Rails / baanplan

[Bart77]

Korte introductie; ik ben Bart en ga samen met mijn zoontje van 3 met de treintjes spelen. Mijn vader, zijn opa, is helemaal weg van treinen en hij zelf ook. De Duplo trein is favoriet en bij elke spoorovergang of trein die we buiten zien moeten we uitgebreid stilstaan. En dus ga ik er in mee en maken we er een gezamenlijke hobby van. Een beetje vroeg nog, maar dan kan de baan langzaam gaan groeien en met de komende wintermaanden in het vooruitzicht kunnen we een begin maken.

Om af te trappen heb ik een Roco Multimaus, 2 lokomotieven en een basisrondje van Piko A-rails met bedding. Maar dat is natuurlijk pas het begin. Hoe nu verder? Twee vragen.

1) De rails. Het basis rondje dat ik heb werkt prima en vind het best oke om te zien. Maar de echte baan moet natuurlijk fors groter worden met meer spoor. En dan blijkt dat dit spul eigenlijk tweedehands niet te koop is en nieuw best kostbaar. Terwijl er legio rails op marktplaats wordt aangeboden, hele pakketten met wissels en al. Wat is nu wijsheid? Welke rails koop ik het best om redelijke baan aan te leggen en in de toekomst verder te kunnen? Het mag gerust tweedehands zijn, ik wil niet de hoofdprijs betalen. Ik wil op termijn de wissels ook graag elektrisch hebben en digitaal bedienen. Waar moet ik op letten als ik nu rails op marktplaats zou kopen?

2) Het baanplan. Ik heb verschillende folders/tekeningen met voorbeelden, daar kan ik wel wat mee. Maar ik zie soms online ook foto's van mensen die een baan ontwerpen en dan exact er bij hebben staan welke rails op welke plek ligt. Dat lijkt mij ook wel handig om op die manier een baan te tekenen. Maar kan dat ergens gratis op een website ofzo? Of is daar een betaald programma voor nodig? Of kan ik net zo goed een schets op papier maken en die als basis gebruiken?

Alle hulp is welkom, alvast bedankt voor jullie advies.

[Jelmer]

Hoi Bart,

Welkom op het forum, en alvast veel speelplezier gewenst! 

Je vragen:
1: Je kunt ook andere merken rails gebruiken. Let hierbij wel op een aantal zaken:
- de hoogte van de rail kan verschillend zijn (dit noemen we ook wel code). Piko heeft code 100, dat is 2.5 mm hoog. Let dus goed op de hoogte of code van de rail
- je moet soms een hoogteverschil overbruggen (dikte van de bielsmat)
- Andere rails kan ook een andere indelingen hebben in de opzet van de straal van de bogen en de geometrie van de wissels.

soms zijn er leveranciers die fikse korting geven op rails. Zoek op het net naar wat acties (Lippe heeft er net 1 gehad)

2:
Baanplannen ontwerpen kan haast een hobby op zich zijn. Er zijn diverse programma's sommige hebben ook een demo of probeer functie (zoals Wintrack).
zie bijvoorbeeld hier voor een paar voorbeelden https://www.modelbouw.nl/article/modelspoorbaan-ontwerpsoftware/
In het begin kun je nog goed plannen door gewoon wat neer te leggen en kijken hoe het bevalt. Ook is pen en papier geen slechte keuze, waak er echter voor de je te optimistisch de ruimte inschat. Neem echt een vaste (schaal)maat voor je rails die je gaat tekenen.

Groeten,
Jelmer

[Peter J K]

Bart,
Kijk voor info over rails ook in de encyclopedie. Daar vind je trouwens heel veel info over alle aspecten die bij een modelbaan belangrijk zijn.
Qua rails moet je ook bedenken of je met bedding wilt, zoals die van Piko. Ik heb zelf voor Roco Line met bedding (voor het zichtbare gedeelte)  gekozen, omdat ik die mooier vind en omdat die een breder aanbod heeft. Maar ja, het is idd wel veel geld. Je kan het natuurlijk wel stapsgewijs opbouwen.

[741230]

Ik heb precies zo'n zoontje en had precies zo'n vader. Ik bouw net als jij ook een baantje inmiddels. Ik houd het een beetje klein; ik heb niet meer ruimte in huis en daarnaast ook niet echt budget voor een grote baan.

Een meter flexrails is niet zo kostbaar. Wissels zijn kostbaar vooral. Dus tja, wat wil je uitgeven.
Ook aan een kleine baan kan je in mijn opinie veel bouwplezier beleven.

[C-rails]

Bart, leuk dat je dit gaat doen met je zoon. Zoals Jelmer al zei kun je Wintrack toepassen. Daar kun je een baan in ontwerpen, maar in de demoversie kun je het niet opslaan. Dat kun je wel in Anyrail, maar dat heeft een beperking van 50 railstukken.
Wintrack kopen is €99,50, Anyrail €49. Wintrack heeft een mooiere 3D-weergave. Anyrail is grafisch in 2D mooier. Andere opties zijn Scarm $44,90 of Railmodeller (voor Mac) €47,99.

Belangrijk valkuilen bij het ontwerpen met software:
- het hoofd denkt vaak dat er meer ruimte is, dan de realiteit,
- er ontstaat vaak een onrealistische baan (veel rails en wissels),
- hellingen vaak te steil
- er gaat veel tijd in zitten, die je dus niet besteedt aan de daadwerkelijke baan.

Met gewoon gaan bouwen op een vlakke plaat en dan 'try and error' is absoluut niet slecht, zeker niet als je begint. Ervaar maar, wat je mooi vindt en wat niet.

Tip: Verdiep je een klein beetje in de geometrie van de railsoort. Het voorkomt vaak een onnodige aanschaf van passtukken.

[rjr]

Ben het niet met all je punten eens.

Hellingen kun je juist in dat soort programmas goed in de gaten houden met hoe stijl ze gaan worden, en wat je als max wilt hebben.
De tijd valt ook wel mee. Als je het op een plaat doet is het ook niet altijd even duidelijk wat kan, zeker als je wat verschillende zaken wilt proberen.
En dat werkt eigenlijk alleen als je ook een overvloed van materiaal hebt om verschillende zaken te proberen.

In z'n programma kun je net zo veel wissels inzetten als je nodig hebt, terwijl je het in het echt moet doen met wat je hebt. Leg om te proberen dan nog wel eens een wissel op z'n kop omdat ik nog een rechtse heb, maar een linkse wil gebruiken. Maar dat hoeft in z'n programma niet.

En als je de ruimte goed uitzet in een programma weet je ook welke ruimte je hebt. En ja, als je daar een leuk idee hebt kun je dat daarna even ruw uitleggen op de plaat om te kijken of het inderdaad uitkomt zoals je denkt, maar het helpt toch echt wel om een eerste idee te krijgen.

En als je een mooi programma hebt kun je dus ook voorkomen dat je onnodig passtukkjes aanschaft.
(Al moet ik dan weer bekennen nog nooit 1 passtuk te hebben gekocht. Die zaag ik altijd terplekke uit andere stukken rails.)

Groet,
Roelco

[R.C.Grootveld]

Sluit me bij rjr aan:
Juist software programma's wijzen je op te steile hellingen, te krappe bogen etc. en laten je vooraf wellicht tot de conclusie komen dat je plan toch net iets te ambitieus is.

Voor de rest:
Persoonlijk zou ik nooit aan rails met bedding zoals de Märklin C-rails, Fleischmann Profi etc. beginnen.

[bask185]

Die profi, is op zich wel te doen, daar kan je matchend ballast bij kopen, dan valt het nauwelijks nog op. Vooral na een laagje weathering.

C-rails zou ik ook van wegblijven. Ik heb het gehad, alles verkocht... Bielzen te donker, ballast bed geen mooie kleur, zijkanten te schuin, geometrie zuigt..

Mvg,

Bas

[VvKan]

Persoonlijk zou ik nooit aan rails met bedding zoals de Märklin C-rails, Fleischmann Profi etc. beginnen.

Die profi, is op zich wel te doen

Hou er bij Profi dan wel rekening mee, dat die uit het programma van Fleischmann/Roco is.  Dus of dat nou zo'n verstandige keuze is als je nieuw begint 

[C-rails]

Hellingen kun je juist in dat soort programmas goed in de gaten houden met hoe stijl ze gaan worden, en wat je als max wilt hebben.

Ik heb mij onvoldoende duidelijk uitgedrukt. Natuurlijk heb je gelijk, dat de programma's het goed aangeven. In mijn ogen is dit zeker zo, maar veelal niet voor een beginnende gebruiker van een dergelijk programma. In mijn ogen echt een 'door schaad en schande' wijs worden.

En als je de ruimte goed uitzet in een programma weet je ook welke ruimte je hebt.

Is ten dele waar. Ik heb diverse ontwerpen 1 op 1 geprint en op de tafel gelegd en door die bevindingen ook diverse ontwerpen afgewezen, terwijl ik de maten van de tafel goed had weggezet.

[basjuh1981]

Ik heb mij onvoldoende duidelijk uitgedrukt. Natuurlijk heb je gelijk, dat de programma's het goed aangeven. In mijn ogen is dit zeker zo, maar veelal niet voor een beginnende gebruiker van een dergelijk programma. In mijn ogen echt een 'door schaad en schande' wijs worden.

Als je niet groter gaat dan 3% is er toch niks aan de hand?

[Frans Peeters]

Als je een programma gebruikt, je plan gewoon op schaal 1/10 afdrukken en een kleine mock-up maken van je baan. Zie je gelijk hoe het smoelt.
Je komt dan ook gelijk tot de vaststelling dat een rail iets korter wordt in planzicht als je bergop of bergaf loopt en dat je aansluiting plots niet meer klopt.

Verder zit hier een fervent aanhanger van potlood en papier om te schetsen, daarna in een vector programma (inkscape, autocad,...) uitwerken en natuurlijk ook van flexrail zonder bedding (die leg ik zelf wel). Kost van wissels die krijg je naar beneden door ze zelf te maken, is echt geen rocket science alleen een geduldig werkje.

[Klaas Zondervan]

Grotendeels eens met Frans. Ik teken een sporenplan altijd 1:10 op ruitjespapier. En dan niet een schets uit de losse hand, maar echt op maat met liniaal en passer. Zo'n tekening maak ik dan meerdere malen opnieuw totdat ik helemaal content ben met het resultaat. De stap naar een vectorprogramma kan ik dan overslaan. Bij het bouwen neem ik de tekening dan over op de baan, waarbij millimeters vertaald worden naar centimeters.

[Bart77]

Oke... Flink wat reacties, maar ook onderlinge discussie over een plan tekenen op de computer.
Ik ga mij eerst eens verdiepen in de rails. Optisch voorkeur voor iets zonder bedding. Begrijp dat ik voor de uitwisselbaarheid met name moet letten op de rails hoogte. Ik kom vast nog eens terug met meer vragen.
De baan ga ik denk ik eerst eens ruw tekenen en dan al leggend verder ontwikkelen. Twijfel nog of ik met schaduwstation ga werken. Anderzijds lijkt mij dat een keuze die je gelijk moet maken omdat het de tafel nogal beïnvloed.
Qua ruimte kom ik niet snel tekort, heb circa 6x1 meter tot mijn beschikking (effectief voor de tafel, maar die moet ik nog maken).
Ik hou jullie op de hoogte!

[C-rails]

Ik vind het razend knap om je baanplannen met potlood en papier te tekenen. Heb het wel geprobeerd, maar ik werd er te kregel van.

Dus 5 tientjes gespendeerd en Anyrail gekocht.
De genoemde valkuilen ben ik in gevallen, vandaar. Het kost even wat tijd om je weg te vinden, maar dan kan er veel mee. Zelfs meer dan je soms denkt. Dat kun je wel zien in het ontwerp van mijn testbaan.

Voordeel van software vind ik, dat je het zonder harde ondergrond (zelfs in bed) kunt gebruiken.

Maar ieder zijn ding en ieder moet er zijn/haar weg in vinden. Doe hetgeen, wat het beste bij je past en dat vind je alleen maar uit door het te proberen.