Wohnzimmer AW werkrapporten

[Ferdinand Bogman]

Zelfs als er maar één klus tegelijk gedaan wordt, ligt de werkvloer van het AW al snel vol met spullen:




De bovenste klus op de stapel is het repareren van de loc-tenderkoppeling van de BR 58. Met de juiste onderdelen in huis zou dit een kwestie zijn van twee draadjes vastsolderen.

Maar zoals de boel nu in elkaar steekt komt de loc niet door de keuring. Sommige draadjes in de tender zitten bijna los en er zit er een verkeerd waardoor de smoorspoel alleen in serie staat met het achterlicht .

De draadjes naar het achterlicht worden vervangen door dunnere, die alleen op het uiteinde van de kabelgoot worden vastgelijmd:




Het printplaatje kan niet direct tegen de Faulhaber-motor geplaatst worden. Daar zit allemaal geleidend messing dat voor kortsluiting kan zorgen, én een vliegwiel dat vrij moet kunnen draaien. Om daarvoor te zorgen had de vorige eigenaar twee reepjes muurplaat gebruikt. Dat wordt in het AW vervangen door twee op maat gemaakte stukjes plastic van restmateriaal uit het magazijn:




Als hiervan de lijm droog is, kan het eigenlijke soldeerwerk gedaan worden. Voor de draadjes tussen loc en tender worden weer wat dikkere gebruikt: dat vezeldraad is soepeler dan het massieve, dunne draad. Er is geen decoderdraad in voorraad.




Met wat passen en meten zijn alle draadjes op de goede lengte en op de juiste manier aangesloten. De verbinding loc-tender blijkt kruislings te moeten lopen om de loc dezelfde kant op te sturen als alle zusjes.

In het geweld van de montage van de loc sneuvelt het nokje van de loc-tenderkoppeling, dat met secondenlijm was vastgezet. Dat kan blijkbaar niet zulke grote krachten hebben. Dat betekent dat er toch een boutje moet worden geplaatst. En dus moet er een gat geboord worden. Dat gaat met een klassieke handboortol. Het afgebroken nokje en de vervangende bout kijken toe bij de operatie:




Uiteindelijk blijkt het makkelijker om een klassiek zelftappertje van Fleischmann te gebruiken:



Nu nog op zoek naar een antislipbandje.

[Ferdinand Bogman]

De eerstvolgende keer dat het Rbf in bedrijf komt, moet blijken of de koppeling tussen loc en tender van de BR 58 soepel genoeg is met deze dikke draadjes.

Voor het slipbandje en een hele lijst andere onderdelen is afgelopen weekend een order geplaatst bij de firma Roco. En vandaag zie ik opeens een actie met 50% korting op een hele lijst onderdelen - waaronder complete tenders van onder andere de BR 57! Maar goed, dat soort dingen koop ik toch eerder tweedehands.

Een andere klus die was blijven liggen, was het vervangen van de motor van de Liliput BR 78. De oude motor was kapot en uit elkaar gehaald, in een poging hem te repareren. Dat was niet gelukt.

Maar een paar beurzen later is het gelukt om een identiek exemplaar op de kop te tikken:



Links de oude behuizing, rechts de opvolger. Aangeschaft voor de prijs die erop staat, inclusief de trap van een kippenren .


Het tandwiel dat erop zit moet eraf, wat lukt door hem warm te maken met de soldeerbout:




Daarna kan het originele cardan-stukje erop. Dat moet vastgezet worden met secondenlijm, maar eerst wordt er een paar keer gepast. Het gaat allemaal net, de nieuwe motor heeft een iets langere as, lijkt het. Omdat er iets teveel geweld gebruikt wordt, breekt een van de cilinders af.



Het lijkt erop dat die al eens gesneuveld is en gelijmd met Bison Kit, wat toentertijd de standaard alleslijmer was, als plasticlijm niet werkte. Na schoonmaken is ook dit met secondenlijm - mijn tegenwoordige alleslijmer - vastgezet.


Daarna kon alles gemonteerd worden en een testritje op de rollenbank suggereert dat nu alles goed zit:



De motorophanging kan misschien nog/weer gedempt worden met wat schuim, zoals ik dat eerder had gedaan. Hij kan nu een beetje roteren in de beugel waarin hij hangt.

Er moet nog een trappetje aan de voorkant vastgezet worden (met secondenlijm waarschijnlijk). Er zal op een later moment nog gekeken worden naar een paar goede koppelingen. Origineel zaten er alleen twee haken voor een beugelkoppeling. Er zit nu nog aan één kant een verbouwde Fleischmann-koppeling maar er zijn inmiddels betere opties denkbaar. De bedoeling is dat deze vooral met Umbauwagen gaat rijden, een enkele Donderbus erbij misschien.

Op naar de volgende klus!

[Ferdinand Bogman]

Nogmaals Liliput: eind vorig jaar nam ik in Houten twee knutselexemplaren van een BR 05 over van een forumgenoot, en op de beursvloer kocht ik nog een derde.

Hoewel ik een beetje verknocht ben aan de Duitse Einheitslokomotiven vind ik overigens de BR 05, net als de BR 45, geen mooie loc. Er zit een megalomaan tintje aan - de wens om steeds maar grotere machines te bouwen, en dat zie je in de machines terug, die net iets te groot zijn uitgevallen. Ze missen de elegantie van een 03 of 41.

Maar ik was al een tijdje nieuwsgierig naar wat ik nou gekocht had; misschien zou er wel een bruikbare Bühler-motor in zitten . Daarnaast hoopte ik, net als eerder bij de BR 78 van Fleischmann, een heel exemplaar over te houden. Dus zijn ze naar het AW gehaald voor een uitgebreide inspectie:



Drie maal de 05 003. Ze hebben alledrie gebreken, die niet per se allemaal bekend waren, maar ik heb bewust het risico genomen; de verkopers treft geen schuld.

• De bovenste mist een rookkastdeur, de opschriften zijn weg, het machinistenhuis is beschadigd en het onderstel van de loc hangt los.
• De middelste heeft een nog zwaarder beschadigd machinistenhuis. De tender blijkt die van een BR 01.10. Loc en tender hebben wel gebruinde wielen.
• De onderste is een drierail-uitvoering en heeft geen motor, maar de kap van zowel loc als tender ziet er goed uit.

Na een paar uur sleutelen ben ik een stuk wijzer. Het gaat niet lukken om een compleet exemplaar samen te stellen. Dit is de voorlopige eindstand:



Het is wel gelukt om een zo goed als complete locomotief (linksboven) samen te stellen uit het onderstel van #2 en de kap van #3. Er is zelfs nog een origineel zakje met los aan te brengen onderdelen, zoals handgrepen. Maar een tender compleet krijgen lukt niet. De kap rechtsboven is wel bruikbaar, het onderstel niet. De Bühler-motor doet het maar is uit elkaar geweest. Alleen zijn de tandwielen van en tussen de assen gaar.

Het blijkt helaas de enige tweerail-tender; die van de 01.10 is ook een drierail-versie. Dat is erg jammer want die heeft wel gebruinde wielen. En een moderne aandrijving: de buitenste assen worden aangedreven - door een nieuw uitziende motor.

De kap van de tender van de 01.10 ziet wel er goed uit. Maar voor een drierail-versie mist, gek genoeg, een omschakelcircuit en een sleper. Die zijn bij de derde tender wel aanwezig. Maar op het eerste gezicht zijn ze niet te combineren.
Wie nog (onderdelen van) deze tenders kan gebruiken, mag zich melden.

De loc-onderstellen van #2 en #3 zijn wel compleet, op twee boutjes na van #3, maar daar is misschien wel iets op te verzinnen. Alleen, wat kan ik ermee? De kappen kunnen naar het locomotief-kerkhof.

Het experiment is geslaagd maar heeft geen complete locomotief opgeleverd. Ik denk dat ik alles maar weer in de dozen terugstop. Misschien kom ik nog op een briljant idee of vind ik ergens een complete tender.

[Ferdinand Bogman]

In de Wohnzimmer Rbf materieelshow zijn ze nog niet langsgekomen, maar vorig jaar nam ik van forumgenoot Ronald69 twee ADE-rijtuigen over. Wat ik er bijzonder aan vond - naast dat ze van ADE zijn - is dat ze uit periode IIIa zijn: nog geen computernummer en derde klasse. Een C4ümg en een CL4ümg. De twee is dus zelfs een derde klasse ligrijtuig. Wat moet ik me daarbij voorstellen: houten britsen?

Maar goed, ADE dus. Als tiener vond ik die rijtuigen al geweldig, al heb ik er in die tijd nooit meer van gezien dan plaatjes. Het zijn bouwdozen, Ronald heeft ze niet zelf in elkaar gezet maar gebouwd overgenomen. Hij vertelde bij de overdracht in Houten dat de binnenverlichting het niet goed deed. Ook waren er wat naden te zien tussen dak en bak. Ik vond dat geen bezwaar.

Om praktische redenen stond ik vorige week met de twee dozen in mijn handen en werd nieuwsgierig. Dus ging in het AW het dak eraf. Van de CL4ümg dan . Op zoek naar de storing in de binnenverlichting gaat het rijtuig steeds verder uit elkaar:



Bovenin de doos ligt de C4ümg.

Het raamwerk voor de binnenverlichting blijkt niet helemaal goed gemonteerd te zijn op de bak, wat misschien ook de reden is dat het dak niet helemaal goed sluit. Dat kan met wat geduld worden gecorrigeerd. De gloeilampjes doen het allebei en maken ook contact met de lange koperstrips op het binnenverlichtingsraam.

Via twee koperen klemmen is de binnenverlichting aangesloten op de draadjes die naar het draaistel lopen:



De klemmen aan beide kanten zijn even lang. Dat komt niet uit met de wc’s waar ze in moeten steken, want die zitten allebei aan dezelfde kant. Een van de klemmetjes zal dus wat verbogen moeten worden.

Op deze foto is linksonder ook te zien dat het dak niet helemaal lekker op de bak zat; de lichte plek in de groene kunststof toont dat er iets geforceerd is geweest.

Omdat het aan de klemmetjes niet zal liggen is een draaistel ook al bijna helemaal gedemonteerd. Ik weet niet of dat zwarte spul op de koperen strips nu zo hoort of dat het oxidatie is:



In ieder geval lijkt het me goed om dat even schoon te krabben: de aspotten en de plekken waar koperen strips elkaar raken om de stroom door te geven.

De legende wil (en de gebruiksaanwijzing ook) dat aan een ADE-rijtuig niets gelijmd hoeft te worden omdat alles precies past. Toch vond ik een schokdemper van een draaistel en een ander buisje van onder de rijtuigbak los in de doos, terwijl juist van de draaistellen wordt beweerd dat er niets gelijmd hoeft te worden. Mijn eerste poging met Revell contactlijm mislukt.
De oorspronkelijke bouwer heeft het ook geprobeerd, met net iets te veel lijm naar mijn zin:



Dit is het draaistel van de C4ümg en hier valt het wel mee. Bij het draaistel van het ligrijtuig, op de eerste foto, was het veel erger. Dat heb ik al schoongekrabt. Bij zulke mooie modellen wil je het perfect hebben, toch? Gelukkig pakt de door de bouwer gebruikte lijm ook niet goed.

Als we toch bezig zijn kunnen we net zo goed her en der nog wat gietbramen wegsnijden, zoals hier op de gummibalg:




Aan de bankjes van het interieur zitten ook nog veel bramen:



Of ik dat er allemaal nog ga afhalen, weet ik niet. Dan moet de bak van het onderstel en het interieur helemaal uit elkaar. Dan eindig ik met alle losse onderdelen van de bouwdoos en kan ik vanaf nul beginnen. Zoals ik eerder schreef: dat schept wel een band met je model…

Het uitgebreidste verslag van de bouw van een ADE-rijtuig dat ik hier op het forum vond, is dat van de
Halbspeisewagen ARüm²¹⁶ / ARümh²¹⁶. Daar wordt superlijm gebruikt voor de losse onderdeeltjes van de draaistellen. Ik denk dat ik het met secondelijm ga proberen. Verder op dat spoor wordt nog een groot aantal bouwtips gegeven, waar ik uit kan putten. Ook interessant is een verwijzing naar een - sterk verouderde - website ADE-wagen.de, waar nog meer bouwtips te vinden zijn. Genoeg leesvoer dus!

Voor de liefhebber: een tijd geleden bood Reisezugwagen.eu een grote verzameling ADE-rijtuigen aan. Daar is nog wel wat van over.

[Ronald69]

Hoi Ferdinand,

Leuk om te lezen dat je bezig bent om deze rijtuigen op te knappen. Wat betreft de Cl4ümg, daar hoefden de reizigers in die tijd niet te vrezen dat ze moesten slapen op houten banken want deze waren net zoals de zitbanken uitgevoerd met een stoffen dan wel een skai bekleding. Om als slaapbank dienst te doen werden deze omgeklapt of uitgeklapt zodat er van 1 bank 3 slaapbanken boven elkaar werden verkregen.
Kijk anders even in mijn draadje hoe ik de inrichting heb aangepakt.
https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=92806.0

[Ferdinand Bogman]

Die verbouwingen van interieurs had ik al eens doorgenomen, herinner ik me nu ik het weer doorlees. Je hebt het zeer gedetailleerd beschreven!

Op dit ogenblik ben ik niet van plan om iets te doen aan interieurbouw. Voor nu gaat het me om het herstellen van de binnenverlichting. Deze ADE-rijtuigen waren eigenlijk nog niet aan de beurt om in het AW onder handen genomen te worden. Er moet nog allerlei ander “historisch” materieel rijvaardig gemaakt worden.

Het interieur van deze rijtuigen is al behoorlijk gedetailleerd - en goed van kleur, als ik jouw verslag bekijk. Wel zie ik in deze twee rijtuigen hetzelfde interieur zitten, terwijl de ene een Liegewagen is. Maar misschien is dat een verschil tussen wel- en niet uitklapbare zittingen en rugleuningen?

Jouw beschrijving van de derde klasse-ligrijtuigen lijkt me comfortabeler dan wat ik ken van mijn treinreizen uit de jaren 80 en 90: het uittrekken van de banken om erop te kunnen liggen. Je had dan de voeten van de persoon tegenover je in je neus .

[Ferdinand Bogman]

Het eerste ADE-rijtuig is onder handen genomen; bij het tweede weet ik nu beter wat ik moet doen en waar ik tegenaan ga lopen.

De storing in de binnenverlichting kan twee oorzaken hebben. Ten eerste de aansluiting van het metalen lipje dat het contact tussen het draaistel en de bak verzorgt. Dat is door de oorspronkelijke bouwer verkeerd aangelegd. Het is ook moeilijk af te leiden uit de kleine plaatjes in de handleiding. Zo trof ik het aan:



Het draadje is precies bovenop het lipje gesoldeerd dat contact moet maken met het draaistel. Dat heeft aan de bovenkant twee plaatjes (er wordt er maar een gebruikt voor het doorgeven van de stroom), waar het lipje tegenaan drukt:




Met het metalen ding los is beter te zien dat het niet zit zoals bedoeld:



Want het draadje moet aan de andere kant wordt gesoldeerd:



Na montage valt de soldeerverbinding weg in het raam van het draaistel en het lipje zweeft vrij om contact te maken:




De tweede oorzaak, voor het niet werken van de binnenverlichting, is te zien op de foto van het - al gedemonteerde - draaistelraam. Aan de contactplaatjes voor de stoomdoorvoer naar de bak zitten twee “armpjes”. op de foto lopen de uiteinden van die armpjes onder twee vierkante plaatjes weg. Die vierkante plaatjes zitten vast aan de draaistelplaten met de ashouders.
Als de armpjes eronder eindigen, maken ze geen contact met de ashouders en dus met de assen. Bovendien zijn de draaistelplaten nu niet afgeveerd! De uiteinden moeten dus van boven op de plaatjes drukken. Dat is inmiddels bij het eerste rijtuig helemaal hersteld en nu weet ik hoe het bij deze moet.

De binnenverlichting zelf bestaat uit een lang wit kunststof raamwerk dat de lampjes, de lichtgeleiders en twee koperen strippen bij elkaar houdt. Bij het tweede rijtuig heeft de vorige bouwer bedacht dat de iets te korte strippen beter naar een kant verplaatst kunnen worden. Een goed idee, dat niet in de handleiding staat, zo te zien. Voor de passing heb ik dan zelf nog het idee toegevoegd om het uiteinde iets smaller te maken:




Het raamwerk is niet goed vlak maar loopt aan beide uiteinden een beetje omhoog:



De doorkijk boven de deur, onder het raamwerk door, hoort er niet te zijn. Mogelijk komt het daardoor, dat het dak niet naadloos aansluit. Bij het eerste rijtuig is het me nog niet gelukt dit op te lossen, dat komt dan bij het volgende groot onderhoud.

Nog iets over de appendages aan de draaistellen: een ervan is voorzien van een generator (in het Duits mooi aangeduid als “Lichtmaschine”). Die lijkt door ADE iets te lang gemaakt, alsof het een flexibele koppeling is:



Ik meen me te herinneren dat dat in het echt een starre cardankoppeling is, maar kan zo snel geen foto van een echt draaistel vinden ter bevestiging.

[Quinzeedied]

Dat hoort inderdaad een rechte stang te zijn, bij de Ade-rijtuigen die ik heb is die ook niet te lang en keurig recht.
Voorbeeldfoto:

https://www.railforum.de/modellbahn/md_drehg/md33_schwer.htm

[Ferdinand Bogman]

Bedankt voor de aanwijzingen! De foto bevestigt mijn vermoeden. Ik zie op de foto van het origineel dat de generator schuin hangt, in het verlengde van de cardanas. Dat is ook goed om te weten.

Na je opmerking over jouw ADE-rijtuigen zie ik in de handleiding dat de “Lichtmaschine” ook uit verschillende onderdelen bestaat. Bij het demonteren is nu een puntje afgebroken, maar ik kan kijken of ik dat kan repareren en tegelijkertijd de cardanas inkorten of dieper in de generator steken.

Het is niet per se nodig, maar heb je misschien een foto van hoe die “Lichtmaschine” bij jouw rijtuigen zit? Dan heb ik een idee hoe ver de stang in beide uiteinden moet zitten.

[Quinzeedied]

Nou hetzelfde als hier:


https://www.reisezugwagen.eu/wp-content/uploads/Ade_MD33-1.jpg

[Ferdinand Bogman]

 

Nog geen plaatje, maar het lijkt erop dat het gelukt is om de “Lichtmaschine” in te korten. Helemaal recht krijg ik de cardan-stang niet meer.

Vanavond vooral bezig met het “schoonkrabben” (verwijderen van lijmresten) van de draaistellen. Een van de schokdempertjes ligt in twee delen, maar ik word steeds handiger met secondelijm

[Ferdinand Bogman]

Et voilà:



Dit is het beste wat ik ervan kan maken. Het is gelukt om beide cardanassen verder de generator in te steken, waardoor ze in theorie recht zouden kunnen zijn. Maar ze zijn vervormd doordat ze lange tijd niet goed gemonteerd waren.

Bij de onderste is de aansluting van de cardanas op de aspot, links, gesneuveld - oorspronkelijk zijn ze een geheel. Voordeel daarvan is dat ‘ie nu schuin omhoog loopt. Nadeel is dat ‘ie met secondelijm vastzit en dus kwetsbaar is.

Bij de bovenste is alles nog heel. Maar de aspot en de cardanas beginnen links horizontaal, in tegenstelling tot de afbeelding van Quinzeedied. Daardoor zit er hoe dan ook een slinger in de cardanas.

De binnenverlichting doet het nu. Er moet nog een onderdeeltje vastgelijmd worden op de bodem, dan zijn ze klaar om in bedrijf gesteld te worden!

[Noordernet]

Ik vind het wel een hele verbetering. Wat ook kan: het vervormde deel wegknippen en vervangen door een stukje materiaal van dezelfde diameter. Maar dat had je zelf vast ook al bedacht.

Groet,
Wolter

[Quinzeedied]

Of verwarmen (föhn) en voorzichtig in juiste vorm terugbuigen

[odaoda]

Bedenk verder dat het draaistel met de generator het dichtst bij de accukisten dient te worden geplaatst...