Roco SJ Rc6 1396 - H0

[Materieeltest]

Roco SJ Rc6 1396 - H0
Door: Geoffrey Harteveld

Het voorbeeld



Geschiedenis

De geschiedenis van de Rc6 gaat ver terug. Reeds eind jaren ’60 experimenteerde SJ met innovaties op het gebied van elektrische tractie. Deze innovaties dienden te worden toegepast in de ontwikkeling van een nieuwe universele elektrische locomotief die verschillende oude Zweedse types, waarvan de meeste nog met stangenaandrijving, zou moeten vervangen.

In samenwerking met de Zweedse fabrikant ASEA bouwde men een exemplaar uit de kleine serie Rb om met thyristortechniek. De goede resultaten die werden behaald met deze omgebouwde machine leidden tot een seriebestelling door SJ: Vanaf 1967 werden 20 machines in de serie Rc uitgeleverd, waarna een tweede serie Rc2 van 100 stuks volgde vanaf 1969. De serie Rc bleek een ware alleskunner en werd ingezet voor zowel Intercitytreinen als goederentreinen. Uiteindelijk werden tot en met 1986 zes deelseries Rc1 tot en met Rc6 uitgeleverd door de Zweedse industrie, waarbij elke deelserie zich kenmerkte door nieuwe verbeteringen en aanpassingen voor inzet in reizigers- of goederendienst, zoals gewijzigde overbrengingen voor trekkracht of snelheid.

De serie Rc bleek ook een groot exportsucces. In 1971 werden 10 machines geleverd aan de Oostenrijkse spoorwegen als serie 1043. Hiermee werd de nieuwe thyristortechniek beproefd die ÖBB later zou toepassen in het ontwerp voor de serie 1044. Eind jaren ’70 werd de Noorse serie El 16 geleverd die gebaseerd was op het ontwerp van de Rc. Op een andere kopvorm na was de El 16 technisch gelijk aan de Rc. Verder werden licentierechten verkocht aan Koncar in het voormalig Joegoslavië, waardoor van de serie Rb/Rc afgeleide locomotieven werden geleverd aan Roemenië en Joegoslavië. Ook in Turkije zijn door Koncar gebouwde machines in dienst.

Het meest opmerkelijke exportsucces bleek echter te vinden in de Verenigde Staten. In de jaren ’70 zocht het nieuw gevormde Amtrak een opvolger voor de vele oude types electrische locomotieven, waarvan de meeste nog voor 1940 waren gebouwd. Naast de ouderdom ging het om een veelheid aan types, afkomstig uit de verschillende maatschappijen waaruit Amtrak was gevormd. Standaardisatie was dus gewenst, en deze vond men in de aan Amerikaanse omstandigheden aangepaste Rc4-loc die Amtrak leende van SJ. Vanaf 1977 bouwde EMD in licentie 65 exemplaren als serie AEM-7. In 1990 leverde ASEA zelf nog eens 33 exemplaren als ALP-44 voor New Jersey Transit.

In Zweden rijden anno 2009 praktisch alle machines van de series Rc1 t/m Rc6 nog rond. Wel zijn diverse locomotieven verdeeld over de materieelparken van nieuwe vervoerders die als gevolg van privatisering verschenen. Zo vinden we niet alleen Rc’s terug bij SJ, maar ook bij Green Cargo, Tågab, Tågkompaniet en Connex/Veolia. In 2001 kochten Banverket en Tågab de 9 overgebleven machines uit de Oostenrijkse reeks 1043 voor inzet op het Zweedse net.



Het model

Al vanaf 1977 is de Zweedse serie Rc terug te vinden in de catalogus van Roco. In dat jaar werd een model geïntroduceerd in de bekende oranje kleur. In de jaren ’80 volgden varianten ui de deelseries Rc5 en Rc6. Vanaf 1990 volgde een model in de nieuwe huisstijl van SJ met blauw en rood. Diverse nummervarianten volgden de jaren erop. Vanaf 2003 verscheen een variant met opschriften van Tågkompaniet.

Roco bracht in 2008 een model uit van Rc6 loc 1396 in de nieuwe zwarte huisstijl van SJ Intercity. De zwarte locs worden in principe alleen ingezet voor het intercityverkeer dat bestaat naast het netwerk van X2000 hogesnelheidstreinen. Roco’s keuze voor nummer 1396 is niet toevallig. Veel locs zijn voorzien van twee verschillende stroomafnemers, namelijk eenbenig en tweebenig. Nummer 1396 rijdt echter rond met twee tweebeenspantografen, zodat er geen wijzigingen hoefden te worden gedaan aan het bestaande model.



Ondanks dat het in principe dus gaat om een kleurvariant, is de indruk van het model heel goed. De zwarte kleur staat erg strak en is vanwege de matte uitvoering van het spuitwerk niet bijster gevoelig voor vingerafdrukken. De matte afwerking is echter niet conform het grote voorbeeld: daar glimmen de zwarte locs als waren zij gespoten in pianolak. Dit is echter vooral een gevolg van het feit dat het omspuiten nog niet zo heel lang geleden heeft plaatsgevonden. Op de lange duur zal de lak van de machines doffer worden. In een Zweeds modelbouwersblad werd overigens de suggestie gedaan om de kast na te behandelen met hoogglansvernis. Ongetwijfeld hebben enkele puristen deze suggestie ter harte genomen, ik vind de afwerking van Roco wel prima.

Qua detaillering kan het model nog prima meekomen met de huidige maatstaven. De ruiten zijn ingezet, de kap zelf heeft voldoende detail en een los zakje met nog te monteren handgrepen is bijgeleverd. Ook kunnen imitatieschroefkoppelingen worden gemonteerd, waarbij de baanschuivers met gat voor de (kort)koppeling kunnen worden vervangen door dichte exemplaren. De pantograven zijn fijn uitgevoerd en redelijk kwetsbaar. Risico voor verbuiging is zeker aanwezig, let hier goed op bij het uitnemen en terugplaatsen in de verpakking. Persoonlijk vind ik de graad van detaillering van de Rc6 gewoon goed. Ik ben geen klinknagelteller, de totaalindruk van een model moet kloppen.



Het openen van het model gaat via de bekende uitbuigmethode. Vooral bij Roco ben ik hiervoor wat huiverig geworden, omdat enkele recente modellen erg lastig te openen zijn. Zo heb ik een Railion 1600 waarvan de kap maar moeilijk afscheid kan nemen van het onderstel. De Rc6 gedraagt zich gelukkig een stuk beter. Het is even zoeken naar wat grip om de kap uit te buigen, maar daarna zakt het onderstel dan ook zonder haperingen uit de kap. Toch blijf ik geen liefhebber van deze methode voor de montage. Risico op breuk is aanwezig en bij slecht ontworpen modellen willen onderstellen wel eens blijven haken achter los aangebrachte handgrepen. Kunnen de fabrikanten niet gewoon een verbinding met enkele kleine schroefjes tot stand brengen?

Eigenschappen

In de jaren dat het model van de serie Rc op de markt is, heeft Roco inwendig wat zaken gewijzigd. Zo is de loc klaar voor inbouw van een decoder en heeft de oude grote motor plaatsgemaakt voor een modern achtpolig exemplaar met vliegwiel. Hierdoor rijdt de loc als een zonnetje. Het model laat zich prima regelen met een analoge transformator, na inbouw van een decoder is fijnsturing via een digitale rijregelaar mogelijk. Ik heb zelf nog geen digitale baan, dus heb ik de inbouw van een decoder nog maar even achterwege gelaten.

Het model is geen overdreven zwaargewicht, maar vooralsnog lijkt het geen moeite te hebben met een stammetje van vierassige moderne rijtuigen. Twee antislipbandjes dragen bij aan de trekkracht. In werkelijkheid trekken deze zwarte rijtuigen de Intercitytreinen die bestaan uit vijf tot tien rijtuigen. In model zal dit dus weinig problemen opleveren, waarbij opgemerkt mag worden dat de gemiddelde modelspoorder geen ruimte heeft om een trein van tien rijtuigen van 30 centimeter per stuk op zijn baan kwijt te kunnen.

Het geluidsniveau tijdens het rijden is zeer acceptabel. Op dat gebied wijkt het model niet af van andere locs van Roco. Zacht zoemend zet de loc zich in beweging. Wordt de trafo verder opengezet, dan neemt het motorgeluid toe in volume.





Decoder

Het geteste model betreft een analoge gelijkstroomuitvoering. Wel is een standaard decoderaansluiting aanwezig, dus is het model in een handomdraai digitaal gemaakt. Helaas heb ik dus geen ervaringen met digitaal rijden.

Verzorging

Het model wordt geleverd in een voor Roco-begrippen grote doos. In de doos vinden we niet het vertrouwde piepschuim, maar enkele dikke lagen grijs schuimrubber. De middelste laag heeft een uitsnede met de contouren van de locomotief, de onderste en bovenste laag dienen als afdichting en bescherming. Hoewel het model hiermee goed is beschermd, vraag ik me wel af hoe schadelijk het schuimrubber is voor later aangebrachte losse onderdelen. Mogelijk kunnen handgreepjes en trapjes worden verbogen, dus is het aan te raden om de onderdelen weer los te halen als het model voor langere tijd wordt opgeborgen. Verder vinden we in de doos het bekende folie om de loc uit de verpakking te trekken en een plastic beschermkapje voor de dakopbouw.

Conclusie

De totaalindruk van Roco’s Rc6 is uitstekend. Roco’s vertaling naar 1:87 blijft na alle jaren nog steeds actueel. Technisch is alles voor elkaar: de Rc6 is aan de eisen van de tijd aangepast en het rijgedrag doet niet onder voor moderne modellen. De zwarte kleur maakt het model op een bepaalde manier gedistingeerd. Juist in een tijd van allerlei veiligheidsvlakken op materieel is de keuze van SJ voor zwart zeer opmerkelijk, en Roco’s interpretatie is dat ook. Zeker in combinatie met de zwarte rijtuigen van SJ die ook door Roco worden geproduceerd, is de Rc6 een aparte verschijning die stijlvoller oogt dan een gemiddelde Nederlandse trein in bedaagd geel en blauw.
   
Toch zorgt de zwarte kleur ook voor een onverwacht puntje van kritiek: het model is erg lastig te fotograferen. Mijn digitale snapshotcamera heeft moeite om de loc goed op de plaat te krijgen, omdat de zwarte kleur al snel de flitser activeert. Na uitschakeling van de flitser heeft het cameraatje juist weer moeite met scherpstellen en zeurt het al gauw dat het te weinig licht heeft. Aan de andere kant is dit toch juist een bevestiging van de gedistingeerdheid van de zwarte kleur. De Rc6 in zwart maatpak is nou eenmaal een merkwaardig gezelschap.



De Details:

Algemeen

Merk: Roco
Type: Rc6
Schaal: H0
Tijdperk: V
Catalogusnrs: 62656

2ra = 2-rail analoog

Frame:   metaal
Opbouw: kunststof
Gewicht: ca 500 gram
Min. Radius: R2
Koppeling: standaard H0 koppeling, te vervangen door kortkoppelingen
Prijs: € 160

Testuitvoering: SJ Rc6 1396
Stroomafname: via strips in draaistellen
Motor: middenmotor, 8-polig
Verlichting: gloeilampen, wisselend met rijrichting
Decoder:  geen, wel voorbereid.
Krachtoverbrenging: via cardanassen en tandwielkasten op de draaistellen

Vliegwiel: aanwezig, messing
Trekkracht: zes vierassige rijtuigen was geen probleem, niet uitvoerig getest.

Demontage: klikverbinding tussen kap en chassis
Zelf aan te brengen onderdelen: handgrepen op neus, spiegels, eventueel schroefkoppelingen en dichte baanschuivers

Maten    (1:1;1:87;model)
Lengte over de buffers: 179 mm
Hoogte: niet gemeten
Breedte: niet gemeten
Wieldiameter: niet gemeten

Rijeigenschappen
Vmax: niet gemeten
V voorbeeld: 180 km/u
Vmin: niet gemeten

Tijdperk indeling volgens NEM 818
bron: https://images.beneluxspoor.net/bnls/NEM_818_NL.pdf

Bronnen:
•   Wikipedia, artikel ‘SJ Rc’, http://en.wikipedia.org/wiki/SJ_Rc
•   Järnväg.net, artikel ‘Lokguide Ellok Rc6’, http://www.jarnvag.net/index.php/lokguide/ellok-i-trafik/rc6
•   Overzicht Roco-modellen op http://www.bahn.hfkern.de/Roco/SJ_Rc.html

Fotoverantwoording:

Alle in dit artikel getoonde foto’s zijn eigendom van de auteur en mogen niet zonder zijn toestemming worden gebruikt door anderen.

[Lvdwerf]

Het is inderdaad een mooi model (de baanschuivers mogen wel een likje wheatering).
Echter 1 puntje over de historie die je verteld, je zegt dat ASEA in 1990 nog 33 exemplaren aan New Jersey Transit verkocht. Volgens mij moet dit al ABB zijn aangezien ASEA in 1988 met BBC fuseerde tot ABB. ABB zette overigens wel 99% van de producten gewoon voort, vaak met de labels van het originele bedrijf.

[en_voyage]

Klopt, je hebt helemaal gelijk. ASEA fuseerde inderdaad met BBC, maar het merk ASEA bleef ook daarna gehanteerd. Vandaar mijn keuze om de naam ASEA voor deze laatste batch te hanteren in plaats van ABB. De machines van de serie ALP-44 werden ook daadwerkelijk in Zweden in de fabrieken van voormalig ASEA geproduceerd, vandaar.

Groeten, Geoffrey

[Lvdwerf]

goed dan zitten we op1 lijn

[Dion]

Mooie en goede bespreking

Zelf heb ik de blauw rode uitvoering, ben er zeer te vreden over.

[Lolke Bijlsma]

Mooie bespreking. Ik heb deze zwarte uitvoering (nog) niet. Wel heb ik een heleboel andere varianten:

Zie http://lolkebijlsma.com/rc_model.html

Even een vraagje over de geschiedenis van het Roco model. Ik dacht dat de oranje variant in 1984/85 werd geintroduceerd. In oudere Roco catalogi kan ik ook geen verwijzing naar de Roco Rc vinden.
Ik zie op http://www.bahn.hfkern.de/Roco/SJ_Rc.html eem vermelding van een Rc 1138 in 1977. De 1138 is een Rc variant van het type Rc2 en die verschilt qua dakopbouw/roosters nogal van de Rc5/6/7. Weet iemand hier het fijne van?

Groeten,
Lolke

[Stedahult]

Even een kleine toevoeging.

De serie Rc5 is begin jaren '90 in zijn geheel overgegaan in de serie Rc6.
Dit omdat het overzichtelijker was en deze serie groter was dan de Rc6.
In de Rc7 serie ging het om 2 loc's uit de Rc6 serie die als proef verbouwd
werden, deze zijn ook weer terug naar de 6 serie. Inmiddels praten we
over de Rd serie, ofwel de loc's in de serie Rc2/Rc3 krijgen een levens verlenging.
En worden aangepast aan de nieuwste eisen qua milieu en gebruiksvriendelijkheid.
Dit gaat vooralsnog om machines van Green Cargo. In de Rc1 serie
(ja, ook die rijden nog) zijn de afgelopen 4 maanden 12 machines gesloopt.
De enige lok die nog in de oranje opleverings kleur rondrijd is de Rc41290,
deze rijd voor Green Cargo en word soms ook gebruikt om museumtreinen
te rijden op speciale ritten.

Het model wat jij bespreekt was bij haar indienststelling oranje. En was de
334ste lok in de Rc series. Enkele jaren later ging zij in blauw op de baan.


foto Eldaren



De Rd serie komt sinds november 2010 gestaag terug in dienst.
Nu maar hopen dat Jeco daar en model van maakt.


foto David Wällden


vrgr Steef

[en_voyage]

Leuke toevoeging!

Gr. Geoffrey

[v140]

Ik krijg zeer sterk de neiging om vreemd te gaan en zoiets in het duitse in te zetten  
klein puntje : Roco maakt (voor zover ik weet) geen gebruik van 8 polige motoren, Ze gebruiken er 'slechts' 5 polen.
Dat zal je eindconclusie echter niet beinvloeden. Echt een mooi ding .

Gr. ron