel tin te koop dat erg slecht tot niet soldeert. Daarnaast zou ik er ook niet van opkijken als er stoffen in zitten die er hier in Europa al lang niet meer in mogen zitten.

Loodvrij solderen is een hel.... dat doe ik niemand aan.

Het is even wennen, maar ook dat heb ik al meerdere keren gedaan. Alleen waar het meeste loodhoudende soldeertin over het algemeen wel soldeert, zijn er bij loodvrije tinsoorten nogal wat variaties met elke soort z'n eigen specifieke eigenschappen wat betreft de verwerking.

En de bout moet heter zijn om het goed te verwerken.

[Bert55]

Jammer dat je je mateloos stoort aan me met mijn ruim 40 jaar oude regelbare station Menno.
Wat mij betreft mag iedereen solderen met een bout waar hij/zij zich prettig bij voelt.

Tevens citeer je je me wat betreft loodvrij solderen, dat had ik al wat genuanceerd. Ik heb ruim 20 jaar service gedaan aan Röntgen en MRI systemen, loodvrij werken werd op een gegeven moment verplicht ondanks uitzonderingen in de regelgeving.

[Jeroen_J]

Ik denk dat we het maar gedeeltelijk oneens zijn. 40W is geen lichte soldeerbout. Voor het solderen van componenten op printplaten is dat inderdaad ruim voldoende. Er zijn mensen die het met 25 of 30W ook lukt.

Ja, zo te lezen heb je gelijk :-)

Velen gebruiken zelfs een boutje van slechts 5 tot 15 watt voor SMD-solderen, las ik daarnet ergens.

Maar wat ik vooral wilde stellen: wie modelbouw-elektronica wil leren solderen, hoeft alleen maar een Gamma of Praxis of andere bouwmarkt binnenlopen. Goedkope soldeerbout van 40 watt, goedkoop rolletje 60/40-soldeer met harskern kopen en klaar.

[Menno]

Jammer dat je je mateloos stoort aan me met mijn ruim 40 jaar oude regelbare station Menno.

Dat hoor je mij niet zeggen. Ik stoor me aan de mensen die een beginner meteen de aanschaf van een regelbaar soldeerstation adviseren, omdat dat blijkbaar het beste is.

Op pagina twee van dit topic komt het zelfs langs:

"- goede temperatuur regeling, het liefst digitaal"

Waarom? Is dan mijn eerste reactie. Een LCD of een draaiknop, voor beiden gaat op dat de temperatuur die de punt heeft niet teveel af moet wijken en dat is (helaas) niet altijd het geval, wat meteen slechtere soldeer-resultaten tot gevolg heeft, waar een beginner waarschijnlijk het antwoord niet op heeft.

Mijn advies is altijd om eerst ervaring op te doen met een bout waar je niets op in kan stellen, gewoon iets van Voltcraft (Conrad) Velleman, Ersa, Antex en dat soort merken. Ook die hebben gewoon bouten zonder instellingen en daar heeft menigeen zijn eerste stappen mee gezet.
De bouwmarkt zou in ieder geval niet mijn eerste keus zijn.

Dat voorkomt veel te heet of veel te koud solderen, of problemen met solderen omdat de ingestelde temperatuur niet de werkelijke temperatuur is, iets wat de meeste mensen ook niet betrouwbaar kunnen meten.

Voordeel nummer 2 is dat je vaak meer keuze hebt in vorm van de punt.

Krijg je meer ervaring, wil je complexere zaken solderen of met witmetaal aan de gang, dan kun je altijd eens naar iets regelbaars kijken. Die oudere bout hou je dan voor noodgevallen of werken aan de baan.

Mijn ervaring is dat een tweede bout altijd een keer van pas komt en zeker een stopcontact-bout eigenlijk altijd handig is om te hebben: ik heb zelf 3 bouten en 2 stations en dat is eigenlijk altijd lastig bij werken aan de baan, omdat ik niet alleen de bout in z'n houder mee moet nemen, maar ook het zware station.

[electronicus]

Nog even over het vermogen van een bout.
Onlangs heb ik geleerd dat warmte theorie gelijk staat aan elektronica brekeningen.

Er is spraken van een warmte capaciteit, warmte geleiding of handiger, weerstand.

Zodra ik mijn miniatuurtje een draadje wil geven heb ik te maken met enkele gram koper.
De warmte capaciteit hiervan is veel kleiner dan van de molenversterker met 10 kilo koper en 10 kilo aluminium.

Dus voor de een zal je wat meer capaciteit in het andere soldeerboutvaatje moeten hebben dan voor het andere object.

Voor het miniatuurtje zie ik het ook niet zo zitten met 120 Watt als het solderen langer dan een fractie van een seconde zou duren.

Mijn voorkeur gaat wel uit naar voorverwarmen, das iets te luxe nog voor mn hobbyparadijs (en niet zo nodig). Kan altijd nog in de oven tot ca. 50 graden.

[FritsT]

[roadster36]

Heb je wel eens een gesoldeerde 1:1 stoomloc gezien?  ik niet.
Heb je wel eens een gelast H0 model gezien? ik niet.
Waar ligt de waarheid......ergens er tussen in.

Palo heeft ooit een poging gewaagd 
https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=20350.msg346698#msg346698

[Ivo tB]

Blijkbaar is solderen een onderwerp dat veel gespreksstof oplevert. Ik heb altijd maar een volgorde, die bij mij en de meeste anderen die ik ken die ook solderen goed werkt:

De te solderen oppervlakken schoon maken. Doe ik met electronica niet, maar met modellen wel. Messing, nieuwzilver, witmetaal vormen allemaal na verloop van tijd een oxide laagje.

Dan gebruikt vloeimiddel. Voor mij is de fosforzuur van Piet Peetoom het meest universeel in gebruik

Ik gebruik als soldeer gewoon ouderwets loodhoudend harskern electronica soldeer. Argument dat de harskern het model aantast is mij nog nooit overkomen. Mijn eerste messing model heb ik in 1992 gebouwd en ziet er nog steeds prima uit.

Gebruik een soldeerbout die niet te snel afkoelt als je een werkstuk aanraakt. Daarvoor is 40W voldoende en meer mag ook, maar zou ik alleen gebruiken als je ervaring hebt.

Ik gebruik een Weller Magnastat wtcp-s bout. Die is niet temperatuur geregeld, maar de Magnastat zorgt wel voor een vrij constante temperatuur aan de tip. Ik soldeer ook met een gewone rode Weller van 40W uit elke bouwmarkt. Sterker nog dat is mijn bout voor witmetaal met een dimmer ervoor. Elke soldeerbeurt even de punt schoonvijlen en het werkt weer prima.

Die Magnastat heb ik eens gekocht omdat ik zelf versterkers wilde bouwen en mijn 15W boutje te vaak van de tafel afviel en niet zo goed dikke Elco's kon solderen.

Mijn Crescendo met de puristische voorversterker is nog steeds in gebruik na 35 jaar.

Kortom solderen is niet moeilijk en het gaat met de meeste bouten best. Maar: schoonmaken, fluxen en harskern (loodhoudend) soldeer met 40W bout voor modellen. Niet te vergeten: het werkstuk stilhouden vanaf het solderen tot het uithardt.

Die Proxxon brander van Frits doet het ook goed.

mvg,
Ivo

[Klaas Zondervan]

Argument dat de harskern het model aantast is mij nog nooit overkomen.

Ik heb dat argument nog nooit gehoord, maar het is onzin. Als het waar zou zijn, dan zou elke gesoldeerde printplaat na verloop van jaren uit elkaar vallen.

Ik gebruik een Weller Magnastat wtcp-s bout. Die is niet temperatuur geregeld, maar de Magnastat zorgt wel voor een vrij constante temperatuur aan de tip.

Dat is toch juist wel temperatuur geregeld?

[Bert55]

Dat is toch juist wel temperatuur geregeld?

Uiteraard is dat temperatuur geregeld, denk dat de schrijver bedoeld “niet instelbaar”
Op naar 10 pagina’s

[Theo Mol]

Blijkbaar is solderen een onderwerp dat veel gespreksstof oplevert.
[...]
 vloeimiddel. Voor mij is de fosforzuur van Piet Peetoom het meest universeel in gebruik

Ik lees in ieder geval graag mee. Van veel technieken kan ik nog een hoop leren en voor solderen geldt dat helemaal.
Draadjes aan een stuk oude rails wilden pas blijven zitten na gebruik van S-39. Dat zou toch ergens ... en ja, achter in de kast vond ik nog een flesje. Het moet daar al bijna 40 jaar staan.

Fosforzuur? Dat doet een belletje rinkelen. Ik heb het staan in mijn huisbrouwerij, waar ik het gebruik om de zuurgraad van het brouwwater aan te passen. Ik weet dat het ook in de techniek veel wordt gebruikt want het is een belangrijk ingrediënt van cola 

Het fosforzuur dat ik heb is in een concentratie van 80%. Is dat zo te gebruiken? dat zou makkelijk zijn.