BNLS-Werkspoor - mat '24 Blokkendoos in de oorspronkelijke uitvoering

[Ivo tB]

Carlo en Peter,

Nog een aanvulling die de redenering van Carlo ondersteunt: ik heb een foto gevonden van de C 9027 in crème groen met rode band in april 1930.

De C 9027 heeft volgens VSTS bouwjaar 1927 en zou dus volgens de redenering geen rode bufferbalk hebben als er later een rode band op zou zijn aangebracht vanaf 1929. De foto laat namelijk een rode band zien en geen rode bufferbalk.

Ik heb de foto gevonden in het boek tussen vuur en stoom op pagina 26. Op dat boek was destijds veel kritiek, maar dit vind ik dan toch wel weer een nuttige vondst.

@ Basilicum,
Mooi de oplossing van de grijze balken met zwarte koppeling. Ik vraag me wel af wat het realiteitsgehalte is van de kleur grijs, maar zo zien de balgen er al veel beter uit dan helemaal grijs.

mvg,
Ivo

[Peter Wijshake]

Hallo Ivo,

Verhipt... dus die versie met rode band is dus toch werkelijkheidsgetrouw (zij het niet als afleveringsversie). Volgens mij had de Jaap deze kleurstelling ook de eerste dagen, maar is dat later aangepast. Ik kan alleen niet zo gauw meer bij die foto's / dia's...
Interessante vondst inderdaad!

Groets
Peter

[Ivo tB]

Paar details geprobeerd:





En een paar details in voorbereiding:



Stukje messing U profiel aan de voorkant schuin gevijld en een draadje erin gesoldeerd.

mvg,
Ivo

[Hans Reints]

Was toch in de buurt
SK

[Ivo tB]

Dag Sobat,

Wat is dit nu voor een blokkendoos. Ongetwijfeld een van de SGB, maar aan beide zijden lijken de deuren dichtgelast te zijn. Dus weer een speciaaltje.

Wel leuk detail van de aluminium strips op de traptreden. Ik dacht dat deze doorliepen om de bocht van de trede, maar deze zitten alleen op het rechte stuk. Steuntjes op het chassis zijn ook goed te zien en een rode bufferbalk 

mvg,
Ivo

[Hans Reints]

Klopt Ivo, heb ik vanmiddag gemaakt bij de SGB. Dit is het zgn rolstoelrijtuig. Ging mij in eerste instantie om de treeplanken en het kleurverschil tussen de stalen D en de Blokkendoos. Denk niet dat Boonstoppel langs is geweest
SK

[Ivo tB]

Hangt er een beetje vanaf wanneer deze bakken hun kleur hebben gekregen. Ik heb zoveel begrepen aan het begin van dit draadje dat het ovale ramen rijtuig het eerste in Boonstoppelgroen gestoken rijtuig van de SGB is. Dus als deze daarna of daarvoor in hun laatste laklaag zijn gezet zou kunnen betekenen boonstoppelgroen of niet. Overigens kan dat altijd nog, want ik heb heel veel verschillende kleuren boonstoppelgroen gezien.

mvg,
Ivo

[AB 7216]

Hoi Heren,

Dit is de ex mC 9015, die meteen als motorwagen verbouwd is tot dienstwagen.
De wagen heeft alleen nog deuren aan de stuurstand zijde, de overige 8 zijn dichtgemaakt.
daarom zijn de strips alleen maar voor de middelste deur.
Aan beide zijden is van een raam een deur gemaakt, waaronder een invalidelift is gemonteerd.
in het rijtuig is een invalidentoilet aangebracht, en verwijderbare M1 banken uit België.
Hierdoor is het rijtuig een nuttige uitbreiding op onze trein.

De wagen is volgens mij niet geschilderd in boonstoppel groen, de stalen D is een paar jaar eerder geschilderd. Zelfs tweecomponenten kleuren vervagen.


Over de rode bies heb ik het volgende.

De rode bufferbalk is mij verteld door een van de grotere blokkendozenkenners.
Hij is ook verantwoordelijk geweest voor de restauratie van het museumstel in 1989.
Ik ken hem goed, en vertrouw op zijn kennis en kunde.

Ik kan echter op dit moment in de schildertekeningen niet de verwijzing naar de rode bufferbalken vinden, wel dat de rode bies is aangebracht op de kopwand.
De bestekken schrijven alleen dat de rijtuigen "in afwijking van de normale beschildering is het bovendeel van de zijwanden geel te schilderen"
Ik hoor hier een volgende discussie  
(bestek 503: BD 9001 en C 9001 en 504: BD 9004 en C 9004)

Ook in het boek van Smit is niets te vinden over een rode bufferbalk.

Aangezien het aanbrengen van de rode bies met een CW is uitgevoerd, wat ook meteen de reden is dat vanaf 1928 ook creme/groene blokkendozen deze bies kregen.
opdracht is opdracht, kleur van de wagen doet er niet toe  

Ik wil nu kijken of ik de CW boven water kan krijgen, hier zou dan ook in moeten staan dat de bufferbalk weer zwart geschilderd moet worden. staat dit er niet in, dan zal de bufferbalk nooit rood geweest zijn.

Het zal even duren, zo veel vrije tijd heb ik niet door de week, maar ik wil dit wel uitzoeken.

Groeten Arjen

[Dpc Fo]

Leuke ontdekking Ivo! Ik heb het genoemde boek zelf ook, maar heb de foto van de creme-groene blokkendoos mét rode band niet eerder bewust gezien. De poster van Heemaf berust dus wél op waarheid.

Nog een bron gevonden die mijn theorie onderschrijft; ik ben de gelukkige bezitter van het in de oorlog verschenen boekje "van Stoomtramlocomotieven en Dieseltreinen", geschreven door de wellicht grootste kenner van het Nederlandse spoorwegwezen; N.J. van Wijck Jurriaanse. Citaat van blz. 37 over de BD 9129-9130 en C 9038 en C 9424: "Genoemde motorrijtuigen waren met de in 1929 in dienst gestelde 8 tusschenrijtuigen de eerste die tevens geheel groen in dienst werden gesteld (=1928). Daar echter spoedig bleek, dat het personeel werkzaam aan den weg, de electrische treinen met hun geheel groen geschilderde kopwand eerst op korten afstand kon onderscheiden, werd besloten vlak boven de bufferbalk een breeden rooden streep aan te brengen ter meerdere onderscheiding. Daar dit niet nog niet geheel afdoende was, werden aan de bovenzijde der kopwanden twee geel geschilderde driehoeken aangebracht."

Nogmaals, het lijkt me niet logisch om "vlak boven de bufferbalk" (zie citaat) een rode band aan te brengen als die bufferbalk al rood was. We kunnen dus wel aannemen dat de geheel groene motorrijtuigen géén rode bufferbalken hadden. NJvWJ was in 1930 ver in de twintig en heeft de wijziging in beschildering zelf meegemaakt. Ten tijde van het schrijven van het boekje (ca. 1942) moet zijn herinnering nog vers zijn geweest. Natuurlijk bewijst dit nog niet dat de blokkendozen uit 1924 géén rode bufferbalk hadden, maar dan zou dat chronologisch gezien zo gegaan moeten zijn:  1924: creme-groen met rode bufferbalken, 1928 geheel groen maar dan kennelijk geen rode bufferbalken en het jaar daarop alle motorrijtuigen een rode band vanwege de zichtbaarheid, waarbij eventueel nog rode bufferbalken zwart werden.  Waarom dan niet de groene motorrijtuigen ook een rode bufferbalk geven, zoals de créme-groene rijtuigen die al hadden, i.p.v. de rode banden aan te brengen (en idem bij de creme-groene, met tegelijk zwart schilderen van de bufferbalk???). It does’nt make sense.

@ Arjen: het boek treindesign noemt het niet crème en niet geel, maar ivoorkleurig. Maar ja, ivoorkleurig zoals nog vastzittend aan de olifant of als verweerde biljartbal? 

Groet Carlo

[AB 7216]

@Carlo,

Ik heb dat boekje ook, en de tekst in het genoemde boek is letterlijk de tekst die van Wijck later schreef in van stoom tot stroom. Dus de tekst is mij bekend.

De door mij genoemde blokkendozen kenner was een goede kennis van van Wijck, dus het kan best dat deze info ook zo is doorgegeven.

ik heb op dit moment de volgende gedachtengang;

De koppen waren groen/creme, met een rode bufferbalk.
Dit laatste was een voorschrift voor stoomlocomotieven, dus waarom ook niet op electrisch materieel. Het had ook te maken met de rangeeropdrachten.  
Bij het geheel groen schilderen van de koppen, bleek de zichtbaarheid in het geding.
Het kleine rode deel viel niet op, voorheen was de voorzijde creme. Hierdoor is boven de bufferbalk een rode bies gekomen, en is de bufferbalk zwart geschilderd.
toen dat niet voldeed zijn ook boven de ramen gele driehoeken aangebracht.

hypothese: als er geen voorschrift was voor een rood deel aan de voorzijde, waarom zijn dan de onderste bies rood, en de driehoeken geel geschilderd? hadden ze dan niet beide geel kunnen zijn??


Maar zoals geschreven, ik probeer de CW te vinden waaruit een en ander echt duidelijk zou moeten worden. De rest is speculaas of van horen zeggen..

Voor het rangeren was het nodig dat een voorzijde werd aangegeven, de rangeersignalen waren toendertijd "vooruit en achteruit" ten opzichte van de rangeerder.
Later is dit geworden; "van mij af, en naar mij toe" te opzichte van de rangeerder
Toen verviel de noodzaak om de voorzijde van het voertuig aan te geven.
Dit is ook duidelijk zichtbaar op de omC's. een kop is creme, de andere is geheel groen. Een rode bufferbalk werkt hier averechts op de rangeerbevelen.
Deze zijn dus ook pas aangebracht toen de rangeerbevelen werden aangepast en de gehele wagen groen werd geschilderd. Daarom is het ook gevaarlijk, om de beschildering van de ene soort te vergelijken met een andere. de betekenis is anders.

Groeten Arjen

[Ivo tB]

Nog een aanvulling die de redenering van Carlo ondersteunt: ik heb een foto gevonden van de C 9027 in crème groen met rode band in april 1930.

De C 9027 heeft volgens VSTS bouwjaar 1927 en zou dus volgens de redenering geen rode bufferbalk hebben als er later een rode band op zou zijn aangebracht vanaf 1929. De foto laat namelijk een rode band zien en geen rode bufferbalk.

Totdat het tegendeel bewezen is hou ik me aan de theorie van Carlo op basis van de tekst in het omC boek. De door mij gevonden foto sluit daar op aan en ook de poster van de Heemaf folder, want deze is van december 1929. Op de foto en de folder zijn de bufferbalken niet rood.

Ik ben benieuwd over er nog informatie boven water komt die het tegendeel bewijst.

Ik heb nog een vraag en dat betreft de lantaarnhouder op het front van de gesloten kop. Ik heb heel lang niet gesnapt wat ik zag, maar ik krijg een idee dat er 2 verschillende lantaarnhouders zijn geweest. De eerste lijkt hierop:



Hij moet nog worden zwartgespoten, maar deze lijkt op de foto op de BD 9001, BD 9003, C 9002. Daarop is een lantaarn te zetten. Maar ik zie dus ook een andere uitvoering, die ik lang heb verwisseld voor een soort lantaarn. Op de Heemaf folder, maar ook op de C 9001 pag 97 vsts en BD 9017 pag 86 E treinen in NL deel I zit een soort klepje omhooggeklapt, dat lijkt op de vorm van een lantaarn. Ik zie daar namelijk de steun zoals op bovenstaande foto niet zitten. Met dit klepje naar beneden kan daar natuurlijk weer een lantaarn opstaan.

Nu wilde ik net de C 9001 gaan maken, maar daar moet dan weer iets aan veranderen.

Iemand enig idee of informatie over dit klepje?

mvg,
Ivo

[Dpc Fo]

Hoi Arjen,

Als een rode bufferbalk voor krachtvoertuigen verplicht was (wat ik me heel goed kan voorstellen), dan hadden de genoemde geheel groene blokkendozen die ook moeten hebben. Als de betere zichtbaarheid de reden was om de rode band aan te brengen, dan was het logischer geweest om de eventueel rode bufferbalken rood te laten, immers dan is het rode vlak groter.

Anderzijds (ik ben de beroerdste niet  ) zou het kunnen dat de creme-groene blokkendozen wél rode bufferbalken hadden, analoog aan de stoomlocs. Echter, toen in 1929 besloten werd de motorrijtuigen aan één kant van een rode band te voorzien om de voorkant aan te duiden, konden juist de rode bufferbalken voor verwarring met de rode banden zorgen, zodat dan nog niet duidelijk was wat de voorzijde was. Voorstelbaar is dat toen dus de bufferbalken zwart werden geschilderd (maar dan was het dus geen strikt voorschrift dat ze rood waren!). Maar dat klopt dan weer niet met de hiervoor al genoemde foto met de grote rode lantaarn en duidelijk anders getinte bufferbalk.

Kortom, ik ben heel benieuwd of je de oorspronkelijke wijzigingsopdracht boven water krijgt.

groet, Carlo

[Ivo tB]

Arjen en Carlo,

Een van de argumenten voor de rode balk is misschien niet helemaal logisch en dat is de reden dat de rode balk de voorkant zou aanduiden. Bij een Blokkendoos motorrijtuig is door de dichte kop aan de ene kant en de doorloopkop aan de andere de voorkant nogal duidelijk te zien. Daarvoor is geen rode bufferbalk of band nodig. De groene blokkendozen hadden ook aan beide kanten de rode balk. Voor de mCv is dat misschien weer anders, want die heeft aan beide kanten een doorloopkop.

Wat verder opvalt is dat de crème witte behalve de kop ook qua kleur al afwijken per kant. De dichte kop is crème groen en de doorloopkop helemaal groen.
De omC waren aan beide kanten gelijk, dus daar zal er eerder verwarring zijn tussen voor- en achterkant.

we blijven allemaal benieuwd naar meer informatie

mvg,
Ivo

[Ivo tB]

Ik heb nog een vraag en dat betreft de lantaarnhouder op het front van de gesloten kop. Ik heb heel lang niet gesnapt wat ik zag, maar ik krijg een idee dat er 2 verschillende lantaarnhouders zijn geweest.

Inmiddels denk ik dat ik zelf een antwoord heb op deze vraag: er zijn er inderdaad 2 geweest en de uitrusting kan per koprijtuig verschillend zijn: met alleen de lantaarnhouder, met alleen een opgeklapte plaat als lantaarnhouder, met beide lantaarnhouders en natuurlijk in een van de combinaties met en zonder lantaarn. Inmiddels heb ik begrepen dat die lantaarn er alleen als sluitsein zat, dus een rood glas in de lantaarn had.

Als ik refereer aan foto's dan zie ik de eerste uitvoering op veel foto's (met name van de mC 9002) maar ook foto 151665 van het Utrechts archief. Met alleen de opgeklapte plaat zie ik een mC op 161022 en een mBD op 151667. Daarnaast zie ik een mBD met beide op 163249.

Nu wilde ik als mC de mC 9001 maken en die staat op pagina 97 VSTS met volgens mij alleen de opgeklapte plaat. Overigens staat het baknummer op de kop ( C 9001) op een andere plek dan op de andere koprijtuigen.

Ter illustratie heb ik beide lantaarnopleggingen maar even op mijn mC in aanbouw gemaakt:





Je ziet hier overigens ook mijn laatste interpretatie van de sluitseinijzers aan de zijkant van de kop. Ik was niet tevreden met de lange (te lang) en de korte (te grof) sluitseinijzers van Philotrain. De sluitseinijzers van MK vond ik te iel en die mist een redelijke bevestigingsplaat, dus uiteindelijk heb ik een andere oplossing gevonden. Op de 2400 superset van Werps zitten een aantal bevestigingsplaatjes voor handrails. Die had ik niet allemaal nodig en die heb ik gebruikt als bevestigingsplaat. Het sluitseinijzer zelf zijn de lange sluitseinijzers van Philotrain, waar je nog een 0,5mm gaatje in kunt boren voor de sluitseinen zelf. Van deze sluitseinijzers knip je de bevestigingsplaat af en je vijlt het stangetje net zo lang dunner, totdat deze door het gaatje in de Werps bevestigingsplaat gaat. En dan lijm je het geheel in de kop op de gewenste afstand.

Nog een paar andere details:



Het klassebord en het in bordje; beide messing plaatjes van MK met Kleinspoor opschriften



En de sluitseinijzers aan de andere kop. Dit zijn in de juiste vorm gebogen Weinert sluitseinijzers. Op de kop moeten nog de baknummers en de deurstuiten en dan kan het geheel in de blanke lak.

mvg,
Ivo

[AB 7216]

Hoi Ivo,

De lantaarnsteun bestaat uit twee onderdelen, de steun waarop de lamp geplaatst word, en de beugel tussen de kopramen waar de pen aan de achterzijde van de lantaarn in word gestoken. Dit laatste is nodig om te voorkomen dat de lamp aan de wandel gaat.
Op meerdere foto's zijn ook beide onderdelen zichtbaar.

Deze plek is volgens het seinregelement bedoeld voor het plaatsen voor het topsein.
Met dit topsein en de gewone frontseinen werden de extra treinen aangegeven.
Deze lamp toont een groen licht bij een aankondiging van een extra trein in tegenrichting

Aan de achterzijde van de trein werd naast de twee hoekborden op de sluitseinijzers ook een rode staartschijf met witte rand aan een van de buffers gehangen. Zie VSTS blz 52 boven.

S'nachts was het sluitsein twee rode lampen (de sluitlampen op de kop) en een rode lantaarn op bufferhoogte.
Het kan zijn dat ze deze lantaarn ook voor de staartschijf gebruikten, maar er waren ook speciale olielantaarns voor het gebruik als staartschijf.

Het vreemdste is, dat op meerdere foto's de lantaarn een gekleurde schijf heeft, en aan de voorzijde van de trein zit. Het lijkt mij vreemd dat er iedere keer een aankondiging voor een extra trein is gefotografeerd, maar een rode lamp aan de voorzijde was geen bekend sein.
(het gevarensein van tegenwoordig was toen nog niet bekend)

Zoals je al aangeeft is op meerdere foto's een seinschijf met handgreep zichtbaar, hij lijkt een enkele kleur te hebben. De seinschijven die in het seinregelement staan zijn alle schijven met een witte rand.
Zou het misschien een rood/witte schijf zijn, die aan een kant een zwarte zijde heeft.
Dan zou dit de staartschijf kunnen zijn, die bij het niet gebruiken van deze schijf gedraaid word. De sluitborden daarintegen zijn wel steeds verwijderd...

Ik heb de seinregelementen van 1921 en 1934, beide zijn bijgewerkt, maar geven hier geen duidelijkheid over.
Dus wie het weet, en dit kan onderbouwen met officiële gegevens, zegt het maar.


Ik ben ondertussen ook verder gekomen met de rode bufferbalkdiscussie.
Nog dank voor de spoorwegkenner die mij de beide CW betreffende de rode bies heeft doen toekomen. Wat een discussie op internet al niet toe kan leiden.

Op 7 december 1928 wordt naast het groen schilderen van de bovenzijde van de blokkendozen ook verzocht om bij de motorrijtuigen en de aanhangrijtuigen met hulpstuurstand aan de voorzijde boven de bufferbalk een rode band te schilderen.
bij de rjituigen met vouwbalg is deze band door te trekken over het vouwbalgraam en weerscherm en tevens ook op de achterzijde van de overloopbrug. voor het geval er zonder weerscherm word gereden. In deze brief word nog verwezen naar een brief van 29-11-28 waar onder andere de groene kleur is vermeld.

op 31-12-1930 komt de opdracht om naast het omschilderen van de olie en benzine motorrijtuigen, dat ook het electrisch materieel aan beide zijden van een rode band is te voorzien, gelijk de juist afgeleverde mBD rijtuigen.

Dus met deze gegevens en de schildertekeningen van mat 24 en de ZHESM moet ik tot de volgende conclusie komen:

De blokkendozen zijn bij de bouw in 1923 groen met creme geschilderd, waarbij de stel en bufferbalk geheel zwart waren.
in 1928 is de opdracht gegeven om bij het groen schilderen van de blokkendozen, ook aan de voorzijde een rode balk aan te brengen boven de bufferbalk. In 1930 word ook aan de achterzijde van de motorrijtuigen een rode balk aangebracht.
Er staat niet bij dat de geel/groene motorwagens worden uitgezonderd, dus er zijn geel/groene motorwagens voorzien van een rode band boven de bufferbalk. De foto's bewijzen dit ook.

Waar komt nu de verwarring vandaan?
De titel van deze CW is; geheel groen schilderen en aanbrengen rode band op bufferbalk
enz.
Vermoedelijk is hier de spraakverwarring door ontstaan.

Ik had de rode bufferbalk uit overlevering, helaas blijkt maar weer dat dit niet altijd de juiste weg is. Ik ben door de CW's weer veel wijzer geworden, en kan weer wat gaan herschrijven....     mijn verontschuldigingen voor de spraakverwarring, maar hoop dat het nu wel duidelijk is geworden.

Groeten Arjen