De soap die Fyra heet

[SimonH]

Simon, in de financiële sector zijn er ook nog steeds mensen die met weemoed terugdenken aan de tijd dat ze voor De Postbank werkten. En daar voor een doorsnee salaris de goede dienstverlening centraal stelden tot grote tevredenheid vam de 6-miljoen rekeninghouders. Toen De Postbank werd verkocht kregen ze een stoomcursus met als kern dat de rekeninghouder helemaal niet centraal moest staan, maar primair als melkkoe moest worden beschouwd. De rest is geschiedenis.

De Postbank heeft als zelfstandig bedrijf maar drie jaar bestaan, van 1986 tot 1989... Om nu met weemoed terug te denken aan zo'n beperkte tijd vind ik ook zo wat. In 1991 werd het uiteindelijk ING. Een kleine tien jaar later mocht ik eens snuffelen aan het moloch dat ING heet, en zag toen al snel dat ik me bij deze harde, commerciële bende nooit thuis zou voelen. Klantbelang kwam inderdaad pas heel laat in het prioriteitenlijstje naar voren. 

[SimonH]

Vandaag in de enquêtecommissie, René van Marrewijk van Siemens en Meindert Elan van Alstom.

Beiden geven zowel NS als het ministerie er flink van langs.

Alstom: had eigenlijk niet zoveel zin om mee te bieden, maar deed het toch maar: Alstom en NS doen al lange tijd zaken, en soms moet je dan ook een kleine order accepteren die je eigenlijk liever aan je neus voorbij zou laten gaan. Zoals al eerder in dit draadje voorbij is gekomen, bleek vandaag ook weer: Alstom haakte af nadat NS de order verlaagde van 19 naar 12 treinen en hiervoor een nieuw bod wenste. Alstom heeft geen nieuw bod uitgebracht.

Siemens: een beetje hetzelfde verhaal. Niet veel animo voor een magere order van 19 stuks. Siemens zag veel risico's doordat het ministerie eiste dat de treinen voldeden aan nieuwe Europese richtlijnen, die alleen nog in concept bestonden. Siemens wenste alleen te leveren bij een minimale bestelling van 26 treinen. De prijs? 28 miljoen euro per stuk - tegen 30 miljoen voor een ICE (maar die laatste heeft wel beduidend minder zitplaatsen).

Meer nieuws kwam van Aad Veenman. NS probeerde al een hele tijd om de concessievergoeding omlaag te krijgen. Dat was ook bijna gelukt, door het opnemen van de bepaling dat de overheid tariefrestricties mocht stellen in ruil voor een lagere concessievergoeding (47 mln lager). Nadat minister De Boer weigerde gevolg te geven aan de wens van een Kamermeerderheid om deze tariefrestricties op te leggen, bleef het stil op dit punt. HSA verkeerde in zwaar weer, en NS en het ministerie zagen het gebeuren en keken er naar. Totdat Wouter Bos (als minister van financiën) een eenmalig, hoog dividend eiste van NS (1,4 mld.). NS gaf gehoor aan dit verzoek, met als tegenprestatie de belofte van de staat dat zou worden ingegrepen, mocht HSA failliet dreigen te gaan... Een paar jaar later gebeurde dit daadwerkelijk: de HSL werd onderdeel van het hoofdrailnet en de concessievergoeding ging omlaag.

[Rob van Kooy]

De Postbank heeft als zelfstandig bedrijf maar drie jaar bestaan, van 1986 tot 1989...

Hallo,

Ja, maar de PCGD (Postcheque- en Girodienst waar de "Postbank" uit voortkwam) heeft héél wat langer bestaan. Het was een braaf staatsbedrijf dat geen rente over het gestalde geld uitkeerde, maar ook geen porto voor de te verzenden overschrijvingsbiljetten. Het gestalde vermogen van de miljoenen  deelnemers  (de z.g. "ijzeren voorraad")  was aanzienlijk en werd hoofdzakelijk aangewend voor belegging in staatsobligaties (de goudgerande waarden). De PCGD was een institutionele belegger bij uitstek en speelde zo een heel belangrijke maatschappelijke rol.

Door de bezopen opvattingen in de EG en later de EU dat de staten geen zakelijke belangen in het economische proces meer mochten hebben is de PCGD in de tengels van het private bedrijfsleven gekomen. De ING is toen met de "ijzeren voorraad" van de PCGD "er van doorgegaan" door er als "Postbank" (wat's in a name) allerlei risicovolle beleggingen mee te gaan doen. Nou, we weten wat daarvan terecht gekomen is. 

Het hele beeld van degelijkheid waar het om "voorzieningen van algemeen nut" ging is in "Europa" om zeep geholpen. Ook de NS moest zonodig "op afstand van de overheid worden gezet" zodat de Minister over het 100% Staatsbedrijf (wat het nog steeds is!) in feite geen bal meer te vertellen had.
Het bedrijfsleven kon het allemaal véél beter dan de Staat. De PTT moest ook maar van de hand worden gedaan. Ja ja, er is iets te veel geluisterd naar de Amerikaanse "goeroe" Prof Hayek (die pleitte voor bijna totale afschaffing van de staatsorganen en overdracht aan het particuliere bedrijfsleven). Langzamerhand komt men tot het inzicht hoe onvoorstelbaar stom er in vele gevallen door de overheden werd gehandeld, die toen het "misging" (bijvoorbeeld met de banken) met miljarden belastinggeld de rotzooi die de banken er daarna van hadden gemaakt mochten opruimen. Dat Nederland voorop liep met het afstoten van staatsinstellingen (en van bedrijven waar de staat een belangrijke stem in  had zoals de KLM) is ons allen bekend. Hadden we nu werkelijk gedacht dat de Deutsche Bahn en de Franse Spoorwegen ook "op afstand" van hun overheden zouden zijn gezet? Nou, in Bonn/Berlijn en Parijs waren ze écht niet zo gek.

Gegroet,

Rob

[Peter Korsten]

En hoeveel geld gaat er bij SNCF en DB? Ze zullen vast wel winst maken op de lange afstand of hogesnelheidslijnen, maar Frankrijk staat nou niet echt bekend als een land waar bedrijfseconomische motieven de hoofdtoon voeren; eerder dat ze een vet cool museum in the middle of nowhere kunnen neerzetten.

Je lijkt ook te denken de privatisering per definitie fout is en dat we allemaal veel gelukkiger zouden zijn als KPN gewoon de PTT was gebleven en we maar één aanbieder van mobiele telefonie hadden, dat ING gewoon de NMB was en de Postbank de Rijkspostspaarbank, dat de treinen door de overheid gereden werden en we nog gewoon via de Staatsmijnen de kolen uit de grond haalden.

Wat je je echter niet realiseert is dat de politiek de publieke opinie volgt en niet andersom. Consumenten zijn veranderd en eisen andere en/of betere service van aanbieders. Ze willen ook weten wat er met hun centen gebeurt. Dus waar in de jaren '70 en '80 "werkgelegenheid" het magische woord was waar iedere discussie mee in de kiem gesmoord kon worden (en er miljarden in RSV gestopt werden), nu is het magische woorden "kosten": arbeiders uit Oost-Europa kosten mijn baan, asielzoekers kosten mij geld en wie weet mijn baan, cultuur en andere fanta-zaken kosten mij geld en ga zo maar door.

Dus je kan dan wel van mening zijn dat vroeger alles beter was, maar je bent een roepende in de woestijn. Als alles zo slecht geworden is door Den Haag/Brussel/iedereen die je de schuld wil geven, waarom heeft de Nederlandse nota bene een liberaal als premier? Toch echt niet omdat het zo'n knappe man is.

Het probleem dat je bij privatisering en marktwerking moet zien te managen is dat een bedrijf er is om de winst te maximaliseren. Betere service is daartoe hooguit een middel en zeker geen doel. Ik denk dat een aantal beleidsmakers heeft gedacht dat het uit handen geven minder werk voor hun zou opleveren, maar in feite heb je evenveel werk, alleen een ander soort werk omdat je de markt in de gaten moet houden en waar nodig bijsturen.

De banken zijn daarvan een goed voorbeeld: omdat men in de waan verkeerde dat de markt zichzelf wel zou reguleren en de overheid er dus geen omkijken naar had, leidde ertoe dat excessen konden plaatsvinden. Maar dat heeft verder geen jota met marktwerking of privatisering te maken.

Toch klopt het over de brede linie wel dat een vrijere markt tot betere service leidt. Waar denk je dat je de beste service krijgt: in de VS of in Cuba? Er is natuurlijk de keerzijde van de medaille, zoals dat je in de VS zwaar de pineut bent als je je baan kwijtraakt. En aan de onderkant van de arbeidsmarkt is het echt geen pretje.

Dus het is leuk dat je er de historie bijhaalt, maar je lijkt die niet helemaal te begrijpen. Los ervan of het vroeger allemaal beter was (dat was het niet), de maatschappij is gewoon totaal veranderd. Dus wat vroeger goed werkte, zou dat tegenwoordig hoogstwaarschijnlijk niet langer doen.

- Peter

[Bert van Gelder]

Beste allen,

Een klein beetje uiteinden over de politieke achtergrond omtrent de besluitvorming  van de aanschaf van de Fyra is OK. Maar nu raken we toch wel het spoor bijster.

Vriendelijk doch dringend verzoek te hersporen richting de Fyra, en perikelen van PTT, KPN, Postbank, ING e.d. op een dood spoor te parkeren!. Dan kan de zamboni in de loods blijven..

Met dank,

Gr, Bert
Team forummoderatoren

[henk]

De Postbank heeft als zelfstandig bedrijf maar drie jaar bestaan, van 1986 tot 1989... Om nu met weemoed terug te denken aan zo'n beperkte tijd vind ik ook zo wat. In 1991 werd het uiteindelijk ING. Een kleine tien jaar later mocht ik eens snuffelen aan het moloch dat ING heet, en zag toen al snel dat ik me bij deze harde, commerciële bende nooit thuis zou voelen. Klantbelang kwam inderdaad pas heel laat in het prioriteitenlijstje naar voren.

De Postbank was natuurlijk de rechtsopvolger van de PCGD, zoals Rob al schreef, zijnde een bedrijf dat primair een goede publieke dienst verleende. Het bedrijf had ook een matigende invloed op het gedrag van andere banken. Zoiets bestaat in andere Westerse landen nog steeds. Geen enkele reden om te veronderstellen dat het niet meer zou kunnen.
Overheidsuitvoering danwel private uitvoering, wel of geen marktwerking, het zijn geen zwart-wit verhalen. Een puur economisch gezien perfect functionerende markt kan een maatschappelijk zeer ongewenste uitkomst hebben. Omgekeerd kan overheidsoptreden meer problemen veroorzaken dan oplossen. Het is allemaal sterk afhankelijk van de sector en de omgeving. Maar dit Fyra-verhaal gaat over de periode dat besluiten over privatisering en marktwerking op ideologische basis werden genomen en er geen ruimte was voor een goede afweging. Benieuwd welke lessen er worden getrokken als de commissie ook tot die conclusie komt. Want dat is altijd wel leuk aan dergelijke commissies. De leden raken in de praktijk behoorlijk onthecht van de ideologische uitgangspunten van de fractie waar ze lid van zijn.

[Bert van Gelder]

Beste allen,

Een klein beetje uiteinden over de politieke achtergrond omtrent de besluitvorming  van de aanschaf van de Fyra is OK. Maar nu raken we toch wel het spoor bijster.

Vriendelijk doch dringend verzoek te hersporen richting de Fyra, en perikelen van PTT, KPN, Postbank, ING e.d. op een dood spoor te parkeren!. Dan kan de zamboni in de loods blijven..

Met dank,

Gr, Bert
Team forummoderatoren

[Rob van Kooy]

Vriendelijk doch dringend verzoek te hersporen richting de Fyra.

OK Bert,

ik zal me aan jouw verzoek conformeren en mij in voorkomend geval in dit draadje beperken tot de Fyra-zaak maar vergeet niet dat deze aangelegenheid nu juist het produkt is van "nieuw denken over de  inrichting van onze maatschappelijke leefomgeving" zoals dat een paar decennia geleden de kop op stak. Als je de gevolgen van dat "nieuwe denken" niet illustreert met andere schrijnende voorbeelden (KLM, Fokker, ABN enz.enz.) dan is het voor jongeren die daar weinig weet van hebben wat lastiger om in te schatten wat de werkelijke achtergrond van de Fyra-zaak is. Die achtergrond was een toenmalige soort verdwazing, waarbij geheel uit het oog was verloren dat het slechts ging om het opkrikken van een tweede spoorverbinding richting Antwerpen d.m.v. de aanleg van een HSL en het daarop laten rijden van "eigen hoge snelheidstreinen voor de korte afstand".  De "oude lijn" via Den Haag-Rotterdam-Roosendaal was in de ogen van de plannenmakers iets uit een vorige eeuw, vandaar dat de aloude Beneluxtrein meteen werd opgeheven. Welaan de reizigers dachten daar - zoals we weten - héél anders over.  Geloof in iets en idealen zijn veelal héél slechte raadgevers, kijk maar eens naar de "Ontwikkelingshulp".

Ik vrees dat Peter Korsten mijn kritische mentaliteit t.a.v. de huidige maatschappelijke structuur wat al te verkalkt overkomt, maar dan ziet hij niet dat het tij al aan het keren is! Ik mag dan een oude sluwe economist zijn, maar een vos verliest wél zijn haren (die hij overigens nog steeds heeft) maar niet zijn streken. Mijn "koppie" als voormalig Raadadviseur in Rijksdienst die tandenknarssend veel van die ontwikkelingen soms van heel nabij moest volgen heb ik er nog hélemaal bij hoor!

Gegroet,

Rob

[Luit]

En FYRA is nu per definitie een politiek verhaal.
Of je nu voor complete staatsinvloed bent of alles aan de markt over wilt laten.
Daar horen illustere namen bij als :Verolme,Fokker en DAF.
Aangezien niet ieder het verleden en heden kent lees ik ook gaarne de commentaren van Peter en co ,al is het soms gewoon als kapstok voor je eigen herinnerringen.
Kaal luisteren of lezen maakt het helemaal een dood ding, het gaat inderdaad om het denken en beleven van jaren terug. Met zaken die toen zijn bekokstoofd en we nu de uitwerkingen van beginnen te zien.

[Hendrik Jan]

Hear, hear!

Overigens was het ook gisteren weer een schitterende vertoning. Het verbaast me dat daarover nog niets gezegd is hier.

groeten
Hendrik Jan

[ivanzon]

Waarschijnlijk omdat er een paar figuren gearresteerd werden in Zürich, en de kranten / tv dat belangrijker vonden.

Was dat 7000 euro smeergeld verhaal in het nieuws van gisteren een deel van het Fyra onderzoek, of was dat weer een andere casus.

[AlfaArjen]

Dat is weer een andere casus 

[Remunj]

Wel een andere casus maar geeft wel een tendens te zien.
Denk maar aan een recente aanbesteding voor de vervoersconcessie in Limburg.
Die ging helemaal volgens de regels zonder enige wantoestanden, NOT 

[dwem]

Ik wacht nog steeds op de dag dat er iemand voor de Enquêtecommissie verschijnt die zegt "Het was mijn schuld".

Kennelijk is het hele Fyra debacle een Act of God geweest waaraan niemand schuld heeft en die ook niemand heeft kunnen tegenhouden.

Of is het een gevalletje Wir haben es nicht gewusst?

Dirk

[Eelco Storm]

Dat zou mooi zijn. Japanse taferelen voor de commissie, waarbij diverse mensen huilend en buigend hun schuld bekennen...