De bouw van de Gemeente Tram Waelstede Deel 2

[Waelsteder]

Eh,.....  nee, integendeel 

Ik heb dit jaar bij de MSC Maas en Waal meegewerkt aan het minibaantje 'Koningswaal, augustus 1933' met de stoomtram in schaal Sm.
Hiermee hebben we afgelopen weekend op de 8e Modelspoor Expo in Leuven gestaan.

Volgens goed gebruik was het natuurlijk nog niet helemaal af..... 

We zijn met dit baantje beschikbaar voor beurzen en tentoonstellingen.   

Groeten, Rob.

http://www.mscmaasenwaal.nl/koningswaal.html

[Sven]

Even genoten van Koningswaal. 

[Tulpendaal]

 
Hoewel waarom horen wij nu pas iets van Koningswaal 
Een zeer mooie eenvoud.
Gr. Joke

[Sven]

Joke, in een heel ver verleden hebben wij wel wat gehoord over de 1:64 avonturen van Rob. Een project dat hij op een gegeven moment naar de club heeft overgedaan. Maar het is wel heel lang stil geweest.

[Marc tramt]

Volgens goed gebruik was het natuurlijk nog niet helemaal af..... 

Goede modeltramtraditie.     Ik heb er zelf jááren geleden, toen Trambaantje ook al in aanbouw was, al eens iets van gezien.
Maak dan nu maar een topic waarin de (af)bouw besproken wordt. Ziet er top uit!
En volgens mij heeft de geheimhouding te maken met de minibaantjeswedstrijd in Leuven, afgelopen weekend. Correct me if I am wrong.

Marc

[martijn v m]

Ja op de eerste trammelant in beneden leeuwen. Of een ander gehucht in de buurt van Nijmegen.



verstuurd vanaf mijn S6 EDGE

[Waelsteder]

De parmantige poetser.





Huhh…?
Wie de rails en de bovenleiding van een trambaan wil schoonhouden, die onder draad deels in asfalt, in gras en in smalle gasjes ligt en zich uitstrekt over zes modules, dient geduld, stalen zenuwen, een vast hand en een lichte neiging tot masochisme te hebben.
Het mag duidelijk zijn dat ik hier een probleem heb……

Nu blijft de infrastructuur thuis aardig schoon, maar tijdens optredens op beurzen en tentoonstellingen dwarrelt er zoveel stof rond, dat bij voorkeur neerslaat op de uitgestalde modelbanen en dat mijn jeugdige assistenten regelmatig tot wanhoop drijft, zodat er op een oplossing gebroed is.

Nu zijn er al heel veel uitvindingen gedaan om tegen een bescheiden, dan wel zeer onbescheiden prijs, in meer of mindere mate handmatig of mechanisch rails te kunnen poetsen, maar die zijn gericht op vrijliggende rails in ballastbed…...
Voor de Gemeente Tram Waelstede had hieruit natuurlijk een keuze gemaakt kunnen worden, maar (het is al eerder gezegd) omdat eigenwijsheid in Waelstede geen onbekend fenomeen is, is toch geprobeerd een eigen ontwerp voor een poetstram te maken.

In het pakket van eisen staat opgenomen:
1. De tram moet de rails stofvrij kunnen houden,
2. De tram moet de aanslag aan de onderzijde van de bovenleiding kunnen verwijderen,
3. De tram moet kunnen meerijden tussen de dienstwagens,
4. De tram moet qua model als werktram herkenbaar zijn,
5. De tram moet redelijk verantwoord passen binnen het historische Waelstede concept.


Hoe ziet een poetstram er uit?

Hiervoor is in de geschiedenis van de Gemeente Tram Waelstede gedoken, om te onderzoeken hoe de werkwagens er een halve eeuw geleden uitzagen:

In de jaren '50 wilde de Gemeente Tram Waelstede haar grote verscheidenheid aan werkwagens en - wagentjes vervangen door een universeel tramstel voor alle voorkomende klussen.
De opdracht ging naar de Waelsteder Machinefabriek, die op basis van bestaande, oude motor- en bijwagenonderstellen een driewagentram bouwde:
- motorwagen WW Pm 1, voorzien van twee grote rolluiken, kreeg een stofzuiger, een sproei- , beitel- en borstelinstallatie voor het schoonhouden van de rails en heeft een pekeltank; tevens kan er een sneeuwschuiver aan de voorzijde bevestigd worden.
- motorwagen WW Pm 2, ook met twee grote rolluiken, kreeg een railslijpinstallatie, apparaten om te kunnen lassen en alle benodigde materialen voor brandbestrijding.
- bijwagen WW Pa 3, met een rolluiken aan één van de balkons, kreeg de functie van ongevallenwagen en kreeg tevens een dieselmotor met generator, die de motoren van de Pm 1 en de Pm 2 van stroom kan voorzien om ook  zonder stroom via de bovenleiding te kunnen rijden. Ook kreeg deze wagen een hefplateau op het dak voor het werken aan de bovenleiding.
De tram reed altijd in de vaste samenstelling WW Pm 1 + WW Pa 3 + WW Pm 2.




Iedere gelijkenis met bestaande tramwagens uit Wenen, of op de Zuid-Hollandse eilanden berust op louter toeval, hoewel het gerucht gaat, dat de Waelsteder Machinefabriek de bouw van de WW Pa 3 indertijd heeft uitbesteed aan de Carrosseriefabriek Hoogeveen........



In model

In model is dit werkwagenstel, op basis van Weense souvenirmodellen van Stangl, tweemaal motorwagen Type M en eenmaal bijwagen Type m, onder het motto ‘geïnspireerd op’ nagebouwd.


Techniek en bouw

De samenstelling van de poetstram is in model ook Pm1 – Pa3 – Pm2 en moet op een vervuilde baan kunnen blijven rijden. De stroomafname is daarom gespreid over alle wagens:
- alle assen van de drie wagens zijn stroomvoerend ten behoeve van de massa,
- voor de voeding via de bovenleiding zorgen twee stroomafnemers; één op de Pm1 en één op de Pm2.

Meer informatie over de samenstelling en bouw van de poetstram hieronder bij de foto’s.

Allereerst zijn de prehistorische aandrijvingen van de motorwagens vervangen door voorradige M aandrijvingen van Halling. Deze aandrijvingen lopen als een zonnetje, maar hebben als nadeel dat de uitstulpingen voor de tandwielen in de afdekking aan de onderzijde én de schroeven voor de bevestiging hiervan zo laag zitten, dat ze in Waelstede over het asfalt schuren. Dit is een niet onbekend fenomeen voor Waelstede en het probleem kan alleen verholpen worden door een halve middag behoedzaam te vijlen, totdat de bodemvrijheid weer voldoende is. Wielen van 11 mm doorsnede monteren zou ook kunnen, maar die waren in Waelstede alleen voorradig met een te groot asgat......
Er is voor gekozen om de twee aandrijvingen in de voorste wagens te monteren; de middelste (bij)wagen heeft dus een aandrijving, terwijl de achteroplopende motorwagen motorloos is en een railpoetsinrichting heeft. De beide aandrijvingen zijn verzwaard met 30 gram aan gewichtjes uit de autobandenhandel, die bovenop de aandrijving geplakt zijn.





Voor de bouw van de rolluiken van de WW  Pm 1 en WW Pm 2 (identiek) zijn de raamstijlen tussen de vensters 1 en 2 en tussen 3 en 4 verwijderd, waarna het gat naar beneden toe is vergroot tot 1,5 mm van de onderzijde. Ook is dit deel van de zijwanden glad gemaakt. Hierna zijn de rolluiken gemaakt van Evergreen strips en plaatwerk met 0,030" V-groove. Het materiaal van de kappen en het styreen laten zich prima verlijmen met Faller Expert.





De bijwagen Pa 3 heeft alle raamstijlen verloren, maar de rest van de zijwand kon blijven zitten. Uit een styreen plaatje van 0,25 mm, dat de hele zijwand bedekt, zijn de zijraampjes gesneden. Deze zijn aan de achterzijde voorzien van strips als rooster; de resterende ruitjes kregen een eigen beglazing ter versteviging van het geheel. Omdat dit allemaal binnen de wanddikte van de wagen blijft, kan de oorspronkelijke beglazing, die in feite de kap op het onderstel draagt, blijven zitten. De kleine rolluiken zijn gewoon over de deuren aangebracht en vastgezet met styreen strips. De poetspantograaf kreeg een eigen opbouw en is boven de voorste as geplaatst. Mocht het poetsgum ergens achter blijven haken, dan voorkomt het gewicht van de wagen (motor + 30 gram) dat de wagen omhooggetrokken wordt.





Voor het poetssleepstuk zijn veel oplossingen bedacht, er zijn er enkele zelfs aangemaakt, maar het meest simpele bleek toch het vastlijmen van een streepje railgum op het sleepstuk van de pantograaf te zijn. Nu weigert secondelijm om het poreuze gum te verlijmen, maar de snijrand aan de kopse kant van een nieuw ROCO gum bleek glad genoeg. Na het vastlijmen is met een mesje voorzichtig de bovenrand van de voorkant van het gum (in de rijrichting) wat afgerond. Na een aantal proefritten is het gum zodanig in een wigvorm gesneden, dat het voorste deel van het sleepstuk het eerst de bovenleiding raakt en de rijdraad kan volgen. Vervolgens poetst het gum aan de achterzijde van het sleepstuk de rijdraad.  De pantograaf blijft nu nergens meer hangen.





Voor het maken van de railpoetser is gebruik gemaakt van één van de oude M aandrijvingen, waaruit de elektromotor en het raam met de contactstrips zijn verwijderd. In de afdekplaat aan de onderzijde werden twee messing pijpjes bevestigd en in de bovenzijde van het motorblok werden twee overeenkomstige gaten geboord. Vervolgens is er van styreen een platformpje gemaakt, waarop aan de bovenzijde twee gewichtjes van 5 gram uit de autobandenhandel werden gelijmd. Van een railgum werden twee schijfjes van ca 1,5 mm op maat gesneden en aan de zijkant van het platformpje bevestigd. Door middel van twee (ruime) gaten kan het platformpje langs de twee messing geleidestangen op en neer bewegen.





Wanneer het oude motorloze motorblok weer in elkaar gezet is, hangen de railgums als twee railremmen tussen de assen en kunnen verticaal vrij bewegen. Na enkele proefritten is één van de twee gewichtjes van 5 gram verwijderd. In het begin bleven de 'poetsrailremmen' hangen in de bogen van de schaduwstations. De 'railremmen' tussen de assen schoten naast de kop van de rails, waarna de wagen zichzelf bij het bereiken van de rechte sporen klem reed.
De geschiedenis herhaalt zich hier, want dit euvel overkwam in het echt ook de eerste trams met railremmen en een grote radstand......
De poetsblokken zijn langer gemaakt tot vlak bij de wielen, maar in het midden uitgehold, zodat hier de rails niet meer geraakt wordt. Ook zijn de ‘poetsrailremmen’ aan de onderzijde smaller gemaakt, waardoor alleen nog de railkop gepoetst wordt en niet meer het aangrenzende asfalt.


De ervaringen met de poetseigenschappen van deze poetstram zijn zeer bevredigend:
- De rijdraad wordt effectief gepoetst en het is verbazingwekkend wat er allemaal van de onderzijde van de draad wordt weggepoetst.
- De rails wordt ook goed gepoetst.
Aan de zwarte vegen op het gum is te zien, dat er echt gepoetst wordt.....





Epiloog:
De poetstram doet zijn werk goed. De trekkracht van de beide aandrijvingen is voldoende voor een ongestoord bedrijf en de poetstram draait probleemloos haar rondjes onder Koploper temidden van de andere diensttrams.
Tijdens tentoonstellingen heeft de Poetstram in Koploper een vaste route, die ieder half uur gestart wordt en waarbij alle sporen minstens eenmaal gepoetst worden.


Groeten, Rob.

[martijn v m]

Ben zeer benieuwd.
Al is de kreet. Thuis rijd het voortreffelijk geen onbekende 

En de GVB SL 4/H54 en H55 zijn niet voor niets van draaistellen voorzien inplaats van zijn 2 asser truck met lange radstand.

Groeten Martijn.

Jeugdige assistent. 

[Chris Westerduin]

Schitterend verhaal en mooie uitvoering! Hopelijk deze werktram 'n keer in het echt te zien! 

[Waelsteder]

Chris, dank je voor de lof!

Ik ben eerst nog een paar keer op pad met 'Koningswaal augustus 1933'.
Waelstede gaat weer vanaf 2018 on tour, te beginnen op 3 - 4 maart 2018 tijdens de modelspoor tentoonstelling van de MSC de Veluwezoom in Herwen.

Groeten, Rob.

[skiptram]

Het voordeel van zo'n poetstram is dat Martijn en ik niet meer als hulptroepen nodig zijn.
Vanmiddag was Martijn hier maar we konden op de foto niet de ATF tank met sproeiers ontdekken.
Gr. van Paul

[martijn v m]

 

[Waelsteder]

.........





 


Groeten, Rob.

[skiptram]

Ik begrijp hieruit dat je ook het kartonnen doosje met BIO sap o.i.d. hebt afgezworen en gewoon weer op de wijn bent overgegaan.
Gr.pp

[Marco EB]

ATF hoort bij het chemisch afval, foei

Maar bij mij werkt het prima, blijf er toch maar mee rijden.