Faller Gasfabriek: wat is wat??

[Joost V]

Hoi Allemaal,

Dankzij het mooie weer buiten eindelijk weer begonnen met bouwen... De gasfabriek van faller schiet al aardig op. Echter...
Zoals de titel van het topic al aangeeft zijn de diverse onderdelen mij nog een raadsel waarvoor ze in het echt gebruikt worden. Dus wat is eigenlijk wat.
En hoe positioneer ik ze mooi zodat het ook nog een beetje klopt
Dit is wat ik er van maak:
1) hoofdgebouw met schoorsteen
2) Afvoer van iets???
3) Opslag van (wat is functie ten opzichte van 4)
4) naast het hoofdgebouw een lage loods met een railverbinding naar de toren van het hoofdgebouw. Functie??
5) Voor het gebouw een



Bij voorbaat dank,
Joost

[Bart Donker]

Een gasfabriek lijkt me een soort van kleine cokesfabriek, alleen ken ik niet de opstelling en benaming van de onderdelen. Heb je hier al gekeken?

Nummer 2 lijkt me geen afvoer maar juist een aanvoer, van kolen welteverstaan. Is dit misschien de cokesoven zelf? Van boven kolen erin, van onder cokes eruit...
De cokes die uit de oven komen vatten meteen vlam, dus die moeten met water geblust worden. Ik denk dat dat onder "schoorsteen" nummer 5 gebeurd. Bij 3 zou ik me een kolenopslag of cokesopslag kunnen voorstellen, bij 4 misschien een werkplaats?

Groetjes, Bart

[Jeronimos]

Nou, nee Bart, niet volgens Faller

Nummer 1 is het hoofdgebouw. Nadat de kolen , cokes zijn geworden, gaan ze via 5 naar buiten waar ze (Bart heeft dit wel goed)  ze met water besproeid worden, waarna ze via 2 (dit moet je bij 5 zetten) omhoog gaan en in de gereedstaande wagon (vrachtwagen?) gedumpt worden.



Kijk voor de werking van een gasfabriek ook eens in de nov en dec nrs van Railhobby 2011 (geloof ik) voor een achtergrond en bouw van een grote (Enschedese) gasfabriek.

[janw]

Begin eens bij

http://nl.wikipedia.org/wiki/Gasfabriek
en
http://www.rienslagewaard.nl/Gasfabriek.html

ook mooi:
http://www.oudhilversum.nl/De_Gasfabriek_g100.html

[Jeronimos]

Ik hoop dat dit werkt:

http://repository.tudelft.nl/view/ir/uuid:829fe9ee-a23e-44b4-9bcf-9e2483251ebd/

[Floris Dilz]

De faller-gasfabriek een een nogal onduidelijk ding, eigenlijk veel te klein en nogal "ongeveer" zoals de meeste faller-industrie. Bruikbaar industriespul vind je eigenlijk alleen bij walthers-cornerstone. De faller-gasfabriek is namelijk gewoon het schachtgebouw van een mijn met wat gasfabriek-accesoires eraan geklonterd...

Goed, om te beginnen: een gasfabriek bestaat uit een cokesoven.
http://i01.i.aliimg.com/photo/v0/276755581/Coke_oven.jpg
Hier een cokesoven van een cokesfabriek, die is een stuk groter en staat in de open lucht, bij gasfabrieken, zeker kleine zoals deze stonden ze vaak binnen. Zo'n oven wordt van onderaf verhit met een kolenvuur (vandaar de schoorsteen aan gebouw 1), in de oven zitten allemaal compartimenten met te verhitten kolen die via luiken bovenin worden volgestort door een vulwagen die over de oven heen kan rijden.
De vulwagen wordt gevuld vanuit een kolensilo, het hoge deel van de fabriek kan daar aardig voor door, het gat in de muur helemaal bovenin zou een punt zijn waar een transportband naar binnen zou gaan om de silo's mee te vullen.

Goed, terug naar de oven.  Door verhitting van de kolen zonder lucht erbij komt gas vrij, dat gaat de zuivering in en komt vervolgens in de gashouder terecht. Na een tijd stoken komt er geen gas meer uit de kolen en moeten die dus vervangen worden door verse kolen.
Elk compartiment met kolen heeft 2 deuren, een aan de ene kant van de oven en een aan de andere. Als de kolen zijn uitgegast worden de 2 deuren geopend, door de ene deur wordt een schuif naar binnen gestoken die de kolen door de andere deur naar buiten drukt, de bluswagen in. Omdat er dan lucht bij kan vliegt de zaak dan onmiddelijk in brand.
http://img530.imageshack.us/img530/7889/cokeswv6.jpg
De bluswagen rijdt vol gloeiende troep onder de blustoren (nummer 5 op de foto) waar er water op de cokes gespoten wordt en de zaak afkoelt. Daarbij komt uiteraard een enorme stoomwolk vrij.

Het gas dat uit de kolen gewonnen is moet gezuiverd worden (er zit allerlei ellende in van teer tot benzeen en allerlei arseentroep) maar van die zuiveringsinstallatie zit er niets bij de kit. Voor een idee wat dat zo'n beetje is: http://westergasfabriek.nl/wp-content/uploads/2010/11/1927-luchtfoto-van-de-Wester-Gasfabriek.jpg op het middenterrein staat het een en ander aan zuiveringsspul. Hier nog iemand die de cokerie d'anderlues nabouwt geloof ik, ik meen een en ander te herkennen van de keren dat ik daar was. Geeft een idee wat voor iets je nodig hebt, al mag het voor het fallerfabriekje veel kleinschaliger: http://i22.servimg.com/u/f22/15/92/44/35/s_p_4210.jpg


Deel 2 lijkt me een cokeslaadgeval om de cokes in wagons of vrachtwagens te storten. Deel 3 is gewoon een onduidelijke loods zoals elke fabriek er een paar van hoort te hebben.

[Bart Donker]

Perfecte uitleg! 

Groetjes, Bart

[Joost V]

Dank voor alle reacties! Kan e.e.a. een stuk beter plaatsen en er een logisch verhaal van maken!
Ik ga nog even uitzoeken wat er met het restproduct 'cokes' gebeurd...
Thx,
Joost

[henk]

Nou bijvoorbeeld als mindere kwaliteit brandstof voor in de kolenkachel. Armbesturen mochten het spul vaak verdelen onder de ondersteunden. Dat wil zeggen, mensen kregen een bonnetje en mochten dan een zak afhalen. Je kunt een verdeelpunt inrichten.

Maar voor het grootste deel zal wel een industriële toepassing hebben bestaan. Niet in de hoogovens, daar was cokes uit de gasfabriek niet goed genoeg voor.

[Floris Dilz]

In het begin van de breedspoortijd reden de locs van de HIJSM nog op cokes, dat rookte en stonk minder dan steenkool. Dat geeft dus een idee waar cokes voor gebruikt werd...
Verder zijn er dus cokesfabrieken en gasfabrieken. In feite dezelfde dingen alleen ligt de nadruk anders, de cokes uit gasfabrieken kan best heel wat uitgekookter zijn dan van een cokesfabriek, of juist op minder hoge temperatuur gestookt, de teer hoef je er niet allemaal uit te hebben want daar doe je toch niks mee in een gasfabriek terwijl die er bij goede cokes helemaal uit moet zijn, kan me voorstellen dat het zoiets is.

[prutser]

Hier ook info over een gasfabriek, er staat ook wat ze met de cokes deden.

[wvdm]

Ik denk, dat die gasfabriek voor stads gas bedoeld is.
Ik heb de over schakeling van kolen gas naar aardgas een beetje bewust mee gemaakt. Ja, hallo, ik was toen 8 jaar ofzo.
Alle gasfornuizen, alle geyzers, verwarmingsketelbranders, gevelkachels moesten andere branders krijgen en de gietijzeren buizen moesten vervangen worden door stalen. Wauw, wat een verbetering, als je na de invoering van aardgas de gas kraan opende hoorde je het gas, de vlammen van het gasfornuis waren nu blauw (zijn ze nog steeds), het koken ging sneller, het gesputter van de gele kolengasvlammen was er niet meer en joepie, de onderkanten van de pannen bleven schoner.
Elk groot dorp en elke stad had z'n eigen gas fabriek met kolen gas tanken.
De kolen gastank bestond uit twee delen. De onderkant en de deksel, die kon bewegen. Het gewicht van de bovenkant zorgde voor de gas druk. Dat is zo'n zwarte ronde tank met platte bovenkant en een hele ijzeren constructie aan de buitenkant met looppaden erom heen. Soms stak het frame in de lucht en soms zat die bovenkant helemaal boven in die metalen constructie.
Het gas werd via gietijzeren buizen naar de woningen gebracht. Het gas had een lage druk. De waakvlam van de geyser bover de aanrecht, ging vaak bij het openen van de keukendeur uit. Dan moest je een knop indrukken erop en een brandende lucifer bij de waakvlam houden. Die waakvlam brande om een metalen stokje. Als je de knop te vroeg losliet ging de vlam weer uit, maar na een minuut ofzo bleef de vlam branden. Hoe, dat weet ik niet meer, hoor, het is 50 jaar geleden, weet je.

[Quote/]Het gas dat uit de kolen gewonnen is moet gezuiverd worden (er zit allerlei ellende in van teer tot benzeen en allerlei arseentroep) [unquote] Ik denk, dat ze dat er toen niet uit haalden, want soms was de vette gele gasvlam groen, maar meestal geel, soms zat er wat rood in de vlammen. Je moest de bodem van de kookpannen goed schoon schrobben, want er zat een dikke roetlaag op na elke kook beurt.
Maar daar had je kinderen voor , ieder kreeg een taak. Kolen scheppen, antracietjes voor de huiskamer voor in de luxe ge-emaileerde kolen kachel, grove kolen voor de kale gietijzeren potkachel in de eetkamer, pannen schuren, schoenen poetsen, planten watergeven, afwassen, afwas drogen, etc. Maandag was wasdag, dinsdag strijkdag. (vorige eeuw, jaren vijftig.) In de winter stonden er houten droog rekken rijen dik om de kolen kachels met drogend was goed. Een feest voor ons, de kinderen, want je kon nu in huis verstoppertje spelen. Menig huis is af gebrand, doordat zo'n droogrek tegen de gloeiend hete kachel was gevallen. Op de kolen potkachels stond altijd een ketel water te zingen (net tegen kookpunt aan), want om die met het kolengas te laten koken, duurde gewoon te lang. De rijke families hadden zelfs kolen kachels op de slaapkamers.
Dan waren er nog eierkolen, die gemaakt waren van kolen gruis en die bij verbranding helemaal uit elkaar vielen.

Ik vermoed, dat het kolen gas uit het gruis van vermalen kolen kwam, dat naderhand met water vermengd tot een soort kolen modder dat in vormpjes werd gebakken, waarbij tevens het laatste gas er uit gehaald werd.

Aan gezien, dat ze, voor dat aardgas werd in gevoerd, ook niet zulke goede verven hadden, als nu, vermoed ik, dat ze om alle installaties een bakstenen gebouw bouwden.
In Amsterdam heb je nu nog  "De Gasfabriek", dat nu een studio is, waarin ene P.de L. met publiek, zijn programma's opneemt en uitzendt, zoals: de schreeuw van de L. (hint:koning van de dieren!).

Wat een nostalgies antwoord, he?

Oja, geen rails, want de kolen werden met paard en wagen aan gevoerd. Ja, want die stads gasfabrieken waren in 17de of 18 de eeuw gebouwd. In de 19de eeuw kwamen de kolen met vrachtauto's.

groejes
Wil

[GD]

Kolen voor de gasfariek werd zeker wel met de trein aangevoerd. Zeker in grotere steden. In Utrecht bijvoorbeeld liep bij Blauwkapel een spoortje van iets meer dan 3km naar de gasfabriek (en de beenderfabriek), het "gasspoortje" of "gaspikkie" genoemd. Ik geloof dat het spoortje er zeker tot in d ejaren vijftig heeft gelegen. Hornby heeft overigens in zijn Skaledale serie een complete gasfabriek, met alle bijbehorende installaties. Weliswaar 1:76, maar misschien zijn er onderdelen te gebruiken. Ooit heeft Peter Denny (Buckingham Branch, in GB een zeer bekende modelbaan) een complete beschrijving gegeven van het proces van gaswinning uit kolen, inclusief het hele reinigingsproces waar Floris naar verwijst. Mogelijk heb ik het artikel nog ergens. Ik kan van het weekeind misschien wel even op zoek.

Gerard

[Deka]

[knip]Oja, geen rails, want de kolen werden met paard en wagen aan gevoerd. Ja, want die stads gasfabrieken waren in 17de of 18 de eeuw gebouwd. In de 19de eeuw kwamen de kolen met vrachtauto's.[/knip]

.
Wil, toch iets beter je huiswerk doen hoor. De eerste gasfabriek was uit begin 19e eeuw zie hier, en vrachtauto's in de 19e eeuw? De allereersten misschien nog net voor 1900.
@Allen: leuke en bruikbare reacties, ik  zal eens zien of het is samen te vatten voor opname in de encyclopedie.

[henk]

Ja, en gasfabrieken werden pas een algemeen verschijnsel diep in de negentiende eeuw toen gemeenten eindelijk over de financiën en de politieke wil beschikten om de boel op grote schaal uit te rollen. Dat betekent dus dat men al vaak de keuze had om een nieuwe fabriek bij het spoor te bouwen en in de regel gebeurde dat ook.

Afvoer van cokes kon dus ook per spoor, maar het spul werd ook verkocht aan lokale handelaren of zelfs gewone burgers. Dus afhalen per kar/vrachtwagen of gewoon een uitdeelpunt kun je ook uitbeelden.