Blokkendoos mat24 dienstwagens in 1:87: mP9201-9213 en mDW169306-169310 obv Roco

[Rob Ellerman]

In deze draad: https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=108932.0.html, met daarin de vraag van Rob Moerkerken over de dakopbouw vlgs Westinghouse bij motorwagens van mat. '24, anno begin jaren '50 van de vorige eeuw, dreigt een lichte vervuiling (waaraan ik onder andere debet aan ben) omdat er zaken naar boven komen die niets met het door Rob gevraagde Westinghouse elektrisch systeem te maken hebben. Daarom hier de start van een zijdraad (?) waarin ik wat dieper wil ingaan op de ''bruine vloot' van de NS: de mP's en mDW's op basis van mat. 24 modellen van Roco en wel de mB5D en de mC.

In het kort: nadat begin jaren vijftig was besloten bij de NS dat voor de Blokkendozen, als elektrische treinstellen, het einde toch wel in zicht ging komen, werd in 1955 de knoop doorgehakt om een aantal motorwagens om te bouwen tot motorpost (mP) en motorkonvooiwagen (mK). De laatste werd vrij snel omgedoopt in mDW (motordienstwagen). Begin jaren zestig waren er 25 mP's - en 5 mDW's in dienst.

Wat de modellen betreft: Edwin Langeveld van KleiNSpoor heeft lang geleden al eens een (om)bouwset uitgebracht voor een mP op basis van de oude mB4D. Daar is het jaren lang bij gebleven en inmiddels is die set ook al heel lang niet meer leverbaar. Die Blokkendoosuitveringen hebben op de een of andere manier toch altijd iets bijzonders gehad, misschien wel omdat ze nooit in model zijn uitgebracht door Roco.

Eerder dit jaar ben ik in alle stilte begonnen met het uitwerken van wat ideëen, het opzoeken van foto's en tekeningen, het uitpluizen van het onmisbare boek van Carel van Gestel: "Blokkendozen op het Spoor" (uitg. WBOOKS) en het fotograferen van de enige in Nederland nog bestaande Blokkendoos mP: de JULES, welke momenteel nog steeds staat te verkommeren in de open lucht op het terrein van de voormalige NS Wagenwerkplaats in Amersfoort en wel naast 'Het Ketelhuis').

Inmiddels ben ik met de bouw van de modellen zover dat ik bijna aan het spuiten van de eerste dekkende verflagen toe ben. Hieronder alvast een PDF van de tekening die voor mij een grote hulp is geweest bij het construeren van de nieuwe dakopbouw, plus een foto van beide bakken in de huidige, geprimerde uitvoering. De rest van het verhaal en de foto's ga ik de komende dagen plaatsen. Die tijd heb ik even nodig om er een beetje constructief geheel van te maken en uiteraard wil ik jullie ook deelgenoot maken van de verdere vorderingen.

https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/NS-mat-24-motorpost-dakopbouw-mP-9201-mDw-169306-653681d795ade.pdf

Hier is ie ook als jpg, waarbij behoorlijk wat kwaliteitsverlies optreedt, beter om voor eigen gebruik de link hierboven aan te klikken en de pdf te downloaden.




De tekening van de dakopbouw voor de beide modellen. In het geel heb ik op de pdf aangegeven voor welke motorrijtuigen deze bedoeld is.

Foto's: volgen zsm!

Rob

[Rob Moerkerken]

Ben heel benieuwd Rob!!! 

[Rob Ellerman]

Je wordt hier op je wenken bediend:









Dit zijn de beide bakken zoals ze er nu, as I write, er uit zien. De bedoeling is dat ik morgen het zandgeel voor de biezen gaat spuiten, dan afplakken en bruin spuitenen dan als laatste de daken grijs. De panto’s op het dak van de mDW 169310 to-be komen bij FRIE vandaan, de panto’s (op schaal, met ieder één schuitje) voor de mP 9201 to-be hoop ik binnenkort van ‘m te ontvangen. Beide wagens worden conform het grote voorbeeld, dus de mP 9201 had dus ook stroomlijnkano’s, welke gemaakt zijn door Ronald Visser (MOVisser op dit forum) en ontstaan zijn in goede samenwerking en talloze proefexemplaren voordat we uiteindelijk bij dit resultaat waren . Meer foto’s van eerdere stadia en grootbedrijf volgen.

Rob

[Rob Moerkerken]

Wauw, wauw, wauw, dat ziet er echt heel fraai uit. 

Super mooi gedaan Rob, met veel oog voor details.
De panto's van FRIE ken ik (ik gebruik ook veel detailleringsspullen van hem) en zijn echt heel fraai.
De kano's op de mP zijn ook heel fraai.
Ben benieuwd hoe je het schilderwerk en dan met name de dunne gele bies, fraai op deze modellen gaat krijgen.

groet, Rob

[Edsko Hekman]

Oei oei oei, Rob, dat ziet er zeer fraai uit!!!

[Rob Bennis]

Rob,

Dit ziet er heel erg netjes uit Ik vind vooral de zijwanden met die er in geknutselde schuifdeuren heel leuk geworden.

Alleen nog een dun draadje tussen de veiligheid en de condensator aanbrengen, dan zie je dat hij een elektrische functie heeft 


Rob

[Dpc Fo]

Prachtig....Ik ben met mijn mP zover dat ik het sloopwerk van de wanden heb gedaan, dus ik loop een ietsepietse achter op je... Werkt wel stimulerend als ik dit zie, wow!

[Rob Ellerman]

Alvast wat plaatjes uit den beginne. Niet helemaal geef ik toe, want ik bedacht me pas later dat het misschien wel leuk zou kunnen zijn om hier wat te laten zien. De eerste foto’s hierboven zijn alweer achterhaald, omdat ik vanmiddag een groot deel van de wanden en de koppen van beide bakken (in ieder geval de plaats waar de zandgele biezen moeten komen) in deze kleur heb gespoten met verf van KleiNSpoor via mijn onvolprezen luchtkwast. Morgen zal ik een plaatje posten van dat resultaat, voor het verdere verloop vraag ik geduld omdat ik de verf 2 x 24 wil laten drogen voordat ik de afplakbandjes van de firma Tamiya er tegenaan ga zetten met de bedoeling om daaronder een mooie bies tevoorschijn te laten komen wanneer de rest van wanden en koppen een mooie egaal bruine kleur (ook weer van KleiNSpoor) hebben gekregen. Maar laat ik niet te veel op de zaken vooruit lopen: in de geschetste stadia kan nog van alles misgaan…..

Afijn, plaatjes:



In den beginne…. Was daar een Roco mB5D, een stapeltje Mastica Hondekopdeuren en een dichte Blokkendooskop, gelijk aan die van deze motorwagen (afkomstig van Kleinspoor). Na wat boeken doorgeworsteld te hebben (geen straf want ik heb iets dit materieel) wat gaan tekenen met een watervaste stift op de wanden om eens te kijken waar ik moest gaan snijden en zagen. Het resultaat ziet u hier op de foto.



Net een paar dagen eerder had ik me aan een iets eenvoudiger klus gezet, namelijk de bak van een mDW. Die was gebaseerd op een Mac, dus met een dichte- en een doorloopkop. Van die dichte koppen had ik er twee bij Edwin Langeveld besteld, dus ik kon wat verkl…. Met het boek van Carel van Gestel aan mijn zij ging een heel eind komen zag ik al. Dus de doorloopkop gesneld en vervangen door het gesloten exemplaar en in beide zijwanden het middelste raam met wat extra ‘vlees’ uitgezaagd, aan de hand van de voor dat doel bestemde Mastica deuren. De randen in de wanden glad gevijld, passen, vijlen, passen, vijlen en toen was daar de lijmtube. Deuren vastgezet en toen de lijmnaden op de kop gaan plamuren met polyesterplamuur van Alabastine. Prachtig spul, droogt lekker snel, hoegenaamd geen krimp en is goed te bewerken. Na alles glad en passend te hebben was daar de eerste primerbeurt om te kijken of er nog naadjes te zien waren. Ja dus, dus nogmaals wat plamuren en beslist dat dit de bak zonder kano’s zou gaan worden. Dat betekende dat bijna alles op het dat er af zou moeten, behalve de plankieren rondom de pantografen. Inmiddels was ik ook in het bezit gekomen van twee tekeningen met daarop de dakopbouw van mP en mDW (Arjen nogmaals bedankt 🙏  . Die kano’s was nog wel een dingetje, want de exemplaren die Kleinspoor vroeger in het programma had leken in de verste verten niet op de kano’s die ik nu goed kon zien in het Blodo-boek. Van Arjen (van der Donk) had nog een foto gekregen van de vier kano’s die destijds van het dak van de ‘JAAP’ afgekomen waren. Zo zag ik wel de vorm maar de maat was nog gokken. Als die kano’s op de dagtekening de juiste maat hadden was ik al een heel eind, maar ja: meten is weten.
Dus toog ik begin van dit jaar naar Amersfoort, alwaar de ‘JULES’ als allerlaatste exponent van de dienstvoertuigen van de NS, op het terrein van de voormalige wagenwerkplaats langzaam staat weg te rotten. Met in mijn auto een opvouwladder kwam ik een heel eind en lukte het om een kano op te meten. Te zien was ook dat alle leidingen inmiddels van het dak verdwenen waren, alleen de ‘grove’ attributen zoals ventilators, kano’s met panto’s, dakschakelaar, wat verwrongen vonkhoorns en condensators waren nog aanwezig. Het dak zelf was verder helemaal ingepakt met bitumen met lei-steenslag. Na meten en fotograferen werd de ladder weer ingepakt en toog ik huiswaarts. Met de uitslag van missie kon een heel eind komen en legde ik contact met Ronald Visser, met wie ik ook al met een ander projectje bezig was. Na wat telefoneren en over en weer mailen van wat foto’s heeft hij toen een eerste proefexemplaren gemaakt van de kano’s die hieronder te zien zijn op de mP in wording….



De kano’s, die op de computer getekend zijn en in de 3D printer opgebouwd zijn, zijn aan de bovenkant veel te plat. Dus dus betekende weer bellen, meten, plakken, schuren, kijken kijken en toen begon de 3D printer van Ronald weer te draaien. Na drie of vier proefexemplaren waren daar uiteindelijk de modelkano’s die door de keuring heen konden. Het resultaat is te zien op de foto hieronder.



Hier zitten nu de juiste stroomlijnkano’s op hun plek. (Ik heb me wel eens afgevraagd wat dit ooit aan daadwerkelijk resultaat heeft opgeleverd aan energiebesparing….). Ook begonnen met de dakopbouw: de vonkhoorns zijn van Erwin Frick (FRIE hier op het forum), de condensators komen uit de rommeldoos en zijn oorspronkelijk afkomstig van het dak van een Roco 1100). Voor de leidingen heb ik messing draadprofiel van 0,4 mm dik gebruikt. Ik heb voor de overgangen de vonkhoorns kleine stukjes dun kunststof schakeldraad gebruikt, waar ik de koperen draadjes uit heb verwijderd. De contactstukjes van de vonkhoorns heb ik iets taps gevijld zodat het opschuiven wat soepeler gaat. De T-ventilator komt uit een zakje met allerhande ventilatoren etc wat ik eerder op de kop heb kunnen tikken uit een bak bij Artitec in Houten.



De vonkhoorns heb ik bevestigd op een klein stukje hout, zoals dat ook in het echte was gedaan (zo ook met de dakschakelaar).



Bij het kaal maken van het dak was ook de waterkering beschadigd en moest helemaal verwijderd worden. Ik heb een andere gemaakt met wat vicryldraad dikte 3.0 (oplosbare hechtingen, niet in de winkel verkrijgbaar). Die van mij had ik ooit op mijn werk gevonden in een bak met over de datum zijnde steriele materialen en dan keek ik altijd even of er nog wat tussen zat wat ik (mogelijk) in de toekomst zou kunnen gebruiken. Zoals nu dus. Volkomen gladde draad, in lichte mate ‘poreus’. Dus de lijnen uitgezet, aan één kant met tipje c.a. vast gezet, strak getrokken en uiteinde idem vastgezet. Daarna kleine drupjes c.a. over de hele draad verspreid en uiteindelijk met een tandarts ‘wattenstaafachtig’ stokje over de hele lengte c.a. aangebracht. Dit een dag of wat laten drogen en toen met een glasvezelpotlood aan beide zijden van de draad de uitvloeisels van de secondelijm verwijderd. Done .

[008200]

Heel mooi gedaan!! 
En heb je nog plannen om deze dienstwagen(s) in wording te voorzien van werkende sluitseinen?
(een 3mm rode led met weerstand, wat stukjes nylondraad, wat stukjes krimpkous
en kleine gaatjes i.p.v. de Roco suggestie ...._).
Ze reden dan ook wel "solo".
François

[Duikeend]

leuk om te zien! 

vroeg me af wat voor (resin?) kopje je hier aan de voorkant gebruikt?

[Rob Ellerman]

Zie de tekst die ik tussen de foto’s aan het prakken ben. Wordt morgen (of zo) vervolgd en aangevuld.

Rob

[Rob Ellerman]

Heel mooi gedaan!! 
En heb je nog plannen om deze dienstwagen(s) in wording te voorzien van werkende sluitseinen?
(een 3mm rode led met weerstand, wat stukjes nylondraad, wat stukjes krimpkous
en kleine gaatjes i.p.v. de Roco suggestie ...._).
Ze reden dan ook wel "solo".
François

De mP wordt gemotoriseerd, de mDW wordt dummy.

[R v/d Hoven]

Toen Jules nog "in gebruik" was bij de Stibans bleek het dak continue ergens te lekken. Omdat er een b van behoud en niet een r van rijvaardig in de naam Stibans zit, is besloten om het dak zoveel mogelijk leeg te ruimen en er een laag op te leggen die het water kan tegen houden. Die actie is prima geslaagd, nadien geen lekkage meer gezien. De wagen heeft dankbaar dienstgedaan als opslag- en schilderruimte, vooral omdat je geschilderde zaken kon laten hangen om te drogen: rekken en stangen genoeg om iets met een draadje aan vast te maken. Van mijn tijd bij de Stibans heb ik vrijwel geen foto's overgehouden van Jules. Andere zaken hadden meer mijn interesse. Bijgevoegd 2 plaatjes in de sneeuw uit 2004 van een fotosessie. Jules helaas toen niet apart vastgelegd:




Overigens is Jules geen levend wezen dus "rotten' zal hij niet doen. Roesten wel maar dan op die plekken die na de uitgebreide plamuur en meniebehandelingen zijn beschadigd. We hebben er veel aan gedaan om de wagen zo goed mogelijk te beschermen tegen invloeden van buiten af. Het telkens noemen van het staan weg te .... vind ik wat misplaatst. Zonder inspanning van velen had jij immers niets op kunnen meten.

Succes met je project. Ik doe het je niet na.

Groet, Raymond van den Hoven.

[Montanbahn]

vroeg me af wat voor (resin?)

......Van die dichte koppen had ik er twee bij Edwin Langeveld besteld,.......

[Rob Ellerman]

Voorzetkop zal idd resin zijn.

De situatie zoals ie nu is, nu de behandeling met zandgele verf van KleiNSpoor…. Nog een dagje extra drogen en dan gaat de rand waar de gele band gaat komen (onder de ramen) afgeplakt worden met Tamiya tape. En dan met bruine verf aan de gang.



Oh enne…. Rob Bennis: dank voor de tip. Ik had er geen erg in gehad op de tekening maar: het is geregeld zoals je ziet hieronder (kabel tussen vonkhoorn en condensator).


En als ik deze foto zo zie, dan zie ik weer allemaal ongerechtigheden….

Rob