Ballasten

[Paranorman]

Erg mooi hoor Ben en Kees-Jan, ga moeite steken in een goede reproductie 

[Mudhen]

Nog lang bezig geweest Nor?

[Ronaldk]

Geen expert in ballasten. Ben namelijk bezig met mijn eerste deel van de baan aan het ballasten. Maar mijn ervaringen tot nu toe:

En wie mengt er verf door de lijm? Kan ieder soort verf en hoeveel? Wordt het dan gelijk helemaal egaal of blijf je de kleurverschillen van de ballast (drie of vier tinten) er doorheen zien?

Ik doe geen verf door de lijm. Ik gebruik sterk verdunde Anita-decor lijm om te ballasten. Blijft iets flexibeler dan bijvoorbeeld houtlijm en/of voorstrijk.

En vegetatie, met ballast mee of achteraf?

Na mijn eerste proefstukje kreeg ik een tip van een andere forum gebruiker: Eerst de vegetatie en dan pas de ballast aanbrengen. Het resultaat vind ik beter. De ballast valt mooi tussen de grasvezels door, dit is het eerste resultaat: Miniupdate 29: ballasten. Het begrassen doe ik met verdunde voorstrijk en daar heb ik wel een beetje (bruine) verf door gedaan.

Groet Ronald.

[Paranorman]

Ben er nog wel even mee bezig hoor Seb (mudhen), maar dat is ook gewoon een kwestie van gebrek aan tijd zoals je weet.

Zal mijn best doen om van het volgende stukje een tutor te maken inclusief foto's en commentaar bij en op alle voorgaande tips en reacties. Dat scheelt straks een hoop pagina's eruglezen voor nieuwe geinteresseerden...

[Paranorman]

Een aantal uurtjes (verdeeld over de hele week) later;



Wat 'mooi' is blijft natuurlijk persoonlijk, maar ik vind het uiteindelijk prima geslaagd en geworden zo als ik voor ogen had. Het moet nog allemaal worden verweerd om er een natuurlijk geheel van te maken, maar het ligt goed naar de zin zo. Heb de stelbalken van de vier wissels vrij gehouden en de twee spooreinden aan de rechterkant (op de foto bovenin) vrij gelaten van ballast. De bestemming is nog niet duidelijk en er moet nog een boogwissel in komen naar de 'opstelsporen'.

Het heeft zeker geholpen om de ervaringen en tips uit dit topic te gebruiken als handleiding. En omdat het redelijk wat tijd in beslag nam om alles terug te lezen heb ik besloten om hieronder even een tutorial te schrijven aan de hand van mijn eigen ervaringen;

BALLASTEN 101

Voorbereidingen
- Zorg er allereerst voor dat je rails 100% goed ligt en functioneerd! Kleine oneffenheden/problemen worden door het ballasten alleen maar uitvergroot of onmogelijk te herstellen achteraf. De aansluitingen mooi dicht bij elkaar, spoorstaven mooi in elkaars verlengde, geen gekke knikken. Hoe vloeiender alles loopt zonder ballast des te minder werk heb je achteraf aan herstelwerkzaamheden, die investering heeft mij zeker geloond.
- Zorg voor een mooie vorm van je railbedding. De mate van 'netheid' is een beetje afhankelijk van wat voor thema je hanteert, wordt het een strak fris modern railbed met betonnen bielzen of een achteraf overleefd zijlijntje? In mijn geval wilde ik het dus behoorlijk netjes hebben. Het moet eruit zien alsof de halteplaats langs de al decennia bestaande verbindingslijn opnieuw is bekleed ten behoeve van de Museumspoor Vereniging Lackheim Des te beter de vorm aansluit bij je uiteindelijke idee, des te makkelijker het ballasten gaat.
- Schilder ondergrond (bedding), bielzen en spoorstaven.  Voor mijn ondergrond (zachtboard met kurk bedding) gebruik ik zwart latex. Daar kun je naderhand goed op lijmen en de schroejes ed houden beter in het board. De spoorstaven zou ik schilderen in een kleur die past bij de gebruiksintensiteit en ' ouderdom' van het traject. Ergens tussen bruinzwart en roestkleur in zou ik zeggen. De bielzen (hout)bruinzwart tot grijs en onder de stelbalken in de kleur van je (uiteindelijk verweerde) ballast. Deze kun je dan eventueel vrijhouden van ballast zonder dat het erg opvalt (bedankt voor de tip Hijlco!)
- Als rails en beddng precies goed liggen en uitvoerig getest zijn (!) is het tijd om de boel stof- en vuilvrij te maken. Ik heb een schone kwast en de stofzuiger daarvoor gebruikt. Als tip werd gegeven om eerst de begroeiing langs de rails aan te brengen en dan pas de ballast. Hier ben ik het niet mee eens; nu alles nog helemaal vrij is van overige details was het erg makkelijk om de ballast aan te brengen op deze nog lege baan. Zeker gezien ik met een kwastje de ballast in de moiie vorm diende te brengen. Ook achteraf is het goed mogelijk om vegetatie en ballast nog zeer realistisch in elkaar over te laten lopen.
- Tot slot nog even markeren welke plekken je vrij wilt houden van ballast omdat je nu eigenlijk al weet dat daar later iets moet komen (bv. stationsranden, bruggen, bebouwing, lichtmasten, oid)

Dit waren wat mij betreft de belangrijkste voorbereidingen, waar ik zoals al eerder gemeld achteraf heel veel aan had. Nu het vervolg, ofwel alles wat met het ballasten zelf te maken heeft;

- Lijm aanmaken. Na alle suggesties (houtlijm, boekbindlijm, behangerslijm, voorstrijk) heb ik gekozen voor Boekbinderslijm (van de Pip**s). De voornaamste reden dit te verkiezen boven houtlijm was het verminderde rijgeluid. Al heb ik met voorstrijk en/of behangerslijm ook zelf nog geen ervaring, maar daar was wat mij betreft teveel keus in. De lijm heb ik aangemaakt met water tot het een melkachtige substantie was. Daaraan behoorlijk wat druppels afwasmiddel toegevoegd om de oppervlakte spanning te breken. Er wordt in de voorgaande posts vaak gesproken over een druppel, maar bij mij ging het meer richting dezelfde hoeveelheid als de pure lijm (later meer over het waarom)
- Ballast voorbereiden: Heb je de juiste kleur gekozen (of zelf gemixt) welke past bij het thema wat je uitbeeld? Zorg in ieder geval dat de korrel niet te groot is. Ik heb n-spoor ballast gebruikt en dat komt (na alle voorgaande suggesties) inderdaad veel meer in de buurt van echte ballast in perspectief tot de rest. Het beste is even een teststukje (ook goed om even te oefenen) te maken en daar wat scenery bij te zetten. Ook de verhouding van korrels tov de bielzen/spoorstaven is erg belangrijk en moet mijn insziens realistisch ogen.Maak er een foto van en vergelijk die met foto's van 1:1 die je van internet plukt. Als je bouwt naar bestaand voorbeeld kom je er ook snel achter wat voor ballast ze gebruikten in het gebied wat je probeert na te maken.
- Wat van je uiteindelijke ballast in een handzaam doosje stoppen zodat je makkelijk en redelijk gecontroleerd kunt strooien. Ik heb een leeg en schoongemaakt S*lv* kruidendoosje gebruikt. Werkte uitstekend. Even snel een trechtertje rollen van een boodschappenlijstje (zoals je een pijltje vouwde voor je blaaspijp) en je giet het ballast zo vanuit de pot door het kleine gaatje (heb namelijk de deksel van het doosje vastgeplakt om te voorkomen dat het eraf schiet bij het strooien)
- Twee kwastjes uitzoeken om het ballast straks in de juiste vorm te vegen. Ik gebruik goedkope kwastjes van de action met van die witte stugge haren. 1 van een ongeveer 7 a 8 mm en een iets kleinere van 3 a 4 mm. De haren moeten ook niet te lang zijn en de uitstekende haren trek ik er desnoods even uit, van beiden wordt het een nogal springerige bedoening 
- Ook heb je iets nodig waar je het lijmmengsel mee tussen en om de rails kunt  gaan 'druppelen'. Ik heb daarvoor een spuitje gebruikt wat wij hadden om onze baby zijn medicijnen toe te dienen toen hij nog heel klein was. Kwam volgens mij gewoon van de drogist. Heeft een opening onderin van iets meer dan een mm en een redelijk reservoir. Kon er zeer precies en rustig mee druppelen.

Zo, nu alles is voorbereid en je de benodigheden hebt klaar gelegd kun je aan de slag. Gewoon het strooidoosje ter hand nemen en een eerste stukje spoor uitkiezen waar je logischerwijs gaat beginnen (neem een stukje wat makkelijk in het bereik ligt, geen wissels of andere speciale zaken bevat en later niet zo op zal vallen als het bij de eerste poging nog niet helemaal mooi lukt ;-). Omdat ik van uitdagingen hou heb ik mezelf juist het meest in
het oog springende stuk gekozen. Daarmee dwong ik mezelf/ons (samen met Sebas/@Mudhen haha) het eerste stuk ballast uit te voeren in alle rust en perfectie. Zo leer je wel zwemmen in het diepe lol.

Nu is het een kwestie van drie lijnen (langs en tussenrails) strooien met ongeveer precies  voldoende ballast met wat je daar voor ogen hebt. Teveel en het wordt ietwat onhandelbaar, te weinig kan later wel bijgewerkt worden. Met de breedste kwast (in 1 richting!) de boel even grof tussen de rails en bielzen vegen. Daarna met behulp van de beide kwasten de boel netjes in de vorm vegen die je voor ogen hebt. Hiervoor heb ik relatief veel tijd genomen. Iets waar ik achteraf erg blij mee was. Het kostte weinig moeite later om alles mooi afgewerkt tekrijgen toen het eenmaal was verlijmd. Als het helemaal naar je zin ligt (blijft zeer goed liggen als het eenmaal ligt btw) is het alleen nog een kwestie van het spuitje vullen met lijm en druppel voor druppel alle ballast bevochtigen. Hier kwam de handigheid van de hoeveelheid afwasmiddel om de hoek kijken; omdat ik mijn lijm dun en ontspannen heb gehouden behoef ik de boel niet voor te spuiten met water of alchohol. Het vloeit zeer gemakkelijk tussen de ballast door en laat de ballast tevens netjes op de plek waar ik het wil hebben.


Hier zie je de overgang tussen reeds gelijmd ballast (links) en net gestrooid. Je kunt gewoon een stukje leggen en lijmen en een nacht laten drogen, volgende dag weer verder.

Het enige waar ik me vantevoren veel zorgen over maakte waren de wissels, maar die zorg was weer eens geheel overbodig. Kwestie van spaarzaam strooien, netjes en secuur inborstelen en daarna de scharnierende punten vrij maken van eventuele ballastkorrels en er een puntje olie op doen (hartelijk dank nogmaals voor die tip!). Daarna is verlijmen (mits je minitieus kunt druppelen) geen enkel probleem. Heb alleen de stelbalken nog even helemaal vrij gehouden van ballast omdat ik er nog niet uit ben hoe ik wissels wil bedienen.



Na een nachtje drogen ligt de boel vast en kun je de stofzuiger erover halen om te kijken welke plekken je (eventueel bewust) niet hebt verlijmd  Deze plekken kun je nu gemakkelijk even bijwerken met een klein dubbelgevouwen papiertje met wat ballast ertussen. In een v-tje houden en je kunt bijna korrel voor korrel bij te werken!



Al met al gaat er op deze manier behoorlijk wat tijd inzitten, maar heb je achteraf wel een netjes geheel. En afgezien van alle tijd nog vrij gemakkelijk ook. Het enige wat ik nu nog wil/moet doen is zijn dus de vrijgehouden stelbalken van de wissels en de twee stukken spoor rechts van bovenstaande wissels.

Ik hoop dat dit een duidelijk en compleet idee geeft van hoe het ballasten in zijn werk gaat en een ieder in staat stelt het zelf ook gewoon te gaan doen. Ik zal hier later nog een plaatje posten van hoe het er uiteindelijk uit ziet na verweren en aanbrengen van vegetatie ed.

Mochten er nog aanvullingen zijn dan hoor ik het graag, waar nodig zal ik dat nog toevoegen aan deze handleiding.
Heel veel succes allen en iedereen (bij voorbaat) bedankt voor de reacties hulp!

Groet,

Norman

[VFR]

Dag Norman,

Allereerst dank voor de duidelijke en uitvoerige uitleg. Daar hebben we allemaal wat aan. 
Mooi gedaan, goeie foto's.
 
Wat me wel te binnen schoot bij de foto van de nog niet ballaste stelbalk van de wissel. Ik zelf zou daar de ondergrond in de kleur van de ballast schilderen. Als je dan daar minimaal ballast valt het niet zo op wellicht. Kijk, zo heb ik er ook van geleerd.

[Ben]

 

Gr, Ben.

[Mudhen]

Goed bezig Nor!
^{'kom snel ff kijken bij je}

[Paranorman]

Hijlco, Ben en Sebas hartelijk dank voor jullie reactie. Bruin schilderen onder de stelbalken is inderdaad geen slechte optie, maar dan het liefst voordat je de rails vast legt en met ballast versiert (toegevoegd aan tutor). 

[Marty]

Blijf mij verwonderen waarom iedereen toch steevast deze volgorde van stappen aanhoud, terwijl je met dezelfde handelingen een veel realistischer beeld kan maken 

[Gert1]

Nou Marty, waarom noem je jouw volgorde en de voordel daarvan dan niet?
Ik denk dat daar best belangstelling voor is.

mvg,
Gert

[Marty]

ooo, ik dacht dat ie wel algemeen bekend was , moe nu ff werken as je ut nie errug vin ?? 

[Gert1]

Nee hoor. Maar misschien wil je de voordelen van jouw volgorde dan vanavond eens uiteenzetten?

mvg,
Gert

[Marty]

Ik wist dat ik het al een keer gezegd had, zat me niet lekker en dus even terug gebladerd

bij deze
Ik heb het nog niet nagelezen, dus ik weet niet of ik het nog 1005 eens ben met mezelf 

[Gert1]

Thanks!   

mvg,
Gert