Ton bouwt goederenwagens

[TonM]

Geeft niets Mathyn, ik mis al een hele tijd updates hier over jouw bouwsels 

Op en rond mijn werktafel liggen nu zo'n 25 modellen waaraan ik ooit ben begonnen maar die ik (nog) niet heb afgemaakt. De laatste weken heb ik uit die verzameling wat zitten klooien aan een Philotrain D^III ex-HSM en een Haarlemmermeer PD van Piet. Beide personenmaterieel, dus in dit draadje off-topic 
Op het moment blijft het gewoon liggen op mijn werktafel, omdat het opeens toch nog zomer is geworden en ik dan liever andere dingen doe dan met een soldeerbout op zolder zitten zweten.

Als het weer een beetje afgekoeld is, zal ik mijn eerste stappen laten zien met een GTM-kitje van Laurence.

Grtz, Ton

[Montanbahn]

Mooie wagen geworden. Welke boogstraal kan deze nog aan?

[hervé]

Fraai en bijzonder, dit korte drieassertje.
Doet denken aan de oudere Britse "dairy" melkwagens.

https://directoryproductimages.blob.core.windows.net/products/B000-3184_3448676_Qty1_2.jpg  (Hattons)

[TonM]

Mooie wagen geworden. Welke boogstraal kan deze nog aan?

Die vraag zag ik niet aankomen  Ik bouw namelijk alleen om het bouwen en heb zelf geen baan.
Ik heb ook geen railstukken liggen van alle mogelijke boogstralen, maar kon wel met een stuk Roco GeoLine R3 even proberen: daar ging de wagen met gemak doorheen.
Misschien zou R2 of zelfs R1 ook nog wel gaan, maar die kan ik dus niet proberen.

Grtz, Ton

[MathynK]

Geeft niets Mathyn, ik mis al een hele tijd updates hier over jouw bouwsels 

Op en rond mijn werktafel liggen nu zo'n 25 modellen waaraan ik ooit ben begonnen maar die ik (nog) niet heb afgemaakt. De laatste weken heb ik uit die verzameling wat zitten klooien aan een Philotrain D^III ex-HSM en een Haarlemmermeer PD van Piet. Beide personenmaterieel, dus in dit draadje off-topic 
Op het moment blijft het gewoon liggen op mijn werktafel, omdat het opeens toch nog zomer is geworden en ik dan liever andere dingen doe dan met een soldeerbout op zolder zitten zweten.

Als het weer een beetje afgekoeld is, zal ik mijn eerste stappen laten zien met een GTM-kitje van Laurence.

Grtz, Ton

Haha tsja… laatste tijd wat minder tijd voor gehad. Ik zal binnenkort weer eens wat schrijven. Er zijn wel vorderingen met de HSM wagentjes.

Van mij mag je ook offtopic dingen laten zien hoor . Maar ik kijk uit naar je GTM. Kitjes van Laurence liggen hier (uiteraard) ook.

Groet, Mathyn

[ingenium]

Hoe hoog is jouw stapel? 

[MathynK]

Ik ben de tel inmiddels kwijt 

Groet, Mathyn

[TonM]

Als het weer een beetje afgekoeld is, zal ik mijn eerste stappen laten zien met een GTM-kitje van Laurence.

Het weer is al weer een paar dagen afgekoeld en ik had het beloofd, dus daar gaan we:

Eerder heb ik hier de bouw laten zien van een rongenwagen type HLK van VandeWater Scale Models. Het assortiment is niet bij deze ene wagen gebleven, intussen zijn alweer vier andere ex-HSM goederenwagens verschenen. Ik ga me eens wagen aan een 20-tons open goederenwagen type GTM (bij de HSM aangeduid als GM).
De ontwerper/producent Laurence, op dit forum bekend als Sikje248, geeft in de handleiding al aan dat dit zeker geen beginnersmodel is. Toch ga ik proberen of het mij lukt om er iets fatsoenlijks van te maken  Het is overigens wel zaak om die handleiding goed te lezen: in de etsplaten zitten onderdelen om één van twee verschillende versies te maken. En als je niet oplet, kan je zomaar de aspothouder of detailstrip pakken die bij de versie hoort die jij niet aan het bouwen bent. Of ze ondersteboven monteren of zo. Ik kies ervoor om de vroege NS-versie te bouwen, ongeveer tot midden jaren 1930, dus met open asbalansen en HSM-glijlagerpotten. Die potten komen van Werps en zijn hetzelfde type als ik eerder heb gebruikt bij de CHCW.
Wat bij deze kit onmiddellijk opvalt zijn de hoeveelheid onderdelen, het ragfijne etswerk en de vele details. Bijvoorbeeld voor de opbouw van de stelbalken:



Die opbouw doe ik overigens anders dan in de bouwbeschrijving staat aangegeven (en in de bouwbeschrijving wordt dat ook al als alternatieve werkwijze aangegeven). Niet alleen omdat ik het makkelijker vind om de aspotten en veerpakketten te monteren als de boel nog plat ligt, maar in dit geval omdat de detailstrips (op de foto boven) aan de uiteinden in een soort driehoek moeten worden gevouwen wat ze extra kwetsbaar maakt. En ik kan nog wel eens onhandig zijn bij het hanteren van de onderdelen, vandaar dat ik ze als laatste onderdeel aan de stelbalken maak.



De uiteinden van de detailstrips, na het omvouwen. De schuine zijden, zijn iets te lang en moeten dus afgevijld worden. Dat staat ook al in de bouwbeschrijving. Normaal gesproken is dat een kwestie van vijlen – controleren – vijlen – controleren en zo door totdat het precies goed is. Als je het nieuwzilver echter steeds heen en weer buigt, weet je zeker dat het afbreekt. Voorzichtig dus. Bij het tweede exemplaar kon ik al vóór het buigen de juiste lengte afmeten aan het eerste, dus dat ging makkelijker. Uiteindelijk moest er aan ieder uiteinde ongeveer een millimeter af.
Wat ik trouwens niet in de bouwbeschrijving terugvond: aan de achterzijde van de strips zit nog een aantal putjes geëtst om net naast de uiteinden van de driehoeken klinknagelimitaties te maken.
Verder lijkt deze bouwfase veel op die van de HLK. Na het samenstellen en vastzetten van de stelbalk, middenbalk en schuine balken onder de bodem en het omvouwen van de bufferbalk, ziet het er zo uit:





Grtz, Ton

[TonM]

De laatste tijd ben ik nogal druk geweest met andere zaken (en dat zal de komende weken niet echt veranderen  ). Niet echt veel aan de GTM gedaan dus. Maar genoeg om even wat voortgang te laten zien.

In de vorige post schreef ik al dat de kit tot zover op de HLK leek. Dat geldt ook voor de handgrepen onder de bufferbalk. Nadat die op dezelfde wijze waren vervangen, ging ik verder met de 5-hoekige profielen die aan de stelbalk moeten komen. Een vernuftig stukje vouwwerk, wat je wel secuur moet doen om het netjes te krijgen. Het is niet moeilijk en staat goed beschreven in de handleiding.
Op de foto van links naar rechts een profiel zoals die uit de etsfret komt, de wijze van vouwen, een gevouwen exemplaar en eentje zoals die aan de stelbalk is gesoldeerd.


 
Dit mag je dan 12 keer doen. Daarna de uitstekende stukjes  aan de binnenzijde van de stelbalk wegvijlen en de dwarsbalken vouwen en onder het frame solderen.
En dan is het onderstel zover klaar.





Grtz, Ton
 

[TonM]

Afgelopen weekend aan de bak kunnen beginnen. Eerst de vloer met zijwanden uit de etsfret gehaald. Let op met de sluithaken voor de kopsluiting: ze zijn zo klein dat ik ze bijna had weggevijld als etsbramen. Er zitten dan wel reserve-exemplaren in de ets en twee van de vier moeten er toch af, maar nu nog even laten zitten is makkelijker. Dan de zijwanden omhoog vouwen en goed haaks zetten.


 
Daarna de u-profielen aan de zijwanden solderen. Als het goed is, kan je de bak nu op het onderstel zetten en vallen de u-profielen precies is de uitsparingen aan de zijkant van het onderstel en langs de 5-hoekige profielen aan de stelbalk. Bij mij paste het dus nèt niet. Volgens de bouwbeschrijving kan je dat oplossen door de 5-hoekige profielen iets verder in de stelbalk te drukken of door even met de vijl langs die profielen te gaan. Ik heb voor de derde methode gekozen: de uitstekende gedeelten van de u-profielen aan de achterkant een beetje wegvijlen.
En toen paste het wel.
 


En als je dan met zo'n bak bezig bent, links en rechts vastpakt, neerlegt en draait om de profielen te solderen en later te vijlen, dan blijkt dat je die hele kleine sluithaken toch per ongeluk wegbuigt. Ik wel tenminste. Benieuwd of ze de eindstreep halen of dat ik toch de losse exemplaren moet gaan gebruiken.

Grtz, Ton

[hans nahon]

Leuk dat via bouwpakketten ook de minder “commerciële” wagentypen verschijnen! Zoals deze GTM van de HSM, de eerste 20-tons open tweeassers die deze maatschappij heeft aangeschaft. De wagen wijkt nogal af van het wagentype dat tegenwoordig met “de” GTM’ wordt aangegeven (en waarvan haast elke modelbouwfirma wel een model in het programma heeft.
Deze "kleine GTM" heeft bij NS maar kort in de uitvoering met open balansen gereden. Al in 1927 werd opdracht gegeven om ze van geperste plaatbalansen en W1-aspotten te voorzien. Toen waren deze wagens nog geschikt bevonden voor 21,5 ton laadvermogen. De opschriften daarvoor waren in 1926 aangebracht. In 1930 werd dat weer teruggewijzigd naar 20 ton. Ook de bediening van de kopkleppen was toen nog – zoals gebruikelijk bij de HSM – vanaf de linkerkant.
Juist in die beginjaren veranderde de snelheidsopschriften van de NS-wagens nogal eens. Bij de vorming van het NS-park werd de gebruikelijke toegelaten snelheid van de snelle goederenwagens (75 km/h) verhoogd in 80 km/u. In maart 1925 werd die snelheid zelfs verhoogd naar 90 km/u. De normale snelheid van 60 km/u werd tot 1926 niet op de wagens aangegeven, de hogere max. snelheid wel, dus met de omcirkelde "75", “80” en later “90” op de kopwanden, het teken 90 toen nog in een enkele cirkel. Al in maart 1928 verlaagde NS de snelheid terug naar 80 km/u. Het aanpassen van het snelheidsteken 80 en korte tijd 90 gebeurde bij het aanbrengen van de NS-nummers.
Het aanbrengen van de NS-nummers op bestaand goederenmaterieel begon eind 1924. De eerste jaren daarna reden er tijdelijk wagens met aan één zijde zowel oude (doorgestreepte) als NS-nummers. Daarover staat een bijdrage in “Op de Rails” (maart 2023).

(P.S. Foutieve datum “Op de Rails”-uitgave verbeterd. Dank Hervé! )

[MathynK]

Zo ik heb even drie berichten gemist en nu (pas) gelezen. Leuk dat je nu met deze wagen bezig bent, Ton. De etsplaten van vdW zijn echt heel fraai. Dat gaat wat moois worden.

Groet, Mathyn

[hervé]

_{Persoonlijk forumbericht aan Hans Nahon}

[TonM]

@Hans,

Bedankt voor de uitgebreide achtergrondinformatie. Voor wat betreft de open of gesloten balansen: in de kit zitten beide uitvoeringen, dus de bouwer kan zelf kiezen welke uitvoering hij bouwt. En natuurlijk zit er een overlap in van enkele jaren (soms vele jaren) tussen de opdracht en de uitvoering van de bedoelde verbouwing. Soms werd de aanpassing helemaal niet uitgevoerd, zoals bij de CHCW die ik eerder heb nagebouwd. Zeker voor de jaren 1930 kan de bouwer dus voor verschillende uitvoeringen kiezen.

@Mathyn,

De kwaliteit van het etswerk is inderdaad schitterend. Maar of het wat moois gaat worden hangt natuurlijk van de bouwer af. Het is bij dit model nog belangrijker dan anders om rustig en nauwkeurig te werken.

Grtz, Ton

[hans nahon]

@TomM

Ik baseerde me bij mijn opmerkingen op het feit dat ik las dat het jouw bedoeling was om deze wagen te gaan bouwen in de uitvoering met open balansen. Over de periode die daarbij hoort bestaat blijkbaar misverstand. Die wil ik graag proberen weg te nemen.
 
Het normaliseren van het loopwerk van de wagens in het gezamenlijke NS-wagenpark werd, verspreid over een aantal jaren, uitgevoerd per soort onderstel. Voor HSM-wagens met [-vormige stelbalken en een radstand kleiner dan 4,50 meter was dat een opdracht per 10 augustus 1927 (dus niet 1929, ik heb dat intussen in mijn bericht gecorrigeerd).

Een dergelijke opdracht was niet vrijblijvend. Deze was gebaseerd op het beschikbare centrale budget van NS en de capaciteit van de uitvoerende werkplaatsen. Na het schrijven van de opdracht was er soms nog een periode van technische voorbereiding, maar het plaatsen van plaatbalansen e.d. was voor de goederenwerkplaatsen “normaal” werk dat weinig voorbereiding vroeg. Wagens die daarna voor revisie in de werkplaats kwamen werden  planmatig behandeld. Er zullen best wel afwijkingen van die planning zijn geweest door bepaalde omstandigheden, maar behalve wat incidenten was de aangewezen wagenserie bij de toenmalige revisietermijnen toch wel binnen 2, hooguit 3 jaar behandeld. Ik ga ervanuit dat na 1930 alle nog dienstvaardige wagens van deze serie plaatbalansen en W1-lagers hadden. Mijn overige opmerkingen warenn daarom voor de NS-periode tot begin jaren ’30 omdat er bij die periode ook enkele kenmerkende uiterlijkheden voor deze wagenserie waren.

Er werden ook wijzigingen uitgevoerd in verband met wagendefecten of wanneer bepaalde reserveonderdelen niet meer leverbaar waren. Deze werden bij noodzakelijke verwisselingen uitgevoerd; ze waren daardoor niet planbaar èn dat kon lang duren. Soms was daardoor de wagenserie afgevoerd als nog niet alle wagens waren behandeld.

Het wel of niet aanpassen van het loopwerk van de pré-NS-wagens was onder meer afhankelijk van de ouderdom van de wagens. Daardoor is de door jou genoemde CHCW met zijn oude loopwerk blijven rijden, deze is nooit voor loopwerk-ombouw in aanmerking gekomen. Ook dat was dus volgens plan, en niet door toeval.

Maar als iemand dezelfde wagen met W1-lagers, dus in een andere periode, wil bouwen is hij daar vanzelfsprekend helemaal vrij in. Dan zijn er weer andere “tijdgebonden” kenmerken maar wat mij betreft heeft iedereen de vrijheid om daar wel of niet rekening mee te houden. (T.a.v. de periode vóór 1930 geldt dat uiteraard ook.)

Met je laatste opmerkingen over het model zelf ben ik het trouwens helemaal eens. Ik hoop dat mijn opmerkingen daarbij een beetje behulpzaam zijn.