Wat is een snelschakelaar en wat doet een vonkhoorn?

[Rockerbox2]

Hoi.

Ik heb al een tijd een Piko hondekop tweetje en had mij tot voor kort nog niet zo verdiept in haar verleden. Via pimp my Piko zag ik het plaatsen van een vonkhoorn van Frie. en bij Seinarm kwam ik de volgende passage tegen

"De plan F treinstellen 711-741 bezaten geen snelschakelaar, maar dakveiligheden. Deze stellen waren dan ook herkenbaar aan de vonkhoorns op het dak. De stellen 742-757 hadden snelschakelaars van Alsthom en de 761-775 kregen snelschakelaars van Smit."

Nu mijn vraag, wat is een dakveiligheid?
Ja...... een vonkhoorn blijkbaar
Maarrrrr wat doet een vonkhoorn en hoe/waarom kan die worden vervangen door een snelschakelaar van Smit of Alsthom?

Wie maakt mij wijzer?

Groeten

Rino

[Gerrit F]

Misschien word je hier wat wijzer. 

[ruudns]

Leuke site, maar waar is nu de uitleg mbt de vonkhoorn?

[Gerrit F]

Poef --> Klik

[Rockerbox2]

Hoi Gerrit.

Bedankt voor je link maar ik sluit me aan bij Ruud

Leuke site, maar waar is nu de uitleg mbt de vonkhoorn?

Een snelschakelaar is dus een soort automatische stop die ik ook in mijn stoppenkast heb. Voor de jongeren onder de lezers een installatieautomaat in de groepenkast.

Nu nog de vonkhoorn, zijn werking en wat heeftie dan te  maken met een snelschakelaar

Wie?
Rino

[Emiel_nl]

Hoi.

Ik heb al een tijd een Piko hondekop tweetje en had mij tot voor kort nog niet zo verdiept in haar verleden. Via pimp my Piko zag ik het plaatsen van een vonkhoorn van Frie. en bij Seinarm kwam ik de volgende passage tegen

"De plan F treinstellen 711-741 bezaten geen snelschakelaar, maar dakveiligheden. Deze stellen waren dan ook herkenbaar aan de vonkhoorns op het dak. De stellen 742-757 hadden snelschakelaars van Alsthom en de 761-775 kregen snelschakelaars van Smit."

Nu mijn vraag, wat is een dakveiligheid?
Ja...... een vonkhoorn blijkbaar
Maarrrrr wat doet een vonkhoorn en hoe/waarom kan die worden vervangen door een snelschakelaar van Smit of Alsthom?

Wie maakt mij wijzer?

Groeten

Rino

Een snelschakelaar of smeltveiligheid heeft als functie uit te schakelen als er in de hoogspanning een te grote stroom gaat lopen. Dat kan door kortsluiting, maar ook door tal van andere manieren van overbelasting. Heeft materieel alleen een smeltveiligheid (zoals dus diverse hondekoppen, maar bijvoorbeeld ook de eloc 1200), dan spreekt deze beveiliging alleen aan bij overbelasting. Met een snelschakelaar heb je wat meer mogelijkheden.

Zo zit er op elektrisch materieel bijvoorbeeld twee soorten beveiligingsrelais voor de tractie: maximaalrelais en differentiaalrelais. De eerste spreekt aan als de tractiemotoren teveel amperage trekken (meestal bij overmatige slip of bij oudere locs het te snel opschakelen van de tractiestroom). Het tweede spreekt aan als er aardsluiting in één of meerdere tractiemotoren zit. Zit er dan ook nog een snelschakelaar in het materieel, dan zorgen de beide relais ook nog voor het gecontroleerd uit gaan van de snelschakelaar.

Tot slot hebben de snelschakelaar en smeltveiligheid hun eigen maximaal-werking: zodra het amperage boven die waarde komt zal de snelschakelaar uitvallen en de smeltveiligheid doorsmelten.

Een vonkenhoorn heeft bij een smeltveiligheid als doel de vlamboog die ontstaan bij het smelten af te leiden zodat deze geen verdere schade aanricht. Een snelschakelaar heeft doorgaans ook een vonkenhoorn, alleen is die van buitennaf niet zichtbaar.
Groetjes,
Emiel

[Gerrit F]

Op de start pagina staat helemaal rechtsonder een email adres en daar zou je  je specifieke vraag neer kunnen zetten.
Zelf heb ik hier geen r... verstand van.
Echter de eerdergenoemde site geeft behoorlijk wat info met betrekking tot de stroomvoorziening op het spoornet.
Ben die site ooit eens tegengekomen toen ik nog aan de encyclopedie sleutelde.....

suc6 

[wimk]

Met het gevaar me te begeven op een gebied waar ik niet zoveel verstand van heb, toch een opmerking van mijn kant.

Volgens mij wordt met die vonkhoorn bedoeld die twee ijzeren staven, die onderaan dicht bij elkaar zitten, en naar boven toe verder van elkaar gaan. De ene kant verbonden met de bovenleiding, de andere kant verbonden met de aarde. Die vonkhoorn is bedoeld om blikseminslag af te leiden. Een blikseminslag geeft een zeer hoog voltage maar weinig amperage. De motoren en bekabeling krijgen nog niet zo'n grote opdonder. Maar door het hoge voltage komt er een vonk, door de hitte verplaatst die zich naar boven en wordt weggeleid zonder verder schade aan te richten.

Een snelschakelaar is door anderen hierboven al voldoende beschreven, die zorgt ervoor dat er bij grote amperages geen schade aan de motoren ontstaat (trein enkele weken buiten dienst), dat er geen smeltveiligheid moet worden vervangen (trein een uur buiten dienst), maar dat de machinist na een snelremming na een half minuutje gewoon weer verder kan rijden.

En nog een plaatje van een vonkhoorn:

 

[Thom]

Een vonkhoorn zal niet snel tussen de bovenleiding en de aarde zitten want dan knalt de smeltstrip er onmiddelijk uit want dat is een keiharde sluiting.

Blikseminslag zal dan ook afvloeienen via het doorslagpotje aan het bovenleidingportaal. Die is normaal isolerend maar bij blikseminslag zal deze doorslaan waardoor de bliksem naar de aarde geleid wordt ipv door de installaties aan de bovenleiding.

Een vonkhoorn zit boven een smeltveiligheid of contact van een schakelaar.
Op het moment dat de schakelaar opent, of de smeltstrip door brand zal er een vlamboog ontstaan doordat de stroomkring verbroken wordt.

Door een blaasspoel zal de vonk 'weggeblazen' worden over de horens heen, doordat deze steeds verder uit elkaar staan zal de vonk langer worden, zijn kracht verliezen en daarmee dus doven.

[Duvel]

De vonkhoorn in het plaatje heeft geen smeltstrip, en kan dus wel worden gebruikt voor het afleiden van overspanningen: de afstand tussen de hoorns is berekend op het doorslaan bij een bepaalde spanning, de vonkhoorn dient om de vlamboog die ontstaat te doven.

[Emiel_nl]

Voor blikseminslag zit er op een trein een overspanningsbeveiliging. Dat is gewoon een kast op het dak waarin een condensator en een lekweerstand zit, beveiligd door een gesloten veiligheid. Deze kast zit vlak bij de stroomafnemer en de aardzijde is met een korte soepele verbinding met het dak verbonden. Deze overspanningsbeveiliging zit parallel geplaatst in de HS-leiding tussen stroomafnemer en snelschakelaarkast (of smeltveiligheid). Deze overspanningsbeveiliging kan slechts één keer aanspreken, daarna moet hij vervangen worden. En omdat deze parallel geschakeld zit, kan het materieel wel doorrijden nadat deze is aangesproken.
Groetjes,
Emiel

[Henk Boshuyzen]

Alleen waar voor de laatste serie Mat'54, mat'64 en verder.
De eerste Mat'54 had wel degelijk 1000A dakveiligheden.
Dat bestond uit een vonkenhoorn met tussen de horens een koperen strip.
Bij 1000A (theoretisch) smolt de koperen strip door.
De preciese werking van deze dakveiligheid heeft veel te maken met electriciteitsleer en magnetisme.
In ieder geval zal bij een botte sluiting de strip doorbranden en de vlamboog tussen de strippen blijven staan.
Door de vorm van de strippen wil de vlam naar boven waardoor de te overbruggen afstand groter wordt en op een gegeven moment te groot wordt waardoor de vlamboog dooft.
De overspanningsafleider (condensator en 2 MegaOhm lekweerstand) bevond zich direct achter de dakveiligheid.

Bij de eerste stellen Mat'54 met snelschakelaar vindt je op het dak nog een vonkenhoorn met een 100 A smeltstrip alleen voor de overspanningsafleider.

Zit er geen vonkenhoorn op het dat dan is de overspanningsafleider zoals Emiel omschreef.

O ja, een snelschakelaar is niet alleen om een overstroom uit te schakelen.
Leuk als je hem op bijv; 1000 Amp afstelt.
Dan zou de snelschakelaar pas bij een stroom van 1000A zichzelf willen uitschakelen. Maar bij een botte sluiting zal de te schakelen stroom dan inmiddels al het dubbele (zo niet hoger) bedragen.
Daarom heeft elke snelschakelaar een dI/dT voorziening. Heerlijke kreet maar het is een voorziening die de snelschakelaar al uitschakelt als de toename van de stroom in relatie met de tijd een ingestelde waarde overschrijdt. Dit duid al op een sluiting dus schakelt de snelschakelaar al op voorhand uit waardoor de te schakelen stroom binnen de perken blijft.
Basiskennins spoorwegmaterieel voor een monteur in de jaren rond 1970.

[Menno]

Werkt zo'n vonkhoorn/jacobsladder ook uit zichzelf op gelijkspanning?

Ja natuurlijk...  vaak genoeg zelf gedaan met lijntrafo's uit de modernere beeldbuis-TV's...

[Thom]

Daarnaast is in Nederland de bovenleidingspanning natuurlijk gelijkspanning 

[Henk Boshuyzen]

Gelijkspanning met een behoorlijke 300 Hertz rimpel.