BNLS-Werkspoor - NS 6000 van DJH-ModelLoco

[Ivo tB]

0.4mm koperdraad kun je mogelijk bij de betere elektroboer krijgen, wikkeldraad voor spoelen ed.

Wikkeldraad heb ik in een groot aantal diameters. Maar dat gelakt maakt me juist wel uit. Zeurpiet die ik ben.

De tip van coax 18 ga ik uitzoeken. Ik heb nog van alles liggen. Ook de tip van TonM's Eileen zal ik eens proberen.

Straks meer over de leidingen.

mvg,
Ivo

[Ivo tB]

Vanochtend heb ik beloofd wat over de leidingen te laten zien. Ik heb 3 loks bekeken in model, een 6000,  een 3700 en een 6200. Allemaal door mij gemaakt, dus mogelijk allemaal met dezelfde fouten. Ik heb ze alleen gemaakt met behulp van foto's zonder naar de andere loks te kijken.

Waar gaat het om:

de luchtpomp, de Knorr pomp, de voorwarmer en de injecteurs.

Ik heb op school nooit wat over stoommachines geleerd zoals Klaas, dus misschien kraam ik wel onzin uit, maar volgens mij zit het als volgt (inmiddels enigzins verbeterd naar aanleiding van opmerkingen later in dit draadje door Rick  ):

de injecteurs worden met stangen bediend vanuit het machinistenhuis, waar de stoker ze kan open en dicht zetten, om er zo voor te zorgen dat er voldoende water in de ketel blijft. Naast de bedieningsstang, moet er dus op de injecteur ook nog een watertoevoerleiding zijn aangesloten. Meestal zitten aan beide kanten van de ketel een injecteur. Dit zit altijd op elke lok net als de luchtpomp, die er ook altijd opzit. Zonder luchtpomp is er namelijk geen druk en kan een injecteur niet werken (omdat het voedingswater een grotere druk moet hebben dan de druk in de ketel, anders gaat het water er niet in, maar uit). Er is nergens op een andere manier druk te maken dan met de pomp. Er zijn alleen kolen voor de ketel en olie voor de smering en voor het laten branden van de lantaarns. Langs de ketel loopt er links een bedieningsstang naar een kraan via welke druk uit de ketel naar de blazer gaat. Deze leiding is van koper en is met een afsluiter aangesloten op de rookkast. Aan de andere kant loopt er een bedieningsstang naar eenzelfde soort kraan, via welke stoom wordt afgetapt voor de luchtpomp, die hiermee wordt aangedreven. Alles loopt op stoom, dus ook de luchtpomp. Bovendien is de luchtpomp nodig voor het verzorgen van voldoende druk in de remleidingen.

Deze pomp staat meestal rechts vooraan en heeft een stoomleiding vanuit het cylinderblok de eerder genoemde kraan om te kunnen pompen. en een water toevoer en water afvoerleiding of het zijn luchtdrukleidingen. De waterleidingen naar de injecteurs komen over het algemeen met een afsluiter uit de rookkast.Er loopt ook een leiding uit de luchtpomp naar de voetplaat voor de remdruk.

Als extra hebben veel loks een voorwarmer gekregen om de energieefficiency op te voeren. Via een warmtewisselaar (de eigenlijke voorwarmer) wordt er voedingswater via de Knorr pomp in de ketel gebracht. Het voorverwarmde water gaat niet via de 'gewone' injecteurs, maar via een speciale injecteur de ketel in. Althans zo komt het op mij over.

Het loodgieterswerk ziet er als volgt uit. Een geïsoleerde leiding komt uit de rookkast en gaat bovenin de voorwarmer in. Ik denk dat er afgewerkte stoom in deze leiding gaat en er is ook een uitlaatleiding voor deze stoom. Dan gaat er een leiding met koud voedingswater erin en komt er een warm voedingswater leiding uit, die naar de 'speciale' injecteur loopt. Het voedingswater in het circuit van de voorwarmer wordt op druk gebracht door de Knorr pomp, welke ook met een leiding vanuit de tender wordt gevoed en welke ook een afvoer heeft naar het machinistenhuis, met voor mij een onbekende functie.

Omdat de luchtpomp met injecteurs een basisvoorziening zijn heb ik de indruk dat er verschillende onzichtbare leidingen zijn, omdat een en ander bij de bouw al is aangebracht. Het voorwarmer circuit lijkt echter volledig buitenom te zijn gelegd, wat logisch is als je beseft dat deze later is aangelegd.
Als je naar duitse eenheidslokomotieven kijkt is de voorwarmer vaak bovenin de rookkast ingebouwd.

Tot zover de tekst, dan nu de foto's:

Dit zijn de 3 bekeken loks:


6000


3700


6200

De 6000 heeft de voorwarmer links en de luchtpomp en Knorr pomp rechtsvoor

De 3700 en de 6200 hebben de voorwarmer en de Knorr pomp links en de luchtpomp rechts

Nu de leidingen van de 6000:



Je ziet rechts de stoomkraan injecteur op de ketel met een bedieningstang naar het machinistenhuis en de waterdrukleiding naar voren met de afsluiter op de rookkast voor de blazer (De blazer dient ervoor om de trek op het vuur in de vuurkist te verbeteren)

Het gekke ding in het midden is dus volgens mij een speciale injecteur voor het verwarmde voedingswater en deze is met zijn leiding aan de voorkant van de voorwarmer aangesloten. De andere leiding aan de voorkant is de voedingsleiding van het voedingswater. Bovenop (zit niet goed vast) zit de vaak geïsoleerde leiding (hier niet) vanuit de rookkast met de afgewerkte stoom voor de verwarming. De andere leiding meer naar achteren is volgens mij de afvoerleiding van de stoom van de warmtewisselaar in de voorwarmer.





Foto's vanuit iets andere hoek. Op de laatste foto zie je dat er 2 leidingen onder de ketel doorlopen. Eén is de leiding van de afgewerkte stoom en de andere is de voedingswaterleiding, waar water onder druk wordt aangevoerd vanuit de Knorr pomp.

Dan nu de andere kant:









Hier zie je vanuit de waterbak een leiding lopen naar de Knorr pomp aan de onderkant. Aan de bovenkant loopt er een leiding naar links terug naar het machinistenhuis en rechts loopt de leiding met water onder druk naar de voorwarmer. De leiding met afgewerkte stoom uit de voorwarmer gaat ook de Knorr pomp in, maar hoe dit precies zit durf ik niet te zeggen.
Vervolgens zie je de luchtpomp aan de voorkant, met een leiding naar de stoomkraan links op de ketel en een leiding naar de rookkast of naar de voetplaat? Mogelijk loopt die gewoon door de rookkast naar de andere kant voor de andere injecteur. De leiding onder de injecteurstoomkraan zit overigens ook los . Heeft stig toch gelijk om te solderen voor tentoonstellingsbaantjes

Zoiets dus.

Op de andere loks is dezelfde loop van de leidingen te ontdekken en ik heb deze niet gemaakt met de 6000 ernaast, maar met foto's uit de boeken over de 3700 en het boek over depot Heerlen voor de 6200.

Ter vergelijk nog een aantal foto's van mijn 3700, waar dezelfde leidingloop is te ontdekken:







En tot slot de 6200:









mvg,
Ivo

P.S., Nu maar hopen dat deze post niet te lang is of teveel plaatjes bevat

[Marty]

Of ze fout zitten of niet, ik vind ze prachtig, en niet alleen de leidingen...... onee. oooooohhh en aaaaahhhh
Mooi mat ook die loks
Wat kost dat leasen nou ?? 

[Ivo tB]

Leasen? Geen idee. Is toch allemaal liefdewerk oud papier?

mvg,
Ivo

[St00mboy]

Schitterende loks, Ivo.

Ongelooflijk dat zulk fraais hier rondgereden heeft (zegt iemand die gele treinen echt heel lelijk vindt).

Leen.

[Marty]

ik bedoielde , als iemand anders ze least van je , lamaar
een rijdaggie op een paar leuek modules  met al dat soort moois is eigenlijk ook wel geinig, buiten een beurs om ofzo  

[stig]

Hoe lang "L" kunnen we leggen in die loods van jou Mart?

Ivo, echt smulplaatjes hoor! Valt me wel op dat je afwerking "matter" is dan mijn rijtuigen. Heb je de philo matte lak gebruikt? Zo ja, de oude dan zeker? Dat leidingwerk is juist waar ik zo'n enorme hekel aan heb. Ik moet m'n 700tje ook nog steeds van een of andere leiding voorzien... Daarom, heerlijk die kale HSMmers

[Marty]

met een beetje schuif en paswerk, 9 meter poot en 5 meter poot, kennen we nog net naar de wc en eten
maar wel na Ontraxs hoor, beetje drukkies nou
maar als er animo voor is, dan misschien beter een nieuw draadje maken

[stig]

Lijkt me wel erg leuk Mart. Om ook "anderen" de mogelijkheid te bieden hun locjes eens de benen te laten strekken. Hebben we het nog wel eens over.

[Beached]

Een paar correcties Ivo. Ik noem mijzelf ook geen expert, maar ik kan je verzekeren dat een injecteur wat anders werkt.

De injecteur vind ik een heel slim ding. Geen bewegende delen, alleen een paar "nozzles" (ik ken dit allemaal in het Engels, so bear with me.)
Wat er gebeurt: Stoom uit de ketel komt in de injecteur. Dit is de krachtbron van het systeem. Het wordt met water vermengt. daarmee koelt het mengsel af, neemt de druk af, maar de snelheid gaat omhoog. Deze snelheid zorgt ervoor dat het nu lauw-warme water de ketel weer in komt. Omdat er hitte wordt verloren, kan dit gebeuren(thermodynamica)

Dit noemt men de "live steam injector". Ze komen in twee varianten voor: de "lifting" en de "non-lifting". De "lifting" injecteur zuigt het tenderwater aan, en kan boven het niveau van het water in de tender aangebracht worden. Je vindt deze vaak in de cabine, met de kranen direct op de injecteur zelf aangebracht. de "non-lifting" kan geen water aanzuigen, dus moet onder het niveau van de tender aangebracht worden. Vaak vind je deze onder de stokerszijde van de cabine, vergezeld met een spaghetti van stangen.

Ook heb je de exhaust injecteur. Die werkt op hetzelfde principe, maar gebruikt afgewerkte stoom van de cylinders. Je vindt ze op oa: de 3900, sommige 3700/3800-en, 6300 als alternatief voor de voorverwarmer.  Voor modelbouwers ziet hij er hetzelfde uit als een non-lifting injector. In de praktijk liet de stoker zo'n injecteur continu aan, want een exhaustinjecteur kan veel minder water in de ketel "gooien". Alleen als het waterniveau te laag werd werd de live steam injector gebruikt, waarmee de ketel wel vol werd, maar ook druk verliest.

Volgens mij moet je ivb. met veiligheid altijd twee manieren hebben om water in de ketel te brengen. Dus in het geval van de 6000 zal dat een injecteur(in de cabine) en de voorverwarmer zijn.

De Voorverwarmer werkt als volgt; Koud water van de tender wordt door een warmtewisselaatr gepompt, waarna het de ketel in wordt gepompt.
De warmtewisslaar zelf kent volgens mij vier leidingen; afgewerkte stoom in en uit(de buizen aan de voorkant) en water in en uit. Ik weet het niet zeker of het koude water ook voor de warmtewisselaar wordt gepompt, maar na het verwarmen komt het iig. Door de pomp en dan via de eenrichtingsklep op de ketel de ketel in gepompt.(messing gietstuk  boven de warmtewisselaar op de DJH 6000)
Voor de waterpomp heb je je een stoomleiding van de ketel naar de waterpomp, van de pomp naar de rookkast voor de afgewerkte stoom, water in en water uit.

De luchtpomp is alleen voor de rem en leuke snufjes zoals lucht aangedreven vuurdeuren en cylinderkranen(als NS loks dat al hadden)
Voor de luchtpomp heb je een stoomleiding van de ketel naar de luchtpomp, van de pomp naar de rookkast voor de afgewerkte stoom en een luchtleiding.

Hopelijk valt dit een beetje te begrijpen. Als iemand iets niet snapt, Ik ga morgen aan stoomlocs steutelen. Dan kan ik fotos maken. Als ik iets mis heb, zeg het maar.
Mvg,
Rick
PS. misschien is het wel handig om een draadje over de werking van stoomlocs te maken

[Karst Drenth]

Hoi,

Vanavond m'n RVS bij de 'Meesters' ( ja twee, ik had geluk ) handrailsdraad opgehaald...





... langs de ketel zat het echt zo ( de handrails ) Alles wat nu RVS is, blijft RVS, zonder welke verf dan ook. Het waren namelijk of handrails, of bedieningsstangen van dan wel stoom, dan wel waterafsluiters. ook deze bedieningsstangen hadden het 'schildervoorschrift': Blank staal.  Verder waren alle leidingen van rood koper ( want messing was/is te broos en zou/zal gaan scheuren bij temperatuurswisselingen en trillingen van de loc ) , waarbij de appendages ( kleppen, injecteurs, kranen ) van messing waren. Hiervoor gold 'schildersvoorschrift': Blank, gepoetst, metaal.
De handrailhouders hadden als voorschrift: groen, indie er een ijvrige werkplaatsknaap was wilden ze bij uitzondering ook nog wel een zwart zijn. Deze houders waren niet ! van messing.
Verder, monteren leidingen vooraf of naderhand: vooraf en gesoldeerd is de enige methode om het model 'solide' genoeg te krijgen. Ook als dat inhoud, dat appendages en leidingen naderhand geschilderd moeten worden. Dit alles aldus de 'Heren Philotrain'  

Hoe de leidingen van met name de voorverwarmer hebben gelopen, kan ik niet duidelijk uit de foto's halen. Ivo's benadering lijkt mij zeer plausibel. Alleen heb ik wat platen, die de leidingen uit de frontflens van de voorwarmer direct de rookkast in laten zien lopen.

Dus ik heb mijn keus gemaakt

De pompen op de laatste foto gaan er nog af, daar komen messing exemplaren voor terug.

Voor de rest, wat een heerlijk draadje met dito discussie zo !   Pure inhoud, vermengd met voldoende doorluchtigheid  

Grtzz,

Karst

[Edit]

Lees net de post van Rick helemaal uit. Dit klinkt zeker heel herkenbaar en logisch   En ja, goed idee om eens iets over de werking van de stoomloc te schrijven. Metname dan het 'secondaire' gebeuren als water en lucht.  

[/Edit]

[Ivo tB]

ik bedoielde , als iemand anders ze least van je , lamaar
een rijdaggie op een paar leuek modules  met al dat soort moois is eigenlijk ook wel geinig, buiten een beurs om ofzo  

Wat ik bedoel: kost toch niks dat leasen

@Rick,

Bedankt voor de aanvulling.   De injecteur snap ik nog niet, want de natuurkunde zegt gewoon dat er niet iets met een lagere druk in iets met hoger druk komt. Ook bij de thermodynamica wetten geldt nog steeds de wet van behoud van energie. Dus hogere snelheid lost niets op. Dat is hoogstens een gevolg van een hoger drukverschil. Maar je verhaal komt me verder wel bekend voor in de zin dat er geen bewegende delen in zitten. Ik zal het nog eens goed lezen.

Je conclusie van de voorwarmer klopt. Alleen de leidingen voorin zijn op bovenstaande loks niet de leidingen die er voorin gaan. Dat is weer wel zo op de 5500, maar die heb ik niet laten zien.

mvg,
Ivo

[Beached]

Omdat het altijd een stuk leuker is met plaatjes Hopelijk vind Ivo het niet erg als ik zijn plaatjes gebruik.

Van links naar rechts zijn de messing gietstukken op de ketel:
Op de rookkast: kraantje naar de blazer
Net naast de rookkast: eenrichtings klep om te voorkomen dat water uit de ketel en via de voorverwarmer de tenderbakken instroomt. dus GEEN injecteur. Injecteurs zijn groter en hebben meer leidingem en stangen
Helemaal rechts: Een kraan om de blazer van stoom te voorzien. De stang naar rechts gaat naar een wieltje in de cabine. De

oplettende lezer zal zeggen: de kraan zit onder het waterniveau van de ketel. Er komt alleen maar water uit, en daar kun je het vuur toch niet mee aanjagen???  Ja, er komt idd water uit die kraan, maar dat is water onder druk, wat een hoger kookpunt heeft dan water op zeeniveau. Zodra dit water zijn druk verliest, wordt het stoom.

Op de warmtewisselaar (cylindrische ding op voetplaat) vindt je links de twee leidingen van de afgewerkte stoom die in de rookkast horen te verdwijnen. Bovenop zijn de leidingen voor het koude en opgewarmde water van en naar de pomp. Ivo heeft deze leidingen dus verkeerd geplaatst(Sorry Ivo)

De andere kant:

eerst de luchtpomp: Via eenzelfde kraan als de blazer wordt de luchtpomp van stoom voorzien. Aan de andere kant van de cylinder heb je de leiding van de afgewerkte stoom de naar de rookast gaat. Ergens aan de onderkant van de pomp hoort een luchtleiding te zijn, maar die is heel moeilijk te zien in het echt.

De waterpomp begin ik niet aan, het systeem is mij totaal onbekend.

Mvg,
Rick

[stig]

Ik had heel wat getiks, maar de scan is duidelijker dan mijn verhaal.  

[Ivo tB]

Rick,

Weer wat geleerd! Dus wat ik voor injecteurs aan zie zijn feitelijk stoomleidingen om de blazer en om de pomp te doen werken. Dat snap ik nu wel, maar heb ik dus nooit geweten. De injecteurs zitten dan zeker op het ketelfront in het machinistenhuis?

De leidingen van de voorwarmer heb ik echt letterlijk van foto's van de echte 6000 overgenomen en ik weet heel erg zeker dat die wel goed zitten.

Kijk zelf maar:




Bron foto's: het Utrechts archief nrs 161086 en 163031

Op deze foto's kun je natuurlijk niet zien waar de voorste leidingen heen gaan, maar de bovenste komt toch echt uit de rookkast.

Ik heb ook nog wel andere foto's en in elk geval lopen de leidingen op de 3700 naar dezelfde appendages als ik heb gedaan bij de 6000.

Maar misschien gebruik ik wel verkeerde benamingen, dat zou zo maar kunnen

mvg,
Ivo