Bouw van tijdperk 1 HSM en SS rijtuigen

[MathynK]

Het is al weer een tijd geleden, maar ik heb intussen niet stilgezeten. Een tweede rijtuigenstam is inmiddels bijna klaar. Ik ben nu met de laatste puntjes op de spreekwoordelijke i bezig voordat ik het ga zandstralen. Vorige keer liet ik vooral het eindresultaat zien. In dit bericht vind ik het leuk om wat meer over de bouw te vertellen. Maykel maakt een vernuftig onderstel waar je met een paar simpele vouwen een driedimensionaal voorwerp krijgt. Het bouwt erg prettig en voordat je het weet heb je al een leuke basis op je bureau staan.

Elk rijtuig komt slechts met een handvol messing. Een onderstel, wat losse onderdelen, wanden en een dak. Meer dan dat is het ook niet.



Ik kies er altijd voor om zoveel mogelijk onderdelen plat te monteren. Aspotten en veerpakketten plaats ik dus voordat het onderstel gevouwen wordt. Zodra al die onderdelen erop zitten worden de bufferbalken als eerste haaks omgezet. Daarna de twee stelbalken met scheenplaten. Als alles haaks zit soldeer ik het dan vast en is het tijd voor de trappetjes en bufferhulsen. Overigens zitten bij de HSM01-kit resin bufferhulsen i.p.v. messing exemplaren. Deze komen er na het zandstralen pas op. Ik heb nog nooit resin gestraald, maar het lijkt mij geen succes...



Zo heb je dus al snel een onderstel. Op de bufferbalk komen nog een paar extra details zoals een remslang en ogen voor de veiligheidskettingen. Bij messing buffers zet je er dan nog een imitatie bufferplaat op, maar bij de resin buffers zit dit aan de buffers gegoten.



De buitenste treeplank steunen zijn te lang. Ik knip ze af en buig ze in de goede richting. Daarbij laat ik een klein stukje aan de onderkant van de treeplank uitkomen. Dit zorgt voor een aanzienlijke verbetering van de stabiliteit van de treeplanken. De rest van de treeplanken buig je mee vanuit de tweedimensionale ets. Dit soort vouwnaden zijn altijd kwetsbaar. Om ook die te verstevigen breng ik op elke plek nog een klein beetje tin aan. Hier zie je later helemaal niks meer van, én het komt de stevigheid echt ten goede. Dit doe ik overigens ook met de bovenste treeplanken, want die hebben helemaal te neiging om scheef te gaan staan. Mocht er een keer een uitschieter komen met een dikke klodder tin dan vijl ik dit natuurlijk deels weer weg.



-----
Alle handgrepen, klinken en deurstoppers monteer ik vooraf al op de zijwanden. De zijwand plaats ik in een kleine bankschroef zodat deze nergens naartoe kan. Op deze manier kan in vanaf de linkerkant eenvoudig onderdelen erin steken en aan de binnenzijde (rechterkant) vast solderen. Voor linkshandigen zal dit waarschijnlijk wel andersom zijn  .
Onderop de zijwand komt nog een extra strip messing. Maykel omschrijft dit als een imitatie van een extra draagbalk, maar het is ook voor extra stevigheid van de zijwand. De strip moet zo'n 1-1,5mm onder de zijwand uitsteken. Ik gebruik hier meestal resterende stukjes messing van etsfrets voor. Je merkt naderhand dat de wand een stuk steviger is. Het wiebelige is er echt wel vanaf.



Ik heb geen foto van het samenstellen van de wanden, maar dit is niets anders dan vier wanden haaks op elkaar solderen. Alle binnenliggende daken kan je goed positioneren door kleine boorgaatjes in de zijwanden. Steek van de ene naar de andere kant een 0,5mm draad door de wand en leg daar het dak op. Deze valt dan overal even ver binnen de wanden. Van binnenuit solderen en daarna de draden eruit halen. De boorgaatjes vallen later achter de profiellijst weg. De profiellijst is een messing draad met 1,0mm diameter (komt mee in de kit). Deze knip ik op maat waarbij de uiteinden in 45 graden verstek staan. De draad soldeer je in de horizontale groef die in de zijwanden en kopwanden loopt.



En dan heb je uiteindelijk zo een wagentje staan. Dit wordt een derde klasser met remstoel.

Volgende keer meer over het interieur.

Groet, Mathyn

[TonM]

Leuk ding Mathyn . Dat smaakt naar meer.

Grtz, Ton

[ronald1956]

Mooi gedaan en duidelijk uitgelegd.
Valt me wel op dat dit weer een heel andere dak constructie is dan de overige 2 assers van MK .
(Deze ligt klaar om af te halen in Houten , dus nog niet kunnen bekijken )

[AB 7216]

mooi gebouwd ook, ziet er goed uit

Groeten Arjen

[Rob Ellerman]

Ik zeg: lekker bezig zo

Rob

[Mar-Cas]

Mathyn, wat gebruik je voor de opstaande dakrand?
Volgens tekening is die 50mm hoog en gezien de afvoerpijp van 0.5mm, denk ik dat je nogal ruim in de hoogte zit.

Je schiet al op 

[MathynK]

Dank allemaal! Caspar, ik heb daar niks extra’s voor gebruikt. De kop- en zijwanden hebben de opstaande rand mee geëtst. Het dak valt binnen de wanden. Door een aantal gaatjes in de zijwand waar je een pennetje in steekt kan je het dak goed positioneren en valt het dus bij alle wagens op exact dezelfde plek. Bovendien helemaal recht. Enige aandachtspunt is dat de dakronding echt gelijk moet zijn aan de ronding van de kopwand, want een minimaal verschil valt gelijk op. De hoogte is dus niet door mij bedacht, maar zo bedoeld in het ontwerp van de etsplaat. Of het goed of fout is, dat is dan een tweede. Ik denk eerlijk gezegd dat je af en toe een kleine concessie moet doen. Een iets hogere dakrand oogt dan misschien wel beter. Eén halve millimeter strak uitmeten is niet niks. Bovendien vult het zich weer gedeeltelijk op met verf en straalgrit als je er een imitatie zanddak van maakt. Dan wordt de opstaande rand automatisch weer kleiner.

Groet, Mathyn

[MathynK]

Het is weer de hoogste tijd voor een update. De afgelopen tijd heb ik niet stilgezeten. De HSM-01 set is gestraald en staat inmiddels in de basiskleuren. Dit project is in veel opzichten wel een primeur. Zo gebruik ik mijn nieuwe compressor, nieuw gereedschap voor zandstralen en een nieuwe ultrasoonreiniger. Nou dat bevalt echt uitstekend. Schoonmaken, stralen en spuiten wordt bijna een feest. 





Maar goed, het gaat hier over de rijtuigen. De onderstellen en kappen heb ik eerst gestraald en goed schoongemaakt. Daarna heb ik de resin gietdelen met secondelijm gelijmd. Deze heb ik wel ontvet voordat ze geplaatst werden. Ik durfde de resin delen niet te stralen. Bovendien hecht de secondelijm veel beter op gestraald messing in plaats van glad messing. Daarna konden de onderstelletjes in de zwarte motip primer. Toen ik bij de beremde wagen de resin remblokken wilde plaatsen kwam ik erachter dat ik er 4 te weinig heb. Volgens de tekening van Maykel horen er twee remblokken per wiel en ik had er in totaal maar vier. Met styreen en imitatie klinknagels heb ik er vier nagemaakt. Daarna heb ik deze op het remwerk gelijmd. Eenmaal zwart gespoten zie je geen verschil meer. 







Daarna was het de beurt aan de kappen. Geheel volgens de voorschriften van Maykel gebruik ik RAL 6012 bronsgroen en RAL 8017 chocoladebruin. De eerste spuitlaag was een waas zwarte primer bij gebrek aan een andere kleur. Daarna spoot ik het groen en het bruin op de kappen met Duplicolor Acryl. Helaas was ik niet tevreden over de kleuren. Het oogde mij veel te donker. Ik dacht aan het verhaal van Frits(T) waarin hij vertelde dat motip stoomlocgroen veel mooier kleurde op een zwarte primer dan op een lichte primer. Daarom had ik het vermoeden dat de zwarte primer hier ook wel eens schuldig kon zijn, maar dan in negatieve zin. Maakte het de kleuren juist te donker?



Om dat te testen heb ik alle primer kleuren van motip inggekocht en op een stukje styreen gespoten. Van links naar rechts zijn dat wit, geelwit, grijs en zwart. Daarna heb ik op de primers de groene en bruine kleur gespoten. Mijn conclusie is dat er echt geen verschil in zit. Je ziet iets verschil in glansgraad, maar dat verwijt ik aan het snel en slordig spuiten van de teststukjes.





Desalniettemin kleurden de teststukjes wel iets anders dan de kap. Uiteindelijk was er een extra laagje kleur nodig om een mooi resultaat te bereiken. Je wilt natuurlijk niet teveel verf op een model spuiten, maar soms maakt een extra laagje de kleur wel beter. Met spuitbussen is dit lastig, omdat de verf zich iets minder makkelijk laat doseren. Na het extra laagje was ik overtuigd.



Volgende stap is belijnen en details aantippen.

------

Ik heb gelijk een vraag aan jullie. Hier en daar lees ik in diverse bronnen dat er '' waarschijnlijk '' rode biezen op de bruine wanden hebben gezeten en gele biezen op de groene wanden. Ik vraag me af of dit bij deze oude twee-assers ook zo was? De bronnen bespreken meestal de situatie omstreeks 1900. Voor de oude twee-assers vind ik geen uitsluitsel. En weet iemand hoe die lijnen dan liepen? Als ik elk vakje apart ga belijnen wordt het wel een beetje een circuswagen... Ik kan me voorstellen dat het grotere vierkanten/rechthoeken waren over de wandpanelen, of alleen langs de buitenranden van een wand. Een hoop vraagtekens dus. Daarnaast moet ik nog maar zien of ik het ga doen, aangezien het super dunne lijntjes moeten zijn. Naar 1:87 verschaalt haast niet te zien, dus het wordt al snel te grof. De meeste gebouwde messing modellen die ik heb gezien hebben deze biezen niet gekregen. Waarschijnlijk is dat om die reden. Al het lijstwerk zet ik natuurlijk wel zwart aan.

Groet, Mathyn

[janw]

Ha Mathyn,  ik ben met een paar rijtuigen uit globaal dezelfde periode bezig dus ik heb ook ook diezelfde vragen over biezen. Het lijkt er inderdaad op dat de informatie niet heel rijk gezaaid is. Veel turen naar oude foto's is het best wat ik kan verzinnen, en kijken naar andere modellen hoe het daar gedaan is. Precies zoals je zegt, in H0 wordt al snel circus dan wel kermis met die biezen. Ze waren zo dun dat ze op foto's vaak wegvallen, zeker als er contrastbeperkende factoren meespelen zoals beperkt kleurcontrast (zoals rood op bruin), stoflaag of afstand (tot de fotograaf). Behoeft geen betoog dan dat er, gedeeld door 87, gewoon niks van overblijft. Ik ga alleen voor de gele bies op donkergroen van de SS-rijtuigen een poging doen, want die zie je op foto's ook echt zitten. Benieuwd hoe dun en strak ik ze krijg -- en zo niet dan laat ik ze alsnog weg. Ik heb in het verleden eens een poging gedaan voor de witte biezen op het tenderonderstel van de Driemaster-stoomloc (Staatsspoor) en dat werd niks. Je komt niet in de buurt van een schaaldikte en op de meeste foto's zie je ze niet eens. Dus weer weggehaald.  Sowieso moet het biezenschema voor de rijtuigen versimpeld worden.

[TonM]

Hoi Mathyn,

Het begint bij jou al op een professionele werkplaats te lijken 

Leuk om de voorgang te zien van de rijtuigen en netjes gedaan met die remblokken. 

Voor wat betreft de biezen: ik weet niet of je het kleurenoverzicht van Maykel er al bij hebt gehad, maar hij beschrijft in ieder geval waar de biezen zaten: langs het zwarte lijstwerk. Hij geeft ook al aan dat de biezen zo dun zijn, dat  het misschien beter is om ze weg te laten.
Een manier om zulke dunne biezen toch te maken las ik in een Brits modelspoorblad. Ik heb het zelf nooit uitgeprobeerd, maar als jij een poging wilt wagen: Spuit te bak eerst in de kleur van de biezen en daarna in de hoofdkleur. Snij na het drogen met een scalpelmesje voorzichtig langs het lijstwerk op de plaats waar de biezen moeten komen, precies diep genoeg om de onderliggende laklaag bloot te leggen.

Grtz, Ton

[MathynK]

Jan, leuk dat je ook met dit soort rijtuigen bezig bent. Schroom niet om het (tussentijdse) resultaat hier te laten zien. Alleen maar leuk!
Ik ben het met je eens dat het model een versimpelde weergave van de werkelijkheid is. Na het turen op foto's van twee-assers kan ik niks terugvinden. Sowieso heb ik amper foto's gevonden omdat ze er simpelweg haast niet zijn uit die tijd.

Ton, het kleurenoverzicht was mij al bekend. Maykel beschrijft inderdaad e.e.a. Maar ook hiermee is het nog niet volledig duidelijk. Daarom was ik benieuwd naar wat de kenners op het forum te vertellen hadden. De 'Engelse' methode was mij nog onbekend, maar klinkt wel interessant. Hoe zorg je er alleen voor dat je niet door de onderlaag heen krast.... Dat zal een lastig karwei worden. Wel leuk om een keer uit te proberen.

Overigens gaat het zwart aanstippen van divers lijstwerk al wel de goede kant op. Let op, foto's gemaakt met het licht van een bouwlamp. Dus, alles behalve de juiste kleurtinten.











Groet, Mathyn

[orientexpress]

Matthyn,

Dat ziet er goed uit!
Stip je zwart aan met een eddinger stift?

Mvg,

Adriaan

[ronald1956]

Ziet er prachtig uit , ben benieuwd hoe je de daken gaat doen . 

[Rob Ellerman]

Mooi werk die karretjes Mathyn  . Hoe heb je dat gedaan met die zwarte gebogen belijning op dat groene exemplaar?

Rob

[Rob Bennis]

Netjes hoor Mathyn 

Ik denk dat de kleuren wat lichter worden als je er de satijnglans er overheen spuit. Dat doet het bij mij altijd. Dan kan je pas zien of het bruin pure chocolade is of melk

Rob