BNLS Werkspoor - NS 1300 Grote Groene van MK modelbouwstudio's

[JaJo]

Echt kicken dit topic.
Groet Jaap

[Tjalling]

Hoi Ivo,

Dat wordt een mooi ding!
Misschien een beetje off-topic, maar wat voor soldeerbout gebruik je?

Ik heb ook meegedaan aan die workshop solderen (erg leuk!) en toen bleek wel dat ook voor het kleine wagentje wat we toen gebouwd hebben een soldeerstation van 30 watt wel erg klein is.

Groet,
Tjalling

[FritsT]

Soldeer moet vloeien. Zoiets als water uit de kraan.
Als je dat niet haalt met je 30W bout, is of je werkstuk te groot (veel warmte vloeit weg) of je bout is gewoon te klein voor dat specifieke stuk.
Neem een 40, 60 0f 80 Watt bout. Gewoon van de bouwmarkt.

[Ivo tB]

Hoi Ivo,

Dat wordt een mooi ding!
Misschien een beetje off-topic, maar wat voor soldeerbout gebruik je?

Ik heb ook meegedaan aan die workshop solderen (erg leuk!) en toen bleek wel dat ook voor het kleine wagentje wat we toen gebouwd hebben een soldeerstation van 30 watt wel erg klein is.

Groet,
Tjalling

Beste Tjalling,

Ik gebruik een Weller WTCP-S soldeerstation, dat ik ongeveer 20 jaar geleden heb gekocht om mijn versterkers te bouwen. Het is een soldeerstation met thermostaat in de punt en daardoor zijn de soldeerstiften relatief duur. Het is niet in temperatuur te regelen, maar het is van koud binnen een halve minuut op temperatuur en kan dus aardig wat hebben. Wel gebruik ik een dikkere soldeerstift dan voor de elektronica. Voor witmetaal heb ik een gewone Weller 40W soldeerbout, die ik regel met een regelaar/dimmer die ik zelf heb gebouwd voor een 220V boormachine. Even uitproberen op welk punt van de dimmer het witmetaal soldeer smelt en op welk punt de witmetalen onderdelen en dan de dimmer tussen deze twee punten in zetten en solderen maar. Overigens soldeer ik witmetaal soms gewoon met gietresten van onderdelen. Dat gaat ook uitstekend.

Ook heb ik nog een soldeerbrander voor 5 a 10 Euro. Deze gebruik ik voornamelijk voor het solderen met soldeerverf en dan vooral profielen op goederenwagons en bagagewagens. Maar naarmate ik meer maak, merk ik dat ik ongeveer alles met een soldeerbout netjes kan doen.

Op vakantie in de VS heb ik daar ook eens een 100Watt Weller bout gekocht op 110V. Werkte daar uitstekend op allerlei kitjes, die ik daar heb gebouwd.

Dus de tip van Frits werkt prima. Ik ben wel dol op mijn Weller WTCP-S omdat deze een mooie standaard met spons heeft, die nooit omvalt, een siliconensnoer, dat daardoor nooit in de weg zit en de eerder genoemde snelheid om op temperatuur te komen en te blijven.

mvg,
Ivo

[Ivo tB]

Nog even gecontroleerd hoeveel vermogen in een Weller WTCP-S zit: dat is 50 Watt.

Ik heb een vervolg beloofd met de ketel.

De ketel zit al voorgebogen in de bouwkit en moet met een techniek van aanspannende draadjes om de ketel dicht worden getrokken en na het fatsoenlijk rond maken soldeer je de naad dicht. Dan wordt het weer spannend, want past dit dan op de rookkast? Zoals bij de rookkast al verteld zijn er 2 messing strips, die de verbinding tussen rookkast en ketel moeten vormen. De dikste heb ik rond gebogen langs een mal en vervolgens in de rookkast pas gemaakt. Dat betekent een stuk eraf vijlen, want gelukkig is de strip te lang. Nadat deze past droog gepast op de ketel en die paste wonder boven wonder echt exact. Dus vervolgens de rondgebogen strip in de rookkast gesoldeerd en de ketel erop geschoven. Dan is de vuurkist aan de beurt. Deze wordt aan de brilplaat vastgezet welke op de juiste manier gevouwen keurig 3 stukken heeft, waar de vuurkist op past. Dit is op de vorige foto's te zien. Vervolgens moet de vuurkist in de juiste vorm worden gebogen aan de hand van het messing onderdeel dat de voorkant van de vuurkist moet vormen en waaraan de ketel wordt gesoldeerd. Het buigen van de vuurkist in de juiste vorm gaat super makkelijk, omdat aan de binnenkant een aantal sleufjes is geetst, waardoor het buigen in een licht, maar rechte en haakse ronding perfect gaat en vervolgens perfect op de brilplaat en de voorkant past. Daarna het geheel passend gemaakt op het onderstel en dan met name de spatborden van de drijfwielen waar het net op staat. Bij het passen op de voetplaat blijkt ook bij mij (net als bij Michiel) dat de ketel te lang is, maar daarvoor was ik dus al gewaarschuwd. Even een stukje eraf vastsolderen en ziedaar een perfect uitgelijnd geheel. De ketel is nog wel een keer losgesoldeerd van de vuurkist, omdat het gat voor de dom net niet helemaal bovenin zat, maar daar had ik rekening mee gehouden door de ketel eerst op een klein puntje vast te zetten en pas als de plek mij beviel de hele naad met soldeer vast te zetten. Daarvoor moest ook de vuurkist aan de voorkant nog worden rondgevijld, omdat het messing onderdeel anders te rechthoekig is.
Na wat kleine onderdelen op het geheel: 4 wasdeksels op de vuurkist, 6 bevestigingspunten van de 2 handrails, 2 sluitseinijzers op de rookkast, de grendel van de rookkastdeur en de cylinderdeksels is dit het resultaat:



En dan op het chassis en de lokopbouw ziet het er als volgt uit:



De messing dom staat er los op en moet nog worden bewerkt. Zo zit er een grote druppel messing aan de bovenkant en gaan we weer poetsen aan de dom zodat deze zo gaat glimmen, dat je je er in kunt spiegelen.


Van een iets andere hoek:



Van achteren:



En van boven, waar de cylinderdeksels goed zichtbaar zijn en ik eens begon na te denken over welke versie ik eigenlijk ga bouwen.



Maykel heeft namelijk een aantal nummerplaten bij de bouwkit gevoegd. Als ik me beperkt tot de NS nummers dan kan ik de 1317, 1326, 1338, 1346, 1358, 1382, 1391, 1437, 1464 en 1475 maken. Dat werd dus zoeken in alle boeken naar foto's van de NS 1300. Ik speurde naar de volgende kenmerken per nummer:

• Wel of geen tenderkap (welke hebben deze allemaal wel gehad??)
  
• Wel of geen bel op de ketel?
  
  • Welke uitvoering van het machinistenhuis?
    
    • Was er wel of geen extra leuning aangebracht in het machinistenhuis?
    • Was de ruimte tussen rookkast en bufferbalk opgevuld of was deze open, zoals bij de uitvoering van MK modelbouw?
    • Stonden er HSM of SS krikken op de voetplaat van de tender?
    Is de railing boven de rookkastdeur aan 2 punten opzij van het midden of aan een punt onder het lantaarnijzer en vervolgens aan de zijkant van de rookkast vastgemaakt?

(ik heb de opsomhulp nog niet goed begrepen )

De zoektocht leidde tot het afvallen van een aantal nummers om reden van een afwijkend machinistenhuis (voormalige NBDS loks), geen tenderkap, dicht tussen bufferbalk en rookkast etc. Maar de 1382 lijkt redelijk te maken.

Overigens is dit een algemeen punt van aandacht bij het bouwen van stoomlokomotieven: er hebben zeer veel verschillende uitvoeringen binnen lokomotiefseries rondgereden en de individuele lokomotieven waren zelf gedurende hun levensduur ook vaak verschillend uitgerust. De indeling voor en na de 2e wereldoorlog is daarvoor veel te grof. De meest betrouwbare manier is het vinden van 2 foto's van een lokomotief, bij voorkeur genomen op dezelfde dag, waar beide zijkanten goed op zichtbaar zijn voor de plaatsing van pompen, voorwarmers, leidingen en krikken. Als je gaat speuren naar foto's, dan zie je dat er heel veel is verbouwd aan de uitrusting van de lokomotieven.

Om eens te zien hoe het totaal eruit gaat zien ben ik vervolgens begonnen aan de tender, maar daarover later meer.

mvg
Ivo

[Lokwerkstatt_DRG]

Hi Ivo,

Staat de schoorsteen niet een tikkie naar rechts te hangen op de laatste foto?
Zet een geo- driehoek op je werkblad, en kijk dan of het precies verticaal staat t.o.v. je werktafel ervan uit gaande dat die vlak is natuurlijk...
grt
Edwin

Ziet er goed uit verders, dit zien we te weinig helaas!

[Ivo tB]

Beste Edwin,

Aan de foto te beoordelen denk ik het ook. Ik zal het nog eens even nakijken, maar ik heb er al een mooi blokhaakje naast gehad en mijn eigen timmermansoog. Ik denk eerder dat het een vertekening van het perspectief op de foto is doordat het een macro opname is.

mvg
Ivo

[Floris Dilz]

hou er ook rekening mee dat de voorkant van de rookkast bij een 1300 hellend is (zelfde hoek als de cilinders)

[Ivo tB]

De rookkast is bij mij ook hellend, maar de cylinders niet. Volgens mij liggen die keurig evenwijdig met het spoor. Ik baseer me hierbij op de SS lok in het Spoorwegmuseum, waar de leibanen waartussen de zuigerstangen lopen keurig horizontaal lopen. Ook dit model heeft de cylinders horizontaal liggen. De aandrijfassen zitten ook keurig in deze lijn. Je kunt dit een beetje zien op de eerste foto in mijn laatste bijdrage over de ketel.

Ik hou het er voorlopig op dat het een gevolg is van de instelling van mijn camera. Ik kan me nog goed herinneren dat in reviews van zoomlenzen voor spiegelreflexcamera's altijd de discussie werd gevoerd over de tonvorming van het beeld. Omgekeerde tonvorming leidt tot een naar rechts neigende schoorsteen op deze foto. Maar ik zal een foto maken recht van voren en dan kunnen we zien hoe die staat. Ik zal het eerder genoemde blokhaakje ernaast zetten.

mvg,
Ivo

[Floris Dilz]

hm, dan haal ik wat dingen door elkaar, solly 
De loc in het spoorwegmuseum is niet helemaal betrouwbaar meer daar de Duitsers zo vriendelijk waren aan het eind van de oorlog het cilinderblok eraf te blazen, nu is het dus een plaatstalen bak met opgeschroefde cilinderdeksels zover ik weet. Om het goed te maken: de 2900'en hadden wel hellende cilinders 

[Ivo tB]

Floris,

Je zet me wel aan het denken en twijfelen. Opgeblazen cylinders enzo. Maar in elk geval moeten het centrum van de assen van de drijfwielen en de lengte as van de cylinders in elkaars verlengde liggen, anders draait het geheel niet mooi rond (vast ook een van de bronnen van onbalans en onrustig gedrag van stoomlokomotieven bij hogere snelheid, want de positie van een geveerde as is afhankelijk van het actuele gewicht van de lok). De 2900 heeft als goederenmachine kleinere wieldiameter van de drijfwielen en daarom is het inderdaad aannemelijk dat deze cylinders schuin liggen. Goed voorbeeld is ook de vergelijking van de NS 3900 met de NS 6300. Zelfde ketel, andere drijfwieldiameter en volgens mijn herinnering liggen de cylinders van de NS3900 horizontaal en die van de NS6300 onder een helling naar beneden.

Maar ik zal thuis nog eens goed kijken naar de 1300 en de documentatie, want misschien liepen ze wel schuin. Mijn belangrijkste referentie was de 1:1 uitvoering in het NSM.

mvg,
Ivo

[Floris Dilz]

De onbalans van een stoomloc komt ook vooral doordat de heen- en weergaande massa van de zuigerstang en drijfstang niet volledig uitgebalanceerd kan worden met een contragewicht aan het wiel. Ik heb hier geen tekeningen van een 1300 waar de hartlijn van de cilinders op staat, dus helemaal controleren kan ik het niet maar de loopas van de 1300 zit nog net ter hoogte van de achterkant van het cilinderblok, zodat het cilinderblok boven de loopas moet blijven. Ik heb wel tekeningen van de 1700 waarop te zien is dat de cilinders (horizontaal overigens) maar net boven de bovenkant van de loopassen liggen. Bij de 1300 zouden ze dus wel schuin gezet zijn.

[Ivo tB]

Die hoofdoorzaak van de onbalans ken ik natuurlijk ook. Maar het niet in lijn liggen helpt zeker niet. Aardig is ook dat de meeste NL lokomotieven binnenliggende cylinders hebben waardoor het moment tgv van de arbeidsslagen van de zuigers op het lokomotiefchassis in lengterichting kleiner is dan met buitenliggende cylinders.

Maar even terug naar je conclusie. Ze moeten schuin liggen, omdat de loopas van een 1300 een grotere diameter heeft dan de assen in de bogie van de 1700?

Ivo

[Floris Dilz]

nee, die diameter is hetzelfde, maar er moet een beetje ruimte over zijn natuurlijk, de loopas kan wat i9nveren en er zitten nog zaken als cilinderkranen en zo onder het cilinderblok... en een schuin front en rechte cilinders is gewoon raar.

[Ivo tB]

Beste Floris,

Een wat late reactie, maar afgelopen weekend allemaal verjaardagen.

De schuine cylinders van de 1300 laten me nog niet los. Ik heb nergens een tekening kunnen vinden, dus wat mij betreft kan schuin en recht allemaal nog. Maar misschien een aardige analyse:

* In de 1300 ligt de middellijn van de drijfwielen keurig midden in het chassis en van daaruit is een rechte lijn naar cylinders mogelijk en zouden de cylinders recht kunnen liggen. Dat kan inderdaad bij een 2900 helemaal niet, want daar ligt de middellijn van de drijfwielen duidelijk onder het chassis. Schuinliggende cylinders zijn daar een must, ook om andere redenen, zoals de voorste drijfas.

* Kijkend naar de afmetingen zou een en ander ook horizontaal moeten kunnen. Volgens Waldorp (7e gewijzigde druk) is de middellijn van de drijfwielen 2150mm, de middellijn van de cylinders 457mm (ik ga ervanuit dat dit ook de middellijn van de zuigers is, en van 1:87 teruggerekend is de middellijn van het loopwiel 1200mm. De ruimte bij horizontaal liggen van de cylinders wordt dan:

drijwielen/2 = 1075mm daaronder hebben dan de cylinders minimaal 457/2 = 229mm nodig en de as van de loopas ligt 600mm boven het spoor. Dan blijft er een ruimte over van 246mm voor de cylinderwand, de halve dikte van de loopas en de gewenste invering van de loopas. Dan hou ik bewust geen rekening met cylinderkranen, want die hoeven niet in de weg te liggen.

Kortom voor mij blijven beide opties mogelijk, daar komt bij de horizontale ligging van de leibanen in het NSM prototype (maar mogelijk afwijkend van het origineel) en de uitvoering van MK modelbouw, die ze ook horizontaal heeft liggen.

Dan de volgende uitdaging: de NS 1700.

Ik heb mijn Philotrain model niet opgezocht, maar alleen naar foto's gekeken en me proberen voor te stellen wat wel en niet kan.

Ten eerste is volgens Waldorp de ruimte kleiner, want de cylinders hebben inmiddels een middellijn van 502mm. Dat scheelt in bovenstaande som weer 2,5 cm de verkeerde kant op. Duidelijkheid over de diameter van de bogiewielen heb ik niet, maar ze zien er zeker niet kleiner uit dan die van de 1300. Eigenlijk is dus wel aannemelijk dat deze schuin lopen, maar ik heb geen tekening die dat bevestigt.
de bogie zelf hoeft nmm niet meer in de weg te liggen dan een losse loopas. Zeker niet als je naar de buitenkant van de bogie kijkt van de NS1700. Dan zou je constateren dat geprobeerd is een bogie te construeren met een zo laag mogelijke ophanging in het midden.

Maar het enige echte antwoord is denk ik te vinden in constructietekeningen. Iemand??

Overigens is op foto's van een bijzondere NS 1700, een compound uitvoering, zonder enige twijfel vast te stellen dat de cylinders hier schuin zijn ingebouwd. Ook niet vreemd, want een compound versie heeft cylinders met een veel grotere diameter.

mvg,

Ivo