Rondom Charlois

[Alewijn]

In de jaren 40 is er een verbindingsboog aangelegd vanuit het zuiden (de havenspoorlijn vanuit Rotterdam Zuid) richting Waalhaven ZZ.
Deze boog lag daar waar de gebouwen van het vliegveld hebben gestaan.

Eerst nog even - ter vergelijking - het kaartje van de oude situatie.



De ruime verbindingsboog (om het vliegveld heen) kwam daarmee te vervallen.
Nu konden ook de treinen naar Pernis de havenspoorlijn gebruiken zonder te hoeven keren. Dat laatste zal niet gebeurd zijn, dus reden de olietreinen eerst nog door de stad - langs de Putse- en Brielselaan.


uitsnede van het Duitse kaartje ('Waalhafen') waarmee ik dit draadje destijds begon - de verbindingsboog zal dus voor het einde van de bezetting zijn aangelegd.


uitsnede uit spoorkaart van Rotterdam linker maasoever 1958

In 1959 is het emplacement Waalhaven Zuid aangelegd - tussen de havenspoorlijn en de lijn naar Pernis. Toen is de sporensituatie opnieuw en nog ingrijpender gewijzigd.

[Modellbahnwagen]

Interessant deze historie. De havenspoorlijn van IJsselmonde tot Waalhaven werd vroeger in de volksmond wel het 'oliespoor' genoemd. Dat zal dan na het in dienst nemen van de genoemde verbindingsboog zijn.

[hrp]

Olietreinen via Purselaan en Brielselaan?
Ik denk het niet.
Het olieververvoer kwam er pas bij de exploratie van het Schonebekerveld, dus na de W2.
Toen lag de havenspoorlijn er allang, nl sinds 1928.
Sinds 1935 wordt er in Pernis geraffineerd.
De havenspoorlijn richting zee werd langzamerhand belangrijker: met de komst van nieuw gegraven havens ten westen van Heijplaat, etc..
De Botlekbrug stamt uit 1955.
Groet
Ronald

[Alewijn]

uit de geschiedenis van de havenspoorlijn:

In 1891 werd de Sluisjesdijk via de Breede Hilledijk op Katendrecht verbonden met het in 1878 in dienst gekomen station Fijenoord. Wegens de aanleg van de Maashaven werd de spoorlijn in 1901 omgelegd naar de Putschelaan-Brielselaan-Doklaan. In 1910 werd een verbinding gemaakt met rangeerterrein IJselmonde. Twee jaar later werd de spoorlijn via de Waalhaven (ten noorden van de luchthaven) doorgetrokken naar Heijplaat (Waalhaven West). In 1922 werd het lijngedeelte Waalhaven Oost-Heijplaat verlegd voor vergroting van de Waalhaven.

In 1928 werd het lijngedeelte IJsselmonde-Waalhaven aangelegd omdat de verbinding via de Brielselaan overbelast was geraakt. In 1959 werd station Waalhaven Zuid op de huidige plaats aangelegd en in 1963 het oude station (direct ten zuiden van de Waalhaven) gesloten. In 1974 werd de verbinding Waalhaven Oost-Brielselaan-IJsselmonde opgeheven.

In 1935 werd de spoorlijn via Pernis verlengd naar de Vondelingenplaat, in 1959 werd het oostelijke deel van spoorlijn omgelegd naar het nieuwe station Waalhaven Zuid.

In 1957 werd de spoorlijn vanaf de Vondelingenplaat (Shell) doorgetrokken naar de Botlek, in 1964 naar Europoort (Gulf), in 1964 naar Europoort West (RWS/BP) en ten slotte in 1977 naar de Maasvlakte (EMO).

bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Havenspoorlijn_Rotterdam

Inderdaad, Ronald, de havenspoorlijn (om Rotterdam Zuid heen) was er al in 1928.

Maar stel, een trein vanuit Dordrecht rijdt via de havenspoorweg richting Pernis, die moest in de oude situatie 2x keren. Dat keren hoefde niet via de route langs de Brielselaan. Treinen vanaf de andere kant moesten toch al keren hetzij op IJsselmonde, als ze door Zuid reden, hetzij op Waalhaven Oost, als ze de havenspoorlijn volgden.
Maar goed, de olietreinen uit Schoonebeek reden vanaf 1946 en toen lag de verbindingsboog er denk ik al en dus konden ze rechtstreeks via de havenspoorlijn naar Pernis. Die treinen kwamen hoogstwaarschijnlijk nooit door Zuid.

[hrp]

@Alewijn, waar vandaan zouden olietreinen afkomstig zijn die via Dordt rijden?
Inderdaad, Schonebeek. Bijvoorbeeld toen de Koningshavenbrug was aangevaren, 1977.
Maar verder hoor ik ze denkbeeldig hier 's nachts door Rotterdam passeren  en staan ze overdag nog op mijn netvlies over het Binnenrotteviadukt denderend...
Lange treinen met twee of drie 2200-en zonder geluiddempend...
Groet.
Ronald

[Alewijn]

Het ging mij er om dat de lijn naar Pernis aanvankelijk niet direct aansloot op de havenspoorlijn maar via Waalhaven ZZ en OZ op de lijn door de stad.
Daaruit trok ik - een beetje voorbarig - de conclusie dat de olietreinen toen door de stad reden.

Maar ik zou de vraag wat willen verbreden.
Wat voor treinen cq wagens reden er eigenlijk van en naar Pernis?
Natuurlijk niet alleen de olietreinen naar Pernis. Er was natuurlijk ook vervoer van olieproducten vanuit Pernis landinwaarts.
Mogelijk gingen die wagens toch door de stad. Ik weet het niet. Het zou leuk zijn om daar wat meer gegevens over te hebben.

[Alewijn]

Even in het Utrechts Archief zoeken op Pernis helpt al:


Pernis overlaadstation 14 08 1952 foto DC Gerdessen HUA-X127381-NS-9173


Pernis 14 08 1952 foto DC Gerdessen HUA-661

[hrp]

@ Alewijn. Wat voor treinen naar en van Pernis?

De raffinaderijen in Pernis waren in eerste instantie natuurlijk primair voor het raffineren van ruwe aardolie voor autobrandstof. Aanvoer van de olie per zeeschip en per trein uit bv Drente.
De treinen zullen ledig retour Drente zijn gegaan. Ruw- en geraffineerd product bijt elkaar. Reinigen resulteert in de problematiek van waar laat je het afval? In het verleden was het antwoord hier soms op: dump het in de zee of op de vuilstort.
De producten van de raffinaderij gingen denk ik veelal in kleinere hoeveelheden het land in: per tankauto's naar de benzinepompen langs de straat.
Chemische producten zullen soms per treinwagon, soms per tankauto naar een afnemer zijn gegaan. Later kon dat ook per pijpleiding; veiliger. Bedenk dat de producten van deze industrie gevaarlijker zijn dan de grondstof aardolie.
De chemische industrie kwam in de jaren vijftig op. Botlek, Europoort.

Overigens lijkt me de tweede foto er een uit de jaren zeventig, ziende de wagons en de tankinstallatie op de achtergrond.

Wel door de straten van Zuid gingen de werkliedentreinen. Ik denk voor de bouwers van de chemische fabrieken.
Groetjes
Ronald

[hervé]

Wat voor treinen naar en van Pernis?
. . . .
Overigens lijkt me de tweede foto er een uit de jaren zeventig, ziende de wagons en de tankinstallatie op de achtergrond.

Die linkse zwarte ketelwagens Esso (zware petroleumfracties) heeft nog echt antieke vrijstaande verticale panelen met het na-oorlogse Esso-ovaal.
De rechtse heeft een nieuw ovaal rechtstreeks op de ketel gekleefd, wat moderner is.. Het eigenlijke blauwe ovaal is nog  'dun' .  Later (jaren 1960) werd dit dikker .

Die witte draaistel-gaswagens met isolatieschild zijn blijkbaar DR ( DR of DDR-DR ? ) en zien er dan weer erg 'recent' uit.  Tot nader order geen idee van welk bouwjaar.  De BASF-letters zijn wel van een ouder type.
De Shell-schelp (wordt soms mossel genoemd, maar het was eerder een chique Sint-Jacobs. . . ) op de linkse gaswagen is ook behoorlijk ouderwets.

De bogie-gaswagens hebben, bij nader toezien, alle ook nog vet- of olie-aspotten (-lagers) en nog geen kleinere kogellagerpotten (SKG of andere).

[Alewijn]

@hervé
Je waarnemingen ondersteunen de datering.
'k Vond nog een detail opname van een Shell vierasser, weliswaar in Utrecht vastgelegd, maar met een duidelijke link naar Pernis.


Shell ketelwagen Utrecht 16-02-1956 foto L Hessels HUA-X55009-169609


@Ronald
Met dateringen moet je altijd voorzichtig zijn, maar die van het HUA kun je gerust serieus nemen, zeker van een fotograaf als Gerdessen.
je algemene beschouwingen over het vervoer van en naar Pernis kan ik volgen. Maar ik zoek graag verder naar feiten en foto's. Ik denk zomaar dat er meer is.

[hervé]

 
Goeienavond,

Behoudens het gegeven dat 1956 een geweeeldig jaar was (  ) , heeft deze Shell-draaistel-gaswagen reeds kleinere kogellageraspotten (-lagers)

  >  Esso - raf.,   Botlekweg, Pernis is van 1960,  dus die zwarte Esso-Nederland-wagens A°1952 stonden daar met een ander alibi .
 
[  Esso - raf.    Antwerpen:   "50 jaar"  werd gevierd in 1999, dus die installatie was van 1949. Maar Standard Oil (later Esso) was er reeds
    vroeger: APC, American Petroleum Cie (Standard Oil) was namelijk Nederlands-Belgisch, Rotterdam & Antwerpen  ]

[Alewijn]

Dank voor de details.

Eerder is al genoemd dat de ketelwagens van PAM werden geladen bij de Caltex raffinaderij in Pernis.

Nog wat bladzijden met foto's van Cas Oorthuys:
https://collectie.nederlandsfotomuseum.nl/collectie/detail/c9ba56da-9a9f-4b0c-3cc4-53f06020d1ba/media/3e3279cc-6047-d0c7-cdc7-1fe59b787b91?mode=detail&view=list&q=Oorthuys%20cas%20pam&rows=1&page=63
Deze toelichting staat erbij: Medewerker van de Texaco raffinaderij vult ketelwagons van de PAM aan de Petroleumweg.

https://collectie.nederlandsfotomuseum.nl/collectie/detail/91576f73-b167-0b8d-1087-bdbd4d9feb55/media/0936b4f2-856f-1288-4431-7362c8189a7c?mode=detail&view=list&q=Oorthuys%20cas%20pam&rows=1&page=104

Op dit plaatje is ook een PAM wagen te ontwaren:


ketelwagen voor huisbrandolie van Fa Van Waveren & Van der Voort te Lisse, met daarachter een wagen van PAM Lisse 14 02 1961 foto L Hessels HUA-X55018-169618
Het lijkt aannemelijk dat ook de PAM wagen huisbrandolie vervoerde en het lijkt goed mogelijk dat beide wagens in Pernis werden geladen.


Via deze pomp met meter werd de wagen gelost in een tankauto, in vaten, in een opslagtank, wie zal het zeggen? Lisse 14 02 1961 foto L Hessels HUA-X55019-169619

[hervé]

         
in reactie #1251:  eerste = bovenste foto  A°1952
https://images.beneluxspoor.net/bnls/ketelwagens-overlaadstation-Pernis-14-08-1952-foto-DC-Gerdessen-HUA-X127381-NS-9173b-61df4d9cc7f33.jpg
Links een ex-USATC-draaistelketelwagen van Shell-GasOlie  ( ook weer een fraaie, duidelijke foto )

In H0 van Oskar Klein Modellbahn (KMB), matrijs overgenomen door Roco:       
https://marnan.eu/klein-modelbahn-3608-h0-ns-ex-usatc-tankwagen-caltex-goederenwagon ( geen Shell maar Caltex - foto Marnan )

>   Enigszins  'speciaal'  vind 'k de naamgeving van de (ex-)polder Kiesheid en de (ex-)rivierarm Koedood     (zie kaartje hierboven)

[Alewijn]

Bedankt, herve, voor de aanvullende informatie.
Ja, die poldernamen zijn soms heel bijzonder...

ex USATC ketelwagens kunnen in elk geval worden ingezet.
Die heb ik niet in model, ik vind ze eigenlijk niet zo mooi, maar dat kan natuurlijk nog veranderen.

Caltex USATC ketelwagen geladen aan de Petroleumweg 1955 of eerder (industriespoor.nl)

In de daaropvolgende jaren zien we andere ketelwagens verschijnen. In 1955 waren deze er nog niet. Of toch...?


Pernis 01 03 1963 foto L Hessels HUA-X55030-169630

Deze zijn denk ik wel weer wat ouder:


Pernis 01 03 1963 foto L Hessels HUA X55027-169627

[R v/d Hoven]

         
in reactie #1251:  eerste = bovenste foto  A°1952
https://images.beneluxspoor.net/bnls/ketelwagens-overlaadstation-Pernis-14-08-1952-foto-DC-Gerdessen-HUA-X127381-NS-9173b-61df4d9cc7f33.jpg
Links een ex-USATC-draaistelketelwagen van Shell-GasOlie  ( ook weer een fraaie, duidelijke foto )

In H0 van Oskar Klein Modellbahn (KMB), matrijs overgenomen door Roco:       
https://marnan.eu/klein-modelbahn-3608-h0-ns-ex-usatc-tankwagen-caltex-goederenwagon ( geen Shell maar Caltex - foto Marnan )

Ik heb even de foto 'bewerkt' voor een duidelijker beeld:




Als verwoed verzamelaar van USATC-materieel ben ik dan toch benieuwd naar welk model je link van Marnan leidt. Bij mij werkt de link niet. En naar mijn weten is een ketelwagen met dergelijke opschriften (welke eigenlijk? Het is niet duidelijk leesbaar) niet als model verschenen. Ik heb er 9 waarvan 2 zwarte (uit Roco set 67025) en op beide ontbreekt duidelijk dit "logo".
Overigens zijn nog niet de helft van het aantal mogelijke beschilderingen voor alleen maar de Nederlandse wagens van dit type uitgebracht! In Railmagazine 313 stond een (gedeeltelijk?) overzicht van mogelijke beschilderingen. Ook Nepakris had USATC-wagens lopen. Uit RM 312, die over de wagens in 1:1 ging:

Naam maatschappij   Nummers                      Opmerkingen
BPHM                   500340 P – 500342 P   
                           500347 P – 500350 P   
BPM                     500452 P - 500481 P   
NAM (BPM)           500524 P - 500553 P   later vernummerd in 500824 P - 500 853 P
Fina                     511227 P – 511230 P   
Shell                    511367 P – 511396 P   
Pakhuismeesteren 511602 P   
Esso                     511101 P - 511127 P   Serie liep tot 511138 P
Caltex                  510746 P - 510754 P    
Nepakris              530229 P – 530230 P
                           530242 P – 530245 P   Voor vervoer natronloog.                                                                   
                           De 530242 P – 530245 P kwamen in 1951 van de SNCF.


Groet, Raymond van den Hoven