Wohnzimmer Rbf materieelshow

[Ferdinand Bogman]

Vanwege de investeringen in hardware, blijven de aanwinsten aan rollend materieel beperkt. Maar af en toe komt er iets bij, zoals het RAILHOBBY-koelwagentje, als we een abonnement nemen. Het is mijn eerste trein van Märklin:



Gek: in februari 1985 wordt de Roco-containerwagen nog als welkomstcadeau aangeboden. In november van 1985 vind ik alleen een mededeling over de mogelijkheid gelijkstroomassen na te bestellen voor de Märklin-koelwagen. In de tussenliggende maanden zie ik hem niet aangeboden worden in het blad. In februari 1986 melden ze dat ‘ie ook gewoon in de winkel te koop is. In juli/augustus 1986 “heeft de uitgever een beperkt aantal koelwagens ter beschikking gesteld” voor “trouwe abonnees” die hem willen kopen voor fl. 21,-. In totaal zijn er 3.000 exemplaren van gemaakt. Misschien heb ik wel iets zeldzaams in bezit .


Van de zomervakanties in het buitenland komt ook wel eens een trein mee terug. In Marsberg (Duitsland) verkoopt de supermarkt koelwagentjes met reclame voor zichzelf (1985):



Hij is in de loop van de tijd ietwat vergeeld. Maar daarmee heb ik opeens wel twee koelwagens van Märklin!

Tijdens de volgende zomervakantie, in Zams (Oostenrijk) bezoeken we ook Landeck, waar mijn vader een BR 78 van Liliput koopt:



Dat jaar (lees ik nu terug in de RAIL HOBBY van april 1986) heeft het model net een verbeterde aandrijving gekregen: nu met betere motor en vliegwiel. Hij loopt inderdaad mooi zacht en stil op de paradebaan.


Het jaar daarop ga ik voor het laatst met mijn ouders mee op zomervakantie. Dit keer zitten we in Michelau (Luxemburg). (Daar heeft iemand nog eens een BNLS-module van gebouwd.)
Op bezoek in de hoofdstad kopen we een Luxemburgs rijtuig zoals waar we zelf inzitten:


Wegmann-rijtuig CFL, van Roco

Een beetje vreemde eend in de bijt, maar wel weer een leuk aandenken.

[Ferdinand Bogman]

De omvang van het project vroeg om degelijke documentatie, dat had ik als tiener al door. In het archief vond ik nog wat overblijfselen van de beschrijving van de techniek van de benedenverdieping:



Te zien zijn onder andere een kleurenschema voor de bedrading, indeling van de connectoren, de samenhang tussen de printplaten in het bedieningspaneel en schema’s van verschillende elektronische schakelingen.


Het kopstation op de eerste verdieping moet uiteindelijk vijf perronsporen krijgen, een “tuin” van vier sporen en, in de oksel van de in- en uitgaande sporen, het onvermijdelijke Bw. Het buitenste spoor is het uitloopspoor voor al het rangeerwerk. In AnyRail ziet een reconstructie van dat sporenplan er zo uit:


Het geeft de situatie weer zoals het uiteindelijk gerealiseerd is: niet helemaal af…


Zelf had ik geen fotocamera, en de behoefte om alles vast te leggen was, bij gebrek aan internet en sociale media nog niet zo groot. Daarom maken we een sprong in de bouw van de bovenverdieping en komen met de foto’s zo’n beetje in de eindfase aan. De draaischijf ligt op zijn plek, de rest is voor de foto even neergezet:




Wat meer overzicht over deze hoek van de baan laat zien dat er ook al wat bouwsels zijn voor de verzorgingsplaats van het Bw. Het uithaalspoor en de uit- en inrijsporen liggen er, en de wisselstraat die ze verbindt met de opstel- en perronsporen:



Naast de rangerende geelgrijze diesel met Gs’en is te zien hoe ik de wisselaandrijvingen uit het zicht kreeg: ik zaagde radicaal de aandrijving van de oude Fleischmann-wissels af, plakte ze onder het wissel en maakte een gat in de spaanplaat om ze in weg te werken. Dit was een goedkope manier en de treinen op de benedenverdieping hadden er geen last van.

In de vensterbank staat trouwens een blikken rijtuig dat onderdeel uitmaakt van een opwindtrein van het mij verder onbekende merk H.W.N. Die bestaat uit twee rijtuigen, een locomotief en een paar stukken rails en staat tegenwoordig boven de deur in de hal:




Elke keer als er genoeg gespaard was, kon een nieuw stuk spaanplaat gekocht worden, en flexrails voor meer sporen:



Zo is ook beter te zien hoe de verbinding met de benedenverdieping loopt, en de s-bocht van he schaduwstation naar de hoofdbaan. Daar is intussen ook een sein geplaatst als onderdeel van het bloksysteem. En de traditie wordt voortgezet: ik slaap onder de spoorbaan .


Een blik de andere kant op laat zien dat de goederensporen al liggen op het nieuwe stuk spaanplaat:



De in aanbouw zijnde kolenkraan is nu ook goed te zien; oplettende lezers herkennen de eerder besproken Airfix-kraanarm.

Nog één stuk spaanplaat en het emplacement kan worden afgemaakt:



Er blijkt meer gerealiseerd te zijn dat ik in AnyRail had getekend, maar ik ben bang dat de rails langs het stationsgebouw er alleen voor de foto lag. Omdat het gebied achter het station met een stad opgevuld moest worden, zijn boven de sporen van het schaduwstation voorzien van houten portaaltjes.
Het spoor dat voor de twee rijtuigen ligt moet straatspoor worden, voor het laden en lossen van goederen in en uit vrachtwagens. Vandaar de afwezigheid van een doorlopende bielsmat.


Een laatste overzichtsfoto laat zien hoe mijn jongenskamer er uitzag, met de onvermijdelijke stereo-installatie, cassettebandjes en een Ikea-stoeltje - van mijn oudste zus overgenomen:



Aan de wand een paar zwart-wit treinenfoto’s, waarvan ik niet meer weet waar ik ze vandaan had. Op de vorige foto was al een NS 1000 te zien, hier rijdt waarschijnlijk een 7700 bij Bergen en staat een onbekend exemplaar bij de kolenlaadplaats. De lokomotiefloods ligt weer in de kast, in afwachting van een definitieve plek in het Bw. Zo ver is het nooit gekomen

[hrp]

Ikea stoeltje?
Ikea was pas eind 1978 in NL in Sliedrecht.

[HuubvG]

Kostelijke plaatjes.
Was dit niet in de 1980er jaren?

[Ferdinand Bogman]

Deze kamer kreeg ik in 1981. De baan was er niet meteen, zoals ik eerder vertelde.

Bij de laatste twee foto’s staat in het album geschreven dat ze van augustus 1987 zijn. Ik weet niet zeker of de foto’s zoals ik ze presenteer, precies in chronologische volgorde staan. Bij de andere foto’s staat geen datum en ik heb ze niet losgehaald voor het scannen.

Het stoeltje heeft er niet vanaf het begin gestaan, denk ik. Daarom kan hij wel van Ikea zijn. Iemand die hem herkent?

Maar deze spoorbaan heeft inderdaad voornamelijk “geleefd” in de jaren 80.

[Ferdinand Bogman]

Hoewel, zoals ik eerder schreef, veel geld op ging aan spaanplaat, rails, draad en elektronica, kwam er wel degelijk nog af en toe iets nieuws bij aan materieel.

Mijn eerste personenrijtuigen van Roco zijn, strikt genomen, geen personenrijtuigen. Nou ja, er werden wel personen in vervoerd. Of in ieder geval, ze hielden er koffiepauze. Want het gaat om twee tot werkwagen verbouwde Umbauwagen, in prachtig turkoois - op mijn scherm is het bijna NS-blauw:


Ze komen in 1982 uit als “Sonderserie” uit, volgens mijn archief. Ze pasten niet echt bij de Fleischmann-kraanset, maar dat deerde me niet.

Op de foto zijn ook de niet-omgebouwde Umbaurijtuigen te zien die er, niet veel later, bijkwamen. Op de eerder getoonde foto’s worden ze getrokken door de oude BR 65, waarvan ik inmiddels wist dat het geen goederenlokomotief was. Maar dat was eigenlijk geen gezicht. De BR 78 van Liliput paste beter.

Bij verschillende bezoeken aan de modelspoorbeurs in Amersfoort vergaapte ik me aan al die mooie stoomlocomotieven, en na de BR 39 was de BR 57 de volgende die ik kon betalen:



Ook van Roco, dat wel een beetje begon te concurreren met Fleischmann als mijn lievelingsmerk. De stoomlocomotieven waren nog wel een beetje meer plastic, maar net zo supergedetailleerd. Die BR 57 is moeilijk uit haar doosje te krijgen zonder dat er iets afbreekt.

Ik had toen al grote plannen met de hobby; tussen de onderdelen ligt nog een ombouwsetje van Günther voor de BR 57:



De moed ontbrak om ook echt de zaag te zetten in het model; ik heb alleen de kartonnen (!) nummerplaten overgezet.

De BR 57 sleept op de foto een stel goederenwagens van Roco het Wohnzimmer Rbf uit. Die kwamen ook bij de Flint vandaan. Op het gebied van goederenwagens wist ik niet zo goed wat ik wilde. De rongenwagen is van de NS, de zelflosser van de Deutsche Reichsbahn Gesellschaft. Ze pasten geen van drieën bij het oude Fleischmann-materieel en koppelden daar slecht mee, met die grove Roco-haakkoppelingen. Daardoor had ik er toch weinig mee. Ik heb ze een tijdje geleden geprobeerd te verkopen op Marktplaats, maar niemand wil ze hebben .

Van Fleischmann kocht ik een twee-assige dieplader:



Hoewel van mijn favoriete merk, liep ik hier toch ook niet zo warm voor. Blijkbaar had ik meer met locomotieven en rijtuigen.

Ook geen onverdeeld succes waren de twee bietenwagens van Piko:



Ze werden in de RAIL HOBBY (zo schreven ze het zelf) aangeprezen als het meest waarheidsgetrouwe model dat op dat moment op de markt was. En MCH had ze in de aanbieding, volgens mij voor fl. 5,- per stuk! Dus ik met de trein van Baarn naar Hilversum.

Om de een of andere reden had ik geen geld over voor de terugreis (misschien heen ook al zwart gereden). Het is maar een kort stukkie en volgens mij werd er niet zo vaak gecontroleerd. Die dag wel; met een rood hoofd moest ik naam en adres opgeven, voor de boete van fl 25,- voor reizen zonder vervoersbewijs. Zo werden het twee dure wagonnetjes.

Wél een treintje om voor warm te lopen was de Uerdinger railbus van Roco. Vooral mijn vader vond hem charmant en betaalde dus mee:




Besteld bij de Bart Smit in Baarn, in 1988:


(De prijs staat er niet op.)

Begin jaren negentig ga ik zelf op kamers in Utrecht. De spoorbaan komt nooit verder dan zoals in reactie 46 is te zien: geen verdere aankleding en ook het sporenplan wordt niet helemaal gerealiseerd. Misschien als ik tot mijn dertigste bij mijn ouders was blijven wonen?

Na een jaar of twee besluit ik de boel af te breken; ik ben er niet meer mee bezig. Vanwege de geavanceerde, maar slecht werkende bediening kan mijn vader er nauwelijks iets mee als ik er niet ben. Alles gaat in dozen en naar zolder. De kamer komt vrij voor mijn vader om te gaan schilderen, maar het blijft de "spoorkamer" heten. De nummerplaat van de NS 2306 hangt ook nog jaren op de deur.

[Ferdinand Bogman]

Wat is er gebeurd met de spoorbaan van opa? Van zijn materieel was, in de loop van de tijd, wel het een en ander overgeheveld naar onze verzameling, en dus bewaard gebleven.

Zoals een Zwarte Anna. Opa had er wel twee of drie en gaf er een aan ons. Die heb ik in vrolijke Länderbahn-kleuren geschilderd:




De Roco kraanwagen - zonder kraansteunwagen overigens, die heb ik er een paar jaar geleden zelf bijgekocht:


Ook van opa is het Pruisisch bagagerijtuig van Fleischmann, dat niet goed paste bij het bestaande materieel. In ons materieelbestand hing ‘ie er ook maar een beetje bij.

Opa kocht nogal eens lokomotieven, die uiteindelijk een miskoop bleken. Zo was er een imposante Piko BR 01.5 oliestook (DDR), met slechte rij-eigenschappen. Ze was ook te breekbaar en lag binnen de kortste keren uit elkaar. Dat ligt ze nog steeds en ik vrees dat ze op het lokomotiefkerkhof gaat eindigen.




De Liliput NS 3504 reed veel te hard, dus mocht ze naar Baarn. Ik heb haar uit elkaar gehaald met het idee er een andere aandrijving in te bouwen. Dat was te moeilijk en de onderdelen zijn in een doosje beland, in afwachting van betere tijden:




In 1987 moet opa kleiner gaan wonen, omdat hij op de Springweg de trap niet meer op kan. De treinen kunnen niet mee naar de nieuwe woning. Natuurlijk wilde ik maar al te graag mijn opa’s treinen hebben! Mijn vader probeerde het me uit het hoofd te praten: we hadden al zoveel, voor een deel hetzelfde, en opa’s locomotieven waren behoorlijk toegetakeld met lijm om rookpluimen, extra gewicht en loknummers vast te zetten, en loopwielen waren vaak eronderuit gesloopt. Het leek mij nou juist zo leuk om ze een voor een op te lappen.

Er waren ook twee oudere neven die misschien belangstelling hadden. En zij hadden geholpen om de baan te bouwen. Om gedoe te voorkomen besloot opa de boel te verkopen. Omdat hij dacht zeldzame modellen te hebben, wilde hij fl 2.000,- vragen. Zoveel spaargeld had ik in ieder geval niet.
Ik meen me te herinneren dat ik een “rangeerdienst”-advertentie in de Rail Hobby geplaatst heb, maar kan die in de afleveringen uit die tijd niet meer terugvinden. Uiteindelijk heeft een opkoper er fl. 800,- voor gegeven.

Ik heb, voor het einde daar was, de eerder geplaatste foto’s genomen, ter herinnering.
Mijn opa overlijdt in 1990.

Het vervolg laat bijna dertig jaar op zich wachten.

[hrp]

Goed verhaal!

 

[Ferdinand Bogman]

Nadat het in dozen is gestopt, komen de Baarnsche Treinen er slechts een enkele keer uit, om aan iemand te laten zien, of om zelf even terug te reizen in de tijd.

In 2011 verhuizen de dozen, als het ouderlijk huis wordt leeggeruimd. Ze gaan mee naar mijn nieuwe huis. Dat is, ontdek ik vlak voordat ik er intrek, een huis met een spoorse geschiedenis!

In 1922 worden de eerste woningen opgeleverd van een complex van 162 woningen, op initiatief van de Bond van Ambtenaren in dienst van de Nederlandse Spoorwegen (B.A.N.S.). Ze worden gebouwd om het kantoorpersoneel te huisvesten dat gaat werken in het nieuwe Hoofdgebouw III (ook wel de Inktpot):


Luchtfoto van de Administratiegebouwen van de Staatsspoorwegen (Hoofdgebouw I, II) en het 3e Administratiegebouw van de Nederlandse Spoorwegen (Hoofdgebouw III van de Nederlandse Spoorwegen) (Moreelsepark1) te Utrecht, vanuit het noordoosten.
KLM Aerocarto, 1921
(76307 / collectie Het Utrechts Archief)

De woningen verrijzen aan de Laan van Minsweerd en de zijstraten ervan:


Gezicht op een woningcomplex aan de Laan van Minsweerd te Utrecht; uit het noorden.
E.A. van Blitz en Zn, 1925
(64256 / collectie Het Utrechts Archief)


Ze kijken uit op de weilanden en de Kromhoutkazerne:


Gezicht op de voorgevel van het Wachtgebouw links van de hoofdingang van de Kromhoutkazerne (Prins Hendriklaan 75) te Utrecht.
prentbriefkaart naar foto (ingekleurd), ca. 1910-1913
(4796 / collectie Het Utrechts Archief)


Dat is lang geleden; helaas moet ik het doen met het geluidsscherm van de Waterlinieweg :
 

Gezicht in de Laan van Minsweerd te Utrecht met rechts de geluidsschermen langs de Waterlinieweg.
Fotodienst GAU, 1992
(822237 / collectie Het Utrechts Archief)


Meer over de geschiedenis is te vinden in het boekje bij het 75-jarig jubileum van de Woningstichting Tuindorp B.A.N.S. uit 1995.

[1200blauw]

OK, de Waterlinieweg voor je deur is wat minder, maar een leuk wijkje qua bouwstijl is het wel
Dit is vlakbij het Rietveld-Schröderhuis als ik het goed heb. Je verhaalt trouwens boeiend, dus ga lekker door.

[hrp]

Dus geen tram voor de deur toen, en nu ook niet, maar wel iets verder hetzij met ringllijn 2a hetzij 2b naar de Inktpot!

Zijn er nog NS-ers woonachtig of zijn die allemaal uitgerangeerd?

[Ferdinand Bogman]

Inderdaad, als je op de laatste foto rechtdoor gaat kom je bij het Rietveld-Schröderhuis.

Er wonen nog oud-spoormensen uit de tijd dat de woningen alleen voor spoorwegpersoneel waren. Maar die exclusieve toewijzing mag niet meer of is in ieder geval losgelaten. Anders had ik daar nu niet gewoond .

[Ferdinand Bogman]

Via de rubriek "vraag en aanbod" stuitte ik op een verhaal over het CIWL-rijtuig 2975, en de Revell-bouwdoos die daarvan bestond. Die had ik ook, herinner ik me:



De doos is daarna gebruikt voor andere dingen, zo te zien. Die doos is wel meegekomen naar mijn BANS-woning (te zien aan het vloerkleed), maar inmiddels weggegooid. Het rijtuig heb ik nog:



Het is niet direct te zien, maar het rijtuig ligt deels uit elkaar. Het dak zit los, en de bak ook gedeeltelijk van het chassis. Een van de kopwanden is eruit, ik denk dat hij een keer gevallen is. Maar alle losse stukken heb ik nog.

Ik heb er in die tijd vervangende draaistellen voor gekocht, bij Modelbouwcentrum Hilversum. Die leken erg op de exemplaren uit de bouwdoos en zijn net zo iel als die van forumlid janw, die de originele van Revell rijvaardig heeft gekregen:



Ze zijn voorzien van koppelingsbomen met NEM-schacht en ik heb er Fleischmann-binnenverlichting ingebouwd. Het rijtuig zal te zijner tijd door het AW geheel gereviseerd worden (en geplakt).

Bij de Eifelburgenbahn hebben ze professionele fotografen met goede apparatuur in dienst, zie ik. Bij de W.E.G. moeten we he doen met de zaklamp van de telefoon die de tablet, waarmee de foto gemaakt wordt, bijschijnt. Met bovenstaande nachtscène als resultaat...

[hrp]

Revell doosje...
Dat fotografeerde je destijds en gooide je weg?
Apart..

[Ferdinand Bogman]

Inderdaad, ik heb er een foto van gemaakt en de doos weggegooid. Ik heb er nog wel een van een BR 03, maar het zijn slappe kartonnen dozen, dat is op de foto goed te zien. Het idee van fotograferen en weggooien heb ik van Marie Kondō .

Deze doos en andere zaten, in mijn nieuwe B.A.N.S.-woning, nog een jaar of tien ingepakt. In december 2019 heb ik eens wat spullen uitgepakt, en begon na te denken of ik er niet iets mee kon doen.





Een groot deel van de scenery heeft op de Baarnsche banen nooit dienst gedaan, het meeste is nog afkomstig van de allereerste baan, door mijn vader gebouwd.


Dit tunnelportaal is een van de weinige overblijfselen van de Eerste Baarnsche spoorbaan:


Ook hiervoor geldt: we hebben alleen de foto's nog

Het was zonde dat het daar allemaal maar lag, in die trapkast / Treppenkeller Abstellbahnhof. Wegdoen of verkopen kon ik niet over mijn hart verkrijgen, er zit een hele jeugd aan vast. Maar wat dan?

Ik bedacht twee dingen. Ten eerste moesten die treinen weer rijden. Omdat ik kleinbehuisd ben, was alleen een semi-permanente opstelling mogelijk. Dat werden uiteindelijk een soort modules voor onder de bank, oftewel het Wohnzimmer Rangierbahnhof (Rbf).

Ten tweede wilde ik graag alsnog de treinen van mijn opa terug. Geen idee waar het originele spul naartoe was, natuurlijk. Maar al dat materieel is, ook in 2023, nog helemaal niet zeldzaam, zoals mijn opa dacht in 1987. Het is door Fleischmann in grote aantallen geproduceerd en nog altijd te koop op Marktplaats, in schijnbaar even grote aantallen. Verkopers lijken zelf wel te denken dat ze iets zeldzaams aanbieden, gezien de prijzen .

Op basis van mijn herinneringen en de foto’s van opa’s spoorbaan heb ik een lijst gemaakt van al het rollend materieel dat hij had. In de afgelopen jaren heb ik het meeste daarvan aangeschaft:



Het Rbf, met de treinen opa, ongeveer zoals ze bij hem opgesteld stonden:




Het is een grote greep uit de Fleischmann-catalogus van de jaren zeventig, met van achter naar voren:

• D-trein met BR 65
• Sneltrein met BR 01
• Stoptrein met BR 64
• Lokaaltrein met BR 70
• Plattewagen-trein met BR 50
• Gemengde goederentrein met BR 55
• Olietrein met Grüner Carl
• Stukgoederentrein met BR 80
• Kolentrein met BR 80 (Roco)
• Zandtrein met Anna

   
Linksvoor nog:

• de lokaaltrein vanuit Baarn: een 1B-locje van Electrotren met twee Donderbussen (hier Fleischmann, bij opa van Lima)
• Een Italiaans C-locje van Rivarossi, dat als losse loc in de dienstregeling was opgenomen. Dit exemplaar is door de voige eigenaar omgeschilderd naar de groene kleur van een NS-stoomloc.
• een imposante SNCF 241 van Jouef (die heeft bij opa een tijd met een rokende veter in de schoorsteen rondgereden)

Wat overlapt met het “Baarnsch” materieelbestand heb ik niet nog een keer gekocht: wij hadden ook een BR 65 en een BR 55 (hij had er drie!), ik wilde niet nog eens vijf dezelfde stukgoederenwagens en vier zandwagentjes aanschaffen.

Sommig materieel heb ik niet opnieuw aangeschaft. Er reed ook nog:

• de NS G8 van Piko
• een Canadian Pacific 2–8-2 van Lima
• een 1C Italiaanse sleeptenderloc van Rivarossi
• een BR 66 van Piko
• een BB 8100 van Lima
• een opwindlokje van Jouef, met een groen plastic open bakwagentje
• de eerder besproken TEN rijtuigen (bij de NS 1300) van Jouef

Een deel hiervan is nog te herkennen op de foto's.

Het waren miskopen die nooit een succes werden op opa’s spoorbaan.

Maar met deze "erfenis" worden in de natte herfst van 2023 weer eens uitgebreide rijdagen gehouden!