Doel:€250.00
Donaties:€50.00

Per saldo:€-200.00

Steun ons nu!

Laatst bijgewerkt
op 03-01-2024

Vacature: secretaris bestuur
Algemeen

De stichting

Recente berichten

Welke Vallejo kleur voor drijfstangen van een DB stoomlocomotief? door Ronald69
Vandaag om 20:00:39
US diorama in H0 door Wim Vink
Vandaag om 19:54:20
Toon hier je nieuwe (model-) spooraanwinst(en)... door arnout
Vandaag om 19:53:27
Mijn eerste H0-modeltreinbaan in aanbouw door Wim Vink
Vandaag om 19:52:07
Punt- en hartstukken door Klaas Zondervan
Vandaag om 19:41:21
MARDEC, de Multifunctionele ARduino dcc DECoder. door bord4kop
Vandaag om 19:34:37
Hengelo in 1981-1982, maar dan anders: Kassenberg in N door Mispoes
Vandaag om 19:23:35
De (3d) knutsels van Ronald. door gdh
Vandaag om 19:22:56
Piko NS 2015 stroomafname probleem door Ben
Vandaag om 19:08:30
Bauarbeiten im gange door ruudns
Vandaag om 18:50:26
HSM D1715 door vpeters1984
Vandaag om 17:34:25
Beekdaelen in H0 door Stieven76
Vandaag om 17:17:41
Al mijn goede ideeën... door Monobrachius
Vandaag om 17:10:33
Gebruik je Arduino zonder te "programmeren" ;) door Rsd1000
Vandaag om 17:07:59
Ombouw/Pimpen Bolle neuzen door bollen neus
Vandaag om 15:58:15
Kleine Baan in H0 (≤ 0.5m²) door Jack Black (NS1220)
Vandaag om 15:06:14
U-vorm beperkte ruimte (H0 C-rails) door Jelmer
Vandaag om 14:58:04
Onlangs gespot - gefotografeerd, de links door Jeroen Water
Vandaag om 14:33:00
N spur scenery elementen maken van gips of klei? door Dave.......
Vandaag om 14:30:06
De overeenkomst tussen een Ovaalramer en een Motorpost. door RK
Vandaag om 14:28:54
Onlangs gespot - gefotografeerd, de foto's door mass am see
Vandaag om 14:18:46
BMB-Module: “Corfe Castle Station” door Hans van de Burgt
Vandaag om 14:07:52
welk jaar ging Marklin OVP voor wagons van blauw naar wit door Railman
Vandaag om 13:40:42
GSS Jubileumbaantje (0e / 0n30) door MacArthur
Vandaag om 12:55:30
NTM P1 in Schaal-1 door MaraNCS
Vandaag om 11:39:38
Rio Grande Southern - Lizard Head Pass door Hans GJ
Vandaag om 11:30:20
Variaties op Station Zetten Andelst in HO door Duikeend
Vandaag om 10:54:40
De IJmuider spoorlijn - korte geschiedenis en plaatjes door Vislijn
Vandaag om 10:42:29
Internationale Spoor 0 en 1 dagen in Gießen, 23 en 24 maart, 2024 door bernhard67
Vandaag om 08:42:53
De Hondsrugbaan door mass am see
Vandaag om 08:15:11
  

Auteur Topic: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?  (gelezen 135146 keer)

Gert Arkema

  • Offline Offline
  • Berichten: 4102
  • Rhenopa / Bruggen-IG:
    • Team Mitropa
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #285 Gepost op: 07 oktober 2015, 10:47:30 »
Ik vind in het Utrechts archief 4 foto's van vooroorlogse vertrekkende EdN's met 3 verschillende fourgons. Er is dus wel enige keus denk ik...
groet Gert
 
Behandel een ander zoals jezelf behandeld zou willen worden.

guest7823

  • Gast
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #286 Gepost op: 07 oktober 2015, 10:56:35 »
37/3800. :-\ Ammehoela  Is een 3500  :)

FYI: heb ik net al doorgegeven via meldlink op de pagina

Groeten,

Kniesoor
« Laatst bewerkt op: 07 oktober 2015, 11:02:19 door guest7823 »

Tomasso

  • Moderator
  • Offline Offline
  • Berichten: 5912
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #287 Gepost op: 07 oktober 2015, 10:58:48 »
Gheghe ;D


Verzonden vanaf mijn iPhone met Tapatalk
Spoor 0 adept

pullmanneke

  • Offline Offline
  • Berichten: 411
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #288 Gepost op: 07 oktober 2015, 11:34:19 »
Deze trein komt uit Oosteinde. Is de Ostende-Wien Express. Vanaf '31 werden ook 2e klasse rijtuigen meegenomen.

Helaas niet. De OWE was geen trein die alleen maar uit Pullmannrijtuigen bestond. De foto is genomen in Schaarbeek ongeveer op de plaats waar nu het nieuwe spoorwegmuseum staat. Aan de positie van de stelplaats kun je zien dat de trein naar het zuiden rijdt, hetgeen ook klopt met mijn bewering over de twee fourgons.
Gezien de lengte van de trein kan het ook de Edelweiss of de Oiseau Bleu zijn. De eerste Pullmann is duidelijk van het EdN type.
Om aan alle twijfel een einde te maken; in West Europa reden uitsluitend de volgende treinen die uit uitsluitend Pullamnrijtugen bestonden; Vanuit Ams. EdN en Edelweiss en vanuit Parijs FdN en CdA.
Zelfs de Train Bleu en de Oriënt Express waren geen Pullmanexpresstreinen maar hadden wel enige "losse" Pullmanrijtuigen.
De enige Pullmanntrein van/naar Belgie was de Oiseau Bleu.
Gr.
John
« Laatst bewerkt op: 07 oktober 2015, 12:07:41 door Edsko Hekman. Reden: quote herstelt »
fly with the eagle or scratch with the chickens

guest7823

  • Gast
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #289 Gepost op: 07 oktober 2015, 11:57:01 »
37/3800. :-\ Ammehoela  Is een 3500  :)

FYI: heb ik net al doorgegeven via meldlink op de pagina

Groeten,

Kniesoor


Citaat van: Utrechts Archief
Geachte heer Bender,

Dit is inderdaad een 3500. Ik zal het wijzigen in de database.

Met vriendelijke groet,

Victor Lansink
Afd. beeldmateriaal

Ook weer opgelost  (y)

Carel Ruysink

  • Offline Offline
  • Berichten: 1060
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #290 Gepost op: 09 oktober 2015, 15:50:00 »
Om even terug te komen op de CIWL fourgons kwam ik hierover net een goed artikel tegen in de Railhobby van mei/juni 1981. Het is artikel 2 uit de serie= Hotels op rails= welke helemaal gefocust is op de CIWL.

Groet, Carel, die ook als dol is op de EdN.
(Riva Ak 4130-A4029-A4030-D1270. mis nog het tweede-klas koppel, niet meer te vinden).
Als je bang bent voor de dood dan heb je geen leven

Tomasso

  • Moderator
  • Offline Offline
  • Berichten: 5912
Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #291 Gepost op: 25 oktober 2015, 19:35:46 »
Zeau, gisteren het eerste klas Fleche d'Or rijtuig kunnen aanschaffen. Helemaal gloednieuw en voor een leuk prijsje, dus de personenrijtuigen zijn compleet. Toch staat zo'n Rivarossi niet echt naast die Jouef rijtuigen. Dat komt niet door de verschillende kleuren beige, maar ergens smoelt (om Chris zijn bewoordingen maar eens te gebruiken) het rijtuig anders. Na de boel eens goed vergeleken te hebben, ben ik er achter wat nou nog meer het verschil is.

Om te beginnen zijn de Jouefs exact gelijk qua lengte tov het Rivarossi rijtuig. Daar kan het niet aan liggen. Toch oogt het Rivarossi rijtuig wat iel. Dat komt vooral door de ramen. Jouef heeft de afmetingen van de ramen wat groter en de tussenruimte tussen de ramen wat kleiner. Logisch zou je zeggen, want de Etoile du Nord rijtuigen hebben 9 ramen en de Fleche d'Or rijtuigen maar 8. En dat is het nu precies waar hem de schoen wringt, ondanks dat het eerste klas rijtuig minder ramen heeft en dus eigenlijk grotere ramen zou kunnen hebben, zijn de ramen kleiner dan de Jouefs waar zelfs nog een raam meer in zit. Vergelijk ik dat eens met het grote voorbeeld, dan komt Jouef beter tot zijn recht qua afmetingen dan de Rivarossi. Ook zijn de draaistellen van de Rivarossi wat korter, waardoor het geheel een beetje gedrongen overkomt. Qua detaillering winnen de Jouefs het met een haarbreed, de tafellampjes van de Jouefs hebben echte messing voetjes en ook de detaillering op de koppen is mooier dan die van de Rivarossi. Het scheelt niet veel, maar goed als je dan toch kan vergelijken. De nadelen van de Jouefs vind ik het overdreven glimmende CIWL logo en opstaptreden en de iets te donkere kleur beige. Maar overall zien ze er gewoon beter uit. Eeuwig zonde dus dat er geen aanvullende rijtuigen van zijn, ik had de set graag compleet gemaakt. Ik twijfel dan ook of ik niet gewoon nog een 2e klasse rijtuig van Jouef er bij zal kopen, of toch maar de hele boel doe van Rivarossi.

Hoe dan ook, hier een plaatje van internet van het (overigens verder prachtige) Rivarossi model (artikelnummer 2490, bouwjaar 1989, nummer 4020):



Hier hetzelfde rijtuig, maar dan met een ander nummer:



En hier een echte:



Oh ja, wel leuk, ondanks dat het een oud model is, heeft het ding toch nem schachten, handig!
« Laatst bewerkt op: 26 oktober 2015, 09:19:34 door Tomasso »
Spoor 0 adept

Tomasso

  • Moderator
  • Offline Offline
  • Berichten: 5912
Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #292 Gepost op: 25 oktober 2015, 22:59:47 »
Nog een foto uit mei 1939 in Roosendaal opgeduikeld:

Bron: http://trains-worldexpresses.com/600/605b.htm
« Laatst bewerkt op: 25 oktober 2015, 23:31:28 door Tomasso »
Spoor 0 adept

mDDM

  • Offline Offline
  • Berichten: 1019
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #293 Gepost op: 26 oktober 2015, 22:18:32 »
Die foto van de echte is een EdN en dus niet een FdO.

Tomasso

  • Moderator
  • Offline Offline
  • Berichten: 5912
Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #294 Gepost op: 26 oktober 2015, 22:27:15 »
Dat klopt, maar de raampjes zijn hetzelfde... Ik bedoelde: en hier een echte (pullman rijtuig...)...
Spoor 0 adept

Solvognen

  • Offline Offline
  • Berichten: 53
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #295 Gepost op: 30 oktober 2015, 13:57:47 »
Tom (Tomasso) heeft hierboven een heel interessante foto getoond. Helaas is de discussie hierover verzand zonder dat iemand de juiste oplossing heeft aangedragen. Het Beneluxforum wordt kennelijk door te weinig Vlaamse spoorwegliefhebbers bezocht. De oorspronkelijke datering (1930) die Tom gaf, is overgenomen van de bron - bij Flickr - en onjuist zoals direct aan de foto zelf te zien is: de afgebeelde locomotief draagt immers reeds het nummer 934, conform het per 1 oktober 1931 ingevoerde nieuwe nummeringsplan van de NMBS. De foto kan daarom onmogelijk voor de herfst van 1931 gemaakt zijn.

Bij Flickr is in een commentaar de locatie geïdentificeerd als Brussel Noord. Dit is, in tegenstelling tot de datering, wel correct. De getoonde foto is daar in een iets breder formaat weergegeven zodat zowel links als rechts meer details van de omgeving te zien zijn. Links onder andere de lantaarnpaal op de hoek van Paleisstraat en Vooruitgangstraat. Deze paal werpt een duidelijke schaduw, wat bij de bepaling van het tijdstip van het maken van de foto zeer nuttig is. Bovendien zijn er bomen te zien vol met donkere bladeren wat maakt dat de foto alleen in de zomer of (vroege) herfst gemaakt kan zijn.

Het is van belang rekening te houden met de exacte locatie waarop de foto gemaakt is. Daarom volgt een geschetst kaartje van de situatie.



De fotograaf stond op de voetgangersbrug (passerelle) die beide delen van de Paleisstraat (ook Avenue des Palais of Paleizenstraat) verbond die door de sporen gescheiden waren geraakt. De blik is gericht op het noord-oosten. Op de achtergrond ligt de stelplaats Brussel Noord waarvan de draaischijf juist boven de daken van het tweede Pullman-rijtuig en de laatste bagagewagen te herkennen is. Deze stelplaats moet niet verward worden met de stelplaats Schaarbeek die enkele kilometers verder naar het noorden lag.

De trein rechts, waarvan het laatste (ex Duitse) rijtuig met sluitlantaarn juist over een engels wissel rijdt, is onderweg richting Schaarbeek. Links is het hek te zien dat het spoorwegterrein scheidt van Vooruitgangstraat en Paleisstraat. De Pullman-trein rijdt dus op het op een na uiterste spoor aan de linker zijde, dat wil zeggen het correcte (linker) spoor voor een trein naar Brussel Noord komend uit de richting Gent of Dendermonde. Een trein uit de richting Schaarbeek (dus ook elke trein uit de richting Antwerpen of Leuven) zou de stelplaats rechts laten liggen en op de foto rechts van de wegrijdende trein opduiken.

De schaduwen op de foto maken duidelijk dat het zonlicht uit het westen komt, daarom moet de foto in de late middag/vroege avond gemaakt zijn. Hierbij moet rekening gehouden worden met het feit dat in België in het interbellum de Westeuropese tijd (in de zomer Westeuropese zomertijd) gold, niet zoals tegenwoordig de Middeneuropese (zomer-)tijd: het werd een uur eerder donker dan tegenwoordig.

De locomotief bezit een ACFI-installatie en is gekoppeld met een grote Pruisische tender. Dit en de blanke ketelbanden duiden op een reeds groene locomotief in een toestand uit de jaren 1931 en later en dit bevestigt daarmee de datering die al uit het nummer bleek.

Rechts in beeld in de completere versie van de foto op Flickr is een gebouw te zien met drie verdiepingen (begane grond en twee etages) en een witte voorgevel dat ook op andere foto’s te herkennen is. De dichtstbijzijnde hoek valt op de foto samen met een seinpaal van de klassieke beveiliging. Rechts van het gebouw staat een hoge schutting of muur en vervolgens een gebouw met balcon op de tweede etage waarvan op de foto nog net een smal randje te zien is.

In 1933 werd een rij huizen die tussen spoor en Aarschotstraat stonden afgebroken, vergelijk de foto’s van Bruno Dedoncker tijdens de sloop in 1933 (in Paul Jacops, Baudoin Dieu en Jean-Luc Vanderhaegen: De Noord-Zuidverbinding1952-2002, TSP 2002 p. 70). Er is al meer gesloopt op een - ongedateerde - foto van J.-F. Van Puyvelde die bij Dambly is afgedrukt (Vapeur en Belgique Tome I  p. 224). Hier zijn ook de huizen op de foto van de Pullman-trein en de schutting te herkennen.

Bij de elektrificatie van de lijn Antwerpen - Brussel Noord, die in 1935 in gebruik werd genomen, werden twee doorgaande sporen met bovenleiding aangelegd, gezien vanuit de fotograaf uiterst rechts. Dit is bijzonder goed te zien op de in 1935 gemaakte luchtfoto’s die gebruikt zijn voor de bijzonder nuttige site http://www.gis.irisnet.be/bruciel/#. Bij dezelfde gelegenheid werd ook de signalering aangepast: de kandelaars met klassieke seinarmen ruimden het veld en er kwamen lichtseinen, deels op palen en deels onder portalen en op iets andere plaatsen. Hiervan is op de foto nog niets te zien zodat de foto gedateerd kan worden tussen zomer 1932 en nazomer 1934.

Bij Dambly is ook een foto van de passerelle te vinden die de situatie in september 1935 toont, genomen van beneden ongeveer op de hoek van Paleisstraat en Vooruitgangstraat en met blik richting het oosten (Vapeur en Belgique Tome II p. 44). Dedoncker was in 1935 en 1939 opnieuw op deze locatie. Een in 1933 behouden huis waarvan de zijgevel sporen van de inrichting van het gesloopte huis ernaast vertoonde, was in 1935 geheel wit geschilderd. In 1939 waren de ramen ervan dichtgemetseld en ook wit geschilderd. In dat laatste jaar was de op de Flickr-foto zichtbare open schutting tussen spoorwegterrein en gronden langs de Aarschotstraat vervangen door een wit geschilderde muur die vlak langs de nog staande gebouwen liep. Ervoor liggen de twee nieuwe sporen van de elektrische lijn naar Schaarbeek, Mechelen en Antwerpen. (Dambly: Vapeur en Belgique Tome II p. 91 respectievelijk 46)

De NMBS 934 trekt een trein bestaande uit een houten CIWL bagagewagen, twee stalen Pullman-rijtuigen, waarvan de eerste met zekerheid tweede klasse type Étoile du Nord zonder keuken is, en een tweede CIWL-bagagewagen. Het tweede Pullman-rijtuig heeft in ieder geval een keuken vooraan aan de rechterzijde van de foto. Dit is aan het dak te zien. Mij zijn geen Pullman-treinen uit de betreffende periode bekend met alleen tweede klasse. Als het een reguliere trein is - waaraan op grond van de grote hoeveelheid briketten enige twijfel zou kunnen bestaan - zou het tweede Pullman-rijtuig eigenlijk eerste klasse moeten zijn, maar de raamindeling is raadselachtig. De Pullman-rijtuigen met keuken van Flèche d’Or en Étoile du Nord type hebben aan de niet-keukenzijde een regelmatige vensterindeling. Hier ziet die juist onregelmatig uit.

Wat er nog het dichtst bijkomt, is het kleine groepje van drie type Sud-Express complémentaire, nummers 2839-2841, een wel heel onwaarschijnlijk type voor een korte Pullman-trein in België, maar wel een Pullman eerste klasse met keuken. Deze rijtuigen zouden echter al voor het opnametijdstip in restauratierijtuigen omgebouwd zijn. In het boek van Renzo Perret: Die Geschichte der CIWL Die Pullman-Wagen uit 1986 (de oorspronkelijke Italiaanse editie is van 1982) lezen we echter op p. 101 dat 2841 al in 1929 van bruin/crème op blauw/crème omgeschilderd is. De auteur spreekt het vermoeden uit dat het rijtuig bij die gelegenheid uit het Sud Express wagenpark genomen is om elders in afwisseling met andere Pullman types gebruikt te worden. Hij vervolgt echter met het noemen van de ombouw tot restauratierijtuig in 1930. Die ombouw wordt ook door Stöckl vermeld. (Eisenbahn 11/1972 p. 167)

Volgens Dr. Fritz Stöckl - die ze alle opsomt - hebben er op het Europese continent 22 Pullman-treinen van de CIWL gereden. (Eisenbahn 8/1972 p. 115, 9/1972 p. 130-132) Welke gebieden iemand tot West-Europa wil rekenen, moet hij of zij zelf weten. De Belgische kust zou ik er zelf zeker wel bij rekenen.

Wegens de datering van de foto (1932-1934) kan de Pullman-trein die in België reed en voor die tijd opgeheven is direct uitgesloten worden. Van de vijf overgebleven Pullmantreinen die in de betreffende periode in België reden, komen er vanwege het tijdstip slechts drie in aanmerking. Helaas heb ik uit de drie mogelijke dienstregelingsperiodes slechts een Belgisch spoorboekje, namelijk dat van zomer 1932:

159 Calais-Bruxelles-Pullman-Express
Calais Maritime 14.25 - Brussel Noord 17.28

175 Ostende - Cologne - Pullman-Express
Oostende Kaai 16.32 - Brussel Noord 17.58-18.12 - Köln Hbf 21.53

57 Edelweiss
Zürich Hbf 7.50 - Brussel Noord 17.34-17.43 - Amsterdam CS 21.53

Ter vergelijking de tijden van zomer 1935:
159 Calais-Bruxelles-Pullman-Express
Calais Maritime 17.30 - Brussel Noord 20.27

175 Ostende - Cologne - Pullman-Express
Oostende Kaai 16.42 - Brussel Noord 18.02-18.15 - Köln Hbf 21.34

57 Edelweiss
Zürich Hbf 7.22 - Brussel Noord 16.19-16.29 - Amsterdam CS 20.19

In een Duits spoorboekje voor de zomer van 1934 zijn ook wat tijden te vinden:

L175 Brussel Noord 18.15 - Köln Hbf 21.34

L11 Nordexpress Oostende - Brussel Noord 22.10 - Köln Hbf 1.44 - Berlin

Deze laatste trein neemt een slaaprijtuig Calais - Berlin mee dat in de Calais-Bruxelles-Pullman-Express naar Brussel gekomen is. Dit slaaprijtuig liep al in 1929 in de Pullman-trein, vier dagen in de week tot Berlijn, de andere drie dagen door naar Warschau. In 1932 en 1935 was dit nog steeds zo. Dit maakt dat de trein op de foto alleen al om die reden niet de Calais-Brussel-Pullman-Express kan zijn: die trein had een slaaprijtuig in de samenstelling. Bij Dambly is ook inderdaad een foto te vinden met NMBS Type 9, CIWL houten bagagewagen, CIWL WL, twee Pullman-rijtuigen en een tweede bagagewagen. (Dambly: Vapeur en Belgique Tome I p. 217 midden)

In 1932 stopte de Calais-Brussel-Pullman-Express bovendien in het station Brussel LW gelegen aan de lijn naar Namen (lijn 162). Deze trein zou dan juist van uiterst rechts het beeld in zijn komen rijden (niet van links), via de wissels die op de foto nog juist onder de imposante kandelaar te zien zijn, net naast het laatste rijtuig van de richting Schaarbeek uitrijdende personentrein.

De Edelweiss uit Zwitserland via Frankrijk en Luxemburg kwam vanzelfsprekend ook van lijn 161 uit Namen. Ook deze trein zou dus rechts en niet links in beeld zijn.

De Étoile du Nord kan het niet zijn wegens de tijd, het spoor waarop de trein rijdt en de samenstelling. Zie mijn ampel gedocumenteerde bijdragen van 10 en 16 juli.

In de tegenrichting kwam de Pullman-Express uit Duitsland ook in Brussel Noord aan, om zijn reis naar de Belgische kust voort te zetten, maar die trein kwam dan wel via Schaarbeek (dus ook weer rechts op de foto) en dat was ook veel eerder op de dag:
Köln Hbf 10.30 - Brussel Noord 14.12-14.20 - Oostende Kaai 15.45 (1932)
Köln Hbf 10.51 - Brussel Noord 14.25 - Oostende (1934)
Köln Hbf 11.08 - Brussel Noord 14.25-14.33 - Oostende Kaai 15.53 (1935)

De Pullman-trein Oostende - Köln reed overigens vanaf 1 juli 1929; de Calais - Brussel Pullman-trein vanaf 15 mei 1927. (Renzo Perret: Die Geschichte der CIWL Die Pullman-Wagen, Franckh, Stuttgart 1984, p. 44 resp. p. 31) Beide werden als Pullman-treinen geafficheerd en staan zo in de spoorboekjes. Alleen de Calais-Bruxelles-Pullman-Express had ook een slaaprijtuig, de Ostende - Cologne Pullman-Express niet.

Voor het bespannen van deze bijzonder hoogwaardige trein naar/van Calais zette de stelplaats Brussel Zuid volgens Dambly speciaal met vierassige tenders (pr 2’2’T31,5 afkomstig van ex Duitse wapenstilstandslocomotieven) uitgeruste locomotieven type 9 in. Afgebeeld zijn 900, 906 en een niet geïdentificeerde locomotief. Deze locomotieven met hun grote tenders reden door naar Calais of naar Boulogne-sur-Mer, als het aansluitende schip naar die plaats uitweek. (Dambly: Vapeur en Belgique Tome I p. 217)

Ook Brussel Noord beschikte over soortgelijke Type 9. In “Een eeuw stoom 6” (TSP 2014) zijn NMBS 940 en 942 afgebeeld met die tender (foto’s 35 en 36). De eerste zelfs voor de Pullman Express (L)176 in Oostende aangekomen uit Köln Hbf, met CIWL bagagewagen en (minstens) twee Pullman-rijtuigen.

Van L176 bestaat ook een aantal foto’s in Duitsland waaronder een zevental van Bellingrodt (L175 reed aldaar alleen ‘s avonds). Hier was steeds slechts 1 bagagewagen aanwezig maar van zeer verschillende types, niet alleen CIWL, maar - met name in vroege jaren - ook Belgische (ex-Duitse). Steeds was het eerste rijtuig een Pullman type Étoile du Nord zonder keuken en volgde een rijtuig met keuken. In vroege jaren was dat tweede rijtuig een type Étoile du Nord, gevolgd door een eerste klasse type Flèche d’Or, vermoedelijk zonder keuken als derde. In later jaren een eerste klasse met keuken als tweede en laatste rijtuig.

De vroege samenstelling die uit de Duitse foto’s kan worden afgeleid lijkt het door Stöckl genoemde (oorspronkelijke) materieelpark voor deze trein te bevestigen: type Flèche d’Or zonder keuken 4074, 4087 en 4089; type Étoile du Nord met keuken 4091-4093 en type Étoile du Nord zonder keuken 4111-4116. (Eisenbahn 9/1972 p.131) Later moet, zo blijkt uit de foto’s, dit materieel gedeeltelijk vervangen zijn: er zijn in ieder geval rijtuigen type Flèche d’Or met keuken bijgekomen, aangezien die vanaf maart 1934 (voor zover de overgeleverde dateringen correct zijn) op foto’s van de trein te zien zijn.

Ik heb een Belgisch voorschrift uit februari 1935 waarin de samenstelling van dit paar treinen expliciet vermeld wordt:

175-(D 175 All.).
OOSTENDE-COLOGNE
PULLMAN EXPRESS.

Oostende.
HL
1 Pw4u   W.L. Oostende-Bruxelles.
1 B4u (*) W.L. Oostende-Köln.
1 B4u      W.L. Oostende-Köln.
1 A4u       “          id.      id.
1 Pw4u   W.L.      id.      id.

Bruxelles (Nord).
HL
1 Pw4u   W.L. Oostende-Köln.
1 B4u       “          id.       id.
1 A4u       “          id.       id.
1 B4u (*)  “          id.       id.     (*) Vendredi - Vrijdags.

(D 176 All.)-176.
COLOGNE-OOSTENDE
PULLMAN EXPRESS.

Herbesthal.
HL
1 Pw4u    W.L. Köln-Oostende.
1 B4u (*) W.L.      id.       id.    (*) Samedi - Zaterdags.
1 A4u       W.L.       “          “
1 B4u       W.L.       “          “

Bruxelles (Nord).
HL
1 Pw4u    W.L. Bruxelles-Oostende.
1 B4u       W.L.   Köln         id.
1 A4u         “        id.          id.
1 B4u (*)    “        id.          id.     (*) Samedi - Zaterdags.
1 Pw4u     W.L.    id.          id.

[...] [Franse versie weggelaten]

De pakwagen Keulen-Oostende wordt als volgt benuttigd :
1e afdeeling : bevat het reisgoed voor Herbesthal en Luik (G.);
2e afdeeling, gelood : bevat het reisgoed voor Brussel (N.) en Oostende (K.), in afgezonderde deelen gerangschikt.

(letterlijk geciteerd uit NMBS No 52 Boek van den Treindienst Dienst 3 Februari 1935 Deel II p. 192. Zoals steeds in de NMBS-voorschriften wordt geen onderscheid gemaakt tussen rijtuigen met respectievelijk zonder keuken. Dit boek is overigens gedrukt bij Uitgeverij Casterman, die in die tijd ook al Tintin-albums uitgaf. De Kuifje-albums kwamen pas later.)

De datering van de foto zou eventueel te preciseren zijn als meer bekend was over het in aanbouw zijnde seinhuis direct achter de Pullman-trein. Het oude seinhuis III (cabine III) van Brussel Noord, dat zich juist ten zuiden van de passerelle aan de oostelijke zijde van de sporen bevond, was waarschijnlijk in de weg voor de spooruitbreiding in het kader van de elektrificatie van lijn 25 in 1935.

Uit al het voorgaande mag geconcludeerd worden dat de enige reguliere Pullman-trein die op de foto kan staan de 175 Oostende-Köln-Pullman-Express is. Ewout had dus gelijk wat betreft de herkomst van de trein. De locatie is de passerelle bij de Paleisstraat in Brussel Noord. De tijd is zomer 1932, 1933 of 1934 rond zes uur ‘s avonds.

Met vriendelijke groet,
Hans

It is a capital mistake to theorize before one has data.
(Sherlock Holmes/Sir Arthur Conan Doyle in A Scandal in Bohemia)

Eelco Storm

  • Slechts een kniesoor die hier op let...
  • Offline Offline
  • Berichten: 11405
    • Mijn fotoarchief
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #296 Gepost op: 30 oktober 2015, 14:15:17 »
Dit soort dingen zit ik met open mond van bewondering te lezen. Diep respect voor je onderzoek en de tijd die dit ongetwijfeld gekost heeft  (y)

ingenium

  • TM
  • Offline Offline
  • Berichten: 4229
    • Modeltrein projecten
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #297 Gepost op: 30 oktober 2015, 14:53:58 »
Gewoon spannend om te lezen! Top!  (y)
Ben geitjes voeren en bloemetjes plukken, doei...

Edsko Hekman

  • Team Beurzen & PR / BNLS Forumbaan
  • BNLS trambaan-deelnemer
  • Offline Offline
  • Berichten: 8386
  • Nooit uitgeklust....
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #298 Gepost op: 30 oktober 2015, 15:12:08 »
Ongelofelijk zeg! Wat een informatie en onderzoek een enkele foto kan opleveren. Diepe buiging voor dit werk.

Tomasso

  • Moderator
  • Offline Offline
  • Berichten: 5912
Re: Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?
« Reactie #299 Gepost op: 30 oktober 2015, 15:16:46 »
Supermooi, Agatha Christie is er niks bij! Helaas heb ik er in model niet veel aan, maar dat maakt het verhaal er niet minder om :D Hans, wat doe jij in het dagelijks leven (ik zie nu een soort inspector Morse voor me met een mooie rooie Jaguar ;D)...
Spoor 0 adept