Mal maken.

[Peter H]

Hallo,

Ik zie bij sommige topics dat ze zelf kappen gieten. Ik kan niet iets vinden hoe ze dit doen. Zou iemand dat uit willen leggen, want ik wil dat ook wel eens proberen .

Mvg Peter

[Ries]

Hoi Peter,

ben momenteel met een PCC in spoor n bezig en heb van verscheidene mensen de vraag gekregen: Hoe doe je dat nou en kan je iets laten zien.

Heb geantwoord dat ik , als ik binnenkort een mal ga maken en ga gieten, ik dan een fotoverslag met wetenswaardigheden ga plaatsen.

Dus bedankt voor het aanmaken van de topic "Mal maken" 

Groetjes,
Ries

[JaJo]

Op deze site kan je alvast het één en ander lezen over diverse materialen.
En als Ries dan de fijne nog kneepjes toevoegt.......
Groet Jaap

[Peter H]

@Ries; oke dan wacht ik nog even. Je bent welkom om in deze topic alles te plaatsen

Peter

[Ries]

Beginnend met het boodschappenlijstje 

Op de site die Jaap geplaatst heeft kun je de (perfecte) materialen vinden.

Siliconenrubber 81020
Wel even de opschriften, indien niet gewenst, van het model halen, want dit rubber is zo fijn, dat het zelfs de tamponopdruk van het te gieten model "overneemt.

Poly Urethaan Giethars 115A 115B
Let op zowel het rubber als de giethars op gewichtsdelen mengen.

Rubber 5% harder toevoegen.
Giethars 50/50 mengen.

Goede nauwkeurige weegschaal

en spatels!

[iemand]

Tip: bij de kijkshop hebben ze een goede nauwkeurige weegschaal voor 16 euro. Hij weegt tot 250 gram en tot 1 cijfer achter de comma nauwkeurig

[KNed]

Volgens mij heeft er in de Railhobby ooit ook een artikel over mallen maken gestaan...

Koen

[arjen]

Tip: bij de kijkshop hebben ze een goede nauwkeurige weegschaal voor 16 euro. Hij weegt tot 250 gram en tot 1 cijfer achter de comma nauwkeurig

En zo nauwkeurig hoeft het in mijn ervaring nou ook weer niet... Bij siliconenrubber moet je nooit te weinig harder toevoegen, maar een beetje te veel versnelt de uitharding alleen maar (ik heb in Frankriijk wel eens rubber gekocht waar je een extra flesje harder bij kon kopen, speciaal om de boel te versnellen). En bij goede polyurethaanhars zijn de materiaaleigenschappen optimaal als je precies 50:50 doet, mar bij een kleine afwijking hardt het nog steeds correct uit. Met andere woorden: tot op 1 cijfer achter de komma nauwkeurig willen meten, is zwaar overdreven.

Arjen.

[Klaas Zondervan]

Daarbij komt dat dat cijfer achter de komma helemaal niks zegt over de nauwkeurigheid. Hij laat een cijfer achter de komma zien, maar dat betekent nog niet dat de aanwijzing op 0,1 gram nauwkeurig is.

[MRP_Peter]

Ik kan jullie allemaal meedelen dat het maken van mallen weldegelijk nauwkeurigheid vereist daar waar het om kleinere(lees 10-20ml) mallen gaat.
Ik, die dagelijks met siliconen rubbers werk (nu meer dan 12 jaar ) kan je hier uitgebreid over voorlichten.
Ik gebruik overigens niet de rubbers van poly-service omdat die voor mijn bewerkingen toch nog te stug zijn, viscositeiten boven de 25000.
Nu is dat wel op te lossen door er een soort van verdunning op oliebasis aan toe te voegen maar dat maakt de rubber weer slapper, waardoor de levensduur aanzienlijk verkort wordt.

Als je onderdelen zelf maakt met behulp van polyester of poly-urethaan harsen dan kun je gebruik maken van de toevoeging van extra warmte, dit bevorderd het uitharden en maakt dat de uitgeharde hars sterker is.
Een groot voordeel bij P.U. (poly-urethaan) is dat de krimp vrijwel nihil is, doch dit is ook weer afhankelijk van op welke basis de P.U. gemaakt is, er zijn namelijk verschillende soorten.
Het grote nadeel van P.U. is dat de harder en de hars zelf vrij kort houdbaar zijn, max is 6 maanden als je geluk hebt.
Epoxy hars daarentegen is wat langer houdbaar doch er zit mogelijk iets meer krimp in.
Polyester harsen op basis van ortophtaalzuur ( Poly-Service ' poly-pol serie ' ) zijn zelfs tot een jaar of meer houdbaar, doch de krimp is 2-5%, afhankelijk van de hoeveelheid toegevoegde styreen ( polyester verdunningsmiddel ).
Poly-Service kan je hierover uitgebreid informeren.
Styreen be-invloed de mengverhouding aanzienlijk en hiermee de uithardingstijd, alsmede de krimp factor, iets om even je gedachten bij te houden.

Ook is polyesterhars goed toe te voegen als enige verdunning aan polyester plamuur,hier geldt dan dat de verdunning niet teveel moet zijn, max 10-20%.
Je  kunt desgewenst ook poly-pigment pasta toevoegen ( max 2-5%) om de hars/polyesterplamuur op kleur te brengen.
Je kunt dan door middel van toevoeging van Benzoyl peroxyde(harder voor pasta's) de polyesterhars die je extra toegevoegd hebt, gewoon mee uit laten harden in je mengsel, dit geeft geen enkel probleem.

Bij het gebruik van een poly-pigment pasta geldt wel dat poly-pigment pasta niet zomaar voor P.U. hars of epoxy hars gebruikt kan worden omdat de poly-pigment pasta niet goed opgelost wordt(blijft ietwat vlokkig) in de P.U. / Epoxy hars.
De poly-pigment pasta's kunnen als ze op dezelfde basis gemaakt zijn wel onderling gemengd worden om een andere kleur te krijgen.

Voor alle harsen geldt overigens dat ze het meest krimpen in de grootste volume.
Het is zo dat bij zowel Epoxy hars als de P.U. hars de mengverhouding vrij nauwkeurig moet zijn, anders blijft de hars na uitharding ietwat flexibel of er ontstaan tijdens uitharden luchtbellen wat in de meeste gevallen niet erg gewenst is ( denk hierbij aan doorzichtige raampartijen ).
Ook is de exacte mengverhouding afhankelijk van de leeftijd van de Epoxy, polyester of P.U. , hoe ouder deze zijn hoe meer verdunningsmiddel is opgelost en de hars dikker wordt, dus hiermee de concentratie verandert, wat resulteert in een noodzakelijke aanpassing in het toe te voegen percentage van de harder.

Ikzelf werk met een nauwkeurigheid van 0,1% wat vrij dichtbij de ' vereiste ' mengverhoudingen komt om het beste resultaat te krijgen.
Ook maak ik gebruik van warmte ' curing ' om de verschillende harsen sneller, mooier en sterker uit te laten harden.
Het is zo dat als je gebruik maakt van warmte tijdens uitharden de hars min of meer wat meer warmte bestendig wordt, wat de stugheid natuurlijk ten goede komt.
Ook kun je bij gebruik van polyesterhars een versneller ( cobalt) toevoegen, maar kijk hierbij wel uit, cobalt kan NIET zondermeer toegevoegd worden aan P.U. en Epoxy hars.
Cobalt mag ook nooit direct met MEK of Benzoyl peroxyde gemengd worden omdat dit een ongecontroleerde heftige chemische reactie geeft.
Je zult daarom eerst de cobalt met de polyesterhars moeten vermengen alvorens je de verharder toevoegt.
Cobalt meng je met 2-5% maximaal op volume.


Wat de rubbers betreft maak ik gebruik van de rubbers van Shin-Etsu.
Deze zijn van uitzonderlijk goede kwaliteit en worden wereldwijd in tal van industriele processen toegepast waarbij kwaliteit een feit moet zijn.
De rubber zelf is vrijwel onbeperkt houdbaar( lees 2-3 jaar minstens) op een konstante temperatuur, de harder heeft een kortere levensduur.

De viscositeit van de rubber ligt bij een normale mengverhouding (2-5% harder in volume) van harder en rubber na uitharding op ongeveer 15000, afhankelijk van het soort rubber.
Een viscositeit van 15000 is goed genoeg voor het gemakkelijker lossen van het onderdeel, hierbij is ook een groot voordeel dat de mal door toedoen van de flexibiliteit niet snel zal scheuren.

Als je een mal gaat maken van een bestaand objekt( model ) doe je er goed aan dit model goed stofvrij te maken, alvorens je een dunne laag rubber aanbrengt.
Je begint met een dunne laag omdat je op deze manier de mogelijkheid hebt ( verwerkingstijd in acht nemende voordat de rubber uit gaat harden ) de rubber in alle details aan te brengen welke je in je kopie wilt hebben.
Als de rubber uitgehard is ( meestal na 12-24 uur) bewaar deze dan stofvrij om complicaties tijdens het lamineren (aanbrengen ) van de volgende laag rubber te voorkomen, stof werkt in het nadeel van de adhesie van de rubber als deze nog niet uitgehard is, wat ertoe kan leiden dat je mal in delen uiteenvalt indien je mal uit meerdere lagen is ' opgebouwd '.

Het gebruik van warmte ' curing ' bij het maken van mallen is af te raden omdat dit mogelijkerwijs extra gasvorming kan veroorzaken tijdens het uitharden van de rubber wat resulteert in luchtbellen op plaatsen waar ze niet gewenst zijn, niet doen dus.
Uit laten harden op kamertemperatuur is voldoende.
Bewaar de vloeibare rubber altijd op een temperatuur boven de 16 graden omdat dit de uitharding anders nadelig be-invloedt, voor de harder geldt dat je deze uit het directe daglicht moet bewaren op een min of meer constante temperatuur omdat je anders sneller sneeuwvorming krijgt in de harder, wat ook weer nadelig is voor de uitharding.

Je kunt desgewenst een beetje poly-pigment pasta aan de rubber mal toevoegen om deze een kleurtje te geven zodat ze makkelijker herkenbaar zijn, of om ervoor te zorgen dat je goed kunt zien of je je hars in alle hoekjes en gaatjes van de mal aangebracht hebt.
Witte onderdelen in een donkere mal bijvoorbeeld.

Hopelijk heb je hiermee een beetje meer info omtrend het maken van mallen.
Heb je nog vragen, hoor ik het wel.
Ik zal kijken voor telefoon nummers voor de rubbers indien gewenst.

Met vriendelijke groet,

Peter.

[Stijn de Vreede]

Bij Railz is binnenkort een workshop over mallen maken

mvg,
Stijn

[Huib]

Volgens mij heeft er in de Railhobby ooit ook een artikel over mallen maken gestaan...

Koen

Yep, daar was ik schuldig aan.  Een samenvatting van het artikel kun je lezen op:

http://www.floodland.nl/aim/info_giethars_1.htm

Ook handig om te lezen:

http://www.87thscale.info/make_resin_castings.htm

Succes!

Huib

[KNed]

Huib: ik dacht al dat het van jou was maar kon op jouw site zo snel niets vinden.
Ik zie nu dat het onder het kopje "zelfbouw" staat.

In ieder geval een helder en lezenswaardig artikel!!

Koen

[Ries]

@ Peter
Mooi verhaal en nuttig ook, als je de telefoonnummers hebt, heel graag!
Het is wat je zegt, hoe nauwkeuriger des te beter en dat geldt voor alle bewerkingen, rustig en nauwkeurig opbrengen, rustig gieten, etc.

Binnenkort het beeldverslag, stap voor stap mallen maken en gieten.

[MRP_Peter]

@ Ries:

Dank je wel voor je commentaar op mijn verhaal, ik heb met dit verhaal het maken van mallen zo goed mogelijk proberen uit te leggen, daar het toch enige handigheid vereist om goede mallen te maken voor re-produkties.
Misschien kun je met wat kleinere mallen beginnen om zodoende de vaardigheden goed onder de knie te krijgen.
Dan nu, de rubber die ik gebruik is van Shin-Etsu, een internationaal bedrijf welke ook een vestiging heeft in Nederland.
Zij leveren alleen grote hoeveelheden van 200Kg rechtstreeks, wat voor de normale (klein) gebruiker ietwat teveel in 1 keer is.
Daarom een telefoon nummer van een van hun agenten, BRB genaamd.
Het soort rubber wat ik gebruik is de SEN-130 in combinatie met harder CX-32-1482.
Deze geven voor mijn werk de beste resultaten ten aanzien van het maken van mallen.

Contact gegevens BRB:
- tel: +31 (0)475 560 300
- fax: +31 (0)475 566 144
- Contact: Ms Judith Hendrix 

U kunt contact opnemen met BRB en zo uw bestelling plaatsen.


Zij kunnen je verder helpen aan kleinere hoeveelheden siliconenrubber van Shin-Etsu of een van hun eigen gelijkwaardige rubbers die ze in hun assortiment voeren.
De kosten per Kg zijn bij mijn weten tussen de 12 en 20 euro.
Verzendkosten gaat per gewicht mag ik aannemen.
Heb je nog vragen, hoor ik het wel.


Met vriendelijke groet,

Peter.