BNLS-Werkspoor - H0 'Ovale Ramen' - Rijtuig AB 7216 SGB

[Hans van de Burgt]

Rijtuig ontwerp m.b.v. Autodesk 123D

Elders op het forum is in deze draad is een introductie beschreven van het Autodesk 123D.
Het lijkt me leuk en uitdagend dit nieuwe en gratis ontwerpprogramma uit te proberen voor het maken van mijn eerste rijtuig in H0.
Met de nadruk op maken. Het gaat immers niet om het mooie plaatje, maar om dat mooie rijtuig dat ik kan vastpakken en dat ik kan laten zien.

De keuze is daarbij gevallen op de 'Ovale-Ramen' rijtuigen NS serie 7200, AB en C-rijtuigen en wel Rijtuig AB 7216 van De Stoomtrein Goes - Borsele (SGB).
De geleerden zijn er overigens niet uit of het ‘ovale’ of  ‘ovalen’ rijtuig is. Ik houd het op het laatste.

Voor we aan het ontwerpen toekomen, gaan we eerst eens wat informative verzamelen over dit boeiende rijtuig.

1. Geschiedenis

De Ovale ramers ontstonden in de periode van 1928 tot 1931 en werden in opdracht gebouwd van de NS.
Deze wilde indertijd nieuwe rijtuigen hebben voor haar internationale treindienst.
De rijtuigen warden gebouwd door Beijens en Werkspoor (en later ook door Westwaggon)
In totaal werden er 21 stuks 1e/2e klasse (AB) en 6 stuks 3e klasse (C) rijtuigen gebouwd.

De rijtuigen zijn operationeel geweest in van 1928 tot 1961 in de internationale D-treintrajecten zoals:
-   Amsterdam-Geldermalsen-Nijmegen-Keulen-Basel-Milaan/Rome;
-   Amsterdam-Parijs en Amsterdam-Berlijn;
-   Amsterdam - Scandinavië.

Daarnaast waren de rijtuigen ook regelmatig te zien in de binnenlandse sneltreindienst en boottreinen (Londen).
Het jaar 1968 sloeg het noodlot echter toe en werden deze bijzonder fraaie rijtuigen uit dienst genomen en gesloopt.
Slechts één rijtuig heeft de dans kunnen ontspringen.
Na een lange reeks van omzwervingen heeft het onderdak gevonden bij De Stoomtrein Goes - Borsele (SGB) .
Dit rijtuig - in 1931 gebouwd door Westwaggon uit Koln-Deutz. - werd door de SGB in eigen beheer geheel gereviseerd.
Het werd in juni 2008 onder het toeziend oog van de toenmalige minister-president Jan Peter Balkenende weer in dienst genomen.
Onder haar oorspronkelijke nummer AB 7216.


^{©2008 – Stoomgroep Goes-Borsele – Gereviseerde AB 7216 ‘Ovale Ramen’}

Meer informatie over dit rijtuig van de SGB is te vinden op:
http://www.destoomtrein.nl/cms/index.php?show=PO0002LI&nmmd_obj=1679&nmmd_action=data

2. Maatvoering

Zie hiervoor de website van Martijn Haman: http://www.martijnhaman.nl/ovalenramen.htm

Naast heel veel informatie over de inzet en variaties in kleurstelling van het prototype, bevat de website van Martijn drie kleine tekeningen *).
-   http://www.martijnhaman.nl/afbeeldingen/tekening_ovalenramenrijtuig_ab_tn.jpg
-   http://www.martijnhaman.nl/afbeeldingen/tekening_ovalenramenrijtuig_ab_tn2.jpg
-   http://www.martijnhaman.nl/afbeeldingen/tekening_ovalenramenrijtuig_c_tn2.jpg

^{*) In verband met (intellectuele) eigendomsrechten van derden, laat ik hier de tekeningen niet rechtstreeks zien.}

Hoewel bovenstaande tekeningen tamelijk klein zijn en daardoor onduidelijk, kunnen er toch enkele belangrijkste maten uit worden afgeleid.

Een andere bron interessante bron is de website van de HCC TrainSim IG
Op deze website voor de virtuele modelspoorwegbouw is een fraaie tekening te vinden van het prototype:


^{©Henk van Willigenburg – ‘Ovale Ramen’ rijtuig AB 7216 SGB}

Het ontwerp is van Henk van Willigenburg, een lid van de HCC TrainSim IG. Deze groep heeft een leuke en ruim opgezette website: http://www.hcc-trainsimgg.nl/site/

Het bestand van het ‘Ovale Ramen’-rijtuig kan gedownload worden via:
http://www.hcc-trainsimig.nl/site/index.php?option=com_docman&task=doc_download&gid=57&Itemid=107

Op de website van Martijn Haman is te lezen dat het Prototype op heel veel manieren kan worden ingezet.
Voor het 3D ontwerp maakt dat natuurlijk niet uit. De maten zijn immers steeds gelijk, en de kleurstelling wordt later aangebracht.

Wordt vervolgd…

Grzz,

Hans

[Beached]

Ik bn benieuwd. De ovalenramers vindt ik ook mooie rijtuigen

[roadster36]

idd mooi rijtuig al zou het zo maar kunnen zijn dat deze over 1 a 2 jaar gewoon te koop is.
Maak je hem alleen voor je zelf of kunnen liefhebbers ook een plotje bij je bestellen
Gr Jan

[Hans van de Burgt]

@Jan,

Naar goed gebruik, zal het rijtuig beschikbaar komen via Shapeways.
Ik ga overigens tekenen in 1:1

Het verschalen van een ontwerptekening is nl. niet moeilijk.
In principe zal eea dus zowel in H0 als in N beschikbaar zijn.
Bij de N wagen moet de uiteindelijke wanddikte dan wel worden aangepast.
Maar ook dat is niet zo moeilijk.

Oh, ik vergeet nog iets... 123D kan ook ontweroen maken voor 2D.

Dat betekent in principe dat de wanden ook te snijden zijn met een lasercutter.
Via Geton (ik kom daar nog op terug) kan dan gesneden worden uit karton, hout, acrylaat (1 mm.) en zelfs uit metaalplaat van 0,3 mm.

Grzz,

Hans

[Ivo tB]

Hans,

Is het ''oppervlak' probleem inmiddels bij Shapeways opgelost. Ik bedoel dat vlakken die vlak moeten zijn altijd nog worden nageschuurd om voldoende vlak te worden. Althans dat is de stand van zaken voor zover ik die ken. En juist bij dit rijtuig zal dat lastig worden als dat nodig is. Immers zit dit rijtuig vol met klinknagelstrips en klinknagelrijen zowel op alle wanden als op het dak. Dus schuren kun je dan wel vergeten. Misschien is dan een beter rijtuig voor 3D printen een uit de serie AB 7521, door mij altijd eerbiedloos genoemd het ovale ramen rijtuig zonder ovale ramen. Dit rijtuig is gelast en heeft dus veel minder problemen om na te schuren.

Het is maar een idee.

mvg,
Ivo

[Hans van de Burgt]

@Ivo,

Wat ik van de collega 3D ontwerpers heb begrepen, zijn de oppervlakte-problemen met het nieuwe materiaal FUD opgelost. Wel lijkt Shapeways zich een beetje verkeken te hebben op het succes. Er schijnen wat leveringsproblemen te zijn.

Jouw suggestie van die AB 7521 neem ik mee.
Dat is voor 3D namelijk een kwrstie van een simpele variatie aanbrengen.
Dus ontwerpen we meteen 2 rijtuigen.
De maten zijn, neem ik aan hetzelfde.
Heb je een tekening van die AB 7621?

Per PB is een bericht binnen gekomen van een gebruiker die ooit plannen had voor een 'Ovale Ramer' in schaal 0. Dat kan natuurlijk ook meegenomen worden.

Bedankt trouwens voor de extra toegestuurde informatie. Met name voor de tamelijk gedetailleerde bouwtekeningen.

Grzz,

Hans

[ATB]

idd mooi rijtuig al zou het zo maar kunnen zijn dat deze over 1 a 2 jaar gewoon te koop is.
Maak je hem alleen voor je zelf of kunnen liefhebbers ook een plotje bij je bestellen
Gr Jan

Ik denk dat dit een vermoeden is dat een grote mate van waarschijnlijkheid heeft. Waarom niet een rijtuig genomen met een minder grote kans van realisering? 6 Deurs stalen D?

[roadster36]

Ach mooie rijtuigen te over die nog nergens in de planning staan , dus waarom een ovalenramer.

Gr Jan

[Hans van de Burgt]

@ATB,

Ik gebruik dit project om Autodesk 123D te leren kennen.

Zoals hierboven al is aangegeven, blijkt het te gaan om twee type rijtuigen. Staan die allebei op de rol?

Als ik moet afgaan op wat mogelijk in de toekomst nog ooit door de fabrikanten ontwikkeld gaat worden, heeft het ontwerpen en fabriceren in 3D geen zin.

Het hele idee van 3D/RM is te vergelijken met modelbouwen.
Ofwel, de kick van het zelf maken, boven het kant en klaar kopen.

Het voordeel van 3D/RM is bovendien dat je in principe geen, of veel minder concessies hoeft te doen. In principe kan immers alles, mits jij je houdt aan de minimale wanddiktes voor 3D printen. T.w. 1 mm. voor H0 en 0,85 mm. voor N, bij gebruik van FUD.

Laat ik het duidelijk maken met een voorbeeld. Ivo had het over de rijen klinknagels...

Om dit fabrieksmatig te realiseren is een gietmatrijs nodig, een uiterst complex en duur machineonderdeel. Om de klinknagels mooi te kunnen gieten, vraagt dat om precisiewerk met minimale toleranties.
Alleen verantwoord met relatief grote productie aantallen.

De praktijk is dat - om eea betaalbaar te houden - de productie uitbesteed wordt naar 'lage-lonen-landen', vaak naar China. Waarna de producten per schip of vliegtuig de lange weg terug moeten vinden naar jouw modelspoorwinkel.

Dit geldt niet alleen voor onze treintjes, maar voor verschrikkelijk veel spullen die we vandaag de dag kopen.

Terug naar de klinknagels van Ivo.
In Autodesk 123D hoef ik die niet te tekenen. Dat heeft iemand al voor me gedaan. Ik haal zo'n getekend onderdeel (part) op uit een 'Parts Library' en plaats het in mijn ontwerptekening op de plek waar ik het wil hebben.
Met een simpel commando kan ik dit onderdeel dan volautomatisch vermenigvuldigen langs de hele wand, op een door mij gekozen afstand.
En het mooie is, wijzig ik de eerste klinknagel van formaat, dan veranderen alle klinknagels in een keer mee.

De keuze voor een AB 7216 (met) en een AB 7521 (zonder klinknagels) wordt dan wel heel makkelijk.

3D/RM is een radicaal concept. Natuurlijk, de fabrikanten kunnen deze technieken ook gebruiken. Maar waarom wachten op een ander, als je het zelf (ook) kunt.

En... het wordt bij mij om de hoek geprint ipv in China.

En dat is nu precies de bedoeling van een systeem als Autodesk 123D.

Grzz,

Hans

[janw]

Een AB 7521 zou inderdaad een prachtig plan zijn!  (een ovalen ramer ook, daar niet van)

Een tweedelig artikel over die rijtuigen stond in Spoorwegjournaal 138 en 140, januari en april 2004.
Een tekening in het Handboek voor Spoorwegtechniek deel 3 p. 327.
Verder natuurlijk in NJ van Wijck Jurriaanse, Stalen Rijtuigen der NS.

[Hans van de Burgt]

@Jan,

Bedankt voor de toegezonden tekeningen van de AB 7521.

De verschillen zijn iets groter dan Ivo deed voorkomen, maar niet onoverkomelijk.

Beide rijtuigen zijn zowel in lengte en breedte symmetrisch.

Een eigenschap die we kunnen uitnutten bij het ontwerpen. Immers de deurpartij komt vier keer voor.
Je hoeft deze in Autodesk 123D echter maar 1 keer te tekenen.

De versmalling bij het balkon is bij de 'Ovalen Ramer' schuin, maar bij de AB 7521 haaks aangezet. Deze kleine wijziging hoef je echter maar een keer aan te brengen, en deze wordt met speciale commando's automatisch toegepast op alle vier deurpartijen.

De impact van deze eigenschap is buitengewoon belangrijk. Immers alle rijtuigen en goederenwagens hebben standaard maten. Het opent dus heel veel perspectieven voor meer prototypes.

Grzz,

Hans

[dws]

Hallo Hans,

Per PB is een bericht binnen gekomen van een gebruiker die ooit plannen had voor een 'Ovale Ramer' in schaal 0. Dat kan natuurlijk ook meegenomen worden.

Als je toch naar andere schalen aan het kijken bent, dan zou ik het erg fijn vinden als TT daar in wordt meegenomen.

Groetjes,

David

[Hans van de Burgt]

@David,

Dat kan inderdaad, daar had ik nog niet aan gedacht.

Wel moet er rekening worden gehouden met een minimale wanddikte van 0,85 mm. Bij TT zal dat nog gaan, maar voor Z wordt het wat lastiger.

Grzz,

Hans

[dws]

Hans,

@David,

Dat kan inderdaad, daar had ik nog niet aan gedacht.

Wel moet er rekening worden gehouden met een minimale wanddikte van 0,85 mm. Bij TT zal dat nog gaan, maar voor Z wordt het wat lastiger.

Grzz,

Hans

Ik heb de wanddikte van een standaard Tillig-rijtuig (Avmz 111) gemeten en die is 0,85 mm.  Dus, de minimale wanddikte van FUD is niet verkeerd voor de schaal TT.

Groetjes,

David

[Mitchell]

Z zou je eventueel wel 0,7mm doen, maar dan zou ik wel aan de onderkant een support maken zodat het model niet naar binnen klapt