Oude metalen trafo's gebruiken.......

[Jos B.]

Er moet mij toch wel iets van het hart.
Regelmatig lees ik op diverse fora en op social media nog verhalen van modelespoorders die nu nog de oude metalen trafo's gebruiken.
Zelfs onder moderne digitaal gestuurde banen. (meestal voor lichtfuncties)

Die oude trafo's zijn per definitie alleen maar 220 volt, en dus eigenlijk niet geschikt voor op het huidige 230 volt netwerk.
Bovendien zijn deze vaak niet geaard.
Die oude trafo's worden op het huidige 230 volt netwerk ook veelal warmer (heet) dan op het vroegere 220 volt netwerk.
Het risico op brand word dan vanzelf wat groter.

Dan denk ik bij mijzelf waarom nemen mensen in godsnaam zulke risico's
Veel modelspoorders onder ons hebben inmiddels voor een aardig vermogen in hun hobbyruimte staan.
En dan zijn er nog van die mensen die op dit soort futiliteiten nog gaan bezuinigen om een paar extra centen over te houden.

Er  was er vandaag zelfs een die een oude trafo had met bedrading die nog met jute geïsoleerd was.
Ja, die die kabel ging hij vervangen door een nieuwe kabel.
Daarmee is de onveiligheid van die oude trafo natuurlijk niet mee opgelost.

De brandweer waarschuwt immers niet voor niks om die oude rommel niet meer te gebruiken.
Ook verzekeringsmaatschappijen zijn  hier absoluut niet blij mee.

Mensen gebruik alsjeblieft voor je eigen veiligheid alleen maar trafo's die geschikt zijn om op het huidige 230 volt netwerk te kunnen draaien.


Jos.

[EddyK]

Ik heb hier ook nog zo'n metalen bakbeest liggen. Heb het snoer er ooit afgeknipt en nu wordt hij als deurstop gebruikt, weer eens wat anders en hij is er zwaar genoeg voor

Ik mag al blij zijn als de spanning hier 220 volt aantikt... schommelt meestal rond de 215 volt, al jaren... 

[C-rails]

Die oude trafo's zijn per definitie alleen maar 220 volt, en dus eigenlijk niet geschikt voor op het huidige 230 volt netwerk.

Voor deze trafo's maakt 220V of 230V primair weinig tot niets uit. Hooguit, dat er secundair een iets hogere uitgangsspanning komt, maar ook dat is geen probleem.

Bovendien zijn deze vaak niet geaard.

Ik heb een CS3 en daarvan is de voeding ook niet geaard. Loop ik nu een risico? Als dat argument belangrijk is, dan de trafo vastzetten met een schroefje en een aarde draad. Probleem opgelost.

Die oude trafo's worden op het huidige 230 volt netwerk ook veelal warmer (heet) dan op het vroegere 220 volt netwerk.

Het warmer worden is waar, maar in zo'n geringe mate, dat het nauwelijks risico verhogend is. Voel eens aan een lader van een laptop, als je er een poos mee hebt gewerkt. Is ook warm. Ik heb met een digitale temperatuurmeter weleens 50 graden gemeten.

De brandweer waarschuwt immers niet voor niks om die oude rommel niet meer te gebruiken.
Ook verzekeringsmaatschappijen zijn  hier absoluut niet blij mee.

Hoe weten deze, dat wij oude trafo's hebben? Ze zijn bij mij nog nooit langs geweest om mij te waarschuwen.


De belangrijkste reden waarom de oude trafo's beter niet gebruikt kunnen worden is dat ze niet beveiligd zijn tegen omkeren van de getransformeerde spanning. Hierbij bestaat het risico, dat als je twee van deze transformatoren gebruikt en beide aansluit op dezelfde secundaire stroomkring het risico bestaat, dat op een losse stekker van één van beide daardoor weer 230V kan staan. Immers de spanning wordt dan weer 'omhoog' getransformeerd.
Daarbij geldt dit risico alleen bij wisselstroomtransformatoren.

@EddyK:
dit is wel herkenbaar. Ik zit met mijn woning aan het eind van een doodlopende tak van het electriciteitsnet. Aan deze kabel 'hangen' een aantal melkveebedrijven. Rond de tijd van het melken kan bij ons de spanning een behoorlijk dip hebben. Toen we hier kwamen wonen sneuvelde het één na het ander apparaat. Ik heb het toen laten meten door het energiebedrijf en de variatie in spanning was 194V naar 241V. Daarop zijn er aanpassingen gedaan en nu gaat het goed.

Klaas, vul aub. aan of verbeter mij

[Pauldg]

Oude apparaten aansluiten kent altijd risico's, maar sommige dingen vallen ook mee. Trafo's uit de jaren zestig waren inderdaad gewikkeld voor 220 volt netspanning en die kunnen het wat zwaarder krijgen. Daar staat tegenover dat ze waarschijnlijk minder zwaar worden belast wanneer ze alleen als lichttrafo worden gebruikt (op leds). En tegenwoordig wordt er meer bespaard op materiaal (koper) en zijn de toleranties voor temperatuur hoger. Vroeger was zoiets nog wel eens over gedimensioneerd.

Het snoer is inderdaad het zwakke punt. Oude rubber en linnen isolatie en gewoon slijtage maakt het gevoelig voor sluiting. Ik zou altijd een modern drie-aderig snoer monteren. Netjes aarden en een trekontlasting opnemen. Overigens alleen wanneer je weet wat je doet. Anders is de deurstopper inderdaad veiliger.

Overigens heb ik ooit ook wel eens iets aangetroffen in een oude Temsi dat op asbest leek. Dat is natuurlijk niet tof.

[HuubvG]

Ik heb ook nog een Temsi liggen, die zoemde nogal vroeger, nu nog luider. Het is een blauwe met een rode draaiknop voor snelheid en een hendel om de rijrichting met 180° te wisselen.

Nooit aan gedacht dat deze 'gevaarlijk' zouden zijn, ik raak dan ook niet in paniek als ik bericht 1 doorlees. Ik denk dat er nog maar heel weinig van gebruikt worden. Ik kan me niet herinneren dat er ongelukken gemeld zijn in deze, denk dat die enkeling die ze nog wel in gebruik heeft, wel weet wat die aan het doen is.

De mijne, daar heb ik al een keer een nieuw netsnoer aan gemaakt, geen doodsklap gekregen, geen brand.

Vanwege het harde zoemgeluid heb ik een briljant (al zeg ik het zelf) idee gekregen om de PWM regelaar, die nog geen behuizing had, daar in te bouwen. De hendel voor rijrichting komt hierbij goed van pas.

De oude inhoud kan bij het oud koper, dat brengt nog wat op.

[Pauldg]

Dat zoemgeluid is mechanische brom van het blik pakket van de trafo. Soms helpt het om de schroeven rond het blik nog eens stevig aan te halen. Om dit tegen te gaan worden trafo's tegenwoordig ingegoten in giethars. Philips gaf ze vroeger een bad in de teer.

Goed plan van die pwm regelaar. Ik heb wel eens gedacht: ik doe er een moderne ringkern in en een dito gelijkrichter. Ben ik helemaal klaar

[Besselspoor]

Ik zie nogal een paniekreactie, veel oude transformatoren waren van uitstekende kwaliteit en koperdraad veroudert niet zomaar. Het idee dat de netspanning nu te hoog is voor gebruik is onzin, er zit altijd een tolerantie in de toegestane spanning. In oude wijken kon deze zakken tot onder de 200 volt, dichtbij een verdeelstation was deze vroeger ook al 230 volt.
Waar je wel op moet letten:
-Bij wisselstroomtrafo's: nooit een kring maken waar secundaire spanning naar de uitgang van de volgende trafo wordt gestuurd, deze heeft dan primair weer 220v op de stekker staan want zoals eerder al gememoreerd, ze waren daar nog niet tegen beveiligd.
-Antieke trafo's met rubberen of geweven isolatie is een aparte tak van sport, niet te gebruiken voor leken
-Trafo's met een metalen huis moeten een geaard snoer hebben tegenwoordig, als dat er nog niet aanzit, niet gebruiken voor dat dat is opgelost.
-Kunststof trafo's uit die tijd hebben vaak een stekker zonder afscherming op het onderste deel van de contactpinnen, kindervingertjes kunnen die soms aanraken bij het inpluggen van de stekker. Vervang dat snoer door een nieuwe, indien niet mogelijk, gooi het ding weg.

[Benelux795]

Ik denk dat er heel veel ongelukken met oude ongeaarde apparaten (in metalen huizen) zijn voorkomen door.. de aardlekschakelaar of je daarop wilt vertrouwen in aan jou; blijft risicoafweging. En het neemt niet alle risico's weg.

PS dat omkeren van spanning is wel een fascinerende!

[Pauldg]

I

PS dat omkeren van spanning is wel een fascinerende!

Dat is gewoon het principe van transformeren. Dat kan twee kanten op. Een bobine in een auto transformeert ook van laag naar hoog. Je zal niet meer aan de 235 volt komen op die tweede stekker (eerder 200), maar genoeg voor een oplawaai. Wel galvanische scheiding dus je hangt niet gelijk aan het net.

[Jos B.]

@Bessel, het ging ook hoofdzakelijk om de metalen behuizing.
De oudere met kunststoffen behuizing zijn inderdaad geen probleem.

@Benelux, correct,  de aardlek neemt veel risico's weg, moet je wel een geaarde stekker, en 3-polige kabel.
Maar waar ik over val is dat veel mensen niet nadenken over de risico's van (zwaar) verouderde elektrische apparatuur te gebruiken.


@Cor, verzekeringsmaatschappijen waarschuwen hiervoor omdat ze ook schadeclaims hiervan hebben afgewikkeld in het verleden.
Verzekeringsmaatschappijen hebben liever dat de klant geen enkel risico loopt.
De Brandweer weet vooraf niet dat jij van die oude apparaten hebt, maar mogen wel regelmatig de ellende oplossen als het mis gaat.
Bovendien komen er na de brand experts uitzoeken waar de brand ontstaan is. (indien nog traceerbaar)
Dit gebeurt hoofdzakelijk in opdracht van de verzekeringsmaatschappij.


Jos.

[Benelux795]

Principe snap ik ik had mij alleen nooit gerealiseerd dat dit mogelijk kan optreden als je 2 trafo's naast elkaar gebruikt.

[Klaas Zondervan]

Ik heb nog een oude Trix trafo met metalen behuizing. Ooit van iemand gekregen. Die gebruik ik nu alleen voor testdoeleinden.
Toen ik hem kreeg zat er een tweelingsnoertje aan. Het grootste risico bij zo'n trafo dat er netspanning op de behuizing komt als er binnenin iets losschiet. Daarom heb ik er nu een 3-aderig snoer aan zitten, met een randaardestekker.

Trafo's moeten tegenwoordig dubbel geïsoleerd zijn, dat betekent in de praktijk dat de behuizing van kunststof is.
Trafo's met een metalen behuizing mogen niet meer verkocht worden.

Wat de spanning betreft, dat valt meestal wel mee. Vroeger zat er op de 220 volt een tolerantie van +/- 10%. De spanning kon dus 242 volt worden. Daar konden die trafo's tegen. Ik meet de netspanning zo af en toe en die ligt bij mij altijd dicht bij 230 volt. Als je in een wijk woont met veel zonnepanelen dan kan de spanning bij zonnig weer oplopen tot 253 volt, dat is wel een beetje veel voor zo'n oude trafo. Maar op zo'n dag is het op zolder toch te heet,

Wat het brandgevaar betreft, zolang je er bij blijft merk je gauw genoeg dat een trafo het te warm krijgt. Ga je weg bij je spoorbaan, maak er dan een gewoonte van om alles uit te zetten. Dat geldt ook voor nieuwe apparatuur.

Tot slot: ik denk zelf dat de oplader van je telefoon, als je die in het stopcontact laat zitten, een groter brandrisico is dan een oude trafo.

[Piet Groot]

Cor heeft gelijk.
Ik zou er niet zo paniekerig over doen, gewone, goed geconstrueerde trafo's jonger dan 70 jaar zijn gewoonlijk nog veilig te gebruiken; je moet ze wel onderhouden en b.v. het aansluitsnoer moet je natuurlijk wel vervangen wanneer de isolatie dreigt kapot te gaan.
Zelf vindt ik het gewoon leuk om degelijk gemaakte oude elektrotechnische apparatuur langer te gebruiken,  hier in huis zijn sommige verlichtingsarmaturen en motoren ouder dan 100 jaar, nog gewoon in gebruik.
Elektriciteit is mijn vak, oudere apparatuur moet je natuurlijk wel af en toe goed onderhouden, repareren en schoonmaken.

Wanneer je dat niet kunt, kan je beter een nieuwe trafo kopen.

Wat je bij een treinbaan wel altijd moet doen, is zorgen dat de bedrading nooit contact kan maken met de bedrading van een andere trafo.
Gebruik koperen bedrading van voldoende diameter en leg het netjes en overzichtelijk aan.
Gebruik dus geen luidsprekersnoertjes, die hebben soms aders van verkoperd ijzer...

[Floris Dilz]

Ik heb nog een oude Trix trafo met metalen behuizing.

.....

Tot slot: ik denk zelf dat de oplader van je telefoon, als je die in het stopcontact laat zitten, een groter brandrisico is dan een oude trafo.

dit.

heb zelf ook nog zo'n oude blikken trix en die doet t ook prima.

[sncf231e]

Ojee,
Wat heb ik toch gedaan  :
https://youtu.be/MAzrdx_uFgI
<a href="https://www.youtube.com/v/MAzrdx_uFgI" target="_blank" class="new_win">https://www.youtube.com/v/MAzrdx_uFgI</a>
Groet
Fred