Ombouwen FLM modelgleis draaischijf 6052 naar andere rails

[Quinzeedied]

Op verzoek vanuit een ander topic, een ombouwverslag van een Fleischmann draaischijf 6052 naar een andere railsoort, in dit geval Piko A-gleis.

Een paar jaar terug heb ik een oude tweedehands draaischijf met Modelgleis, dus de bekende messing-rails. Na grondig schoonmaken en het motortje openmaken en weer goed in elkaar te zetten, bleek de draaischijf nog prima te functioneren (op de schakelaar na). Maar bij gebrek aan een modelbaan met ruimte lag de draaischijf al die tijd maar in de doos.

Nu ik door verbouwing mijn testovaal moest afbreken en voorzichtig plannen kan maken voor wat nieuws, als tussendoortje maar eens het uiterlijk van de draaischijf aangepakt.
Niet alleen valt de kleur van de rails uit de toon bij mijn andere rails (Piko A-gleis), ook vond ik de standaard spooraansluiting nogal lang.
Dus ik dacht, laat ik eens een poging wagen de rails op de draaischijf te vervangen...

1. De aansluitsporen en blinde stukken

Ik dacht ik begin makkelijk, namelijk de losse stukken met korte sporen. In onderstaande foto zie je een standaard aansluitspoor, een "blind" stuk (mocht de loc onverhoopt doorschieten), en rechts de basis zonder rails die voor beide stukken vergelijkbaar is. De lengte van de basis is ongeveer 36 mm, de lengte van een origineel aansluitspoor 77 mm.



De basis van de aansluitsporen en blinde stukken verschilt minimaal, het lipje dat vanaf de onderzijde de spoorstaaf op zijn plek houdt zit middenin de rail, dus bij het blindstuk midden op de basis, bij het aansluitspoor aan het uiteinde van de basis (rood omcirkeld)



De rails wordt in de lengterichting door dit lipje op zijn plek gehouden, zijwaarts zit de rails geklemd in de railhouders. Het lipje functioneert in dagelijks gebruik prima maar is niet heel sterk, met een gedoseerde kracht trek je de spoorstaaf zo in lengterichting uit de basis. Voor de aansluitsporen heb ik de rail eerst doormidden gezaagd, zodat dit wat makkelijker gaat en je de railhouders zoveel mogelijk intact laat.



Zoals eerder gezegd is de basis dus ongeveer 36 mm, bij de donorrails (Piko G231) is dat een afstand die ongeveer 5 dwarsliggers telt. Ik wil korte aansluitsporen, de kortst mogelijke variant is dan twee dwarsliggers, omdat alleen de tweede dwarsligger een bevestiging heeft in verband met railverbinders. Hoe meer originele dwarsliggers je gebruikt, hoe steviger het spoor. Ik heb het spoor steeds precies achter de zevende dwarsligger doorgezaagd, daardoor hoefde ik geen speciale zaagmal te maken, en door langs de dwarsligger te zagen, zaag je meteen mooi recht en zijn de sporen even lang (gele lijn). De dwarsliggers vormen 1 doorgaand geheel en heb ik midden tussen de tweede en derde dwarsligger doorgezaagd (rode lijn).



Omdat de modelrails een veel breder profiel heeft dan het Piko railprofiel, zul je de rails moeten lijmen op de basis. Ook moet je de breedte uitpassen met een ander railstuk, omdat je niet kunt vertrouwen op de binnenbreedte van de railhouders, dan zouden de sporen namelijk te dicht bij elkaar komen. Het lijmen heb ik gewoon met secondelijm gedaan. Voor de blinde stukken heb ik restanten van de spoorstaven van de G231 op lengte afgezaagd, en deze zo geplakt dat 1 uiteinde precies uitlijnt met de plankimitatie. Voor de aansluitsporen geldt hetzelfde, daar moest ik echter aan beide kanten nauwkeurig uitlijnen, want dit is immers doorgaand spoor:





2. De draaischijfbrug

Nadat ik 10 aansluitsporen en 8 blinde stukken had omgebouwd, was het tijd voor de brug. Ook bij de brug wordt de rails zijwaarts geblokkeerd door de railhouders, en en lengterichting door een lipje, in het midden van de brug. Daarnaast hebben beide rails op 3 plekken stroomlipjes, die op foto zonder rails zitten ter plaatse van de langgerechte uitsparingen aan het uiteinde (lipjes om aanliggend spoor van stroom te voorzien, niet handig bij digitaal) en per rail 1 lipje ergens halverwege, die verbinding maken met de 2 buitenste cirkelvormige stroombanen op de basis, om de sporen op de brug van stroom te voorzien. Deze laatste twee moeten straks op exact dezelfde positie terug komen, de positie van het bolletje dat contact maakt met de stroombanen heb ik met een kras gemarkeerd aan de onderzijde van de brug (rode lijnen). Het andere uiteinde van het lipje komt precies tot het einde van de uitsparing (gele lijnen), dus bij het passen van de nieuwe rails heb ik met een scherp mesje ook een markering gemaakt aan de onderzijde van de nieuwe rails.



Uitsparingen voor de lipjes zijn zonder rails goed zichtbaar:



De rails heb ik verwijderd door deze eerst in het midden (boven het lipje) in twee delen te knippen. In de lengte eruit trekken gaat niet door de lipjes. Deze zijn echter gemakkelijk los te trekken van de rails, dus in lengterichting trekken zou wellicht kunnen, maar dat heb ik achteraf pas bedacht.
Ik heb de rails in lengterichting roterend voorzichtig omhoog getrokken, daarbij nam ik voor lief dat een aantal railhouders zou sneuvelen. Bij gebruik op een modelbaan komt de draaischijf niet vooraan te liggen en met rails vallen kapotte houders al minder op. Totaal verdwenen klemmen heb ik voor het plaatsen van de nieuwe rails "hersteld" door wat restanten weer terug te plakken.

Hierna heb ik de nieuwe rails gepast. De rails op de brug moet 310 mm zijn, dus alleen flexrail komt hiervoor in aanmerking, hier had ik gelukkig nog restanten van voldoende lengte van liggen. Ondanks dat ik hier de railklemmen hier nog niet heb hersteld, valt het bij het proefpassen al niet echt meer op dat ze beschadigd zijn.



Nadat ik de rail op maat had geknikt/gevijld en markeringen aan de onderzijde heb aangebracht, heb ik de losse stroomlipjes weer vastgesoldeerd op de juiste plek.



Lipjes lieten zich niet echt makkelijk vastsolderen, maar dat zal ook aan mijn gebrek aan soldeerkwaliteiten liggen. Wellicht dat een zwaardere soldeerbout ook betere resultaten oplevert.

Nadat ik de rails nog een keer los heb gepast om te controleren of de lipjes op de goede plaats zaten, heb ik de rails vastgelijmd, daarbij goed oplettende dat de rails midden tussen de railhouders lag en aan de uiteinden ook precies goed lagen. En dan ziet het er al best aardig uit, zeker met "herstelde" railhouders.



Daarna de schijf weer provisorisch gemonteerd op de basis om de uitlijning met de aansluitsporen te controleren en om de stroomaansluiting te testen. Klopt best aardig toch? Bij testrijden met wagonnetje en loc in ieder geval geen ontsporingen, de draaischijf wordt in praktijk ook alleen maar met lage snelheden bereden dus dat geeft al minder problemen.



Daarna alle frutsels weer gemonteerd en de draaischijf is klaar voor gebruik. Alleen wanneer en hoe is nog even de vraag.
Goed te zien is dat door de Piko rails, ik de verschillende spooraansluitingen niet direct naast elkaar (7,5 graden) kan zetten, maar dat ben ik door niet al te veel ruimte ook niet van plan.
Zou je dat wel willen, dan moet je ook de eerste dwarsligger aan de zijkanten inkorten.



Mocht iemand nog een gebruikte maar functionerende schakelaar (6909) over hebben, dan houd ik me aanbevolen. Dat was het enige item van de aankoop die niet functioneerde...

[Falcon10]

Prachtig ombouwverslagje ! 

[Ronald Halma]

Netjes, complimenten!

[Hendrik Jan]

Interessant verhaal.
Hier ligt ook nog zo'n schijf stof te vangen.

Met jouw handleiding moet het mij ook lukken dat ding op termijn om te bouwen.
Dus dank.

Met piko rails heb ik nooit moeite gehad om te solderen.
Zal dus met andere factoren te maken hebben.

groeten
Hendrik Jan

[Quinzeedied]

Met de rails heb ik ook nooit moeite gehad qua solderen, ook niet met de Piko railverbinders, heb er genoeg moeten bedraden.
Dus mogelijk ook het materiaal van het lipje, deze zitten niet gesoldeerd maar met een uitsteeksel in de modelrails geklemd waardoor ze blijven zitten.
Mede daardoor trek je ze zo los, het uitsteeksel blijft dan in de rails zitten.