mDDM, waarom 3 draaistellen?

[spoorijzer]

Ik kan helaas de aanschafwaarde van de NS 1600 of NS 1700 niet vinden, wel dat met de aanschaf van de mDDM destijds 575 mio gulden was gemoeid, oftewel 11.5 mio gulden per stuk.

Ik zie dat de NMBS een paar jaar terug 24 Traxxen kocht voor 120 mio euro. Wat overeenkomt met 11 mio gulden per stuk, maar dan wel 30 jaar laten.

Ik vraag mij dan af of die 48 zitplaatsen dan echt zoveel goed maakten. Maar misschien ben ik gewoon tegen de mDDM omdat daardoor destijds de 1700en de 1100en vervingen 

[Montanbahn]

Dit kan ik vinden door gebruik te maken van Copilot (AI)

De aanschafprijs van een echte NS 1600 of 1700 locomotief is niet eenvoudig te achterhalen, omdat deze locomotieven in de jaren ’80 en ’90 zijn aangeschaft en de exacte bedragen zelden openbaar zijn gemaakt. Maar hier is wat ik heb kunnen reconstrueren:

🚆 NS 1600-serie

Aantal gebouwd: 58 stuks
Bouwjaren: 1981–1983
Fabrikant: Alsthom (Frankrijk)
Afgeleid van: SNCF BB 7200
Geschatte aanschafprijs per stuk:
Volgens bronnen uit die tijd lag de prijs rond de 10–12 miljoen gulden per locomotief, wat omgerekend ongeveer €4,5–5,5 miljoen zou zijn in hedendaagse euro's, afhankelijk van inflatie en koerscorrectie.


🚆 NS 1700-serie

Aantal gebouwd: 81 stuks
Bouwjaren: 1991–1994
Fabrikant: GEC-Alsthom
Technisch gebaseerd op de 1600-serie, maar aangepast voor DD-AR-diensten
Geschatte aanschafprijs per stuk:
Door technische verbeteringen (zoals automatische koppeling en stillere compressor) lag de prijs vermoedelijk iets hoger dan bij de 1600-serie. Geschat wordt rond de 6–6,5 miljoen gulden per locomotief, dus ongeveer €2,7–3 miljoen in euro’s van toen.


📌 Let op:

Dit zijn geschatte bedragen op basis van vergelijkbare materieelaankopen en inflatiecorrecties.
Exacte contractprijzen zijn zelden openbaar gemaakt door NS of Alsthom.
Bronnen van Copilot zijn oa Wikipedia en Spoorwegmaterieel.nl


Maar ja, blijft AI en dat moet je met een schepje zout nemen. Het geeft echter wel een tendens aan.

[spoorijzer]

Dat zou helemaal grappig zijn, de mDDM kosten 11,5 mio gulden per stuk, volgens deze AI schatting zou een 1700 by far goedkoper zijn geweest (6,5 mio gulden)  .

Zou de NS een 1700 met maar 1 volledige stuurstand hebben overwogen (een 1700 light als het ware)? Ik denk dat er dan toch nog iets te besparen was.

Groeten,
Rogier

[j.ossebaar]

Beste spoorijzer , lees in mijn vorigstukje het hoofdstuk Voordelen .

MOTORKOPRIJTUIGEN VERVOLMAKEN DDM-2/3 .
Talbot produceert momenteel 258 dubbeldeksrijtuigen DDM - 2/3 voor stoptreindiensten .Stammen van drie en vier DDM-rijtuigen zullen door elektrische locomotieven worden getrokken of geduwd :: namelijk door de E-loc 1700 , waarvan er 81 bij GEC-Alsthom zijn besteld .
 Omdat de treinstammen volgens treinstelformule zullen worden geëxploiteerd ,zijn de stuurrijtuigen en de locomotiej uitgerust met een automatische koppeling .
 NS heeft onder druk van de groeiende vervoersomvang voor deze oplossing gekozen omdat het bestaande ontwerp van dit materieel een korte levertijd mogelijk maakt .
Inmiddels is gestudeerd op het idee om de locomotieven 1700 in deze dubbeldeksstammen te vervangen door motorrijtuigen en de vrijkomende locomotieven te gebruiken voor de vervanging van de elektrische locomotieven uit de series 1100 , 1200  en 1300 .
Daarbij zijn vier-assige en zes-assige motorwagenvarianten vergeleken op onderstaande aspecten : treinstel - en parksamenstelling ; rijtijden en inzetbaarheid ; ontwikkelingsinspanning ; invensteringskosten en specifieke zitplaatsprijs .
Nadat voor de zes-assige motorwagen was gekozen , is door een studiegroep met vertegenwoordigers vanuit Mr , Oc, Ep , If en Mw het basisplan opgesteld met voorstellen ten aanzien van : functioneel programma van eisen ; parkomvang ;consequenties voor infrastructuur en outillage ; invensteringskosten en jaarkosten ; planning .
De studiegroep heeft vastgesteld dat voor de vervoersomvang van het jaar 2000- mede als gevolg van de zitplaatscapaciteit in het motorrijtuig een aanvullende bestelling van 29 DDM - rijtuigen met tractie ( E-loc 1700 ! ) kan worden voorkomen en een besparing van ca. 15 miljoen gulden op de jaarkosten mogelijk is .
TREINSTELLEN DDM-2/3
EEn belangrijk voordeel van het zes - assige motorkoprijtuig is dat voldoende vermogen en trekkracht voorhanden zijn o de E-loc 1700 in de DDM stammen te vervangen zonder hergroepering tot korteretreinstammen . Daardoor ontstaan in feite DDM- treinstellen in vier - en vijfwagenuitvoering. Bij het ontwerp van het motorrijtuig wordt ervan uitgegaan dat het rijtuig aan dezelfde functionele eisen zal voldoen als de huidige rijtuigen DDM - 2/3 . Het motorrijtuig heeft dezelfde uitwendige contouren als een dubbeldeks-stuurrijtuig en is voorzien van normaal stoot- en trekwek alsmede een lage automatische koppeling .
BESCHRIJVING VAN HET MOTORRIJTUIG .
In verband met de beschikbare perron lengte en de zijdeligse bewegingen van het derde draaistel is de lengte van het motorrijtuig beperkt tot 21,39 meter . De overstek bij de vlakke kopwand en aan de cabinezijde is achtereenvolgens gelijk aan 3.050 mm en 3.280 mm . De stelbalk bevindt zich op een hoogte van 943 mm en wodt ter plaatse van het middendraaistel over een zekere lengte onderbroken en verhoogd .
Het motorkoprijtuig is toegankelijk via vier zwenkzwaaideuren met een doorgangsbreedte van 900 mm . Vanaf beide balkons kan de reizigersafdeling worden bereikt via een trap naar boven . De reizigersafdeling heeft een vloerhoogte van 2.030 mm en een stahoogte van 2.010 mm . Vooralsnog wordt uitgegaan van 16 zitplaatsen eerste klas en 32 zitplaatsen tweedeklas .  De kopwandschuifdeur en de deuren in de tussenwanden worden uitgevoerd als handbediende schuifdeuren .
Tussen de golfvloer van het onderstel en de vloer van de reizigersafdeling bevindt zich over een lengte van 12,5 meter een de volle breedte van het rijtuig de apparatenruimte .
In deze ruimte zijn geplaatst : drie tractie-installaties , een statische omzetter , lijnschakelaars en twee tractiemotor-ventilatoren . Op het balkon bij de vlakke kopwand zijn de hoogspannings- en snelschakelaarkast en een tractiemotorventilator geplaats .
Onder het rijtuig , tussen de draaistelle bevinden zich in apparatenkasten de remeenheden , de compressor en de batterijen . Op het dak zijn de remweerstanden en de stroomafnemers geplaatst .
De reizigersafdeling heeft dezelfde inrichting als de DDM-2/3 rijtuigen . Het rijtuig heeft een cabine conform het DDM2/3 stuurrijtuig . De overgangsinrichting bestaat uit een buisbalg en een overloopbrug conform DDM-2/3.
DRAAISTELLEN .
Een zes-assig rijtuig kan worden uitgerust met twee drie-assige draaistellen of met drie twee-assige draaistellen . Op basis van een inventarisatie is vastgesteld , dat de zes-assige locomotieven de laatste jaren voornamelijk worden gebouwd als BoBoBo en niet als CoCo .
Ten aanzien van comfort , bedrijfszekerheid en verticale spoorbelasting zijn er nauwelijks verschillen tussen deze draaistelopstellingen . Voor wat betreft de horizontale spoorbelasting en onderhoudbaarheid gaat de voorkeur echter uit naar drie twee-assige draaistellen . Bovendien kunnen dan draaistellen uit de bij NS bekende families worden toegepast .
In verband met de zijdelingse uitslag wijkt het tussendraaistel op een aantal punten af van de andere motordraaistellen : de bakoplegging en de langsmeename bak-draaistel .
Aan draaistelfabrikanten zal een ontwikkelingsopdracht worden verstrekt om uit diverse varianten een weloverwogen keuze te maken : het tussendraaistel midden of excentrisch onder de rijtuigbak ; alle draaistellen met gelijke zijdelingse stijfheid ; het tussendraaistel geen zijdelingse stijfheid en de einddraaistellen met gelijke zijdelingse stijfheid ; een evenaarsconstructie tussen het tussendraaistel en één van de einddraaistellen .
Zoals reeds werd opgemerkt , worden de draaistellen bij voorkeur afgeleid va een bestaand ontwerp . De per motorwielstel toe te passen aandrijfeenheid wordt door middel van verende oplegpunten in het motordraaistel bevestigd . De uitgaande as van de tandwielkast is hol en zo gedimensioneerd ,  dat de wielas daarin voldoende bewegijgsvrijheid heeft . Tussen de uitgaande as van de tandwielkast en de wielas is een elastische koppeling gemonteerd .
Er dient nog nader te worden vastgesteld welk mechanisch remwerk ( schijfremmen , blokkenremmen en magneetremmen ) zal worden toegepast .
TRACTIE- PRESTATIES
Het motorrijtuig dient met de DDM- treinstellen rijtijden korter dan die van Plan V/T te realiseren 
Voor de thermische belasting van de tractie- en remapparatuur wordt ervan uitgegaan , dat de te formeren treinstellen moeten kunnen worden ingezet op trajecten met een gemiddelde halte-afstand van 3,8 km ( incidentel zelfs korter ) . De maximale snelheid bedraagt 140 km.h .
Vooralsnog wordt uitgegaan van drie asynchrone tractie- installaties met ieder een vermogen van circa 900 kW . De maximale aanzetkracht bedraagt circa 75 kN per tractie-installatie . De maximale lijnstroom van het motorrijtuig bedraagt 1.800 Ampére exclusief hulpverbruik bij een lijnstroom lager dan 1.500 Volt . Het motorrijtuig moet elektro - dynamisch met terugvoeding in het net kunnen remmen .  Een eventueel overschot aan remenergie moet in de remweerstanden op het dak worden gedissipeerd .
UITRUSTING .
Het motorrijtuig wordt uitgerust met diverse systemen , waaronder : compressor en overige pneumatische apparatuur ; luchtverwrming en zomerventilatie ; omroepinstallatie met een spreekput in de cabine ; automatische treinbeïnvloeding ( ATB ) ; intermitternde dodemaninstallatie ; Telerailinstallatie ; elektro - pneumatisch bediende buitendeuren ; bestemmingsaanduidig coform DDM-2/3
INFRASTRUCTUUR EN OUTILLAGE .
Ten aanzien van de infrastructuur is vastgesteld dat het derde draaistel , de aslast en het ton/meter-gewicht van het DDM- motorkoprijtuig - ten opzichte van de inzet va de E-loc 1700 geen beperkingen vormen voor inzetbaarheid op het geëlektrificeerde net .
Voor de inzet van de motorwagen hoeven geen speciale maatregelen in de energievoorziening te worden getroffen . De verbeteringen , die reeds voor de E-loc 1700 ware voorzien en in uitvoering zullen worden genomen , zijn toereikend . De motorwagen blijft binnen het kinematisch en statisch omgrenzingsprofiel van DDM - 1/2/3 .
De onderhoudsbegeleidingsgroep heeft laten vaststellen , dat beperkte investeringen nodig zijn : in de lijnwerkplaats Leidschendam om de aardwininstallatie aan het gewicht van de zes-asser aan te passen ; voor extra hefcapaciteit in de stelplaats van de hoofdwerkplaats Tilburg .
Het onderhoudsproces in de lijnwekplaatsen is steeds meer gericht op onderhoud op bakniveau . De treinstellen DDM-2/3 zullen dus bij het korte termijn onderhoud worden gesplits en mogelijk met een ander motorrijtuig de lijnwerkplaats verlaten . Omdat het motorkoprijtuig slechts aan één zijde een cabine heeft , zal op het terrein van lijnwerkplaats Leidschendam  een draaischijf worden geplaatst . Dat is een rendabele investering , aangezien daarmee een motorrijtuig op de technische reserve kan worden bespaard . Zonder draaischijf zou bovendien regelmatig moeten worden gedriehoekt op de overbelaste sporen rond Rotterdam en Den Haag .
PROJECTPLANNING
Uitgangspunten in het plan van aanpak zijn dat zoveel mogelijk aan de ideale projectaanpak zal worden voldaan en daar waar mogelijk van "proven technology 'moet worden gebruik gemaakt . De werktuigbouwkundige activiteiten met betrekking tot het loopwerk zullen als rode draad in de ontwikkelings- en constructiewerkzaamheden moeten worden verricht . Reeds gedurende de bestekfase zal aan draaistelleveranciers een ontwikkelingsopdracht worden gegeven voor het loopwerk . Op basis van een functioneel bestek zullen in de tweede helft van 1992 rijtuigbouwers , E- leveranciers en overige ( toe ) leveranciers worden uitgenodigd om offertes voor de zes-asser te maken . Er van uitgaande , dat de rijtuigbouwer en de E - leverancier na de eerste demarcatiewerkzaamheden achtereenvolgens 24 maanden nodig hebben voor het uitwerken van de constructie en 12 maanden voor het bouwen van het eerste rijtuig , kunnen de DDM-motorkoprijtuigen vanaf juni 1996 worden afgeleverd . Bij een levertempo van drieá vier motorrijtuigen per maand zouden medio 1998 alle motorrijtuigen kunnen zijn afgeleverd .
TOT SLOT .
Met de bouw van een DDM-motorkoprijtuig komen de elektrische locomotieven uit de 1700 - serie vrij voor vervanging van de locomotieven 1100 ,1200 en 1300 . Bij de gegeven randvoorwaarden van DDM - 2/3 biedt de zes-assige motorwagenvariant de beste perspectieven en de zitplaatscapaciteit leidt tot besparingen in de jaarkosten van NS . Omdat de functionele eigenschappen van het motorrijtuig aansluiten bij dat van DDM- 2/3 , ontstaan DDM - treistellen . Eind 1996 zullen de eerste treinstellen DDM- 2/3 op het NS - net worden ingezet .
volgens Mw3 in het Materieel blad .

[Pauldg]

J. Ossenbaar, je weet ontzettend veel, maar is het nu nodig om elke keer een complete behangrol aan tekst hier te dumpen? Het leest voor geen meter op mobiel en een paar losse feitjes zijn vaak veel fijner dan alle feiten bij elkaar 

[Luit]

Ik prefereer toch die behangrol boven enkele feitjes. Het is in zulke zaken beter om de overweging voor de gehele besluitvorming te overzien dan dat er staat we kopen dit en dat .

[Eric B]

Ik sluit me aan bij Luit.
Met de kanttekening, dat enige nabewerking van dit soort lappen gescande tekst op het gebied van opmaak en interpunctie, e.e.a. een stuk prettiger leesbaar maakt.

[Pauldg]

Ik snap jullie punt. Kritiek hebben is ook niet leuk, het ging mij vooral om de leesbaarheid 

[bask185]

Paul, je kan de lappen tekst ook door chatGpt gooien en een samenvatting vragen. Ik heb vandaag een mail naar collega moeten sturen in Chinees 

🔹 Feitenoverzicht – DDM-2/3 Motorkoprijtuigproject
Algemeen
Fabrikant: Talbot bouwt 258 dubbeldeksrijtuigen (DDM-2/3) voor stoptreindiensten.
Huidige tractie: E-loc serie 1700 (81 stuks besteld bij GEC-Alsthom).
Exploitatievorm: Treinstammen volgens treinstelformule (stuurrijtuig + loc met automatische koppeling).
Doel: Onderzoek naar vervanging van locomotieven door motorkoprijtuigen om kosten te besparen en flexibiliteit te verhogen.
Keuze voor ontwerp
Varianten onderzocht: vier-assig vs. zes-assig motorrijtuig.
Criteria: samenstelling, rijtijden, inzetbaarheid, ontwikkelingsinspanning, investeringskosten, zitplaatsprijs.
Keuze: zes-assige motorwagen (BoBoBo-configuratie met drie twee-assige draaistellen).
Reden: betere horizontale spoorbelasting, eenvoudiger onderhoud, gebruik van bestaande draaisteltypen.

Technische specificaties
Lengte: 21,39 m.
Kopoverstek: 3.050 mm (vlakke kop) / 3.280 mm (cabinezijde).
Toegankelijkheid: 4 zwenkzwaaideuren (900 mm breed).
Reizigersafdeling: 16 zitplaatsen 1e klas, 32 zitplaatsen 2e klas.
Apparatenruimte: 12,5 m lang, bevat o.a. 3 tractie-installaties, omzetter, ventilatoren.
Tractie: 3 asynchrone installaties van elk ca. 900 kW (totaal 2700 kW).
Max. aanzetkracht: 75 kN per installatie.
Max. snelheid: 140 km/h.
Stroom: 1.800 A bij < 1.500 V.
Remmen: elektrodynamisch met terugvoeding + dakweerstanden.
Uitrusting: ATB, dodemansinstallatie, Telerail, omroep, automatische deuren, bestemmingsdisplay.
Constructie: zelfde contouren als DDM-stuurrijtuig, lage automatische koppeling.

Infrastructuur & onderhoud
Geen aanpassingen nodig aan energievoorziening of infrastructuur.

Beperkte investeringen nodig in:
Leidschendam: aardwininstallatie aanpassen.
Tilburg: extra hefcapaciteit.
Draaischijf in Leidschendam vereist i.v.m. enkelzijdige cabine.
Onderhoud op bakniveau; treinstellen worden bij onderhoud gesplitst.
Planning
Ontwikkelingsfase: draaistelontwikkeling start tijdens bestekfase (1992).
Ontwerp & bouw: 24 mnd ontwerp, 12 mnd bouw.
Eerste levering: juni 1996.
Volledige serie gereed: medio 1998 (3–4 rijtuigen per maand).
Financiële en operationele effecten
Besparing: ± 15 miljoen gulden per jaar.
Vermeden aanschaf: 29 extra DDM-rijtuigen met E-loc 1700.
Vrijgekomen locs 1700 vervangen oudere series 1100, 1200 en 1300.
Capaciteit: gelijk aan DDM-2/3, waardoor complete DDM-treinstellen ontstaan.

🟨 Beknopte samenvatting

De NS liet Talbot 258 dubbeldeksrijtuigen DDM-2/3 bouwen voor stoptreindiensten met E-locs serie 1700. Om kosten te besparen en de vloot te moderniseren, werd onderzocht of de locomotieven konden worden vervangen door motorkoprijtuigen. Na vergelijking van vier- en zesassige varianten koos men voor een zesassig BoBoBo-motorrijtuig, dat dezelfde buitenmaten heeft als een stuurrijtuig maar eigen tractie-installaties bevat.

Het rijtuig beschikt over drie asynchrone motoren van elk 900 kW, bereikt 140 km/h en kan regeneratief remmen. De reizigersruimte biedt 48 zitplaatsen, en de indeling en koppelingen komen overeen met het bestaande DDM-2/3-materieel. Dankzij de hoge trekkracht kan de E-loc 1700 worden gemist zonder kortere stammen te vormen.

Het project vergt minimale aanpassingen aan infrastructuur en onderhoudsvoorzieningen; alleen een draaischijf in Leidschendam is noodzakelijk. De bouw start medio 1993, eerste levering juni 1996, voltooiing in 1998. Het plan levert NS jaarlijks een besparing van circa 15 miljoen gulden op en maakt het mogelijk de locomotieven 1700 te gebruiken ter vervanging van oudere locseries.

Kortom: het zesassige motorkoprijtuig maakt van DDM-2/3 volwaardige treinstellen met lagere kosten en hogere inzetbaarheid.

[TonM]

Leuk zo'n ChatGPT-samenvatting: Van de zin "Vooralsnog wordt uitgegaan van drie asynchrone tractie- installaties met ieder een vermogen van circa 900 kW" maakt hij "Het rijtuig beschikt over drie asynchrone motoren van elk 900 kW". Een tractie-installatie is toch iets anders dan een motor.....

En uit andere bronnen weten we dat het rijtuig beschikt over zes asynchrone motoren van 400kW elk.

Dus inderdaad, je kan de lappen tekst ook door ChatGPT gooien en een samenvatting vragen, alleen krijg je dan blijkbaar geen samenvatting maar een twijfelachtige interpretatie.

Grtz, Ton

[Eric B]

Net zo krom als de meeste automagisch gegenereerde ondertitels ...

[bask185]

Je moet die hufter goed controleren. Aan een kort lijntje houden ook. 

[Rob Ellerman]

Bas, ik las net je stukkie hierboven waar in staat dat Leidschendam een draaischijf zou moeten krijgen. Waarom was dat en is dat ook gerealiseerd?

[timtrein]

Omdat je anders de reserve-motorwagen in ruwweg de helft van de gevallen moet draaien. Is nooit gebeurd.

[Rick]

Dat zou helemaal grappig zijn, de mDDM kosten 11,5 mio gulden per stuk, volgens deze AI schatting zou een 1700 by far goedkoper zijn geweest (6,5 mio gulden)  .

Heb je de AI-schatting goed gelezen:

🚆 NS 1600-serie
Geschatte aanschafprijs per stuk:
Volgens bronnen uit die tijd lag de prijs rond de 10–12 miljoen gulden per locomotief,

🚆 NS 1700-serie
Door technische verbeteringen ... lag de prijs vermoedelijk iets hoger dan bij de 1600-serie. Geschat wordt rond de 6–6,5 miljoen gulden per locomotief,

De prijs lag vermoedelijk hoger dus schat het ding 5 miljoen lager...

Met wat zoeken vind ik dat 38 locs en 116 rijtuigen DDM-2 samen 502 miljoen hebben gekost. Het DDM-1 kostte een aantal jaar eerder 95 miljoen voor 75 rijtuigen. Met wat creatief rekenwerk kom ik dan uit op zo'n 9,5 miljoen per loc.

Zou de NS een 1700 met maar 1 volledige stuurstand hebben overwogen (een 1700 light als het ware)? Ik denk dat er dan toch nog iets te besparen was.

De 1700'n zijn geleverd met maar één volledige stuurstand, voor de solitaire inzet moest deze nog afgebouwd worden.