Brekina H0, de voorserie railbus VT95.9

[sneek]

De redder van de zijlijn
Materieelbespreking van de Voorserie VT95 railbus van Brekina

Railbussen hebben iets, ik ben er gek op. Dat klinkt gek voor een stoomliefhebber, want het waren de railbussen die in het Duitsland van de jaren vijftig de stoomtractie op heel wat zijlijnen lieten verdwijnen. Maar het waren ook dezelfde goedkope railbusjes waardoor het gros van die zijlijntjes het bestaan nog heel lang wisten te rekken.
In grote lijnen kende de Deutsche Bundesbahn twee types railbus, de éénmotorige VT95 en de met twee autobusmotoren uitgeruste grote vervolgserie VT98. Had de VT95 nog bijpassende bijwagens, de VT98 kende naast bijwagens ook stuurstandwagens waarmee driedelige garnituren waren samen te stellen.


Een advertentie (1950) van bouwer Wagonfabrik Uerdingen die de railbussen samen met bussenbouwer Büssing op de Westduitse sporen zette.


De grote series VT95 en VT98 werden voorafgegaan door een kleine proefserie uit 1950, bestaande uit 10 motorwagens VT95.9 en vijf bijwagens VB140. Deze werden in 1950 gebouwd en hadden een korte levensduur, tussen 1958 en 1963 werden ze afgevoerd, na de laatste jaren alleen vanuit het Noord-duitse Husum te zijn ingezet. Eén voorserie motorwagen overleefde als Indusi-meetwagen en wordt momenteel in Gerolstein gerestaureerd.
VT staat in de Duitse spoortaal voor Verbrennungstriebwagen, VB voor Verbrennungsbeiwagen. De stuurstandrijtuigen van de VT98 gingen als VS, Verbrennungssteurwagen, door het spoorse leven.

Geleverd door de Wagonfabrik Uerdingen in Krefeld (waar 30 jaren later onze Wadlopers het levenslicht zagen), waren ze uitgerust met simpele vrachtautokoppelingen. Vanaf 1951 werden deze haak/pen koppelingen vervangen door simpele Scharfenbergkoppelingen zoals op de serie VT95. Hierdoor konden de latere bijwagens van de VT95 ook aan de voorserie motorwagens worden gekoppeld zoals op deze foto is te zien.


Op de foto uit 1958 zijn al meer modificaties te zien. Sinds 1956 zijn transfers met het DB-logo en klasse-aanduidingen op de zijwanden geplaatst. Het zielige toetertje is vervangen door een typhoon op het dak. Ook is nu al een derde frontsein aangebracht. Bemerk dat de voorserie motorwagen hier is gekoppeld met een 'dakvenster'bijwagen VS140 van de vervolgserie VT95 (model Fleischmann).


kenmerkend voor de railbussen is het fabriekslogo van de bouwer,de Uerdinger ruit onder de frontruiten. Onder het overhellende dak van de voorseriewagens zat de luchtinlaat voor de interieurventilatie. Ook is hier het ovale raampje in het zijvenster goed te zien.

Samen met een groepje medeliefhebbers van de Friese Modelbaan Club zijn er al verschillende railbustochtjes ondernomen door Duitsland. Door de Eifel maar ook vaak met de DGEG (de club van Duitse spoorliefhebbers) over allerhande goederenlijnen van het Ruhrgebied hebben we al heel wat afgeknetterd. Stel je voor, een vorstige schemerige morgen in een railbus op de lijnen rond Keulen. In de verte steken de torens van de Dom af tegen de koude vrieslucht. In het railbusje, spaarzaam verlicht door ouderwetse gloeilampen branden de kacheltjes. De geur van diesel en het geluid van de knetterende motor vullen het compartiment terwijl de wind tocht door de klapperende vouwdeurtjes. Over de schouder van de machinist een prachtig zicht op berijpte dwarsliggers en emplacementen vol verlichte armseinen. Dat is de sfeer van de Schienenbus, de Retter der Nebenbahnen!

Logisch dat ik dan ook alle typen in halfnul heb verzameld. De VT95's van Fleischmann en de VT98'en van Roco knetteren in verschillende samenstellingen over de modelbaan.
De aankondiging van Brekina begin 2014 dat zij met een voorserie VT95.9 en bijwagen VB140 uit zouden komen lieten er dan ook geen twijfel over bestaan; direct bestellen bij voorintekening!

In de laatste dagen van november werden de modellen uitgeleverd.
Ik stel hier de motorwagen (Art.-Nr. 64400, rond de € 100,--) en de bijwagen (Art.-Nr. 64430, rond de € 50,--) voor.
En het zijn plaatjes geworden.
Als eerste variant zijn zowel de motorwagen VT 95 903 als de bijwagen 140 703 los uitgebracht in de afleveringstoestand uit 1950 van Bundesbahndirektion Augsburg, depot Kempten (DB tijdperk 3a) en dat in gelijk- en wisselstroom.
Alle details zijn aanwezig, fraaie klinknagelrijen op de bak, het Uerdinger fabriekslogo op de fronten zelfs in reliëf en in een mooie purperrode kleurstelling.
De ramen zitten zonder naden in de sponningen en zelfs het ovale raampje linksvoor bij de machinist is nagebootst. Dat kon open, zodat de Triebwagenführer het vertreksignaal door handopsteken kon beantwoorden.
De latere series hadden deuren op alle wagenhoeken, de voorserie alleen rechtsvoor.

De opschriften staan loepzuiver op het chassis en de kap laat zich door voorzichtig uitbuigen eenvoudig openen. De baanruimer onder het chassis van de motorwagen ontbreekt niet.
Open je de kap dan kun je bestuurder en reizigers aanbrengen. Dat is een must want de wagens zijn van een warmwitte interieurverlichting voorzien. Omwille van het gloeilamplicht kun je er voor kiezen de LED's nog een klein beetje geler te kleuren, maar dat is een zaak van persoonlijke smaak.

Brekina in halfnul:

VT95 903 en VB140 703 in afleveringstoestand.

Het model oogt fraai, de Uerdinger ruit is natuurlijk in reliëf aanwezig op de fronten van de kap. Sierlijsten en klinknagels zijn goed getroffen.


De kap laat zich door licht uitbuigen snel en gemakkelijk openen. De bijwagen met de flinke printplaat onder het dak



Draden van stroomafnemers en motor bij de VT worden door de plee geleid.

De motorwagen heeft wisselende tweepunts front- en sluitverlichting. Omdat het nu de aflevertoestand betreft is nog geen topsein voor het A-frontsein aanwezig. Op de printplaat onder het dak is een aansluiting voor een achtpolige decoder naar NEM652 aanwezig. Ik heb er maar een ESU-decoder ingeprikt (Art.-Nr. 64610, deLokPilot V4.0 M4, Multiprotocol MM/DCC/SX/M4, met 8-polige stekker volgens NEM652).



De bijwagen heeft ook een aansluiting voor een functiedecoder op de print. Hier heb ik een ESU-Functiedecoder Art.-Nr. 54620 LokPilot Fx V4.0, Functiedecoder MM/DCC/SX, 8-polige stekker NEM652 ingeplugd. De bijwagen kent, naast binnenverlichting alleen schakelbare rode sluitseinen aan beide wageneinden.

Op de eindpunten moest de motorwagen om de bijwagen heenrijden, er was immers geen stuurstand in de bijwagen en dus zijn frontseinen daar ook niet nodig.
Helaas zijn er nog geen digitaal bedienbare Scharfenbergkoppelingen op de markt en dus blijft het aan- en afkoppelen voorlopig handwerk.
Om de wagens te koppelen liggen koppelstangen maar ook imitatie Scharfenbergkoppelingen bij. Het daarmee koppelen van de motorwagen aan een Fleischmann VB140 bijwagen gaat niet, er zit te veel ruimte op de koppeling  om de Fleischmannwagen vast te houden.
Met de koppelstangen van Fleischmann's VT95 werkt het wel.


gekoppeld en wel, de stootkussens hebben verder geen functie en hebben de rode kleur zoals dat kort na aflevering te zien was.



De VT95.9 motorwagens reden vaak solo, er waren er immers tien tegen vijf bijwagens. Je kunt er voor kiezen de wagens uit te rusten met losse vrachtwagenkoppelingen of Scharfenberg-imitaties.


Tweepunts frontseinen met warmwitte LED's

De motorwagen rijdt zijdezacht door een stevige vijfpolige motor in het metalen chassis, die beide assen aandrijft. Door het metaal ligt de motorwagen stevig op de rails en dat komt een storingsvrije stroomafname weer ten goede. Het voorbeeld reed hoogstens 95 km/u. Met een goede instelling van de decoder is deze snelheid in model prima te benaderen. Zonder afregeling snort het model omgerekend met zo'n 135 k/u. over de baan.
Voor een speaker lijkt geen ruimte aanwezig, maar binnenkort zien we in internetfora ongetwijfeld lieden die iets met een LoksoundMicro decoder hebben gepresteerd.


Aangename interieurverlichting.


Scherpe opschriften op bak en chassis.



Valt er dan niets meer te pimpen aan deze modellen? Nou weinig eigenlijk. Alleen de rubber stootkussens van de buffertjes kunnen een  zwarte kleur krijgen en de banken een groengrijze leerdoekkleur met zilverkleurige stangen bovenop de leuningen.
Een lichte vervuiling van de uitlaat met een toefje matzwart en een bruinstoffig waasje over verenpakket en wielen maken het helemaal af.

Al met al een juweel van een model en het eerste DB-model in de reeks Triebwagen van modelautofabrikant Brekina. De prijs is aantrekkelijk en daar krijg je dus een puik model voor.


Er worden ongetwijfeld meer varianten uitgebracht. Rond de Kerst ligt de tijdperk 3b uitvoering (VT 95 905) in de winkels.  Naast die gewilde tijdperk 3b uitvoering met klassecijfers etc. is natuurlijk ook de gele  Indusi-meetwagen die tot in de jaren '80 door geheel Duitsland reed een aanrader.
Daarnaast reden ze bij Privatmaatschappijen (Buxtehude) en bij de Luxmburgse CFL.
We wachten het af ;-)


Grtz,
Wim

[5166]

Mooi model en een nette prijs!
Ik zie de Luxemburgse versie nog wel eens bij mij verschijnen 

Groeten,
Edwin

[Ruud K]

Wim, dank voor deze overzichtelijke en duidelijke bespreking.

Groet,
Ruud

[sneek]

Graag gedaan!

[Christoph]

Hallo Wim,

bedankt voor deze duidelijke beschrijving.
Ik wil je berichtje echter aanvullen met een foto van het origineel in Gerolstein:

De foto gemaakt op de sporen aansluitend aan de draaischijf sporen in Gerolstein, tijdens het 175-jarig bestaan van de spoorwegen in Duitsland, gemaakt 4-4-2010.

Verder is de serie van deze railbusjes ook al in model verschenen, welliswaar bij de kleinserie fabrikant: ModelShop uit Luxemburg.
Hieronder een foto van het setje:

Ik heb dit model dubbel in mijn verzameling.

Groeten,

Christoph

[Hans Grasmaijer]

Dag Wim,

Interessant artikel over de railbussen. Een variant op dit thema is de stra-schi bus. Brekina heeft deze ook uitgebracht en ik wil de 63010, de dc versie kopen. Heb jij die? Ik zo graag willen weten wat de rij-eigenschappen zijn van deze bus.

[sneek]

De SchiStra Bus heeft ook een metalen chassis, ligt stevig op de baan en heeft ook fantastische rijeigenschappen. Ik heb er zelf werkende koplampen en interieurverlichting plus reizigers ingezet.

Grtz,
Wim

[Hans Grasmaijer]

Dag Wim,

Dank voor je reactie. Heb je ook actie foto's van dit wonder?
En kan ik deze bus zonder meer op een analoge baan laten rijden?

[sneek]

Zeker kan dat, hij is digitaal voorbereid maar als je de brugstekker laat zitten kun je analoog rijden.

[Tjalling]

Dag Wim,

Bedankt voor dit mooie verslag. Mijn verlanglijstje is weer wat langer geworden   

Groet,
Tjalling

[Tomasso]

Ze hebben een hoge aaibaarheidsfactor, die dingetjes... Heel erg leuk...

[Gastheerg]

Railbussen hebben iets, i

40 jaar geleden eens met zo'n ding in de Eifel een stukje mee gereden en sinds dien verliefd op die dingen. De aaibaarheidsfactor is gewoon enorm

Leuk verslag met lekker veel plaatjes. Top!

[sneek]

Nog to do: personeel en reizigers plaatsen, interieur pimpen en kleuren en de buitenkant een hele lichte weathering geven.

[Basilicum]

Bedankt, Wim. Prachtig verslag.
Toch eens nadenken of Dönsdorf nog een railbus nodig heeft...

Groet,
Bas

[zuylen]

Die gele railbus op de foto heeft betere tijden gekend.