Etoile du Nord vooroorlogs, welke rijtuigen heb ik nodig?

[rjz222]

Wat is dit nou?
5800 ?
http://beeldbank.regionaalarchiefdordrecht.nl/index.cfm?fuseaction=search.showdetail&id=0de9fd324788051c0147f8f385aa0091&showbrowse
zelfde lok  5800?
http://beeldbank.regionaalarchiefdordrecht.nl/index.cfm?fuseaction=search.showdetail&id=DCF0A6B39FF1F9F6D9A2B37905CE797C&showbrowse

Zijn inderdaad beiden 5800'n, van de eerste is zelfs het nummer geïdentificeerd als 5809 (zie http://nicospilt.com/Dordt-in-stoom.htm). Op de tweede loc kan ik het nummer helaas niet ontcijferen.

[ingenium]

Jan, de beeldbank van het Dordtse archief staat vol met treinen, maar dit draadje gaat over de Etoile du Nord. Laat ik daar nou nog niet eerder een plaatje van hebben gezien. (en ik ben kind aan huis van de beeldbank, vandaar mijn verrassing dat JanW met een voor mij onbekend plaatje aan komt zetten.) Overigens zie je dat overal beeldbanken nog steeds van nieuw materiaal voorzien worden waardoor het interessant is een zoektocht een jaar later weer uit te voeren. Het heeft mij al eerder leuke plaatjes opgeleverd.

[Solvognen]

@ janw Hartelijk dank voor de nieuwe bron voor een foto.

Voor de tijden in 1937 kunnen we het spoorboekje van de NMBS voor de zomer van 1937 ter hand nemen, daarin zien we het volgende:

                                   P188        P56        P198               
Amsterdam CS            7.34        8.06        13.02
Den Haag HS              8.23        8.56        13.51
Rotterdam DP             8.46        9.18        14.14
Roosendaal (a)           9.34      10.04        15.00

                                  P199         P57         P189
Roosendaal (v)          16.17      18.05        23.04
Rotterdam DP            17.11      18.52        23.49
Den Haag HS             17.34      19.14          0.11
Amsterdam CS           18.23      20.03          0.59

De tijden zijn geheel gelijk in het NS spoorboekje (Officieele Reisgids) van 15 mei 1936. Op de website (regionaal archief Dordrecht) is de foto gedateerd op 11 september 1936, dus nog in de geldigheidsperiode van de zomerdienst 1936.

Het derde Pullman-rijtuig is inderdaad een pullmanrijtuig type Côte d’Azur zodat het alleen al daarom zeer onwaarschijnlijk is dat de trein de Étoile du Nord zou zijn. De datering is in overeenstemming met het ontbreken van een (mede) als schutwagen gebruikte bagagewagen: een stalen rijtuig met reizigers mocht vanaf begin 1936 direct achter de locomotief lopen.

De Lips-fabriek stond aan de Spuistraat langs de noordkant van het spoorwegterrein, de fotograaf stond dus aan de zuidzijde en fotografeerde in noordwestelijke richting. De lichtinval zou dan voor een ochtendtrein komend uit de richting van Rotterdam kloppen. Dus niet Étoile du Nord.

De Oiseau Bleu wisselde in 1936 in Amsterdam materieel met de Étoile du Nord, dus zat in dat jaar nog geen Côte d’Azur in de Oiseau Bleu. Als de uitwisseling ophoudt en de Oiseau Bleu - uiterlijk in de winterdienst 1938/1939 - standaard een pullman-rijtuig type Côte d’Azur heeft, zou hetgeen op de foto te zien is nog niet stroken met de samenstelling van de Oiseau Bleu aangezien daarin de bagagewagen planmatig nog wel voorin liep. Gezien de opnamedatum van 11 september 1936 moet het vrijwel zeker gaan om trein 56 Edelweiss.

Bij de twee vrachtwagens op de voorgrond vielen mij de (rood/wit/blauwe?) platen boven de eigenlijke kentekenplaten (Holland) op. De kleurige platen doen denken aan militaire nummerplaten zodat mijn gedachte was dat het eventueel zou kunnen gaan om (classificatie-)platen met het oog op een eventuele mobilisatie. Weet iemand toevallig wat de betekenis was en wanneer ze zijn ingevoerd?

Wat de binnenopnames in de jubileumfilm betreft, heb ik inmiddels de relevante stukjes herbekeken.

Uit bovenstaande dienstregeling blijkt dat in een reguliere trein twee uur ter beschikking staat tussen Amsterdam CS en Roosendaal. Filmen met verborgen camera voor de NS jubileumfilm was uitgesloten. Om goed te kunnen filmen zal extra licht nodig zijn. Om buiten langschietende objecten niet extreem overbelicht te hebben, moet er binnen en buiten een enigszins verwant lichtniveau zijn. Het van te voren in Amsterdam installeren is nog geen onoverkomelijk probleem, maar in Roosendaal moet alle filmmaterieel uit de trein vanwege de douane (die was in die periode vreselijk lastig). Hiervoor stond zes minuten ter beschikking. Bij opnames in de tegenrichting zou juist alles in Roosendaal ingeladen moeten worden en geïnstalleerd etc., wat nog onwaarschijnlijker lijkt.

Buiten de ramen schieten telegraafmasten voorbij, maar zo te zien geen bovenleidingmasten. Het lijkt daarom onmogelijk dat de opnames op de oude lijn tussen Amsterdam en Dordrecht ontstaan zijn. De trein lijkt overigens gezien de tijd tussen het passeren van de telegraafmasten ook erg traag te rijden voor een pullmanexpres.

Het is te zien dat de in rijrichting rechter zijde de zonnekant is, dat maakt dat de binnenopnames onmogelijk in een reguliere Oiseau Bleu of Edelweiss richting België ontstaan kunnen zijn: ten zuiden van Dordrecht verloopt de lijn globaal noord-zuid en ‘s ochtends komt het licht uit (zuid)oostelijke richting. Omgekeerd kan ook de tegenrichting worden uitgesloten: als het om opnames in een reguliere trein gaat, zou het trein 57 (Edelweiss naar Amsterdam) of desnoods trein 199 (Étoile du Nord) moeten zijn (de Oiseau Bleu reed in het donker). Op het tijdstip waarop deze treinen noordwaarts reden, kwam het zonlicht uit het (zuid)westen en zou de in rijrichting linker zijde de zonnekant zijn.

In de maximaal beschikbare twee uur (een half uur voor het filmen zelf) moet toestemming van de reizigers verkregen worden dat ze gefilmd worden. Hoe dat toen ook juridisch gelegen mag hebben, in de eerste klasse Pullman kon je riskeren de consul van Poldevië tegen te komen of de directeur van een fabriek die de NS wekelijks tien wagenladingen levert, thuis voorzitter is van de geheelonthoudersbond en hier zijn cognacje drinkt. Ook als ze hun toestemming geven, is er het risico dat ze gaan schmieren. Het is een kunst om je natuurlijk te gedragen, als je weet dat er een camera op je gericht is. De te filmen reizigers moeten ook geschminkt worden voor de opnames omdat de gezichten anders spiegelen en overbelicht raken. Opnames moeten in een keer goed gaan, een tweede take kan niet.

Werken met al dan niet amateur acteurs in een los pullmanrijtuig, desnoods in een gewone NS-trein, heeft het voordeel dat de regisseur en cameraman controle over de takes kunnen hebben. Acteurs in de echte pullmantrein heeft het nadeel dat de gewone reizigers er ook zijn.

Op http://www.npogeschiedenis.nl/nieuws/2011/oktober/Honderd-jaar-Nederlandse-Spoorwegen-1839---1939.html is het een ander te lezen over de uitgebreide faciliteiten die Max de Haas van de NS ter beschikking kreeg voor het maken van de film. Er werden onder andere treinen speciaal voor de film ingelegd op een niet meer gebruikt deel van de Haarlemmermeerlijnen. Over het draaien van de pullmanscènes staat er niets, maar wel blijkt dat de spoorwegmedewerking zeer groot was.

De prominente plaats die de CIWL en de pullmantreinen in de uiteindelijke film kregen, maakte dat de film een goede reclame voor de CIWL was. Het is redelijk aan te nemen dat de CIWL daaraan graag meegewerkt heeft, ook als dat het ter beschikking stellen van een extra rijtuig voor wat binnenopnames betekende.

Filmen is nu eenmaal uren werk voor een paar seconden op het witte doek.

Vannacht was het mijn indruk dat de binnenopnames niet in een reguliere pullmantrein gemaakt zijn. Nu ben ik overtuigd op grond van diverse clues.

Met vriendelijke groet,
Hans

[ingenium]

Bij de twee vrachtwagens op de voorgrond vielen mij de (rood/wit/blauwe?) platen boven de eigenlijke kentekenplaten (Holland) op. De kleurige platen doen denken aan militaire nummerplaten zodat mijn gedachte was dat het eventueel zou kunnen gaan om (classificatie-)platen met het oog op een eventuele mobilisatie. Weet iemand toevallig wat de betekenis was en wanneer ze zijn ingevoerd?

Zijn max. snelheids aanduidingen voor bepaald wegdek. Zat ook op personenbussen in die tijd. Het antwoord op deze vraag heeft ooit op het buzzybeeforum gestaan, maar die link is nu dood helaas.

Tijdens de mobilisatie zijn deze borden al niet meer in gebruik.

[Tomasso]

Het duizeld me gewoon, wat een informatie. Echt fantastisch! Dit zou inderdaad met foto's en al in een boek moeten komen. Mooie duidelijke tekeningen ook. Maar goed, nu in model aan de slag... Ik wil de boel van voor 1932 hebben met witte daken, maar goed, dat wordt zelf spuiten. De Etoile du Nord rijtuigen zijn wel te vinden, maar de Fleche d'Or of Cote d'Azur rijtuigen met witte daken niet. Dan natuurlijk de zoektocht naar de juiste Fourgon in model. Zo simpel is het dus allemaal niet. Dat er daarnaast weinig informatie is van voor 1932 maakt het er allemaal niet makkelijker op. Nou ja, de zoektocht continues...

[ingenium]

Iemand nog een CIWL embleem nodig voor boven de schoorsteen?
http://www.ebay.de/itm/groses-CIWL-Emblem-MESSING-3-T-355-/391316102663

[roadster36]

Heb er al een 
Op eurospoor hing er ook een te koop.

[ingenium]

Nou dat is al een concurrent minder dus.

[roadster36]

Wil je hem zelf hebben dan?

[ingenium]

Ben je mal, da's niks voor mij.

Heb ooit een bagagerek van een (ik denk) mat '54 gekocht. Al 20 jaar heb ik geen flauw idee wat ik er mee moet...

[Tomasso]

Ik wil m wel, ga er ook op bieden, al zegt iets me dat die prijs niet lang zo blijft... Ondanks dat het geen echte is...

[Eelco Storm]

Komt er ook nog eens op aan of het een origineel is of een kopie. Als het een echte is, kun je wel een een van je Philo's verkopen om 't te betalen 

Er is ook een leuke CIWL plaquette: http://www.numisrail.fr/medias-filemaker/Numisrail/photos/AA1926AA01A091_avers_2.jpg

[Tomasso]

Ook heel leuk...

[Eelco Storm]

En ook aan de prijs 

[janw]

Hadden we deze foto al gezien? Etoile du Nord met een NMBS reeks 10 in Roosendaal , 1939.

http://trains-worldexpresses.com/600/605b-04m.JPG