"Bij nader omzien", een Nederlands spoorwegfotoarchief

[Eelco Storm]

En aangezien de twee volgende ook al in de brievenbus lagen, die ook maar meteen:

HSM 106 VREDE:



HSM 191 PAUL POTTER (en dus niet PAULUS POTTER zoals in de literatuur vermeld staat)




Datering onbekend, de HSM 191 heeft dienst gedaan van 1888 tot 1912.

Eelco

[St00mboy]

Mooie foto's, Eelco! 

Leen.

[ronald1956]

Prachtige foto`s 

[Eric B]

En ook die zijn weer fraai 

[Dpc Fo]

Nog niet bekend, maar gezien het kruis vermoed ik onder de grote rivieren, Limburg mogelijk.

Het lijkt mij een begraafplaats achter die heg. Dan hoeft het niet noodzakelijkerwijs Limburg te zijn, want ook in andere provincies komen RK-begraafplaatsen voor. Aanvulling: het zou zelfs België kunnen zijn. De perronwanden en betonnen paaltjes doen mij niet heel Nederlands aan.

Overigens wel leuk dat je een foute naam in de literatuur hebt ontdekt en dat je dat met een overduidelijke foto kunt bewijzen

[TrabantDeLuxe]

HSM 191 PAUL POTTER (en dus niet PAULUS POTTER zoals in de literatuur vermeld staat)

FOTO.


Datering onbekend, de HSM 191 heeft dienst gedaan van 1888 tot 1912.

Eelco

Die PAUL POTTER is een interessante. Niet de man, die heb ik niet gekend. De lok valt wel één en ander over te zeggen. In de tijd dat deze locomotieven geleverd werden, was iedereen en zijn moeder + hondje bezig met experimenten met compoundlocomotieven. Dat zijn locomotieven waarin de stoom eerst in de ééne (set van) cylinder(s) wordt gebruikt, en vervolgens, na enige expansie, in een volgende, grotere, cylinder nogmaals expansiearbied verricht. Pas dan wordt de stoom vrijgelaten door de blaaspijp. Bij scheepsmachines is dit eerder regel dan uitzondering, waarbij er in de regel drievoudig geëxpandeerd wordt. Over deze speficieke machine berichtte het franstalige (die lieden waren nogal weg van compoundmachines) Revue Générale des Chemins de Fer in 1889. Bij het artikel horen ook enkele tekeningen, te vinden op PL.XVIII.

Afijn, nu het interessante. Ir. Middelberg, chef tractie van de H.IJ.S.M, ontwierp deze machine met een interessant detail. In tegenstelling tot de meeste compoundmachines, die gelijke cylinderslaglengtes hebben, maar verschillende diameters, heeft de lagedrukcylinder een grotere slaglengte dan de hogedrukcylinder^[1]. Op de foto zien we de langere lagedrukcylinder. Het is gangbaar de lagedrukcylinder van grotere diameter te maken zodat de door de stoom uitgeoefende kracht (kracht = druk x oppervlakte!) min-of-meer gelijk te krijgen aan die van de hogedrukzuiger; maar dat kan natuurlijk ook worden opgelost door de arm op de krukas ( = slaglangte / 2) de vergroten zoals hier.

Ook zien we op de foto, voor de kijker links, op de rookkast de aanzetklep gemonteerd. Deze klep, zie fig. 13 & 14 PL.XVIII, wordt vanaf de voetplaat bediend, en stelt de machinist in staat tijdelijk verse stoom van de ketel direct naar de lage- en hogedrukcylinder te laten stromen. Dit is nodig om de machine te starten, omdat anders de hele machine en trein moet worden aangezet door de hogedrukcylinder. Het zou natuurlijk goed kunnen dat die laatste op het dode punt staat, en dat zou erg genant zijn. Deze aanzetkleppen komen ook in automatische versie voor. Men kan er voor kiezen een mechanische verbinding met bijvoorbeeld de regulateur of ganghandel te maken (stelsel Deeley); maar ook schakelen sommige aanzetkleppen over op compoundwerking zodra er voldoende stoomspanning in de verbindingspijp tussen hoge- en lagedrukzuiger present is (stelsel v. Borries, Worsdell).

Je kan je afvragen of bij het in enkelvoudige expansie werken, de geleverde trekkracht wel uniform verdeeld is per wielomwenteling; de lagedrukcylinder levert immers meer arbeid. Op pp. 319 treffen we enkele krukashoek - trekkracht diagrammen. Deze diagrammen zetten per hoek van de krukas de trekkracht uit. De gestippelde lijnen zijn van een reguliere 2-cylinder locomotief (een snelloper waarschijnlijk); de ononderbroken lijnen van de compoundmachine. We zien hier dat bij de compoundmachine er toch enige onregelmatigheid is in de geleverde trekkracht. Bedenk wel, dat dit dus alleen geldt tijdens de eerste paar tientallen meter na stilstand.


Bij de veel compoundlocomotieven is het ook nog eens gangbaar een klep te hebben die de stoom uit de hogedrukcylinders direct naar de blaaspijp de kunnen leiden - dit voorkomt tegendruk bij het starten op de lagedrukzuiger; naar mijn weten is de HSM 191 hier niet mee uitgerust. EDIT: Bij de HSM 191 vervulde de aanzetklep ook die rol nog eens.

Bedankt dat jullie hebben geluisterd naar mijn TED Talk.

^[1] Nog leuker, Ir. Middelberg had ook nog een experiment met een compoundmachine waarin de cylinders van gelijke volumes waren. Bij die machine werd de expansiegraad per cylinder apart geregeld; de machinist had 2 ganghendels. Zie de 1^er essai uit het gelinkte artikel van de Revue Generale.
EDIT 1: Iets over de aanzetklep.
EDIT 2: De hoek-trekkracht diagrammen hadden geen betrekking op compoundwerking. Jammer, het had me benieuwd hoe de machine zich daarin zou houden.

[Eelco Storm]

Dank voor deze uitgebreide aanvulling 

[puntenglijder]

Ook was het zo dat de S3/6 ( bayerische ) was voorzien van een inrichting om de ketel druk rechtstreeks naar de lage druk cilinders te sturen.

Het kwam wel eens voor dat deze dame op een dergelijke manier stond dat vooruit rijden niet mogelijk was.
Men moest dan eerst een stukje achteruit.

Door de stoom rechtstreeks naar de lage druk cilinders te sturen was dit euvel verholpen.

Kees.

[Eelco Storm]

Op de achtergrond ben ik bezig geweest met het kijken naar de mogelijkheid om een boek uit te geven op basis van kiekjes die Duitse soldaten tussen 1940 en 1945 van Nederlands materieel maakten.

Hoewel mijn contactpersoon bij Wbooks zeer geinteresseerd was (mede door het enorme succes van "nach Holland", zag de uitgeverij het helaas niet zitten. Te niche en verwachte tegenvallende verkopen. Dus beneluxspoor krijgt de komende tijd een paar mooie nieuwe aanwinsten te zien die ik eigenlijk voor het boek apart had liggen 

[zuylen]

Jammer dat er van die locs niets geproduceerd wordt in HO.

[Gerrit F]

Is online een boek laten maken geen optie? Zo iets als: ezbook.
Kun je ze leveren op bijvoorbeeld gereserveerde/aanbetaalde hoeveelheden.
Ook heb je dan volledig de gehele lay-out onder controle.

[Eelco Storm]

ezbook ken ik niet, waar kan ik meer info vinden?

[Gerrit F]

letmegooglethat 

[Eelco Storm]

Reeds geprobeerd natuurlijk maar ik krijg alleen laptops en accountancy programma's als resultaat 

Edit: Zoektermen uitgebreid met 'uitgeverij' en nu gevonden 

[Gerrit F]

hiero
PC in de war?