Zwitsers smalspoor (h0m) in 4 maanden - Een verslag van de bouw

[modelbouwer_V]

't is weer tijd voor de wekelijkse update over de bouw van dit 'baantje bouwen in een haastig tempo'

Op de beurs in Houten werd door B. nog wat ontbrekend spul gescoord om, als het lukt, de modelbaan verder mee aan te kleden. En paar fraaie bomen van Anita Decor en een stelletje foute hoornblazers waren onderdeel van de buit. Het beschikbare budget vloog er zo wel doorheen natuurlijk, en de penningmeester van dit project had ik nog niet verteld wat Sommerfeldt bovenleiding kost  . Maar goed, niet mijn probleem en die Anita bomen zijn fraai natuurijk, komen ergens op de voorgrond, goed zichtbaar. Achterin op het baantje gaan we toch maar wat goedkope ‘borstel’-boompjes planten, met wat knip- en strooiwerk valt daar nog wel wat van te maken.
Het Faller Bahnhof Ardez is helemaal passend bij het Rhätische Bahn thema, maar is wel iets te groot eigenlijk. Ik ga het daarom wat inkorten, maar daarvan lezen jullie later nog wel het een en ander. En met wat schilderwerk is van de goederenloods ook nog wel iets passend Zwitsers te maken verwacht ik.




Verder dan maar met multiplex. Op wat grote vellen papier had ik met behulp van losse wissels en railstukjes het sporenplan op ware grootte uitgetekend. Zo kon ik de contouren voor het zagen van de grondplaten bepalen.



Passen en meten om te zorgen dat er in ieder geval 2 van die lange, platte wagens op de opstelsporen konden staan.



Waar het losse rijtuig staat komen straks de 2 stationssporen, de plaat rechtsboven is bedoeld voor een apart spoortje naar de goederenloods. Dan kan, naar Zwitsers voorbeeld, de plaatselijke COOP-vestiging per spoor bevoorraad worden.
Een niveau lager, linkerkant, zie je ook de afbuiging van het smalspoor liggen. Aan de voorkant van de baan komt een lang stuk normaalspoor, waar links en rechts later de baan kan worden uitgebreid. Een groot gedeelte van dat baanvak is gecombineerd normaalspoor/smalspoor met de 3-rails van Tillig. Waar nu de aftakking ligt komt een tunnel. Smalspoor buigt af richting het schaduwstation, normaalspoor loopt rechtdoor.



Het begint al ergens op te lijken. Hier zie je ook al goed hoe het normaalspoor (op de foto links) aan beide kopse kanten van de modelbaan ooit door kan gaan lopen.



Ook een start gemaakt met de productie van heel veel stukken rots. Van vakanties meegenomen stenen die nu her en der ter decoratie in de tuin lagen weer verzameld, schoongemaakt en voorzien van laagjes vloeibaar latex rubber.
 


Na een laag of 10 is de dikte van de mal voldoende om hem van de steen te peuteren en te vullen met gips.
Toch maar bewaren die ouwe bakken voor ontwikkelaar en fixeer (van vroegâh, toen je nog je eigen zwartwit-foto’s in de doka afdrukte…. Ach ja). Komen ze 25 jaar later toch weer van pas. De bak met zand er in houdt zoals je ziet de mallen op z’n plek, klaar om er Knauff modelgips in te gieten.


Dat wordt al een leuke verzameling rotsen. Maar nog lang niet genoeg. Extra gips gehaald bij de Gamma.


Volgende week worden er o.a. bouwkits in elkaar gezet en gaan we al wat rails leggen.

[modelbouwer_V]

Met twee man een leuk aangekleed modelbaantje in vier maanden bouwen gaat natuurlijk niet. Dus hadden we hulp nodig. Afgelopen zaterdag was het tijd om de familieleden die ook in dit complot zaten een spoedcursus ‘bouwpakketjes plakken’ te geven. Dat viel me nog niet mee want gereedschapjes en technieken waarmee ik ondertussen mee vergroeid ben zijn voor een buitenstaander natuurlijk volkomen onbekend. Maar ik was voorbereid en dus had ik afbreekmesjes, vijltjes, schuurpads en diverse soorten plastic-lijm meegebracht. Met 5 personen bouwen levert dan al snel resultaat op, en zo ontstonden een klein kappelletje, een stadspoort met bijbehorende oude stadsmuur en nog wat andere pandjes.











Kortom de vaart zit er goed in, en de komende weken wordt er op twee locaties aan de keukentafel verder gewerkt om alle bouwdoosjes in elkaar te zetten. Mijn partner Margot kreeg ook last van het modelbouwvirus en ging helemaal los met lijm en verf. Bouwkits van Faller, KiBri en consorten hebben allemaal een nadeel en dat is de afschuwelijk plastic uitstraling. Daarom werden alle bouwsels door Margot nog geschilderd. Bovendien schilderde ze Jezus (in de Hoop dat Hij ons zal geleiden naar de Grazige Weiden) en voorzag de oude stadsmuur van struikgewas en een wat meer verweerd uiterlijk.

Alle daken van de gebouwen ga ik dan nog wel een keer met de airbrush een kleurtje geven, da's het strakst en nog een waas matte lak. Dan zie je ook niks meer van de lijmsporen 









Al die huizen moeten straks een straatje vormen (zie baanplan linkerkant) waar het smalspoor doorheen rijdt. Dat vind ik zelf het leukste aan Zwitsers smalspoor. Bij de RhB is dat voornamelijk te vinden op o.a. de Arosabahn, waar de spoorlijn in Chur al als een soort tram door de straten kruipt en onderweg het autoverkeer aan de kant jaagt. Kijk hier bijvoorbeeld: https://www.youtu.be/q4sutXEELuI?t=3220. Ook in Tirano zijn dat soort taferelen te zien.

Daarom alvast een testje gemaakt hoe het straatspoor te maken. Ik ben uitgegaan van een standaard boograil van Bemo. Daarvan een paar dwarsliggers gesloopt en op die plek een reepje epoxyplaat met koperlaag aan de railstaven te solderen. Daarna een contra-rail van N-spoorstaaf (gewoon standaard code 80) ernaast gesoldeerd om zo een beetje het idee van groefrails na te bootsen.



Restjes styreenplaat werden gebruikt om vervolgens alle losse ruimtes onder het spoor mee op te vullen. Tussen en naast het spoor komt ook styreen als wegdek. Laat ik de volgende keer zien.

[Dennis1984]

Leuk bezig Vincent!

Volgend jaar gewoon naar OnTraxs toe bij die stand waar kinderen huisjes kunnen bouwen en dan na afloop de bouwsetjes weer laten inleveren .

Met vriendelijke groet,
Dennis

[modelbouwer_V]

@Dennis1984: jij liever dan ik. Die huisjesplak-stand op On traXS met al dat joelende tuig mijd ik als de pest. On traXS is voor kalende mannen met rugzakken, de rest mot gewoon thuisblijve....

Maar goed ,  hier het vervolg van het proefstukje straatspoor. De ruimte tussen en naast de rails worden opgevuld met op maat gesneden stukjes styreen van 1 mm dikte. Om daar een soort van asfalt structuur aan te geven werd het aangesmeerd met Acrylverf-pasta van Vallejo Earth Texture. Als dat droog is en je schuurt het nog wat vlakker krijg je wel een leuk structuurtje. Experiment afgesloten voor nu, komt wel goed als ik straks de echte straat ga maken. Uiteindelijke asfaltkleur ga ik spuiten denk ik.






Er was qua houtbouw nog wel het een ander te doen maar daar kregen we nu toch een beetje genoeg van. We willen rails leggen en rijden! Grootste gedeelte van de onderbouw waarop de rails komt te liggen was nu wel klaar en dus aan de slag met kurk. Strookjes gesneden van 15 mm breed, hartlijn van het spoor uittekenen op het hout en daar het kurk tegenaan gelegd. Vastgelijmd met Bison contactlijm. Affijn, jullie kennen de procedure.



Het kruk is niet zozeer bedoeld als enorme geluiddemping, een modeltrein mag wat mij betreft best lawaai maken als ‘ie voorbij rijdt, deze kurkstroken dienen meer als verhoging van het ballastbed en bieden ook een prettig werkbare ondergrond voor het rails leggen.






We bouwden zo stug door dat we vergaten om veel foto’s te maken. Hier is segment A van het schaduwstation te zien waar alle rails en wissels al liggen. Meegenomen door B. zodat hij thuis aan de keukentafel de bedrading alvast kon aanpakken.




Op het zichtbare gedeelte leggen we Bemo rails en op het schaduwstation komt materiaal van Peco h0m. Nogmaals, allemaal meegenomen uit de voorraad van de toekomstige eigenaar. Bemo rails en wissels zijn qua uitvoering nogal fragiel (zeg maar gerust breekbaar, vooral als het al enige jaren oud is). Wel mooi is natuurlijk dat de railstaaf al een bruin kleurtje heeft. Maar goed, om wille van de bedrijfszekerheid koos ik ervoor om de Peco wissels voor het minder goed te bereiken schaduwstation te misbruiken. Ik had van eerdere projecten nog veel Peco-wisselspoelen liggen. Dat zijn geen subtiele aandrijvingen maar wel betrouwbaar en in dit geval kwam het ook voor het beschikbare budget goed uit om wat spullen her te gebruiken. De Peco spoel passen natuurlijk ook makkelijk in de Peco wissels, alsof het er voor gemaakt is eigenlijk. Dar scheelt weer een hoop tijd en gedoe. De extra erin te monteren schakelaars gebruiken we dan voor terugmelding op een schakelpaneel zodat je daarop kunt zien in welke stand de wissels liggen.
De Bemo wissels gaan we voorzien van MTB MP1 wisselmotoren. Da's voor de volgende keer.

Deze bak ijs met bosbessen cheesecake heeft wel veel harde stukjes:

 

[modelbouwer_V]

Eerst deze ontzettend boeiende foto van 3 balkjes 44 x 44 mm.



Ik moet er nog drie op maat zagen en dan ben ik zover dat het baantje ook eindelijk op poten kan staan. Hier het idee:



Om zelf te snappen hoe ik dit nu moet aanpakken maak ik dan maar dit soort constructieschetsjes, hier en daar met nog wat vraagtekens over de exacte maat. Te zien is dat één tafel op zichzelf staat met 4 poten en het andere segment hangt daar aan vast, met slotbouten. Elke pootconstructie zit verbonden met een lange strook MDF waarop de segmenten rusten en ook aan de achterzijde meteen een steun vormen voor de smallere bakken van het schaduwstation.
Het geheel komt op tafelhoogte, zodat je zittend kunt ‘spelen’. In de ruimte waar het opgesteld komt te staan hangen boven de baan nog veel opbergplanken, dus dit baantje schuift daar precies onder. Komt nog op zwenkwieltjes ook, dus kan het nog naar voren worden gerold om er aan de achterzijde bij te kunnen.



Daarna weer verder gegaan met het aanleggen van de rails. Valt niet veel meer over te vertellen behalve dat we er binnen de kortste keren weer een enorme baggerzooi van gemaakt hadden. Vreselijk eigenlijk.



Volgende week eerst maar opruimen dan 

[modelbouwer_V]

De overdekte (tunneltrajecten) spoorverbindingen tussen de verschillende segmenten maken we van korte railstukjes. Bij het in- en uit elkaar halen van de baan schuif je dan de raillasjes opzij en blijft het overgangstukje hangen aan de draden die er aan gesoldeerd zitten. Kortom, niet te veel aparte losse onderdelen die we in de opbouwstress gaan vergeten. Om de Bemo rails wat stevigheid te geven maar even wat ‘printplaat-dwarsliggers’ er aan gesoldeerd.



In het eerste bericht van dit verslag is op het sporenplan aan de rechterkant een boogstuk te zien wat eigenlijk buiten de eigenlijke modelbaan valt. Dat moest ook nog ‘eventjes’ gezaagd en gebouwd worden. Ik wil daar dan een overdekt, niet zichtbaar, spoor van maken, met een overkapping of deksel, zoiets. Spoiler: ik ben er niet aan toegekomen, jammerrrrr.
Dit uitstekende baanstuk is wel een uitstekend opbergplankje waar je dingen op kunt leggen die je een kwartier later niet meer terug kan vinden…. Waar is dat blauwe tangetje!



Ook begonnen met het maken van een aantal tunnelportalen naar RhB-voorbeeld. Vond deze link met bruikbare maten die ik omzette naar 1:87 https://www.vcs-so.ch/fileadmin/user_upload_sektion_solothurn/Dossiers/SMB/RHB-Konzept_Normalbauweise_Tunnels.pdf
Toch moest alles wat ruimer (breder en hoger) worden opgezet, want bij het grote voorbeeld gebruiken ze kennelijk geen boogstaal R1 en hangt de rijdraad van de bovenleiding zo laag dat de stroomafnemers bijna plat op het dak liggen. Dat leek me in model geen goed idee dus ook de hoogte van het tunnelportaal aangepast.



Van een plaat Foamboard werd het toplaagje papier er afgepeld zodat de schuimlaag tevoorschijn kwam.



Een printje van het tunnelprofiel werd daar bovenop gelegd en met een scherp potlood werden de belangrijkste contouren doorgedrukt in het schuim.



Dan uitsnijden en de voegen van de stenen indrukken/inkrassen. Structuur (om een wat ‘natuursteen’ uitstraling te krijgen) maakte ik door een staalborsteltje tegen de schuimplaat te persen.
Zo ontstonden vrij snel een aantal tunnelportalen:







Na wat laagjes verdunde Vallejo-verf, het aanstippen van wat steentjes in net een iets ander kleurtje en nog een paar washes van bruin, zwart en soms ook wat wit zagen ze er best leuk uit.



Doei. _{voor wie het kan gebruiken: ik heb een PDFje van de tunnelportaal-tekening beschikbaar, stuur maar een PB}

[Eric v C]

Dat ziet er profi uit. Mooie techniek Eric

[Frank 123]

Mooi gemaakt  . Hoe dik is het foamboard dat je hebt gebruikt?

[modelbouwer_V]

Hoe dik is het foamboard dat je hebt gebruikt?

5 mm

[modelbouwer_V]

Dankzij de modulaire bouwwijze kon B. de bekabeling van segment 1 gaan aanpakken terwijl ik op segment 2 alvast wat landschap ging maken. Per segment gaan alle kabeltjes naar een 25-polige SUB-D connector. Vanaf deze connector gaat dan een seriële computerkabel naar een schakelpaneel aan de voorzijde van de baan.



Voor de Bemo wissels gebruiken we de compact wisselmotoren van MTB type MP1. Met de extra schakelcontacten die aan deze MP1 zitten wordt het puntstuk van stroom voorzien.




Voorafgaand aan de landschapsbouw moest nog de juiste plek worden bepaald van de bovenleidingmasten. Bovenleiding mag eigenlijk niet ontbreken op een modelbaantje naar Zwitsers voorbeeld. Van styreen een profielmal gemaakt om de masten op de juiste afstand van het spoor te plaatsen.



Met krappe bogen heb je heel wat masten nodig. Nadat de juiste plaats van elke mast bepaald was en het boorgat gemarkeerd werden de palen weer opgeborgen vanwege de kwetsbaarheid.



In tunneltrajecten moest ook een rijdraad komen om de stroomafnemers te geleiden. Masten van 3 mm dik verkoperd lasdraad en rij ‘draad’ van oude N-spoor railprofielen.




De ruwbouw van het landschap werd gemaakt met piepschuim-plaat. Had ik nog een voorraad van liggen (100x 50 x 2 cm). Het piepschuim werd met het hete lijmpistool tegen het hout geplakt en ook onderling met hete lijm bevestigd. De lijm is nét wat te heet voor het piepschuim (het smelt er dwars door heen) en daarom liet ik een klodder lijm eerst op een plankje hout een paar seconden wat afkoelen om het daarna op het piepschuim te smeren.

Zo ontstond laagje voor laagje een basis-landschap.







Ook werden er al wat gipsen rotsformaties (afgietsels van) tegenaan gelijmd.

[Dave.......]

Wat een tempo!
Ik ben al ruim een jaar met een bouwdoosje bezig 

[basjuh1981]

Maar jij werkt alleen

[modelbouwer_V]

Een paar dagen te laat maar is 'ie weer, de wekelijkse update van de voortgang.
Het zou misschien verstandiger zijn om stap voor stap te werken en in de juiste volgorde. Maar B. werd even helemaal gek van al die bekabeling aanleggen en ’t is hobby dus het moet je niet gaan tegenstaan. Daarom werd er al hier en daar met zakjes van Koemo Modellbahnschotter wat spoorgedeeltes van ballast voorzien.


Het ballasten zelf ging uiteraard weer volgens de inmiddels al miljoen keer beschreven methode dus daarom hieronder nog een keer:
Eerst de ballaststeentjes strooien:


Dan netjes verdelen:


Dan verdunde lijm aanmaken en de steentjes vooraf nat maken met fijne nevel uit een plantenspuit met water en wat druppels afwasmiddel.


Vervolgens de lijm met een pipetje https://www.airbrush-services-almere.nl/pipet-5-stuk subtiel in het vochtige ballastbed laten lopen:
Waarbij ik aan de verdunde lijm ook een paar druppels vloeiverbeteraar [Airbrush Flow Improver, Vallejo] toevoeg om de lijm ook beter te laten uitvloeien.


Zo dus. Maar met de hierboven afgebeelde boekbinderslijm werd het uiteindelijke ballastbed na droging wel veel donkerder dan de oorspronkelijke kleur. Dat viel nogal tegen. Bij de volgende ballasst-sessie’s werd dan ook Mod Podge Mat gebruikt wat een aanmerkelijker lichter resultaat gaf.


Als alles goed droog is kunnen ook die lelijke nietjes er uit waarmee we de rails tijdelijk vastgezet hadden.

[Eric v C]

Een paar dagen te laat maar is 'ie weer, de wekelijkse update van de voortgang.
Het zou misschien verstandiger zijn om stap voor stap te werken en in de juiste volgorde. Maar B. werd even helemaal gek van al die bekabeling aanleggen en ’t is hobby dus het moet je niet gaan tegenstaan. Daarom werd er al hier en daar met zakjes van Koemo Modellbahnschotter wat spoorgedeeltes van ballast voorzien.

B.
Dat herken ik wel.
je moet zo nu en dan even wat anders doen dan bedraden, solderen en testen.
Leuke informatief draadje. Ik ga je volgen.
Eric

[modelbouwer_V]

Inmiddels was er door de huizen- en toebehorenbouwploeg indrukwekkend veel werk verzet. Al die gebouwen moesten een plekje vinden op de baan en daarom was het tijd om de juiste positie van al deze scenery te bepalen.

Met wat tijdelijke opvulstukjes en andere hulpmiddelen konden alle inmiddels gebouwde kits een plekje op de baan krijgen. Natuurlijk zijn dit voor de regio Graubunden niet echt specifieke Zwitserse huizen maar het kan er mee door vind ik. We gingen immers uit van materiaal wat al voorhanden was.


Het spoor volgt de weg door het dorpje. Het kapelletje achteraan komt op wat hoger op een heuvel te staan, vandaar dat ‘ie op een doos schroeven staat.


Dit wordt het idee, de trein wurmt zich als een soort tram door het dorp.
De boog van het straatspoor is inmiddels al helemaal gesoldeerd met de contrarail en kan verder afgewerkt worden. We hebben nog 2 maanden de tijd om dit verder af te werken… spannend



Eigenlijk komt alleen aan de linkerzijde van de modelbaan wat bebouwing. Vooraan het stationsemplacement met de grondplaat van ’t Faller station. Dat gebouw is eigenlijk wel wat te groot voor deze setting dus moet nog even verbouwd/ingekort worden.
Een lokloodsje voor de plaatselijke rangeertractor lijkt me ook leuk, daarom staat daar alvast een snel in elkaar geplakte dummy van papier.


Wel typisch ‘Rhätische Bahn-achtig’ is het stationsgebouw Faller artnr. 110144 ‘Ardez’. Maar te lang dus. Een gedeelte er vanaf gesneden en met wat vijl- en plakwerk weer passend gemaakt.




Waarbij natuurijk ook het dak moest worden aangepast.


Het dak moet los blijven en dus aan de binnenkant wat verstevigd. Waarom? Het station komt op een stukje grondplaatgedeelte wat afneembaar moet zijn. Precies daaronder loopt het spoor waar je bij moet kunnen komen om de overgang van beide segmenten te kunnen aansluiten.
Maar dat volgt nog wel later in dit verslag.


De basis zit in elkaar nu. Ik wil eerst alle muurdelen even met de airbrush op kleur brengen voordat ik ‘m verder af maak. En er zijn nog wat andere klusjes die eerst moeten…


Het kapelletje op de heuvel is te bereiken met een pad met veel trappen. Die werden gemaakt van dun blauw schuimplaat. Rechts de basis, dus plaatjes stapelen in trapvorm. Daarna dunnere stroken er van snijden en voilà, een verzameling trappen die in het piepschuimen landschap verwerkt kunnen worden.


De traptreden nog een beetje mishandelen met een staalborsteltje en schuurpapier om ze wat minder regelmatig te maken. Sinds 1651 zijn er al heel wat kerkgangers overheen gestrompeld dus moet zo’n trap wel een versleten indruk maken.


Volgende week meer landschap en de bouw van het schakelpaneel voor de Fahrdienstleiter.