H0 Fleischmann analoog baanplan 'Mariënstad'.

[Cyril Mariën]

Weer wat geleerd: 'denkende wissels'. Die schakelen alleen de stroom in in de rijrichting, en het andere spoor is 'dood', als er tenminste geen sprake is van een kring waardoor de stroom van de andere kant komt. Daar had ik nog nooit van gehoord. Dat zou betekenen dat ik voor de parkeersporen (op het plaatje de binnenste twee) geen extra trafo's nodig heb, maar dat de treinen die daar staan niet rijden als de wissels op de 'hoofdbaan' (de buitenste twee sporen op de foto) zijn geschakeld. Snap ik dat goed zo ? Nou moet ik even uitzoeken of mijn wissels (Fleischmann 6044/6045) 'denkend' zijn.

Een vraag in dat kader: kan je twee elektrische wissels (oude FLM modelrails, 6044/6045) op één FLM wisselschakelaar aansluiten, zodat ze met een druk op de knop gelijktijdig worden omgezet ? Dan zou ik dus met 1 druk op de knop bijvoorbeeld een parkeerspoor 'aan' of 'uit' kunnen zetten. Als er dan aan twee kanten een wissel zit (en dus geen kring meer die aan twee kanten stroom krijgt) dan activeer je de stroom daar, of zet je hem 'uit', met 1 knop. Kan dat zo, of snap ik het verkeerd ?
O ja, ik rijd dus totaal analoog.

[Cyril Mariën]

Even voor mijn begrip: zijn dit de draadbruggen, en moeten die er UIT om de wissel 'denkend' te maken ?

[Cyril Mariën]

Ik snap het al. De draadbruggen zorgen ervoor dat de stroom in beide rijrichtingen van de wissel wordt doorgegeven, ook als de niet geschakelde kant niet via een kring in het traject van stroom wordt voorzien, bijvoorbeeld bij een parkeerspoor dat eindigt met een buffer. Als je de draadbrug weghaalt krijgt dat parkeerspoor geen stroom als de wissel er niet heen geschakeld staat, en zal een lok die daar geparkeerd staat niet rijden. Wanneer de wissel op het parkeerspoor wordt geschakeld krijgt dat spoor weer stroom en kan de trein wegrijden. Dus: om een wissel 'denkend' te maken moet je de draadbrug weghalen.
Je zou een parkeerspoor met aan twee kanten een verbinding met de hoofdbaan heeft dus met twee 'denkende' wissels (een aan iedere kant) uit kunnen zetten, en er een trein op kunnen parkeren. Dan moeten allebei de wissels dus wel in de hoofdbaan geschakeld zijn, want als één wissel in het parkeerspoor geschakeld blijft zal dat stroom op de rails houden.
Vandaar mijn vraag: kan je met één wisselschakelaar (Fleischmann) twee wissels tegelijk bedienen ? Dan vergis je je nooit. Eén druk op de knop schakelt dan de stroom op een parkeerspoor uit dat aan twee kanten een wissel heeft naar de hoofdbaan.

[spoorijzer]

Klopt, dat zijn inderdaad de draagbruggen. Van de modelrails ken ik ze niet, wel van de profirails.

Bij mijn weten geeft de schakelaar alleen een signaal door. Daarmee zou je in principe ook 2 wissels in 1x moeten bedienen. De vraag is of dat qua belasting kan (voldoende ampere) maar ik denk het wel. Een kwestie van testen zou ik zeggen. Sluit even 2 losse wissels aan op de manier dat je voor ogen hebt, en je bent klaar.

Wat een alternatief kan zijn, is dat je dmv isolatie raillasjes het einde van het spoor in principe stroomloos maakt. Dan stopt de trein als het eindwissel in de onjuiste stand staat. Dan hoef je niet precies beide wissels om te zetten als de trein aan komt rijden. Je trein zal dan vanzelf op een stroomloos stuk komen, wat mij veel handiger qua bediening lijkt. Anders moet je de wissels omschakelen precies op t punt waar je de trein stil wilt zetten. Enig nadeel, bij treinstellen werkt dat niet als je met motorwagen achter rijdt  . En soms kan binnenverlichting roet in het plan strooien. In mijn ervaring is een 30cm voor het wissel voldoende om locs te laten uitrijden. Dat werkt naar mijn idee beter dan precies je wissels bedienen zoals je bedacht had.

Groeten,
Rogier

[741230]

Beste Cyril,
Ik ben ook een analoog rijder. Ik heb niet zoveel verstand van oude FM wissels, maar 2 wissels tegelijk schakelen is geen probleem hoor, dat kan gewoon. Wat jij wilt kan je op verschillende manieren bereiken. D.m.v. "zelfdenkende" wissels zoals je zelf voorstelt, kan ook m.b.v. reed contacten en relais, dat heb ik zelf gemaakt, er moet dan wel een locmagneet onder je trein. Je kan ook nog een stuk stroomloos maken met het aansluiten van een sein, die zijn daar soms ook op voorbereid.

Ik had zelf in eerste instantie ook het hele inhaalspoor stroomloos gemaakt, dat bleek in samenwerking met de reed contacten niet feilloos te werken, daarom later een kleinere stopsectie gemaakt op dat inhaalspoor zodat enkel de loc zonder stroom staat. Rijd ik dan bijv. met een trein met verlichting in de rijtuigen of een sluitsein dan blijft dat wel branden als de trein stilstaat.

[Te 2/2]

Alle vragen beginnen pas als je met meer dan 1 trein tegelijkertijd wilt rijden.
Tot die tijd maakt het niet zoveel uit hoe je iets doet, met handbediening.

draagbruggen

Veel 2-rail wissels hebben draadbruggen. Het grote verschil: bij Fleischmann kun je ze makkelijk weg halen, bij andere merken niet. De hoofdreden waarom ze er meestal wel in zitten, is geringere kans op stroomstoring op een wissel en op het spoor erachter (want tongen sluiten niet altijd goed).

Ik heb 2 soorten "draadbruggen" gezien: de ene verbindt de "backenschienen" (binnenste spoorstaven) met de naastliggende buitenste (b.v. Piko-A), de ander verbindt ter hoogte van het puntstuk de bijpassende spoorstaven (b.v. Roco en Peco). Deze draadbruggen zijn gepuntlast, en moeilijk weg te halen (maar soms laten ze spontaan los, en dat is ook weer niet goed).

Als je die verbindingen weg haalt, dan krijg je een 'denkend' wissel (de ligging van de tong bepaalt welke richting rijspanning krijgt). Zie Denkend wissel, en Betrouwbaarheid denkend wissel.

Een 'denkend wissel' bespaart op de aanschaf van extra relais en schakelrails, en op het bijbehorende denkwerk (wel of geen passeerspoor, wel of geen rangeerspoor, wat moet waar stoppen, en waar moet je dat mee schakelen).

In plaats van draadbruggen weg halen, kun je isolerende raillassen nemen, b.v. Fleischmann 6403 en 6433, Peco SL-11, Piko-A 55291 (ik gebruik deze 4, net wat te koop was toen ik ze nodig had). Piko-A heeft een iets dunnere spoorstaaf. En Fleischmann 6433 is ook voor een iets dunnere spoorstaaf dan 6403. Dat verschil is alleen relevant als je meerdere merken rails door elkaar gebruikt. Sommige mensen zagen een staaf door en doen er isolerende (vullende) lijm tussen.

Als je gaat voor isolatielasjes dan zul je het spoor na de isolatie via b.v. een relais aan of uit moeten schakelen. Voordeel: een trein kan niet door stroomstoring (vuiltje wisseltong) op een wissel tot stilstand komen. Nadeel: je hebt relais nodig en schakelrails om die relais om die relais te schakelen, en extra draadjes, en dus ook extra logica (denkwerk).

Keerlussen los je analoog niet op met alleen een denkend wissel. Een methode gebaseerd op de stand van het wisselrelais vind je hier (2007). Bekender is de analoge keerlus-aanpak met dioden (2007).
Het grote verschil tussen analoog en digitaal: en welk deel van de baan moet de stroomrichting omgepoold worden: binnen de keerlus (digitaal), op de hoofdbaan (analoog).

Ach, en je baanontwerp bevat niet eens een keerlus....

[Cyril Mariën]

Dank voor jullie uitgebreide antwoorden ! Ik ga ermee aan de slag.

Over het 'automatisch' stoppen op het parkeerspoor: ik laat op de hoofdbanen maar één trein per spoor rijden. In mijn layout rijden er dan twee treinen, op sporen die van elkaar gescheiden zijn (en dan in tegengestelde richting, dat ziet er het mooist uit). Ieder spoor heeft een eigen parkeerspoor.
De treinen hoeven niet automatisch te stoppen: ik kan de gewoon het parkeerspoor oprijden en ze er laten stoppen. Als ik dan de wissels omzet kan een andere trein op de hoofdbaan rijden, en blijft de trein op het parkeerspoor staan. Dat betekent dus dat ik alles met de trafo's en wisselschakelaars moet sturen, maar dat rangeren lijkt me wel grappig. Treinen tussen de hoofdbanen laten wisselen, of de ene trein van het parkeerspoor halen en de andere er op parkeren, het lijkt me aardig puzzelen. Maar dan heb ik wat te doen ! Nog een extra parkeerspoor met een buffer aan het einde is misschien dan wel handig.

Ik zal de betrouwbaarheid van de 'denkende' wissels eens uitgebreid testen, maar fijn om te weten dat er nog andere mogelijkheden zijn !

Een vraag die bij me opkwam: zijn engelse wissels op dezelfde manier 'denkend' te maken ?

[spoorijzer]

Ik denk dat Engelse wissels ook denkend gemaakt kunnen worden, maar ik heb zelf alleen ervaring met Profi-rails. Denkende wissels heb ik zelf overigens ook alleen gebruikt met gewone wissels, om inderdaad een zijspoor stroomloos te maken. Ook dit zou ik dus eerst even testen voordat je het gaat inbouwen 

Later ben ik met eenvoudige tuimelschakelaars gaan werken. Naast wat solderen kost dat eigenlijk erg weinig moeite. Daarmee kon ik een mooi schakeltableau maken. Analoog, maar werkte feilloos.

Succes!

Groeten,
Rogier

[Cyril Mariën]

Later ben ik met eenvoudige tuimelschakelaars gaan werken. Naast wat solderen kost dat eigenlijk erg weinig moeite. Daarmee kon ik een mooi schakeltableau maken. Analoog, maar werkte feilloos.

Dat is dan gewoon een aan/uit knop voor een geïsoleerd baanvak ? Op bijvoorbeeld dezelfde trafo als de hoofdbaan ? Trein er op rijden en de stroom uitschakelen ? Dat is zeker een optie, vooral omdat ik lees dat 'denkende' wissels niet altijd even goed werken. Voor de duidelijkheid zou ik de aan/uit schakelaars op een schematische weergave van de parkeersporen monteren.

[Klaas Zondervan]

Ik heb zowel bij Roco als bij Fleischmann een tijdje naar Engelse wissels zitten kijken, maar ik zie niet zo gauw hoe je die denkend kan maken. En als het al kan, dan wordt het nog een hele ingreep.
Volgens mij kun je beter met tuimelschakelaars werken. Die kun je dan combineren in een dubbelpolige schakelaar. Eén pool om het wissel te sturen en de andere pool om de voeding naar de sporen om te schakelen.

[Cyril Mariën]

Ik blijf intussen bezig met mijn baanontwerp.

Op de foto zie je de beschikbare ruimte. De afstand van de achterwand tot de deur links (die je net niet ziet) is ongeveer 2,5 meter, maar ik denk dat ik maar een anderhalve meter kan gebruiken, wil ik er ook aan de achterkant bij kunnen, en gezien de hoogte van de 'tafel' waar de baan op komt (80 cm ?) en een eventuele achterwand. Links zit namelijk een deur, die net niet op de foto staat. Dat is te weinig voor de twee lussen in het laatste baanplan: daar heb ik ruim 2,5 meter voor nodig. Ik zou dan alleen aan de rechterkant een lus kunnen leggen omdat daar meer ruimte is. Misschien is het een beter idee om van de linkerlus een stations/rangeerzone te maken met industrie, bebouwing en een zichtbaar schaduwstation.
De hele breedte is ruim 3,5 meter.

Zo blijven we lekker bezig !

[jandcargo]

Hallo,
Leuk plan , maar geen enkele mogelijkheid om te rangeren of een wagen neer te zetten.
Rondjes rijden verveelt snel.
Maar weet niet at je interresses zijn.
succes

Jandcargo

[spoorijzer]

Hoi Cyril,

Ik zou in elk geval kijken naar mogelijkheden dat je wel overal bij kan komen. Een wagon ontspoort altijd op de meest ellendige plek (is mijn eigen ervaring  ).

Je kan werken met een soort mangat links en rechts achterin zodat je altijd bij de sporen kan komen. Als dat lastig is, zou je het geheel ook op wielen kunnen zetten zodat je altijd de tafel naar voren kan halen en je bv aan de achterzijde kan komen.

Met een tuimelschakelaar bedoel ik bijvoorbeeld deze:


bron:
https://www.allekabels.nl/schakelaar/7303/1289027/tuimelschakelaar.html?gclid=Cj0KCQjw2cWgBhDYARIsALggUhoD4x2hQcHnoL25DtTdqSEJ0s9F9ieyltGeinHmNxQ83BXryLZ4JQ4aAqWEEALw_wcB

Let op, er zijn vele soorten. Zelf werkte ik met tuimelaars die aan - uit - aan konden. Dan kon ik ervoor zorgen dat ik met de stand van de tuimelschakelaar de trein naar links - stop - rechts kon sturen. Als dat niet echt nodig is, dan kan deze (aan - uit) prima. Als je altijd 1 kant op rijdt, hoef je maar stroom op 1 spoor te onderbreken. Met de schakelaar kan je het dan uit of aan zetten en dus de trein bedienen. Je kan ook met een drukknop werken. Als je niet drukt, komt de trein altijd stil te staan. Dat kan dus ook als een soort (inrij) beveiliging werken. Maar persoonlijk vind ik tuimelschakelaars mooier en fijner werken. Ook zie je dan meteen of een spoor aan of uit staat.

Groeten,
Rogier

[bask185]

Over die soorten tuimelschakelaars heb ik een lapje uitleg over de verscheidene soorten en hoe die codering werkt. Het is enigszins wel fijn te weten wat je koopt 
https://train-science.com/elektronische-schakelingen/#toggle-switches

Mvg,

Bas

[Cyril Mariën]

De herfst nadert, en de plannen om op zolder te beginnen met mijn 'grote' baan worden steeds concreter. Ik heb een vraag over het baanplan !

Ik heb intussen behoorlijk wat meters Fleischmann en GT Italia flexrails verzameld. Die lijken volledig compatibel. Ze kosten verder bijna niks, tweedehands, en de voordelen zijn duidelijk: je kan er de baanvormen mee leggen die je wil. De vraag is: stel dat ik (bijna) de hele baan zou leggen met flexrails, wat zijn daarvan de voor- en nadelen ? Ik zie eigenlijk alleen maar voordelen: 'vrije' baanvormen, geen abrupte bochten, betere stroomgeleiding dan met allemaal losse korte rails. Wat zijn jullie ervaringen ? Voordelen en nadelen ?