Rhätische Bahn in 0m; van Filisur naar Stuls

[Boertje]

Frans,

Allereerst: welkom terug! Las je verhaal over het minder hebben van 'goesting' om te bouwen... blij dat je dat hebt overwonnen. Ik zou het bijzonder jammer vinden als zo'n project tot stilstand komt! Ook mooi dat je besloten hebt om alles rijdend en functioneel te maken. Doe het rustig aan, en als je iets zat bent, gewoon op een ander deel van de baan weer verder waar je de vorige keer was gebleven.

Zelf besloten om zo snel als mogelijk de boel rijdend te maken... daarna de rest. Nu profijt van, de baan rijdt en als ik ff geen zin heb om te bouwen, dan gaat koploper aan en gaan we lekker tuffen en spelen.....

Ga zo door!

Eddy

[Nullem]

En over rijden gesproken....
In reactie 175 vertelde ik dat ik nog wat extra magneten onder rails geplaatst had ten behoeve van het noodzakelijke rangeerwerk. Toevallig kwam ik net twee oudere filmpjes uit 1987 en 1989 tegen waar gerangeerd wordt op Filisur: een vimeo filmpje over een 'schnellgüterzug' uit 1989 en een youtube filmpje uit 1987 van een 'stücker mit personenbeförderung' (na ongeveer 6 minuten).
Dankzij de magneten en de Kadee koppelingen zijn dit soort rangeerbewegingen nu ook probleemloos na te bootsen in model. (In H0m zal dat lastiger te realiseren zijn.)


(geen idee waarom dat stomme plaatje hier komt te staan  -ik zal vast iets fout doen-, maar klik op learn more om het filmpje te zien.)


https://m.youtube.com/watch?v=J5RJWFCPpWE

In dat laatste filmpje is overigens ook te zien dat de 'schnellzüge' uit Chur en St. Moritz elkaar (nog) niet kruisen in Filisur. Dat moet begonnen zijn tussen 1989 en 1993: in het 'grafisches fahrplan' vanaf mei 1993, dat ik hier heb liggen, wordt er al wel gekruist in Filisur.
Mooie tijden waren dat, afwisselender en leuker dan het veredelde trambedrijf van tegenwoordig.

Groet!  Frans

[H0eGenaamd]

In dat laatste filmpje is overigens ook te zien dat de 'schnellzüge' uit Chur en St. Moritz elkaar (nog) niet kruisen in Filisur. Dat moet begonnen zijn tussen 1989 en 1993: in het 'grafisches fahrplan' vanaf mei 1993, dat ik hier heb liggen, wordt er al wel gekruist in Filisur.

In (de zomer van) 1992 was het in elk geval een volwaardig 'taktknoten', met elk uur treinen uit 3 richtingen. De kruising van de Albula-schnellzüge was soms een uitdaging als één van te twee treinen langer was dan het perronspoor (voor zover er perron lag); dan stond de lok al voorbij het uitrijsein. Zeker als het een Ge 6/6 II was die met gierende ventilatoren even een beetje stond af te koelen van de klim richting Preda was dat ook akoestisch best een spektakel.

Met andere woorden: leuk filmpje, bedankt!

Roald

[Nullem]

En we zijn alweer een half jaartje verder....

N.a.v. mijn laatste post (#179) kan ik inmiddels twee dingen aanvullen:
De Ferroflex productie wordt (gelukkig) toch gecontinueerd: Marcus Vetsch (ABG Technology) heeft de rails overgenomen uit de inboedel van Ferro Suisse en is zelfs bezig met wat technische aanpassingen. De rails is rechtstreeks bij hem te bestellen.
En wat betreft de wellenverbundstein: ik heb zowaar antwoord gehad van Juweela: citaat: Zugegeben - die Verbundsteine stehen immer noch auf unserer Liste, wurden aber bislang von anderen Projekten "verdrängt". Wir erhalten aber immer wieder Anfragen nach moderneren Bauteilen und da fallen die Pflastersteine dann ja automatisch mit rein. Einen exakten Termin kann ich Ihnen aktuell zwar noch nicht nennen, aber ich verspreche Ihnen, daß wir in die Neuheitenüberlegungen den "moderneren" Bauteile etwas mehr Platz einräumen. Kortom: dat zou nog wel even kunnen duren...

En ik ben inmiddels iets verder met "het grote gat" (foto #176) in de omgeving van de lokomotiefloods. De achterkant van deze module is nu gereed en kan verder afgewerkt worden.



De verhoudingen ten opzichte van de twee reeds gebouwde schuren kloppen in ieder geval redelijk.



Nu is het zaak om de waterkraan en de loods zelf te gaan opbouwen: het laserwerk ligt er klaar voor.



Wordt weer vervolgd, t.z.t., groet!

Frans

[mwdb]

Hallo Frans,

Wat een toestand daar bij Ferro Suisse, het lijkt wel of dat de zaak alleen door Breitenmoser zelf gaande werd gehouden.
En nu zitten de 0m bouwende hobbyisten met de handen in het haar vanwege de railvoorziening.
Gelukkig maar dat daar nu continuiteit in zit ( en dat Bemo dit nu eindelijk ook schoorvoetend oppakt). Was je overigens nog in Bauma geweest?
Intussen weer een mooie update van de vorderingen op station Filisur!
Ziet er goed uit hoor, die Lokloods ziet er al behoorlijk prefab uit, zelf laten laseren of is dit iets van RK of zo?
In elk geval leuk om weer vorderingen te zien, veel bouwplezier ( en doorzettingsvermogen ) gewenst,

Groeten Michiel

[Nullem]

Ha Michiel,

Breitenmoser was een ongelooflijke einzelganger, daar kan ik je nog mooie verhalen over vertellen. Maar hij was, ver in de vorige eeuw, wel de allereerste die RhB modellen (en rails) uitbracht in H0m en 0m. Denk alleen al aan dat prachtige diorama van Filisur: uniek in zijn tijd. Die credits moeten we hem geven.
De lokloods is (evenals het station Filisur overigens) inderdaad gelaserd door Rolf Kosthron. Beide gebouwen waren een projectje van hem met 3 0m hobbyisten, die in de gebouwen geïnteresseerd waren. Door de afname van 3 stuks werd het project kostenneutraal. Hij is overigens al een tijd geleden gestopt met zijn webshop RKscalemodels. Een aantal huizen zijn nu te koop via AM Modellbahn.
Bauma heb ik overwogen, maar wordt voor mij toch minder interessant: ik vermoed dat jij ook niet geweest bent.

Groet!  Frans

[Nullem]

Inmiddels begint de lokloods enige vorm te krijgen. De kit is heel doordacht ontworpen, die je met plezier in elkaar zet. (Dat is bij sommige laserkits wel eens anders, heb ik gemerkt.) De staat van ruwbouw nu (waarbij het me op zo'n moment toch weer verbaast hoe groot 0m is t.o.v. H0m):



Maar het volgende dilemma meldt zich alweer: welke basiskleur moet de loods krijgen? Bij eerdere gebouwen van RKscalemodels heb ik de wanden altijd eerst gebeitst voordat de kit in elkaar gezet werd, maar de leverancier raadt dat voor dit gebouw absoluut af, omdat de pasvorm van de losse elementen dan in gevaar komt. Daarom heb ik wat proefkleuren gespoten met Molotow spuitbussen, die ik hier had staan:



Van links naar rechts: hazelnut (2 ramen). beigebrown, darkbrown, chocolate, walnut en cocoa. Vervelende bijkomstigheid: de kleuren lijken steeds iets te verschillen bij daglicht, warmlicht, ledlicht van 4000 graden kelvin (gebruikt bij mijn modelbaan) en op de foto. Op basis van het beeldmateriaal van het grote voorbeeld dat ik in de loop der jaren verzameld heb neig ik nu naar walnut voor de binnenkant en hazelnut of beigebrown voor de buitenkant. De buitenkant krijgt daarna dan nog een heel lichte laag darkbrown of chocolate om de ouderdomsverwering te imiteren. Betere alternatieven kan ik eigenlijk niet bedenken op dit moment.
We gaan het beleven, wordt vervolgd.

[Boertje]

Frans,

Ik heb mijn houten bouwsels gebeitst. Daarmee blijft de houtnerf fantastisch zichtbaar en krijg je mooie kleurdiepte. Ik heb notenkleur gebruikt, want lekker donker. Meerdere lagen geeft een donkerder eindresultaat.

Eddy

[mwdb]

Hallo Frans,

(waarbij het me op zo'n moment toch weer verbaast hoe groot 0m is t.o.v. H0m):

Inderdaad heel groot, en je ziet alles, heel vervelend eigenlijk  Maar wel mooi!

Kleurenpalet is op de modelbaan altijd kritisch, afhankelijk van de belichting, (natuurlijk) lichtinval, afstand die je normaal hebt tot het object, enz. en zeker ook onderhevig aan smaak en voorkeur. Ikzelf heb altijd wel de voorkeur voor wat helderder tinten, meestal is het licht toch zoveel minder dat je de eventuele "correcte" kleur toch niet zo ervaart.
Ik heb dat zelf al meerdere malen rechtstreeks kunnen vergelijken door mijn modules ook buiten te fotograferen. Een enorm verschil en het doet je steeds weer twijfelen aan de juiste kleuring.

Zo zou ik hier dus voor de Lokschuppen de buitenkant in Walnut uitvoeren en de binnenkant eerder die Beigebrown. Ook al zou je in eerste instantie aan de hand van foto's voor Darkbrown kiezen, maar ik denk dat dit binnen te donker werkt.
Ga je de binnenzijde ook uitvoeren zoals op jou foto?

Ben heel benieuwd hoe het er verder uit gaat zien,

Groeten, Michiel

[Rody v. G.]

Is de kleur niet wat donkerder dan dat? Het lijkt in de praktijk het meest overeen te komen met de darkbrown (4de raampje).
Of ga je dat effect bereiken door de wash die je beschrijft?



Ter zijde; Is die bocht van de draaischijf naar het losse spoortje niet wat krap? Lijkt mij dat iets anders dan een twee-asser daar niet doorheen gaat.

[Nullem]

Heren!
Dank voor jullie reacties!
Eddy: mijn voorkeur gaat normaliter ook uit naar beitsen. De overige gebouwtjes zijn eerst gebeitst en daarna in elkaar gezet. Tussentijds drogen onder gewicht was wel nodig, want alles trekt zo krom als een hoepel van dat beitsen. Maar bij de lokloods heeft Rolf Kosthron me op het hart gedrukt vooral niet eerst te beitsen: de binnen- en de buitenwanden worden namelijk met elkaar verlijmd en de uitsparingen voor de kozijnen moeten dan precies samenvallen. Eerst beitsen zou erin resulteren dat er kleine lengteverschillen tussen de wanden zouden kunnen optreden, waardoor de uitsparingen niet meer exact overeen komen. En zoals het gebouw nu is durf ik niet eens meer te beitsen, omdat ik bang ben dat er dan alsnog wat krom gaat trekken.
Michiel: die kleuren blijven een dingetje. Als ik nog eens naar mijn foto's kijk (zie o.a. post 176) en ik lees dat Eddy noten gebruikt heeft, dan denk ik dat voor de basiskleur walnut wel eens geschikt zou kunnen zijn. Dat gaat ook het meest in de richting van de kleine en de grote loods, zoals die nu al gebouwd zijn.
Rody: darkbrown wil ik idd als een wash achteraf opbrengen. Als het kippenhok ook zo ver is, wil ik alle gebouwen van een vergelijkbare weathering voorzien om de jarenlange inwerking van zonlicht te imiteren. Dark brown is daarvoor zeker geschikt, maar de waarschuwing van Michiel om dat niet te sterk te doen is terecht.
Wat betreft dat losse spoortje: die bocht was ook in het echt heel scherp en vrij dicht langs de loods. In een ver verleden stond er heel incidenteel wel eens een twee-assige dienstwagen. In 1991 was het spoor nog wel aanwezig, maar rond die tijd werd het al niet meer gebruikt en was het doorgaans zwaar overgroeid door gras. Ergens na 1991 is het zelfs verwijderd, nog jaren vóór de verbouwing in 2003. Ikzelf twijfel nog of ik het spoortje zal laten staan of toch ook zal verwijderen. (Ik meen me te herinneren dat Michiel er ook van afgezien heeft.)

[Nullem]

And now, for something completely different:
Even een tussendoortje....

Inmiddels zijn de nieuwe Bemo refit Berninawagens in Filisur gesignaleerd. En die mogen er (hoewel aan de prijs) best wezen:



De middelste foto is de refit wagon (met ingetrokken balg): Bemo heeft de mallen hiervoor speciaal aangepast, zoals blijkt uit de vergelijking met de oudere variant links (met uitgevouwen balg). De stekkerdozen op de kop zijn veranderd, de uitsparing voor de handvaten is opgevuld en de armaturen voor het gesloten toiletsysteem zijn aangebracht. De afvoerpijp van de oude toilet is verdwenen.
Ter vergelijking rechts het H0m model van dezelfde refit wagen zo uit de doos: de refit is hier beperkt gebleven tot nieuwe bedrukkingen, zoals de automatische deuropener. Voor de eventuele aanpassingen rond (o.a.) de handgrepen is wat zelfwerkzaamheid nodig. Maar daar staat dan wel tegenover dat hij minder dan 1/6 kost van de 0m variant.
Zoals Michiel hiervoor al zei: heel groot...maar wel mooi.

[Nullem]

Mijn laatste post dateert al weer van vorig jaar zie ik nu, na de grote rode waarschuwing..

Eerlijk gezegd heeft de boel hier het afgelopen half jaar een beetje op zijn gat gelegen, door allerlei verschillende oorzaken. Gelukkig kijk ik af en toe wel op dit forum, en zo schrok ik even van een berichtje van Rick (https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=111295.msg3222489024#new): Ook Klaus Holl blijkt met pensioen te gaan en zijn bedrijfje ASOA stopt met de productie van ballast. Ik had dat zelf nog niet gelezen. Daarom toch snel nog maar wat reservemateriaal besteld: hiermee zou ik het tot ruim in het verpleeghuis moeten kunnen uitzingen denk ik.
Ieder zijn smaak, maar ik blijf dit toch de mooiste ballast vinden.



En ondertussen komt Bemo heel af en toe met iets moois in 0m: de nieuwe rongenwagens ware supergedetailleerde juweeltjes geworden. Hekwerk en ook spanbanden met bijbehorende klemmen (ter vervanging van het tape om het hout) zijn los meegeleverd. vanzelfsprekend zijn ze nu ook aanwezig in Filisur. Het enige nadeel: ze zien er wel heel erg nieuw uit, het plastic doet een beetje pijn aan de ogen. Daar zal dus nog wat wheathering nodig zijn.





En overigens is er af en toe, op een vrij momentje, nog wel wat aan bouw gedaan: zo krijgt de lokomotiefloods langzaam vorm en ook met het station is een beginnetje gemaakt. Ik hoop dan ook in de komende periode weer wat meer substantieel tijd voor de hobby te kunnen maken.

[Nullem]

2025: zowaar een 10 jarig bouwjubileum! Het ontstaan van Filisur in schaal 0m.

Het lijkt steeds of er heel weinig gebeurt als je door allerlei omstandigheden en gebeurtenissen niet de mogelijkheid hebt of in staat bent (of simpelweg eens geen zin hebt) om eens lekker door te bouwen. En af en toe zijn die bouwmomenten dan ineens weer wel mogelijk, zoals nu. Het leuke van zo'n 'bouw'verslag is dat je een mooi overzicht hebt van wat er al gebeurd is.

Zo kwamen in 2015 de bakken voor Filisur gereed. In 2016 vond het eerste proefleggen van de Ferroflex rails plaats:

 

In 2018 was alle rails gelegd en elektrisch en digitaal aangesloten:

 

Daarna werd het focus verlegd naar het landschap rond het Val Nava viaduct, richting schaduwstation en naar de zuidkant van Filisur (in de richting van Stuls). Inmiddels was het 2021 geworden. In 2023 werd de noordkant van Filisur, de richting van Tiefencastel, weer opgepikt: de focus lag in eerste instantie op de gebouwen en de magneten onder de rails (voor de Kadee koppelingen).

 

En nu, begin 2025, is er eindelijk ook een begin met de aankleding van deze zijde van het station.



Het ballasten heeft al grotendeels plaatsgevonden: het begint nu zowaar op een echte treinbaan te lijken. De kabelkanalen zijn geplaatst (hoewel ik er recent achter gekomen ben dat ik er nog een over het hoofd gezien heb). De vrijbalken (in Filisur eigenlijk vrijplanken) zijn aanwezig en de verschillende sfeerbepalende elementen (lokloods, schuur, wachthuisje, weegbrug en waterkraan) hebben hun plek gekregen.

In de onderstaande foto nog niet op zijn juiste plek: de waterkraan en de bijbehorende afvoerput, vergeleken met het origineel.

 

Wat betreft het vergelijken met het origineel: dat leverde bij de lokloods (waar dak, deuren en bovenleiding nog geplaatst moeten worden) nog wat werk op:

 

Links is een van de deuren te zien die bij de gelaserde kit geleverd werden. Alleen waren rond de 90-er jaren zowel de zijdeur als de achterdeur al lang veranderd: de achterdeur is geheel verdwenen en erachter is een toilet gekomen (middenfoto), dus dat wil je toch ook doorvoeren in model (rechterfoto). En de andere deur, aan de zijkant, is vervangen door een stalen deur: dus ook in model.

 

Wat wel pijnlijk duidelijk wordt is hoe groot de verschillen tussen het origineel en het model toch blijken te zijn: zo op het oog is de gelijkenis best goed maar op de foto... Overigens moeten zowel de loods en de schuur nog met poeders bewerkt worden om het geheel 'doorleefder' te maken.

En dan zit ik nog met een twijfeldingetje: de Merk portaalkraan:

 

Ik heb het geval, een prachtig model van ABG, al jaren geleden voor een spotprijsje mogen overnemen van een Duitse collega. In de 90-er jaren waren ze nog op alle min of meer belangrijke stations van de Rhätische Bahn aanwezig, inmiddels zijn ze -voor zover ik weet- overal verdwenen en/of vervangen. In Filisur schijnt de kraan al in de 70-er jaren afgevoerd te zijn (in de tijd dat ze nog grijsgroen waren). Eigenlijk hoort hij dus niet op mijn station uit de negentiger jaren. Ga ik deze nou toch stiekem wel plaatsen of zie ik er van af? Dilemma!

We bouwen weer verder. Als het landschap hier naar tevredenheid is afgerond komt de volgende grote fase: seinen en bovenleiding plaatsen. Maar of dat al in 2025 wordt?...

[Boertje]

Cool! En die kraan: plaatsen, veel te mooi om niet te doen...

Eddy