Heimwee naar de NFLS (Noord-Friesche Locaalspoorweg-Maatschappij)

[MarcoK1999]

De NFLS
De Noord-Friesche Locaalspoorweg-Maatschappij, kortweg ook wel NFLS genoemd was een maatschappij die in het Noorden van Friesland de lokaalspoorwegen heeft aangelegd. Kortgezegd was er een Oostelijke tak welke liep vanuit Leeuwarden via Stiens naar Dokkum en Anjum (ook wel het Dokkumer Lokaaltje genoemd), en een westelijke tak welke liep vanuit Leeuwarden via Tzummarrum naar Harlingen (en korte tijd Franeker). In de jaren '30 is het reizigersvervoer opgeheven op deze lijnen. In de jaren '90 van de vorige eeuw reden de laatste goederentreinen op het laatste restant tussen Stiens en Leeuwarden.

Het verhaal achter de modelbaan
In mijn vorige draadje over de modelbaan heb ik de fout gemaakt de foto's niet via BNLS zelf te uploaden. Hierdoor zijn veel foto's kwijt en heb ik besloten een nieuw draadje te beginnen. Deze keer met een pakkende naam die de lading van de modelbaan dekt, namelijk "Heimwee naar de NFLS. Ik woon al mijn hele leven in het noorden van Friesland en ben sinds jonge leeftijd al gefascineerd door de spoorwegen. Tuurlijk kende ik ook het Dokkumer Lokaaltje maar de heimwee begon pas echt nadat ik het boek "Opkomst en ondergang van de Noord-Friesche locaal-spoorwegmaatschappij" van Oege Kleijne had gelezen. Hoewel het niet het meest makkelijke thema is om de modelbaan rond te baseren had ik wel het gevoel dat ik het moest proberen. Wel met de artistieke vrijheid van de modelbouwer uiteraard. Het hoeft van mij geen 1:1 replica te worden (daar zijn diorama's meer geschikt voor). Nee het moet ook leuk zijn om mee te rijden. Een enkelsporige lokaalspoorlijn is daar iets minder geschikt voor.

De bouw van de modelbaan
In 2023 ben ik voorzichtig begonnen met de bouw van de modelbaan. Om eerlijk te zijn ligt op het moment dat ik dit nieuwe draadje start alleen de basis er. Dat wil zeggen: Het sporenplan ligt er en het belangrijkste station, station Dokkum-Aalsum van Tillymodels staat ook op zijn plek. Dit station is een type NFLS station 2e klasse. Op een baan met dit thema kon deze niet ontbreken. Voor de rest staan er best wat gebouwen, maar allen nog niet op een definitieve plek. Ook scenery is soms nog ver te zoeken, maar ik bouw graag in periodes. Er zijn periodes waarin ik bijna ruzie krijg met de vrouw omdat ik altijd boven zit, en zo ook de periodes dat ik me er niet zo veel mee bezig houd.

De artistieke vrijheid die ik eerder al had benoemd die zit hem vooral in het feit dat ik er een dubbelsporige ovaal van heb gemaakt. Hoewel de NFLS lijnen eigenlijk allemaal enkelspoor waren is het voor de modelbouwer wel fijn om wat meer rijmogelijkheden te hebben. Daarnaast heeft station Dokkum-Aalsum vroeger wel een kleine loods gehad, maar de artistieke vrijheid van de modelbouwer heeft er een SS-polygoonloods van gemaakt inclusief draaischijf. Gewoon, omdat het mooi is en omdat een modelbaan niet compleet is zonder. Bovenstaande verhaal geeft als resultaat deze overzichtsfoto van het geheel:


En het locomotiefdepot:



De collectie
Nu het thema vast stond moest er natuurlijk ook een passende collectie aan materieel komen. Hier zat wel wat uitdaging in. Het is niet een tijdperk waarin heel veel materieel in model voorhanden is. Dus de concessie "het zou er gereden kunnen hebben" is in mijn geval goed genoeg. Dat wil zeggen:
- Er zijn foto's van de locomotieftypes op de lijn, maar als de tijdperken niet overeen komen is dat ook goed genoeg;
- De locomotiefserie heeft op de westelijke tak van de NFLS gereden maar er zijn geen foto's van de locomotiefserie op de oostelijke tak;
- Locomotiefdepot Leeuwarden had een locomotiefserie op depot en het is aannemelijk dat deze ook op de lijnen gereden zou kunnen hebben. Een fototoestel was vroeger tenslotte niet zo draagbaar als dat het nu is.

Met dit in het achterhoofd, op zoek naar een collectie. Het volgende staat nu op de modelbaan:

NS 5552 van Philotrain, samen met een (overigens zeer zeldzame) sleep NFLS(!) lokaalspoorwagens gebouwd uit messing:


Met als inspiratie:

Hoewel de dienst vrijwel uitsluitend werd uitgemaakt door de NS serie 7100, is deze niet of nauwelijks te krijgen in model. Depot Leeuwarden had meerdere 5500' en op depot. Deze waren specifiek ingedeeld voor de zwaardere lokaaltreinen. Daarnaast komt deze locserie toch een beetje in de buurt van de 7100.

NS 1700 van Philotrain met een buurtgoederentrein:


Deze locomotiefserie heeft vooral na de oorlog veel goederentreinen gereden van Leeuwarden naar Dokkum, en ook enkele opdooitreinen.

NS 6900 van GM&S met stam NTM tramwagons (in NS kleurstelling)


De inspiratie voor deze foto staat in het boek van Oege Kleijne. In het begin van de oorlog heeft de NTM namelijk voor korte tijd een passagiersdienst opgestart over de Oostelijke NFLS-lijn naar Dokkum. De locomotief die er voor staat klopt echter niet. Ik hoop deze ooit nog te vervangen door een Grote Henschel, maar twee NS 7700'en van Philotrain staat ook klaar om deze dienst over te nemen.

NS7700 van Philotrain


Deze locomotiefjes staan momenteel ergens anders voor een project. Daarover hopelijk in de toekomst meer in dit draadje. Deze locomotieven hebben op de NFLS-lijnen gereden in de HSM-tijd. Na de oorlog reden ze vooral op de westelijke tak. Het is natuurlijk niet uit de sluiten dat deze ook eens de benen hebben gestrekt op de oostelijke tak.

NS 2400 van Roco met een goederentrein:


Na het einde van het stoomtijdperk heeft de NS 2400 tot bijna het einde van de dienst het beeld bepaald op de NFLS lijnen. Deze locserie kon natuurlijk daardoor niet ontbreken. Het is nog wel mijn wens om de goederenstam passender te maken bij de 2400.

NS 2000 van Piko met goederentrein:


Na de oorlog heeft, weliswaar kortstondig, ook de NS 2000 serie gereden op de lijnen van de NFLS. hier bestaan enkele (onscherpe) foto's van. Ook voor deze geldt, de wens is om de goederenstam aan te vullen en passender te maken voor de locomotief.

NS DE-2 van Artitec:


Na de oorlog hebben korte tijd zogenaamde "opdooitreinen" gereden naar Dokkum via de Oostelijke NFLS-tak. Dit was een kortstondige vervanging van de busdiensten. Meestal werden deze gereden door een NS1700 locomotief, maar in het laatste jaar werd deze gereden met een gloednieuwe DE-2 van de NS. Ook hebben in de jaren '80 enkele keren DE-2 stellen op de lijn gereden.

NS 200 van Roco:


Geen station uit dit tijdperk compleet zonder Sik. Dit geldt ook voor station Dokkum.

NS 3700 van Artitec:


Onder het mom van artistieke vrijheid een NS 3700 met stalen D, ovaalramers en postrijtuig. De kans dat dit er heeft gereden is minimaal. Maar goed, deze stam ben ik gewoon zelf een beetje verliefd op. Wel een klein detail die het iets aannemelijker maakt, in de nadagen van stoom stond een locomotief van de serie 3700, specifiek de 3754 op reserve voor de 1700 en 7700 locomotieven op depot Leeuwarden.

NS 6300 van Artitec/AVT en line up van NS-groen:


De 6300 is natuurlijk niet accuraat in het noorden van Friesland. Maar goed, soms blijven er zaken aan de handen plakken. Ook bij een redelijk afgebakende collectie dus.

De sfeer
Zoals eerder genoemd ging het mij vooral om de sfeer op deze modelbaan. Hoewel ik er dus al veel over heb gezegd heb ik weinig laten zien. Gelukkig kan ik dit wat samenvatten in een sfeerplaatje, waarvan ik hoop dat er in dit draadje nog veel meer zullen volgen:



Overige collectie
Naast de bovengenoemde modelbaan staat er ook het nodige 1:1 spoorse. Zie de foto's hieronder, die zeggen meer dan ik kan uitleggen.

[gdh]

Leuk thema en prachtig materieel