Terschellinger Spoor

[lokloods]

Nee, helaas Frits. Het is al wat jaren geleden. Het was een boek uit de bieb. Toen geleend op west in de bieb gevestigd in het oude raadhuis in de Torenstraat. Nu dus de centrale bieb op Midsland. Wellicht dat één van de medewerkers daar je kan helpen. Ik meen dat het een boek was van Skylge m'n landsje, maar dat weet ik niet meer zeker.

vr. groet,
Wiebe

[FritsT]

In geval van het laatste is dat zo nageplozen.
In de bieb en het Behouden Huis staan alle boeken over Terschelling en dat zijn er geen duizenden.

ik ga aan de slag.

[FritsT]

Wiebe,
je hebt wel iets bijzonders opgerakeld!

Ik heb contact gehad met het archief op Terschelling (Behouden Huis) en dit is het antwoord van Douwe Gubbels.

Ik heb vaak gezocht in onze database waar alle (bijna 4000) boeken en tijdschriften in staan. De gehele inhoud is onderzocht en ingevoerd (in die database) op alles wat maar met Terschelling te maken heeft. Het kan alleen zijn dat "we" nog niet goed gezocht hebben. Dus als je suggesties hebt?
Ik heb gezocht met vervoer, spoor, smalspoor,  Dellewal etc. Staatsbosbeheer is ook een ingang maar te algemeen.
 
Als ik iets vindt hoor je het zsm.

De vraag is nu dus... waar te zoeken.
Maar ik begin in ieder geval om "Schylge Myn Lantse" opnieuw te bekijken. Dat is in ieder geval in een uurtje klaar en omvat veel van de recente geschiedenis.

[jakop]

Misschien zoeken op 'bezetting', 'oorlog' of 40-45 o.i.d.

Jakop_{Die binnenkort weer eens een zaterdagje op Skylge gaat kijken}

[lokloods]

Frits,

Als het meezit ben ik deze nazomer ook weer op het eiland. Hangt echter af van de studie van mijn dochter en mijn werk.
Mocht het zo zijn dan zal ik nog eens naar de bieb om te kijken wat ik kan terugvinden. Dit visueel in combinatie met het geheugen.
Vr . groet,
Wiebe

[FritsT]

Ineens gaat het snel, maar wat wil je als iedereen mee zoekt.
Vandaag het artikel gevonden waarin de bovengeplaatste foto's staan. Het betreft het tijdschrift "De Kampioen van 1916, No 49/50". (de huidige ANWB Kampioen)


Ik plaats hier alleen bladzijde 1 gezien de slechte leesbaarheid, maar een deel van de tekst en een samenvatting staan er onder.



------------------------------------------------------------------------------------------
Mededeelingen van de wegen commisssie
Aanleg van rijwielpaden op Terschelling.

In het najaar van 1914 werd onze Wegen-Commissie door het Staatsboschbeheer aangezocht om een advies met begroting voor den aanleg van een rijwielpad op Terschelling uit te brengen.
Na opname van het terrein, werd aan het verzoek voldaan en het uitgebracht advies werd bij de aanleg gevolgd.
De heer P.Boodt, houtverster te Assen, onder wiens ressort het rijwielpad behoort, en onder wiens leiding het werd aangelegd, was zoo welwillend op verzoek van onze Wegen-Commissie een beschrijving van den aanleg van het pad te geven, welke wij hieronder laten volgen.

----------------------------------------------------------------------------------------------------

Samenvatting van het artikel:

Op Terschelling is men jaloers op  Vlieland wat betreft de hoeveelheid toeristen (lees inkomsten). Daardoor werd een weg gewenst naar het Noordzeestrand. In 1914 waren er niet voldoende financien beschikbaar, maar in het oorlogsjaar kon een werkgelegenheidsproject worden opgestart om de aanleg mogelijk te maken.
Er werd een “badweg” vanuit het dorp West-Terschelling aangelegd naar het strand en vandaar naar Midsland.  Naast deze weg kwam een fietspad te liggen.
De aannemer ziet “gouden bergen” als er in de toekomst meer fietspaden moeten worden aangelegd en gaat over tot beschrijving van de werkzaamheden samen met een kostenoverzicht.
Op het eiland zijn geen materialen aanwezig en moeten worden aangevoerd. Vandaar de eerste foto van het uitladen vanaf de boot en het leggen van de rails. Daarna word het maken van “de aarden baan” uitvoerig beschreven. Die wordt 8000 meter lang en 6 meter breed. Dan worden de materialen besproken, zoals sintels en teer. Op de foto’s van  het voertuig met rokende schoorsteen wordt dus het pad met teer besprenkeld..
Er zijn rails ter lengte van 8000 meter gehuurd alsmede 24 kipwagens. Het aangelegde sintelpad werd aangerold met een wals (een met zand gevulde olievat) met een gewicht van ongeveer 750 kilo.


Het tracee is met Google Earth opgemeten en meet inderdaad 8000 meter.
Ik heb hem maar over de kade getekend en niet door het dorp want dat lijkt de meest logische weg. (minste overlast)
Het gele gedeelte is de huidige Longway en het oranje gedeelte de Midslander Longway, resp. 6 en 2 kilometer lang.
Waar beiden samenkomen (Paal-8) is het badhotel gebouwd. (in 2004 herbouwd)

Mijn eerdere aaname bij een van de foto's dat het de huidige Badweg betrof moet ik herzien. Het moet de Longway zijn.

Mijn stelling nu: de gehuurde rails en kipwagens zijn na voltooiing van dit project niet van het eiland weggehaald en mogelijk nog vele jaren gebruikt.
-Ik heb een foto met kipkar, van de Badweg in 1928. (blz 1 van dit draadje)
-Er is een foto uit 1933, vermoedelijk Dellewal, van het afgraven van klei, met kipkar. (SML 2011)
-er is een foto van kipkarren bij het gasfabriekduin, voor de oorlog, (elders in dit draadje)
Kan dus ook zo zijn dat ze ook een toepassing hebben gehad in WOII en vlak daarna.

[decauville_nl]

Wat me gisteren was opgevallen en nu door het onderschrift bevestigd: Op de eerste zeer interssante foto zijn de mannen op de loskade bezig met het in elkaar schroeven van de ramen spoor. Het scheelt natuurlijk gigantisch veel ruimte per scheepslading als je onderdelen voor een spoorbaan los vervoert....

Stel je eens voor, het in elkaar zetten van spoorramen, genoeg voor 8km lang! En dan moeten de ramen daarna nog tot een spoorbaan aaneen geschroefd worden.

Zo te zien zijn het spoorramen van 5 meter lengte. Dat betekent: 3200 staven, 8000 dwarsliggers, 32000 kikkerplaten met 32000 kikkerbouten en moeren, 6400 lasplaten en 12800 lasbouten en moeren....

Het mobiele teerketeltje is ook erg leuk!



gr Arnoud

[decauville_nl]

rails 14kg by decauville_nl, on Flickr


klemplaten by decauville_nl, on Flickr


dwliggers-1 by decauville_nl, on Flickr


dwliggers1-1 by decauville_nl, on Flickr

[FritsT]

Nog wat leuks gevonden.



Map 329 bevindt zich op het gemeentehuis van Terschelling en heb ik een maand geleden ruwweg doorgenomen. Nu ik met dit item bezig ben, heb ik er eens beter naar gekeken.
Er zitten vele briefwisselingen in tussen 1923 en 1925. Hoop gestechel wie er voor de kosten van het verharden van de badweg (longway) moest gaan opdraaien.

Foto aanklikken en beeldscherm op 150% zetten. Dan is het leesbaar


een schrijven over de noodzaak van verharden in 1923


een kostenberaming met een stelpost voor smalspoor en kipkarren...


en het verlossende antwoord in augustus 1925.

In deze stukken wordt genoemd:
Bouwgrondonderneming te Amsterdam.
Hr.J.Mulder.
Spiegelstraat 53

[FritsT]

op onderstaande  fotosite zie je wat plaatjes van de Longway/Badweg door de jaren heen vanaf 1930.

voor de duidelijkheid:
1. er liep smalspoor tijdens de aanleg in 1915 (duwen met mankracht en paardentractie)
2. er liep smalspoor in de jaren 1942-1945 (met stoom en diesel volgens de verhalen)

http://terschellingfoto.jalbum.net/West-Terschelling%20-%20Badweg/slides/Longway%20-%201950.html

Op Google Streetvieuw kan je de huidige situatie zien, een breed schelpen/fietspad

[FritsT]

Er zijn weer nieuwe foto's opgedoken.


Ik zie rails op het haventerrein....

De vraag was...wanneer is deze foto genomen?
Speurwerk aan de hand van de zichtbare boten (Piet... klasse) leert me dat de foto in de herfst (zie de bomen) van 1947 genomen zal zijn.
rode pijl: reddingsboot Brandaris
gele pijl:  De Oceaan. Deze boot kwam voor het eerst op Terschelling op 16 mei 1947
oranje pijl: Stortemelk
blauwe pijl: Schoorsteen van de Minister Kraus. Deze boot is begin 1948 gesloopt (met als als laatste lading: "oude ijzer".

Een eerdere foto van rails op het haventerrein  en berichtgeving in de stukken van net na de oorlog, deed me al vermoeden dat niet alles in 1945 , of eerder, was afgevoerd.


Van deze foto kan ik echter geen exacte datum vaststellen, maar dat de rails er 2 jaar hebben gelegen lijkt onwaarschijnlijk. Ik houd het op zomer 1947.
.

[FritsT]

Op 6 februari (onderaan bladzijde 4) heb ik in dit verslag wat geschreven over het spoortje bij de  "betonning". Toen werd al getwijfeld of dit (70 cm) smalspoor was. Nu lijkt dat met zekerheid niet het geval te zijn geweest.

[FritsT]

Ook al eerder genoemd, blz 4 bericht 3 februari, was de aanleg van de Hoofdweg. Ook daar heb ik nu twee extra plaatjes bij.


gedateerd 1910.


Nieuw er bij:


gedateerd 1909

En dat niet alles met smalspoor ging bewijst volgend foto.

[FritsT]

Nu ik al dit smalspoormaterieel tegen kom, raak ik geinteresseerd in de technische aspecten. Op de de site van DSM kom ik heel wat informatie tegen, maar ik durf daar zelf niet uit te concluderen waar het in onderstaande foto's exact om gaat.

http://www.decauville.nl/collectie/lorries-wagens-1/

Mijn vraag: wie kan er iets met zekerheid zeggen over de kipkarren in de foto's.

foto 1:

Ik zie bij deze wagens twee verschillende verstevigingsconstructies aan de voorkant.

foto 2:

[decauville_nl]

De voorste kiplorrie in de eerste foto heeft een geperste afrolbok en verstevigingen en werd zo gebouwd door Orenstein & Koppel en is een wat "moderner" type dan de anderen, gebouwd ca. 30er jaren.

De eerste lorrie op de onderste foto is een standaard kiplorrie zoals er duizenden gemaakt zijn vanaf ca. 1920. Met een afrolbok en "lummel" (pal om de kipbak vast te zetten) als deze DSM lorrie: http://nmld.locaalspoor.nl/index.php?page=object&id=2450

De tweede lorrie op de onderste foto heeft een ouderwetsere afrolbok met ouderwetse "lummels" om de kipbak vast te zetten, zie bijv. deze lorrie uit onze collectie: http://nmld.locaalspoor.nl/index.php?page=object&id=1299&lan=nl

Over fabrikaten is zo verder weinig te zeggen.