NS 501 / SS 1-4 van Werps modelbouw

[FritsT]

Meer info over 1:1 in de laatste uitgave van "De Nederlandse Stoomlocomotieven", bladzijde  158-159.
Daaruit blijkt dat je als modelbouwer vele kanten op kunt.

[Eelco Storm]

En nog meer info in het artikel dat Paul Henken over deze locs schreef in Op de Rails, OdR 2022-5.

[Jan den Haan]

De originele fabrikant , Beyer, Peacock & Co. in Manchester heeft in 1966 de laatste locomotief geleverd (aan British Railways).De fabriek leed dusdanige verliezen dat het niet langer vol te houden viel.Zij waren succesvol met o.a. de vele locomotieven die zij in de 19e eeuw aan de Staatsspoorwegen geleverd hadden en de Garratt locomotieven waarvan zij er in de 20e eeuw vele aan Zuid-Afrika geleverd hebben.Zij waren op het laatst niet meer innovatief.Zo bouwden zij in 1951 nog een aantal 2B1 stoomlocomotieven die wel leken op de NS 5500 serie voor de Belfast & County Down Railway volgens dezelfde tekeningen die zij in 1924 gebruikt hadden voor een zelfde type locomotieven voor deze zelfde spoorwegmaatschappij.

Het archief van Beyer, Peacock & Co. bevindt zich in het Manchester Museum of Science and Industry.Zij hebben daar in ieder geval de samenstellings-/algemeen plan tekeningen van nagenoeg alle locomotieven die Beyer Peacock gebouwd heeft.Zoals deze tekening van een Staatsspoor 68-78 uit 1869 die geleverd werden in 1870 :

Staatsspoor 68-78 by Jan den Haan, on Flickr

Verder hebben ze ook van de oudste locomotieven foto's.Van de Staatsspoor 1-4 heb ik daar geen foto's kunnen vinden, maar wel van de Zweedse variant :

Blixen by Jan den Haan, on Flickr

Toen de fabriek sloot in 1966 waren er ook nog verschillende detailtekeningen.Deze verkeerden echter in slechte staat.Men heeft er microfilm opnamen van gemaakt en de tekeningen zelf vernietigd.Een voorbeeld hiervan is het ketelfront van de Staatsspoor 68-78 :

Beyer Peacock by Jan den Haan, on Flickr

De Staatspoor 1-4 hadden een wat eenvoudiger ketelfront, maar de Staatsspoor 79-84 zullen een zelfde ketelfront gehad hebben als de 68-78

Succes met bouwen!

Vriendelijke groeten,

Jan den Haan

P.S. Er zijn mogelijk nog wel wat detailtekeningen van de Staatsspoor 1-4 in het archief in Manchester, maar daar heb ik niet naar gezocht omdat ik zelf een locomotief uit de serie 21-78 wil bouwen.

[Ivo tB]

Dank Frits, Eelco en Jan,

De nieuwste uitgave van de stoomlocomotieven had ik al gelezen. Op de rails heb ik niet, maar daar is wel aan te komen. Leuk Jan, de tekeningen van volgens mij de latere NS 700. Daar had ik ook al een aantal foto's van gevonden op HUA en de tekening van het ketelfront daarvan gebruik ik ook. Was ook een suggestie van Erwin.

Ga wel kijken of ik de tekeningen kan downloaden. Zien er iets beter uit dan de foto's op HUA

[Huup]

Wat een kar! Word er helemaal vrolijk van 🙃

[Ivo tB]

Niet van alle bouwfases heb ik de juiste foto's genomen. Ik zal proberen uit te leggen hoe het chassis van de tender in elkaar zit.

Zo komt de onderkant van het chassis er uit te zien. Er is een etsdeel dat op de juiste manier gebogen en ingeschoven het frame van het chassis vormt onder de voetplaat:



Het duurde even voor ik het zag, want in eerste instantie kon ik dit ook niet thuisbrengen. Maar de tekening van de tender van HUA bracht uitkomst. Er zit blijkbaar een waterbak tussen de chassis balken. Dit is overigens op gebouwd met 2 bodemplaten die gevouwen in elkaar passen:





Het onderdeel dat ik bedoel zie je in de etsplaat net boven de afwerkzijkanten van de tender.



Er zitten ook 2 gaatjes in geetst en daarin komen de waterleidingen naar de lok.

Als je het chassisdeel voor de bovenkant erop zet en het etsdeel voor de kolen opening voor de stoker dan komen er allerlei vragen hoe een en ander nu in elkaar moet passen:



Kom ik op terug  .

[Ivo tB]

Wat een kar! Word er helemaal vrolijk van 🙃

Wacht maar tot je het drijfwerk ziet en de schuifbeweging en hoe dit zowel in het chassis van de lok en de bovenbouw in elkaar schuift. Weet alleen nog niet hoe de motor straks vast moet. Maar ja, die zat er in het echt ook niet in  .

[MathynK]

Wat een ongelofelijke leuke loc. Erwin heeft weer zijn best gedaan. Succes met de bouw Ivo.  heerlijk om mee te lezen met je puzzeltocht.

Groet, Mathyn

[Huup]

Ik.wil het niet welwel weten Ivo 🙃
Overigens al aan stoom gedacht ipv een electromotor? *duik*

[FritsT]

Ik kan het niet goed zien, maar is er een hap uit de ketelbeplating bij de wielkast en niet uit de wielkast? Zo ja, dan kan ik de gedachtengang van Erwin even niet volgen. Ik snap dat daar een conflict (1:1 ook) zit, maar waarom dan een hap uit de ketelbeplating en niet andersom. Dat is veel meer zoals het 1:1 ook gedaan zal zijn én het rollen van de ketelbeplating voor het model zal dan zuiverder zijn. Nu moet je het uiteinde maar rond zien te krijgen. Die naad dicht solderen? Nee toch.
@Ivo/Erwin, wat is daar de reden voor? Past het drijfwiel er dan niet onder/naast de ketel en is er dus een modelbouwconcessie?

Waar zit de ketel trouwens op de etsplaat?

[MaraNCS]

"Overigens al aan stoom gedacht ipv een electromotor? *duik*"
Ik begin de middag met een enorme glimlach! Dat is hard werken dan! (Kolen en water bijvullen!).

[Ivo tB]

@ Mara en tHuub,

Stoomaangedreven in H0? Lijkt me niet. Er is door Hornby wel een model uitgebracht op stoom, maar niet kolengestookt.

Tsja en als ik een op kolen lopende machine wil bouwen dan loop ik aan tegen een ander punt: ik hou ervan alles helemaal op schaal te maken en ik zie dat stoomaangedreven modellen ook in de grotere schalen weliswaar op stoom en soms zelfs op kolenstoom lopen, maar de installatie is nooit op schaal.

Ik laat het dus voor wat het is . Maar gelukkig zijn de kolen bij mij op de tender en eventueel geknoeid op de voetplaat altijd wel echt. Paul Bender, die stoker is bij de SHM heeft voor mij eens een steenkool klein geslagen en gezeefd en daarom heb ik in model voor al mijn modellen en nog te bouwen modellen gewoon echte kolen.

@Frits,

@Ivo/Erwin, wat is daar de reden voor? Past het drijfwiel er dan niet onder/naast de ketel en is er dus een modelbouwconcessie?

Ja, inderdad een concessie en dit is denk ik de betere oplossing. Ik zal het uitleggen waarom:

Het standaard probleem bij modellocomotieven is dat de wielen (in dit geval RP25) altijd te breed zijn voor een exact model. Daarom zijn de chassis van de loks vrijwel altijd te smal en dat levert een probleem op voor stoommodellen als je binnenliggende aandrijving en schuifbeweging op de juiste schaal wil hebben. Kijk maar naar je eigen 6000 in zowel 0 als 1.

Dus een compromis. Vervolgens heeft deze NS 500 nog een extra probleem ten opzichte van andere modellen. Dit is een kleine locomotief met grote aandrijfwielen en de ketel zit erg laag en komt bijna op het breedste punt van de ketel nog tussen de wielen. Je zou kunnen kiezen om niet de ketel, maar de opening van de wielkasten te versmallen, maar dan komt de ketel in aanraking met het wiel.

Ik laat de vergelijking zien tussen de NS 500, een Grote Groene 1300 en een 6100:

Hoogteverschil:

500 - 1300



500 - 6100



Bovenaanzicht ketel 500 en 1300



De wielkappen van de 1300 van MK zijn smaller, en hebben dus geringe zijdelingse beweging. Dat zou bij de 500 ook kunnen, maar op de tekening zijn die wel breed. Overigens is het chassis van de 1300 van MK veel te breed vanwege de dikte van de wielen. Dat is zichtbaar bij de front bufferbalk, want die hoort aan beide kanten van het chassis naar buiten uit te steken, maar doen dat niet. Ziet nooit iemand (behalve ik ).

Maar het is mijn overtuiging dat de oplossing van Erwin in dit geval juist is, omdat de ketel anders niet tussen de wielen past.

[MaraNCS]

Het lijkt allemaal zo "simpel".
Je pakt de maten van het te bouwen object. Je bepaalt de schaal van het model en maakt een schaaltekening. Toch?
Nou nee dus, want zoals goed uitgelegd, loop je dan tegen allerhande problemen aan.
Ik vind het superknap wat jullie doen met die messing modellen en volg het met bewondering en verbazing.
Dus hulde aan de ontwerpers en de bouwers. Of ze nou Ivo of Frits heten, of enig andere bouwer of producent van de bouwpaketten.

[Ivo tB]

Gewoon zelf een keer aan beginnen. Hebben we allemaal zo gedaan.

Ik vond dat ik nog iets moest uitleggen over het chassis van de tender. Daarom een paar extra foto's. Het aardige van deze kit is dat je soms vouwlijnen tegenkomt in het etswerk, die geen vouwlijn blijken te zijn. Dat is zo in dit chassis en later komt dat ook voor met de leibanen.

Maar eerst het chassis nog een keer:



Dit zijn de verschillende onderdelen. Rechtsboven zie je de 2 platen voor de voetplaat die aan elkaar zijn gesoldeerd. Daarop het gebogen frame voor de ophanging van de 2 assen met de afwerkplaten er op.

Ervoor zie je de 2 nu aan de zijkanten omgezette onderdelen voor onder de voetplaat met ernaast het etsdeel met heel veel putjes welke de onderkant van de waterbak vormt. Daar komen later de 2 leidingen in die de tender met de lok verbinden voor de watervoorziening. De putjes zouden vast omgekeerd moeten zitten om deze platen goed waterdicht aan elkaar te zetten, maar dat laten we maar zo  . Zou ook een lastige klus zijn geweest om deze als klinknagel door te drukken en je ziet er later nooit meer wat van. Zoals van Erwin gewend is zijn maatnauwkeurigheid super. De onderdelen passen perfect in elkaar.



Hier zie je een vouwlijn die dat niet is, maar een geleidelijn. In de bovenste plaat zie je die zitten en hierin past de voorste bodem, waartussen de koppeling tussen tender en lok komt.

De 2 bodemplaten passen in elkaar, daarna wordt de waterbak erover heen gezet en vanaf de voorkant komt dan die voorste bodem er in. Alleen zit daar een foutje van de kit: je moet die sleuven in het chassis over ongeveer dezelfde lengte inzagen als ze zijn gemaakt, want ander past de voorste bodem er niet in.



Hier zie je wat ik bedoel.



En zo is het compleet. Zit allemaal klemvast. Ik heb hier nog niks aan gesoldeerd.

Er zitten verder veel mooie gietdelen bij, maar van deze gereedschapskist word ik niet blij, die met een grote dikke messing staaf vastzit aan de gietboom. Fijn voor het gieten, maar een ramp om dit netjes bij te vijlen. Dat gaat gewoon niet. Ik probeer een en ander netjes weg te frezen.

[Ivo tB]

De tender krijgt nog glijlagers en remmen.

De glijlagers zijn messing gietdelen en die komen over de messing lagers waarin de wielen komen. Dat betekent dat de lagers aan de achterkant een putje moeten krijgen. Dat putje moet behoorlijk groot zijn en het gietwerk is erg hard. Ik heb de lagers in een machineklem ingeklemd en met een kolomboor van 2mm een ongeveer 1,2mm diep gat geboord vanaf het breedste punt van de boor. Dat bleek net voldoende en de punten van de wiellagers heb ik nog maximaal afgevijld:



Vervolgens op de tender gesoldeerd. Nu moeten nog de remblokken eronder die in 2 versies in de etsplaat zitten: met houten blokken en met moderne blokken. Ik heb de laatste gekozen. Dit zijn etsdelen die moeten worden dubbelgevouwen met vervolgens nog een sierdeel als remblok. De blokken zelf bestaan dus uit 3 lagen (kan zelfs met 4 als je wilt)



Hier liggen de dubbelgevouwen delen klaar. Het zijn 4 verschillende: de achterste hebben een lange pen achteraan zitten. Misschien zijn die wel bedoeld als railruimer, dan moet ik ze nog naar buiten buigen en van beide typen is er een linker en een rechterkant.

Deze steek je in de voetplaat en met een draadje over de hele breedte verbind je de remblokken aan de onderkant met de remstangen die al aan het chassis zijn geetst.



Waar ik nog aan twijfel is of die stangen over de hele breedte doorlopen. Ik denk het wel, het lijkt me logisch voor de krachtenverdeling, maar ik zie het nergens.