BNLS-Werkspoor - Houten coupérijtuigen voor achter Artitec 3700: AB8c en C10c, ex-HSM

[janw]

Van de ZHESM-prints weer even terug naar iets anders. De aankomst van de Artitec 3700 vorig jaar was reden om een sluimerend project weer naar boven te halen: een sleep Nederlandse coupérijtuigen. In het verleden had ik al een ex-Staatsspoor C10c, een ex-HSM D en een doorgangsrijtuig voor internationaal verkeer gemaakt, die ik hier ook heb laten zien (http://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,8639.0.html).
De volgende stap werd een ex-HSM AB8c in karton en een ex-HSM C10c uit twee Piko Windberg-bakjes (naar aanleiding van tips van Gert Arkema, zie ook hier http://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,35291.msg534577.html#msg534577). Mijn belangrijkste bronnen van informatie zijn het boek De Erfenis, de Railhobby-artikelenreeks uit 1983 (m.n. okt. 83), het NS150-nummer van Op de Rails, NS-maatschetsen en een NVM-tekening (met dank aan Floris). Van de AB8c bouw ik er twee, één 'gewoon' en één als 3e klasser, zoals in een aantal in de jaren '30 is verbouwd om het comfort in de 3e klasse te verhogen.
Inmiddels staan de rijtuigen op hun wielen en ziet het er met de loc zo uit:




De HSM C10c is ook in het echt wat lager dan de andere rijtuigen (zie bv. RH 83/10 p. 2), maar niet helemaal zo veel als hier. Er komt dan ook nog een laagje op het dak.


Met de toekomstige zelfgebouwde 2100, bijna helemaal HSM


De bijna voltooide Staatsspoor-C10c

Nu wat meer over de bouw van de volgende rijtuigen. Eerst de AB8c's uit karton. De foto's spreken nogal voor zich. Maatschets copiëren op 300 grs. karton, inspuiten met blanke lak tegen de bepoteling tijdens het werk, netjes snijden en braaf doorknutselen.










De deuren worden uitgesneden en weer teruggezet, anders gaan ze niet op deuren lijken. Boven de deur zit een regengootje van koperdraad 0,4 mm.


Dak uit glad verpakkingenkarton en de kenmerkende waterbakken


afwerkrandjes onder het dak

Sfeerplaatje uit de collectie Van Poll:
http://proxy.handle.net/10648/aea968a0-d0b4-102d-bcf8-003048976d84



Verder met onderstel en draaistellen. Onderstel uit 3mm triplex (een houten rijtuig, immers). Uit de foto's blijken detailverschillen binnen de reeks. Eén exemplaar wordt opgetuigd met korfbuffers van MK, het andere krijgt modernere gesloten buffers.


Deze buffers in detail



Draaistellen: de meeste hadden 'Engelse' draaistellen, een aantal rijtuigen Pruissische. Mijn gedeklasseerde krijgt Pruisische draaistellen en korfbuffers; die combinatie zie ik op de foto's  (bv Erfenis, p. 51). De latere dichte buffers zie ik bij deze rijtuigen tot nu toe alleen icm Engelse draaistellen.
Voor de Pruisische neem ik fabrieksdraaistellen (nu oude van Electrotren, waar ik niet helemaal tevreden mee ben; ik hoop nog iets beters te vinden).
De Engelse draaistellen heb ik maar zelf gebouwd op wielen van MK. Gezien de kleine flenshoogte zijn ze gecompenseerd uitgevoerd. Uiteindelijk zien ze er zo uit:





Origineel in Spoorwegmuseum


De bestanddelen van één paar


De onderdelen van de compensatie




In de mal, die wordt gebruikt voor buigen en solderen

De aankleding is een los opzetstukje, hier hoofdzakelijk gebouwd uit styreen:








Volgende keer doe ik dit denk ik anders, dit kost allemaal wel erg veel tijd.


En dan begint het op een rijtuig te lijken; vervolgens testrijden en ruimte maken in de onderstelplaat om de wielen vrije te laten draaien. Met de treeplanken eraan straks vallen de gaten minder op.


Op de baan van Karst op OnTraxs, afgelopen weekend


Dan de HSM C10c. Hier een geheel andere bouwwijze: het uitgangspunt is tweemaal zo'n Piko wagentje, dat al de goede dakvorm heeft (er is ook een variant met een boller dak, die is dus minder geschikt):


Deze worden gedemonteerd en ontdaan van de meegegoten handgrepen en dakdetails; daarnaast moeten de WC-raampjes veranderen in gewone coupe-raampjes. Dus naar twee kanten uitsnijden/vijlen en daarna een raamstijl in het midden lijmen. De nieuwe WC zit in het toe te voegen middenstuk.


Kopwanden glad maken en met een pakketje styreen op de juiste afstand (uit maatschets) verbinden




Tussenstukje bijmaken uit styreen en invoegen. Het Piko-plastic is met gewone plastic lijm zeer goed te lijmen.


Het onderstel is lichtelijk anders dan dat van de AB8c's, nl. uit 2mm MDF plus een rand modelbouwhout van 2mm, samen dus 4 mm. Dit heeft als voordeel dat er vanzelf meer ruimte is voor de wielen. Bovendien is of lijkt de stelbalk van de HSM C10c's in het echt ook iets hoger dan van andere couperijtuigen. En tenslotte komt een iets hogere stelbalk ook goed uit gezien de wat mindere hoogte van de Piko-bakjes.

Bufferbalk en draaistellen volgens het recept hierboven.

[Nederduitsemeester]

Wat kan ik hier op zeggen...

Oh ja, WAUW

[Eelco Storm]

  Wat een geweldig treintje! En die 2100 mag er ook zeker zijn, heb je daar een bouwverslag van?

Ik heb hier een C10c op basis van een door Stig bewerkte Rivarossi-bak liggen die nog eens afgebouwd moet worden. En er liggen hier ook twee van die Windbergbakkies! Ik ga dus eens even goed kijken wat jij er van gebakken hebt. Uiteindelijk moet het een treintje voor achter m'n NS 3760 worden, samen met de stalen D, C12c en ovalen ramen AB van Artitec.

EElco

[ruudns]

  Geweldig mooi gemaakt

[Gert Arkema]

Mooi werk Jan, maar dat had ik je zaterdag al verteld  . Alleen iets kleinere wielen monteren, daarmee toont-ie stukken beter. Vergelijk jouw draaistel maar eens met je foto van het 1:1  C11-draaistel.

[Tim89]

Wow! Klasse !!

[Pauldg]

Schitterend gebouwd Jan! Wat je al niet kan maken van een leeg pak Cruesli van de Hoogvliet! 

[Tjalling]

Hallo Jan,

Je maakt er een schitterende trein van!
Bij de foto's over de draaistellen:
Je schrijft dat het maken veel tijd kost. Wat kost veel tijd? het maken van de "aankleding" (die er super uitziet!) of het maken van de compensatie?
En wat zijn je ervaringen met het rijden met deze draaistellen?

Groet,
Tjalling

[zuylen]

Super mooi!!  :PIk heb ook nog zo'n piko bak liggen voor eventuele bewerking. eens kijken of ik er een tweede erbij kan scoren. Dan gaan we dit project ook eens oppakken. Maar voorlopig ben ik al mijn locjes aan het digitaliseren. Dis dit project staat nog even in de koelkast. Ik zie eigenlijk alleen dit type met Duitse draaistellen. Hoe zagen de Engelse eenvoudigere draaistellen eruit? (Graag een plaatje)
Andre

[HansZ]

Iedereen bouwt maar coupe-rijtuigen lijkt het wel. Die van mij zijn bijna af maar toch iets minder mooi gebouwd.
Zojuist een paar fotoos gemaakt en die zijn moordend onverbiddelijk: ieder golfje en bibbertje wat er niet hoort zie je overduidelijk.

ik heb de rijtuigen gemaakt van Lilliput bakken. Verzaagd en weer opnieuw in elkaar gepuzzeld met tussenstukjes.
Zodoende een A3B5; C10c en C11 gemaakt en nog een onderstel over: dat werd een DIV. Er moeten nog baknummers op zijkanten en kopwanden komen. En ik heb nog een bijpassend Postrijtuig dat op de zaag ligt te wachten. De L*-onderstellen heb ik niet verbouwd maar wel treeplanken, gastanks en spanwerk geplaatst. Ze zijn dus eigenlijk te kort maar ze rijden nu wel door krappe bogen.

Plaatjez:


NS 1624 met de coupe-rijtuigen loopt binnen te Medemblik





En vanaf het dak van het stationsgebouw:


Grtz
HansZ

[roadster36]

Hans, ik vind het toch erg mooi hoor ondanks wat bibbertjes
Die zandkleur op de daken, top hoor

[janw]

Dank voor de complimentjes; nu nog wel afbouwen (handgrepen...)
@Gert: als zaterdag besproken inderdaad. De kleinere maat wielen staat in bestelling bij MK.
@ Paul: Chocomuesli
@Tjalling: alles bij elkaar is veel werk, maar met name de losse details van het uiterlijke deel. Deze draaistellen rijden OK, mits netjes gebouwd en de rails netjes is gelegd.  Op de rails zetten is iets minder makkelijk doordat alles onafhankelijk kan bewegen, maar daarvoor is zo'n plastic wielenopzetbaantje (dat vroeger vaak bij beginsets zat) als hulp te gebruiken.
@Zuylen: de hier getoonde draaistellen zijn dat zgn Engelse draaistel, dat in Nederland vooral door HSM werd toegepast. De Staatsspoor C10c heeft Pruisische draaistellen (ook zelf gebouwd op dezelfde manier). De bekende Lilliput- en Fleischmann-couperijtuigen hebben ook Pruisische draaistellen.
@Hans: mooi gebouwd; ik ben vooral jaloers op de 1600. Kun je daar wat meer over zeggen/tonen?

[ronald1956]

Ziet er weer picobello uit Jan . Neem je volgende week dinsdag nog iets mee ?

[Ivo tB]

Jan, het ziet er schitterend uit. Doordat je het even nonchalant in een post neerzet, ziet denk ik meniggeen niet welke inspanning en prestatie hierachter zit. Je werk verdient een bouwdraadje    , dan kunnen we er allemaal nog iets van leren.

mvg,
Ivo

[janw]

@Ivo: eigenlijk was dit draadje bedoeld als een soort bouwdraadje; van het afbouwen van de wagens zal ik hier verslag doen.

Heb ik ook een vraag aan jullie: heeft iemand op dit forum misschien ooit duidelijke interieurfoto's gemaakt van de eindcoupé van een AB8c die nog in het 'vorige' Spoorwegmuseum in de vaste opstelling stond (met die poppen erin)? Ik heb er ooit een briefkaart gekocht maar die is net van die andere eind-afdeling van een Staatsspoor-rijtuig (die er naast stond). Ook in de museumpublicaties zie ik geen goede foto van dit object waarop ik het interieur duidelijk van kan zien. Mocht iemand iets hebben, dan houd ik me aanbevolen.

Nog een duidelijke, na-oorlogse opname van een doorleefde AB8c in een verzameling van Nico Spilt hier:
http://www.flickr.com/photos/nicospilt/4835351528/in/set-72157624595905908