Lima en Rivarossi mat '46, h0

[Materieeltest]

Lima en Rivarossi mat '46, h0

Door Huibert van Noord

Het voorbeeld





Geschiedenis

Ook voor dit materieel geldt dat haar voorkomen noodzakelijk was door het grote tekort aan materieel na de Tweede Wereldoorlog. Het ontwerp was gebaseerd op het vooroorlogse Mat '36.
In 1946 werden 65 vierrijtuigstellen en 79 tweerijtuigstellen besteld.
In 1948 kwamen de eerste stellen op het spoor.
Het mat was volledig koppelbaar met mat '36 , mat '40 en het latere mat '54.
Meest opvallende wijziging tav mat '36 is de kop: de frontramen zijn groter en hoger geplaatst dan bij mat '36. (kopvorm, sluitlichten). De cabineruimte bleef echter klein. De machinist zat op een simpel klapstoeltje tegen de wand 'geplakt'. Bij het rijdend personeel was dit mat dan ook absoluut niet geliefd.
Mat '46 kwam tussen 1949 en 1952 in dienst. Het heeft tot in de tachtiger jaren dienst gedaan, de laatste jaren vooral als toegevoegd spitsmaterieel.  De 289 reed tot in de tachtiger jaren; de 238 ging in '79 aan de kant, om enkele maanden later weer in dienst te worden genomen. Eind '83 was alles terzijde gesteld.
Alleen de 285 leefde nog wat langer ivm het testen van de statische omzetters voor de stuurrijtuigen DDM1.
Als museumstel is de 273 bewaard gebleven



De modellen

Zoals al werd aangekondigd door Hornby, zou de nieuw uit te brengen Mat '46 een alleen qua techniek opgewaardeerde kopie worden van de Lima uitgave.
Wie de foto's bekijkt, ziet dat ook direct. Alleen het interieur is anders gekleurd en in verband met de andere aandrijving in de motorwagen anders gevormd.
Verder is het een onmogelijkheid de bakken te openen zonder zaken te beschadigen. Bij de Lima was dat indertijd niet anders.
Zowel de Lima als de Riva zijn moeilijk te openen. Omdat bij de Riva de dakopbouw al is gemonteerd, is voorzichtigheid geboden. Bij het keren van het rijtuig en de oplopende irritatie sneuvelt de zekering op het dak als eerste...
Bij de Lima braken ook nog 's twee nokjes af, wat een later openen overigens beduidend verlichtte. Bij de Riva heb ik het niet zo ver laten komen: een beschadigde vonkenvork bij een geleend treinstel is al vervelend genoeg.




Beide modellen zien er keurig uit. Lima had met het uitbrengen van de mat '46 een behoorlijke sprong voorwaarts gemaakt. Technisch was het stel ook in '97 al volledig verouderd. Hornby heeft dat keurig verbeterd met een andere motor en aandrijflijn, digitale voorbereiding, omgekeerde L frontseinen en sluitverlichting, lichtgeleiders en een goede lichtafscherming.





Jammer is dan wel dat de lampglazen er niet uitzien. Daarbij heeft het topje van de L-verlichting een andere kleur dan de onderste twee lampen: wit.
Teksten zijn zowel op het Limastel als het Rivastel goed en duidelijk leesbaar aangebracht.
Waar bij het Limastel de zandgele kleur goed maar flets is, is die bij de Riva te geel en overduidelijk aangebracht.
De kleur van het interieur is bij de Riva beter: matgroen. Dat is ook wat het was.
De snorren zijn te lang.



Eigenschappen
Waar de 238 het deed met de beroemde ronde motor van Lima, is de 289 uitgerust met een motor met cardanaandrijving. Aandrijving vindt helaas op slechts 1 draaistel plaats. Wel is de motor voorzien van een vliegwiel.
De motor is voor in het aangedreven rijtuig aangebracht. Daarmee vervalt het blok staal wat de Lima 'sierde'. Het gewicht van de Riva is dan ook beduidend lager dan dat van de Lima.
De Riva rijdt daarentegen vele malen soepeler dan de Lima.
Motorwagen en stuurstandwagen zijn niet elektrisch doorverbonden. Wanneer je digitaal rijdt, zul je dus ook een functiedecoder moeten inbouwen. Of natuurlijk, veel goedkoper, wat draadjes moeten aanleggen.



Verzorging

Het stel wordt, liggend in een bedje van schuimplastic, in een keurige doos geleverd. Net als bij bv Brawa kun je in de doos kijken wanneer je een deksel optilt. Alleen handig op beurzen, wat mij betreft. Maar goed, staat wel chique.
Bijgeleverd wordt een tekening met wat onderdelenlokaties en een briefje met onderhoudsadvies.
Wat ontbreekt is een handleiding hoe de bak moet worden opengemaakt. Ook bij het Lima model was dat al een crime. Twee afgebroken nokjes zorgen voor een ware verlichting van deze taak. Er blijven genoeg nokken over om de bak weer goed tot 1 geheel te maken.
Openwrikken is de enige methode. Dat gaat al nauwelijks (begin met je nagel te zetten onder de in- en uitstapdeuren. En als de kap dan eindelijk los komt, dan eerst de kap naar voren schuiven voor afnemen, anders mol je de lichtgeleiders van de frontverlichting. Die zaten er bij de Lima versie niet, ds dat is even opletten.
De decoder voor de aandrijving kun je onder het interieur kwijt. De stekkerverbinding zit onder de printplaat, die dus inderdaad eerst moet worden losgeschroefd.
Dat lijkt ingewikkeld, maar is logisch: Met die stekker op de printplaat past het interieur niet meer, en op deze manier valt de apparatuur waar ie hoort: in de apparaatkasten
In de stuurstandwagen zit de stekker dan weer wel in de passagiersruimte, dat dan weer wel....





Conclusie

Ondanks dat het hier een simpele copie van de Lima mat '46 betreft, mogen we blij zijn met deze heruitgaven. Lima presteerde al behoorlijk in haar laatste jaren. Hornby maakt het af. De toen ook al verfoeide ronde motor heeft in dit stel zijn voor de hand liggende meerdere gevonden in een middenmotor met cardan. Dat maakt het stel nog aantrekkelijker.
Toch blijft er ruimte voor verbetering: Het electrisch doorverbinden van de bakken, en last but not least, de pantografen: ontsierend simpel.




De Details:

Algemeen

Merk: Hornby/Rivarossi
Type: Mat '46
Schaal: h0
Tijdperk: IV
Catalogusnrs:
HR........ 274
HR2909 Museumstel 273
HR2209 Getest model

Frame:  kunststof
Opbouw: kunststof
Gewicht: Motorwagen 222gr, stuurstand 111gr
Min. Radius:  359, zonder treden
Koppeling:  niet werkende Scharfenberg's voor en achter, tussen de rijtuigen koppeling in vouwbalg
Prijs: € 239, prijs kan fluctueren

Testuitvoering:
Motor:
Verlichting: front- ( .: ) en sluitverlichting (' ')
Decoder: geen
Krachtoverbrenging: middenmotor met cardanoverbrenging op 1 draaistel

Vliegwiel: Ja
Trekkracht: voldoende voor het stel zelf

Demontage: Aan de achterzijde aan iedere kant twee tandenstokers oid tussen bak en onderzijde aanbrengen, in het midden spreiden en vervolgens over de neus de bak over de onderzijde naar voren bewegen. Niet makkelijk!
Zelf aan te brengen onderdelen: Treeplanken rond de draaistellen en twee sleepogen, ruitenwissers.

Maten    (1:1;1:87;model)
Lengte over de buffers: 44700;513,79;513
Hoogte: 3767;43,29;43
Wieldiameter: 950;10,91;10



Rijeigenschappen
Vmax: trafoafhankelijk, maar analoog zeer snel. Bij digitaal instelbaar
V voorbeeld: 130
Vmin: stapvoets

Tijdperk indeling volgens NEM 818
IV
bron: https://images.beneluxspoor.net/bnls/NEM_818_NL.pdf


Bronnen:
Spoor- en Trammaterieel in Nederland, Gerrit Nieuwenhuis en Gerard Stoer, Alk 1982

Fotoverantwoording:
Grootspoorfoto's: Mat 46 in station (1ste foto)Tilburg Evert Masselink (Mass am See)
                        Mat 46 in station Baarn Nico Spilt
Kleinspoorfoto's: auteur

Leuke links

Mat '46 Rivarossi

Pimp my LimaRossi mat '46

Blingbling Mat '46

Binnenbrandje Rivarossi mat '46

Mat '46 foto's bij de Feijenoordse Meesters

Proeftreinstel 285 voor het DD-mat

Mat '46 op Wikipedia

Lichtset Digirails

Koppelen van mat '64

De 289 werd ter beschikking gesteld door Kuiper's Hobbyhuis, Utrecht.

[Bob R.]

Mooi verslag Huibert

[johnny-VIRM]

het top frontsein hoort ook wit te zijn, is namelijk in het echie een sluitsein waar het glaasje voor weggedraaid werd.

[Gert1]

Mooi verslag Huibert!

Wat me wel opvalt is dit:

Verder is het een onmogelijkheid de bakken te openen zonder zaken te beschadigen.

in combinatie met dit:

Hornby heeft dat keurig verbeterd met een andere motor en aandrijflijn, digitale voorbereiding, omgekeerde L frontseinen en sluitverlichting, lichtgeleiders en een goede lichtafscherming.

Wat zou volgens Hornby het nut zijn van digitale voorbereiding als je het model toch niet kunt openen zonder het te beschadigen?
Volgens mij zijn er dus twee opties: of je rijdt met een onbeschadigd, maar analoog model, of je rijdt met een digitaal maar beschadigd model.

Voor mij was de keuze heel makkelijk: Ik heb nog zo'n Lima-model. Nooit geopend, dus onbeschadigd. Maar voor eeuwig analoog dus.
Dit Rivarossi-model voegt voor mij dus helemaal niets toe. Ik koop het dus niet. Gratis tip voor Hornby: http://nl.wikipedia.org/wiki/Schroef_(verbinding)

mvg,
Gert

[Besselspoor]

En anders kan het altijd nog zo met de Lima. Moet hij inderdaad wel even open..
http://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,36001.msg546216.html#msg546216

[henk]

De mat '46 is wel onbeschadigd te openen. Je moet je nagel/cocktailprikker niet op de gebruikelijke manier via de naad achter de wand proberen te schuiven. Dan kan de kap alleen maar loskomen als de nokjes afbreken.
Je moet je nagel loodrecht op de wand door de naad tussen kap en onderstel schuiven. Dan open je niet alleen de naad een beetje, maar duw je tegelijk het binnenwerk waarin de nokjes vallen een beetje naar achteren. Nagel geduldig heen en weer schuiven en dan komt de kap onbeschadigd los.

[Gert1]

Kijk aan! Kennelijk staat dit niet in de handleiding, want dan had Huibert dát wel vermeld.
Zelf ontdekt Henk?   

mvg,
Gert

[Huup]

Het openen staat in 1 van de links wel vermeldt. Het is net als bij de DE-I van Att: ook een crime, maar als het moet wel goed te doen, zelfs zonder beschadigen. Let op: als het moet. Bij het mat '46 treinstel is mijn ervaring dat het niet gaat zonder dat er nokjes afbreken (eigen stel) en om dan een geleend stel zo te forceren dat het fout gaat, vind ik geen optie. Het zgn nagelschuiven kan ook leiden tot lakbeschadiging.
Ik heb hem dus uit pure lafheid dicht gelaten.
Heb je de schroef-link ook ff direct naar Hornby gestuurd, Gert?

Gr/H

[Klaas Zondervan]

Het probleem met het openenen (van de Lima versie) heb ik pragmatisch opgelost.
Aan de binnenkant van de kap zitten nokjes die in uitsparingen van de onderbak grijpen. Om hem los te krijgen moet je de kap dus spreiden.
Maar aan de kap zitten ook lipjes die binnen de rand van de onderbak vallen, en dit spreiden dus verhinderen.
Bij de eerste keer openen heb ik enorm zitten stoeien met prikkers en stukjs karton, en ondanks voorzichtig werken was er toch een van die lipjes afgebroken. Na een diepe zucht en nog dieper nadenken heb ik besloten om de overige lipjes ook maar te verwijderen. Volgens mij dienen die lipjes geen enkele nuttig doel, dus weg ermee.
Het gevolg is nu dat de kappen veel makkelijker te openen zijn, maar bij normaal gebruik toch niet spontaan uit elkaar vallen.

[Gert1]

Volgens mij dienen die lipjes geen enkele nuttig doel, dus weg ermee.

Was dat nou tijdens zo'n vlaag, dat je deze beslissing nam?   

mvg,
Gert