BNLS Baanbreker - Zelfbouw: Een Garratt locomotief in H0m

[Fedor]

@ruud - ik bedoel dat ze helemaal geen maten tonen. Het gekke met OO is dat ze wel 16.5 als spoorwijdte gebruiken - dus dat is niet helemaal accuraat ten opzichte van de werklijkheid.

Ik heb wel een set wielen op het oog dat volgens mijn schattingen aan die afmeting voldoet: Product Code X9344

Wellicht kan iemand bevestigen wat de exacte afmetingen zijn van deze wielen? Heeft iemand wellicht thuis Hornby spul waar hij het een en ander van kan opmeten?

[Gert Arkema]

Ik heb het plan een Garratt te bouwen nog niet laten varen, afgelopen maanden een verbouwing gehad bovendien komt het in de zomermaanden sowieso niet zo van de modelbouw.

Gelukkig  !

Ik heb tot nu toe een paar dingen geleerd:
- TT materiaal is te weinig voorhanden om op basis daarvan H0m locomotieven te bouwen.
- Ook in andere schalen is het lastig een chassis te vinden dat voldoende lijkt op dat van de Garratt die ik wil bouwen.
- Een chassis bouwen is lastig, zelf gaten boren is vragen om afwijkingen.

Met het eerste ben ik het niet met je eens, kijk maar eens op ebay.de . Zat TT-locs in diverse staat van ontbinding.
Bijvoorbeeld hier. Volgens mij heb je daar al een en ander bruikbaars te pakken. Op dit plaatje kun je ook goed zien hoe de aandrijflijn is; de motor hangt er eigenlijk los achter. Perfect voor ons omkatters, toch?

Met het derde punt ben ik het weer wel eens...

[Fedor]

ik haat ebay - je hebt er veel te weinig grip op het hele biedingsproces om een redelijke kans te maken. Bovendien liggen de prijzen op ebay erg hoog. Ik heb het geprobeerd en het is me niet gelukt goed spul te kopen.

Het probleem is ook nog dat je op ebay - en marktplaats - nooit weet hoe iets er aan toe is en je moet ook wel heel erg veel verstand hebben van de producten wil je een beetje de juiste advertenties er uit te pikken.

[Gert Arkema]

Nou, die deels gesloopte TT rommel is niet echt populair hoor. En als het er niet al te appetijtelijk uitziet betaal je soms meer aan verzendkosten dan aan aanschafprijs. Het is wel handig om een en ander alvast in je rommelbak te hebben liggen. Overigens vind ik Berliner TT bahnen er heel wat fijner en subtieler uitzien dan Zeuke en zijn die nog beter de verbouwen ook.

[Ivo tB]

Iik ga het chassis etsen - met een CAD-toepassing kan ik redelijk nauwkeurig een ontwerp maken. Er zijn bedrijven die etst-diensten aanbieden zodat ik hier niet zelf met chemicaliën aan de slag hoef.

Voor de wielen en drijfstangen kijk ik naar reserveonderdelen van modelspoormerken.

Beste Fedor: mooie plannen. Ik raad je aan om het boek Locomotive kit Chassis Construction in 4mm van Iain Rice aan te schaffen (bijv bij GMenS) en te lezen, voordat je je waagt aan een chassis tekenen en laten etsen. De combinatie van een eigen geëtst chassis en koppelstangen van een modelspoormerk is op zoek gaan naar problemen. Als je zelf gaat etsen dan zul je ontdekken dat voor een goed lopend chassis de frameplaten en de koppelstangen uit een en dezelfde etsplaat moeten komen.

Ik denk dat je in het boek allerlei ideeën opdoet en je je nog veel meer details gaat realiseren, die je helpen om een mooie goed rijdende Garrett te maken.

Ik ben benieuwd naar je plannen en vervolg in dit draadje.

mvg,
Ivo

[St00mboy]

@ Fedor
Hornby X9344 is een set wielen van de LBSC Terrier.
Ik heb een of twee Terriers, waarschijnlijk met X8241 wielen.
X8241 en X8241RD zou hetzelfde moeten zijn, omdat ze er bij mijn weten nooit iets aan veranderd hebben.
Wat wil je precies weten van die wielen?

Leen.

[Fedor]

@Leen,

Geweldig ... wil je voor me opmeten wat de diameter van de wielschijf is? Dat is - mocht daar onduidelijkheid over zijn - de schijf zonder de flens (het opstaande randje aan de binnenkant).


@Ivo: dat boek ga ik zeker kopen - ik zie dat de prijzen nogal verschillen, bij Amazon is het rond de €50 en andere winkels bieden het aan voor rond de €20 - ik vraag even bij GMenS na wat zij ervoor vragen.

[St00mboy]

Ik kan niet helemaal achteraan tegen de flens meten vanwege het brake gear wat in de weg zit, maar vooraan op het wiel waar ik nog kan meten is de diameter 15,9 mm. Het loopvlak loopt iets schuin, dus dan zou het 16 of hooguit 16,1 mm zijn.
Ik tel 12 spaken en het is de R2063 van Hornby.

Leen.

[Fedor]

@Leen - bedankt voor het meten. Rond de 16mm vind ik al redelijk in de buurt komen.

[Fedor]

@Ivo: Gisteren kreeg ik het boek binnen, heb meteen ook de catalogus van GMenS besteld. Twee keer een prima tip.

Nu al mogelijke oplossing voor een aantal vraagtekens die ik nog had, nieuwe problemen ontdekt en alvast voorkomen en inspiratie opgedaan.

Maar ook het assortiment van GMenS spreekt me erg aan, ik heb nu een goed inzicht in de beschikbaarheid van diverse wielen en zoals ik het nu zie is H0m op basis van zelfbouw helemaal niet uitgesloten - wat het leven op tal van terreinen makkelijke maakt dan in het toch obscure schaal Sn42.

Ik ben alleen bang dat het maken van een chassis een trial-and-error verhaal gaat worden dat niet helemaal met goed nadenken en papiermodelen kan worden doorlopen dus dat een paar maal opnieuw etsen wel nodig zal zijn. Ik vraag me af of iemand weet waar je het voordeligst je ontwerpen kan laten etsen.

[Peter Korsten]

...en zoals ik het nu zie is H0m op basis van zelfbouw helemaal niet uitgesloten...

- Peter

[Fedor]

...lekker een paar dagen vrij rond kerst, tijd genoeg aan de gang te gaan met mijn Garratt. Ik heb afgelopen tijd het nodige onderzoek gedaan en ben op basis daarvan op de volgende uitgangspunten gekomen:

- de Garratt waar ik mijn locomotief op baseer is de Class 59 van de EAR (Kenia) aka de Mountain Class. Er zijn er volgens Wikipedia nog twee bewaard. Dit is een 4-8-2 + 2-8-4 machine.
- Romford/Markits levert H0m assen voor de drijverwielen en TT-wielparen voor de loopwielen en wagons. H0m is wat mij betreft een haalbare schaal en omdat ik later een modulaire baan wil maken waar een beetje flinke trein door de Garratt kan worden getrokken is H0(1:87) een handiger schaal dan dan S(1:64)
- Het chassis ga ik zelf ontwerpen. Het boek van Iain Rice 'Locomotive kit Chassis Construction' geeft veel informatie over de verschillende onderdelen van het chassis.

Er zijn geen bouwtekeningen van de Class 59 beschikbaar met voldoende detail om alle maten van af te lezen. Ik reconstrueer daarom de maten die ik nodig heb voor het te ontwerpen chassis beetje bij beetje aan de hand van Wikipedia, foto's en rekenwerk.

Het uitdenken van het aandrijfmechanisme, van het Walschaerts-type, is daarbij de belangrijkste uitdaging. Dit mechanisme is vrij complex en moet in drie dimensies kloppen maar er zijn ook wat meevallertjes. Allereerst heb ik de overbekende BR24 (Het Steppenpaard) van Marklin op mijn bureau staan - mijn eerste zelfgekochte locomotief, alweer dertig jaar oud. Die heeft ook een Walschaertsdrijfwerk en biedt me de gelegenheid de bewegingen goed te bestuderen. Ten tweede zijn er enkele plaatsen waar kleine afwijkingen in het drijfwerk kunnen worden opgevangen zonder dat het mechanisme vastloopt of het er raar uit gaat zien - we hebben het overigens over afwijkingen die niet meer dan een halve millimeter mogen bedragen. Het derde meevallertje is dat het meest complexe deel van het mechanisme - waarmee de rijrichting wordt bepaald - bij de Class 59 aan het oog onttrokken is. Daar kom ik mooi mee weg.



Ik hou een ontwerplogaantekeningen-document bij in Google-docs waarin ik ook schematische tekeningen maak:







Voor het tekenwerk gebruik ik Inkscape, een niet al te ingewikkeld lijn-tekenprogramma. Er zijn nog wat dingen die te wensen overlaten maar het werkt toch lekker en het draait zowel op mijn ubuntu-desktop als mijn Windows-laptop. Ik moet wel nog rekening houden met de richtlijnen van PPD Ltd voor het tekenwerk: er is een minimum lijndikte en bovendien is zwart wat niet geetst moet worden en wit wat wel geetst moet worden - blauw en rood worden half geetst aan de achter- en voorzijde. Dan krijg je dus ongeveer dit:




Het mooie van het ontwerpen van een geetst chassis is dat ik het straks meerdere malen kan maken, als het project slaagt dan ben ik van plan zeker nog een tweede Garratt te maken. Mocht het project trouwens mislukken dan heb ik in ieder geval tot nu toe geweldig veel plezier gehad aan het puzzelen...

Ik ga maar eens even aan de kerstbrunch, de kids worden ongeduldig...

[Peter Korsten]

Dat ziet er erg veelbelovend uit! We wachten met spanning op de volgende update.

- Peter

[tijgernootje]

Ik sluit me graag aan bij het voorgaande comment 

[Fedor]

Ik heb inmiddels diverse onderdelen besteld: de wielen, wiellagers, tandwielsets, miniscule klinknageltjes, motortjes, afstandhouders en de nodige schroefjes. Vrij prijzig allemaal: ik ben ergens tegen de €180 kwijt voor de hele rimram - en daar komen de etswerken straks nog bij. Al met al is het zelf bouwen van een locomotief dus helemaal niet goedkoper.

Vooral de wielen zijn peperduur, alleen daarvoor ben ik al €125 kwijt. Er zijn helaas maar een paar wielen-fabrikanten. Gek genoeg allemaal britse bedrijven. Misschien dat er toeleveranciers van Marklin en de andere bekende merken ook losse wielen zouden kunnen verkopen maar ik kon in ieder geval niet vinden of ze dat nu al doen.

De onderdelen zijn - op de wielen na - allemaal binnen en ik ben nu met de onderdelen en het uitgeprinte chassis-ontwerp de maten aan het controleren. De eerste bevinding: het gaat wel een priegelwerkje worden. Ik heb meteen maar even een 3D-mockup gemaakt om een goed overzicht te krijgen of alles wat ik op het scherm bedacht heb ook echt gaat passen:



Als eerste ben ik aan het onderzoeken welk motortje ik ga plaatsen. Ik had bij Conrad een motortje gekocht (hierover op de voorgrond) dat echt niet groot is maar de ruimte in een H0m-chassis is beperkt dus dat gaat niet passen. Het is sowieso lastig: ik wil de aandrijving voor het gemak direct op de wielen hebben. Maar er is geen enkel motortje slank genoeg om in de 7,5mm ruimte tussen de twee chassis-platen te passen. Dus heb ik een uitsparring net achter het eerste wiel gemaakt waar de motor met ophanging en al in kan. Maar dan nog was het conrad-motortje te groot. Daarom heb ik toch maar gekozen voor een kleiner motortje uit een TT-locje. Dat past nu in het eerste gezicht prima direct op de as.

Ik heb overigens de aandrijving op het voorste wiel gepland omdat de andere wielen vering krijgen. Ik heb een eigen veringsysteem bedacht - want hornblocks met vering kosten al snel €15 voor één chassis dus voor een Garratt ben ik zo weer €30 verder. Ik sla wel meteen een advies uit het boek van Iain Rice in de wind: de koppelstangen krijgen geen geleding, dat vind ik lelijk en het klopt niet met de werkelijkheid. Ik kies voor de oplossing die Rice afraadt: een kleine speling op de krukpinnen. Als het niet werkt kan ik altijd nog kiezen om voor deze versie af te zien van compensatie.



Ik wilde eigenlijk ook het hele drijfwerk controleren met de papierenuitdraai maar gezien het geringe formaat van de stangetjes versus mijn enorme schaar lijkt me succes op die manier niet gewaarborgd. Ik ga daarom op het scherm een testtekening maken waarbij ik de onderdelen onderling in verschillende fases van de rotatie plaats - de printjes gebruik ik wel om alles nog even goed na te meten en als een realitycheck.