BNLS Werkspoor - NS 1300 Grote Groene van MK modelbouwstudio's

[Ivo tB]

Inmiddels ben ik wat verder met het interieur. Bedankt voor de tip van het grijze interieur.

De foto die ik laat zien van de 1300 in het NSM laat nogal weinig zien van het ketelfront. Ik krijg het vermoeden dat deze verre van compleet is. Ik mis volgens mij een peilglas en volgens mij horen er ook 2 injecteurs op. Daarbij is het mij niet duidelijk of er ook nog ergens manometers zaten, maar ik vermoed van wel. Ook de bediening van de blazer en de luchtpomp ontbreken. In het boek over de 1700 staan foto's van een vergelijkbaar ketelfront. Ik zal eens kijken wat ik daarvan van kan maken.

mvg,
Ivo

[martinh]

Ivo,

dat peilglas mis je niet hor. In die tijd was het heel normaal dat locomotieven maar 1 peilglas hadden en aan de andere zijde peilkranen. Die kranen zie je op jou foto aan de linkerkant zitten, 3 kraantjes schijn boven elkaar met daaronder een opvangbakje met afvoerleiding. Bij het niet (goed) functioneren van het peilglas kon door het openen van deze kranen gekeken worden tot waar het water (ongeveer) stond. Wanneer water uit een kraantje liep wist je dat het waterpeil in ieder geval tot vlak boven die kraan stond.

Manometers hoeven niet op het ketelfront te zitten, kunnen ook op de wanden van het machinistenhuis bevestigt zijn. Ook voor injecteurs geldt dat deze niet op het ketelfront aanwezig hoeven te zijn. Greshams zaten daar wel maar er zijn ook genoeg typen die los van de ketel in het machinistenhuis hangen en waarvan de leiding richting ketel buiten het machinistenhuis op de ketel aantakt. Ik weet even niet hoe dat bij de 1300 zat en welk soort injecteurs daar op hing.

Groeten,

Martin

[Ivo tB]

Bedankt Martin en Rick,

Weer meer informatie.

@Rick, ik had je reactie nog niet gezien. Meteen Vervlogen Stoom erbij gepakt en het ganghendel gezien op pag 71. Dit geeft me meteen een beter idee van de hoogte en de plaats vanaf de voorkant in het machinistenhuis. Ook goed om te horen dat die lange stang naar voren, die vervolgens via een koppelhaak naar beneden de cylinderkranen bedient. Ik wist niet waarvoor dat er zat, maar dat is nu duidelijk. Aan de andere kant van de lok zit nu volgens mij de bediening van de blazer.
Ik had overigens via anderen en het boek stoomlokomotieven in Nederland al ontdekt dat de positie van de machinist inderdaad naar rechts was verplaatst.

@Martin,
Super, nu snap ik die 3 kraantjes op de foto. Het aardige is dat MK wel 2 peilglazen meelevert met de suggestie om die ook te plaatsen. Misschien dat dat toch ook voorkwam tijdens de NS tijd. De manometers zoek ik nog (met positie. Ik verwacht die ook niet op het ketelfront, maar erboven. Mijn foto is net te laag genomen en ik heb ook geen betere.
Die injecteurs kan ik ook volgen en verklaart nog iets anders. Op de 1300 was in de SS tijd aan beide zijden van de ketel al een soort triple klep te zien, die bij de 3700 etc. aan een kant van de ketel pas verscheen na het plaatsen van de voorverwarmer. Ik vermoed dat dit inderdaad de injecteurs zijn, die via het toestel bovenop het ketelfront met 2 handwielen kunnen worden bediend. Er lopen vrij dikke leidingen van de bovenkant langs het ketelfront naar beneden, dus dat zou allemaal kunnen kloppen.

Onderstaand een plaatje van de onderdelen van het machinistenhuis van de MK 1300



En hier moet dat allemaal gaan passen:



mvg,
Ivo

[guest7823]

@Martin,
Super, nu snap ik die 3 kraantjes op de foto. Het aardige is dat MK wel 2 peilglazen meelevert met de suggestie om die ook te plaatsen. Misschien dat dat toch ook voorkwam tijdens de NS tijd. De manometers zoek ik nog (met positie. Ik verwacht die ook niet op het ketelfront, maar erboven. Mijn foto is net te laag genomen en ik heb ook geen betere.
Die injecteurs kan ik ook volgen en verklaart nog iets anders. Op de 1300 was in de SS tijd aan beide zijden van de ketel al een soort triple klep te zien, die bij de 3700 etc. aan een kant van de ketel pas verscheen na het plaatsen van de voorverwarmer. Ik vermoed dat dit inderdaad de injecteurs zijn, die via het toestel bovenop het ketelfront met 2 handwielen kunnen worden bediend. Er lopen vrij dikke leidingen van de bovenkant langs het ketelfront naar beneden, dus dat zou allemaal kunnen kloppen.

->Proefkraantjes / peilglazen
Hoe het in de oertijd (Arend ed) was weet ik niet, dat zou ik echt moeten uitzoeken, maar ik gok dat er toen alleen met peilkranen gewerkt werd. Op een gegeven moment is er (in de stoomwet en "dien ten gevolgen" ook bij de spoorwegen*) overgegaan naar "twee, onafhankelijke, peiltoestelen" waar bij er tenminste een peilglas aanwezig moest zijn. Dus je kwam met een peilglas en een set proefkranen weg. Op enige moment werd de standaard domweg twee peilglazen, maar ik weet niet of de wetstekst daarop is aangepast. Daarmee is de combinatie peilglas / peilkranen nog steeds een legitieme combinatie.

De SHM 16 heeft nog steeds een peilglas en een set proefkranen. Hoewel het theoretisch mogelijk is om het onderscheid te horen tussen uitstromende stoom en water, wil ik er niet meer over kwijt dan dat ik de voorkeur geef aan twee peilglazen.

Kortom, zeker een SS / HIJSM loc met een peilglas en een set peilkranen kan historisch juist zijn. Echter volgens mij zijn o.a. de SS 700 / NS 3700 vanaf dag één voorzien van twee peilglazen. Waar het omslagpunt precies heeft gelegen weet ik niet, maar dat moet dus al daarvoor gelegen hebben. (de SS 700 zijn, uit mijn hoofd, wel geleverd met standplaats mcn links)

Ik sluit niet uit dat er dus 1300-en zijn geweest met twee peilglazen, maar het hoeft zeker niet zo te zijn dat ALLE 1300-en alleen maar peilglazen hadden.

-> Manometer
De manometer wil je domweg niet het ketelfront hebben, die is daar veelste kwetsbaar. D'r staat me bij dat bij sommige Diutse loc's de manometer wel op het ketelfront zit/zat, maar daar zijn de ketels domweg veel hoger (meer richting NS 3900/6300. Zeker de ketel van de 1300-en is domweg te laag om de manometer op het ketelfront te zetten. Die zou daar binnen no-time kapot zijn.

->Injecteurs
Injecteurs 1300-en weet ik zo 1-2-3 niet uit mijn hoofd, maar je hebt een aantal smaken:
- G&C ketelfrontinjecteurs
-zuigende injecteurs buiten het machinistenhuis
# te herkennen aan "pijpengedoe" direct onder de voetenplaat onder het machinistenhuis
- zuigende injecteurs in het machinstenhuis, maar die hebben we volgens mij nauwelijks gehad op hoofdspoor machines

Voor de 1300-en zou ik even naar de zijaanzichten moeten kijken en die heb ik nu even niet bij de hand

Hoewel de term "triple klep" strikt genomen niets meer is dan een driewegkleg en dus overal gebruikt kan worden is deze term eigenlijk enkel voorbehouden in het Nederlandse spoortaalgebruik voor de klep tussen treinleiding, remreservoir en remcilinder en daarmee voorbehouden voor het remsysteem. In alle andere gevallen (niet luchtrem gevallen) werd de term driewegklep gebruikt.

* De NS (in stoomtijd) heeft, naar mijn weten qua ketels nooit onder de stoomwet gevallen. De stoomketels van de NS (net als volgens mij de Marine) vielen qua stoomketels onder eigen interne regels en hielden ook hun eigen keuringen. Naar ik weet is een van de laatste aanpassingen van de stoomwet geweest dat spoorwegketels (het beperkte aantal dat toen nog aanwezig was bij museumlijnen) ook onder de stoomwet vielen. HEEEEL diep gravend in mijn geheugen staat me bij dat toen de 3737 in 1981 bij de SHM werd opgeknapt de ketel nog onder NS keur viel en niet onder het stoomwezen.

[janw]

Gaaf Ivo, nu ga je ons allemaal echt jaloers maken...

[Floris Dilz]

wat mij altijd opvalt aan allerlei duitse locmodellen is dat ook redelijk laat spul (late series pruissische machines zoals de P8, G8, G10 etc) nog gewoon 1 peilglas en 3 peilkranen hebben, Blijkbaar was men in nederland nog redelijk vooruitstrevend, of had al het duitse spul al vlak na de bouw 2 peilglazen gekregen maar zijn alle modellen van de fabriekstekeningen nagebouwd (en dus met de originele peilkranen, al zaten die er bij wijze van spreken maar 5 jaar op)

[Beached]

De manometer van de NSM SS 326 zit aan de voorwand van de cabine, net links van het midden en met de onderkant van de manometer op dezelfde hoogte als de middellijn van de ramen. Oftewel, het is het bovenste etsdeel in de foto en hoort in het gaatje er direct onder te zitten.

Qua pijlglazen/proefkraantjes, Hier een foto van de cabine van de NS 723 in 1923:
http://www.hetutrechtsarchief.nl/collectie/beeldmateriaal/fotografische_documenten/1920-1930/162419
Zoals te zien zijn hier de proefkraantjes vervangen door een pijlglas. Een vergelijkbare foto in Vervlogen Stoom van de cabine van NS 1021 in '25 (blz. 152) laat ook twee pijlglazen zien. Als deze twee locomotieven, die ouder zijn dan de NS 1300'en al geen proefkraantjes meer hebben, dan lijkt het mij logisch dat op jongere locomotieven zoals de 1300'en ook geen proefkraantjes meer zaten in de NS tijd. Maar, het kan natuurlijk ook zijn dat deze twee loc's buitenbeentjes zijn...

En die "triple klep", lijkt het toevallig niet in de verste verte op het apparaat middenin de foto?

Zo ja, dan heb je de injecteurs gevonden...
Op de fotos van het ketelfront zien de twee dikke koperen pijpen die verdacht veel op injecteur-stoomleidingen lijken.

Anders, al schrijvende heb ik even de tekeningen van de NS 1300 die een paar pagina's terug zijn geplaatst na gekeken, en onder de cabine hangen ook twee onderdelen met bedieningsstangen die ook wel eens injecteurs kunnen zijn.

mvg,
Rick

[martinh]

De klep die op de foto te zien is op de langsketel is geen tripleklep maar een ketelklepkast. Deze klep sluit door de stoomdruk in de ketel af. Zodra de injecteur in werking wordt gesteld zal een mengsel van stoom en water gemaakt worden. Zodra dit mengsel een kracht heeft groter dan de kracht van de stoom in de ketel zal de ketelklepkast open geduwd worden.
Het feit dat aan beide zijden van de ketel zo een ketelklepkast te zien was doet mij vermoeden dat er op deze locs inderdaad injecteurs hingen die niet op het ketelfront gemonteerd waren. Gresham & Cravens die wel op het ketelfront gemonteerd worden hebben de ketelklepkast namelijk in de behuizing zitten en dus zouden deze ketelklepkasten aan de langsketel overbodig zijn. (was het er maar 1 geweest dan zou het nog van de voedingspomp kunnen zijn maar bij 2 moet er zeker 1 van een injecteur wezen).

Overigens is het plaatsen van een manometer op het ketelfront helemaal niet zo schadelijk als vermeld werd in een paar posts terug. Een van onze locomotieven heeft jaren met de manometer op die plek gereden en nooit kapot gegaan, nadeel is alleen (en dat zullen ze toen ook doorgehad hebben) dat de manometer elke keer als de vuurdeur opengaat zwart uitslaat. Wilde je dan je keteldruk aflezen dan kon je eerst weer poetsen. Persoonlijk vind ik het ook makkelijker als de manometers tegen de voorwand van het machinistenhuis hangen, het is allemaal net iets overzichtelijker.

Groeten,

Martin

[martinh]

@beached: kijkend naar die tekeningen denk ik ook dat de injecteurs onder het machinistenhuis hangen

@paul: je hebt het over zuigende injecteurs maar bedoel je niet niet-aanzuigende injecteurs? De lage plaatsing (onder het machinistenhuis) zorgt ervoor dat het water vanzelf al naar de injecteur loopt en dus niet aangezogen hoeft te worden door een met stoom gerealiseerde onderdruk.

Groeten!

[guest7823]

@paul: je hebt het over zuigende injecteurs maar bedoel je niet niet-aanzuigende injecteurs? De lage plaatsing (onder het machinistenhuis) zorgt ervoor dat het water vanzelf al naar de injecteur loopt en dus niet aangezogen hoeft te worden door een met stoom gerealiseerde onderdruk.
Groeten!

yep, you're right, my mistake 

[guest7823]

Gegeven deze pijpenbrei durf ik, zonder de tekeningen gezien/bekeken te hebben, de stelling wel aan dat de 1300-en twee niet zuigende injecteurs onder de voetenplaat hadden hangen. De dubbele afsluiter boven op de ketel en de twee pijpen links en rechts voor langs de ketel zijn zo goed als zeker de stoomaanvoerleidingen voor deze injecteurs. Waarschijnlijk zitten er dan in de tender nog twee afsluiters voor de watertoevoer, maar dat zullen zo goed als zeker enkel de hendels zijn, de afsluiters zullen wel beneden de voetenplaat zitten.

PS zal een fijne loc geweest zijn om op te werken met die ongeisoleerde ketel achterkant  . Gelukkig is voor in de zomer het machinistenhuis lekker open, maar of je daar zo nog over denkt in de winter met "tender voor" 

PPS met museumlocs HEEEEEEL voorzichtig zijn qua aanname authenticiteit. Bij het NSM zitten er een flink aantal fouten in de diverse stoomloc's t.o.v. hoe ze er in het dagelijkse bedrijf uitzagen. Maar ook de NS 7742 bij de SHM heeft in z'n huidige vorm qua indeling in het machinistenhuis NIETS te maken met hoe het er in de NS tijd uitzag. Bij de NS 6513 weet ik dat de mannen hun uiterste best aan het doen zijn om die wel "origineel" te maken. Er bestaan ideeën om ook de NS 7742 bij de eerst volgende ketelrevisie weer zo origineel mogelijk te maken, maar tot die tijd, als je hem zo nabouwt bouw je de SHM 7742 en niet de NS 7742

[Beached]

De klep die op de foto te zien is op de langsketel is geen tripleklep maar een ketelklepkast. Deze klep sluit door de stoomdruk in de ketel af. Zodra de injecteur in werking wordt gesteld zal een mengsel van stoom en water gemaakt worden. Zodra dit mengsel een kracht heeft groter dan de kracht van de stoom in de ketel zal de ketelklepkast open geduwd worden.

Ehm, bedoel je het bronzen apparaat met het kleine messing wieltje en het rechtopstaande handeltje op mijn foto?
Dat is namelijk een Sellars 7 1/2" live steam injector. De ketelklepkast op die loc zit een paar meter verder bovenop de ketel...

mvg,
Rick

[martinh]

Nee ik bedoelde de klep op een eerdere foto van een 1300. Naar die foto verwees Ivo ook toen hij het had over de triple kleppen

[Beached]

Ok. Sorry, misverstandje

[guest7823]

Scans uit Gatsonides, De gids voor Locomotief Machinisten en Stokers uit 1898 van Sijthoff:



- rechtsonderin kan je een van de twee injecteurs zien zitten en de waterkraan voor de toevoer





De waterafsluiters dus net boven de vloer in het machinistenhuis







- Twee niet zuigende injecteurs tussen de frameplaten dus
- ketelmanometer links van de fluit op de brilplaat



Omschrijvingen van alle nummertjes zullen vast wel ergens in het betreffende boek te vinden zijn, maar  volgens mij moet je hier een heel eind mee komen

Indien gewenst heb ik de scans ook in een hogere resolutie, maar dat moet dan maar even via mail 

In het betreffende boek zitten ook nog de tekeningen van 15/1600-en (HIJSM 359-398 / NCS 21-25)

DEUVM