Fleischmann HO ELK ketelwagens jaren 60

[Ferdinand Bogman]

In 1963 brengt Fleischmann een nieuw model twee-assige ketelwagen uit. Te groot, want in 1:82, en niet helemaal in verhouding - te slank, te oordelen naar de foto van het voorbeeld. Die foto staat erbij in de catalogus van 1963 (blz. 49). Op Mobadaten.info staat een opgewerkte versie van die foto. Ik weet niet hoe het zit met de auteursrechten daarvan, dus klik even op dit linkje om hem te bekijken.

Als het goed is, zijn dit Einheits-Leichtkesselwagen (ELK). Maar een kleine zoektocht levert weinig informatie op - en ik heb geen boeken van Carstens in huis. Hier op het forum vind ik wel Deutz en Uerdinger, maar de ELK zou een opvolger zijn met eigenschappen van beide.

Ik ben naar twee dingen op zoek:

• Meer informatie over het voorbeeld (liefst foto’s!)
• Of deze ketelwagen later nog in model is uitgebracht

Wie weet hier meer van?

[grossraumwagen]

De boeken en Sonderhefte van Stefan Carstens zijn een grote bron van informatie.

Voor zover ik weet hebben de Deutz en Uerdingen, maar ook de latere ELK een loopplank excentrisch tov de lengte-as, dus langs de vulopening.

De Fleischmann heeft een centrische loopplank en een bordes rondom de vulopeningen.

Bij Märklin en later Roco zijn ook ketelwagens uitgebracht met zo een centrische loopplank, maar het aantal varianten in werkelijkheid was schier oneindig.
Ketelwagens zijn vaak custom-made en worden ook regelmatig verbouwd, in tegenstelling tot bv de standaard open en gesloten wagens.

[hervé]

   Leichtbau-Kesselwagen: 
   
   de Uerdingen  30 m3 (hL) vind je in  H0 bij Brawa én Exact~train
   de Deutz bij Esu-Pulmann in H0  en  in  0  bij Lenz
   de Einheits 24m2 (hL)  bij  Exact~train
   de Einheits 30m2 (hL) zou gepland zijn .... maar het H0-onderstel (wat geen echt apart chassis is, moet beetje worden aangepast)   
   zie hun respectievelijke websites
   de DR-Uerd. en de DR-Deutz waren er eerst (aanvang WO2), de  DR-Einheits kwam er in 1943 en was  (geleerd met scha en schande) steviger dan
   de te lichte voorgangers ...

[Ferdinand Bogman]

In model zijn ook schier oneindig varianten uitgebracht. Maar de aanduiding “Einheits-“ suggereert dat er toch een hoge mate van standaardisatie was. Het voorbeeld van de Fleischmann-wagen heeft ook een bordes dat midden over de ketel loopt, voor zover ik kan zien. Een Deutz is het niet, begrijp ik. Die hadden geen doorlopend onderstel.


Misschien is het handig om eerst te weten wat voor type het voorbeeld was, zoals te zien op de foto uit de catalogus?

Als het ook geen Uerdingen of ELK is geweest, wat dan? En welk volume?

[hervé]

  .........type het voorbeeld was, zoals te zien op de foto uit de catalogus?    l/i]
   https://www.mobadaten.info/wiki/Datei:FLM_1475_Vorbild.png
dit lijkt een naoorlogse Leichtbau-versie ,      want reeds met kogellageraspotten  en idd. een loopplatform in het midden van ketel ...   
    dus géén oorlogs Leichtbau  (Uerd., Deutz, Einheits)  die grotere, ronde olie/vet-glijlagers hadden
de na-oorlogse wagens hadden meer prominente veerbokken, maar daarvoor is de zw/w-foto te troebel
    zulke na)oorlogse lichtbouwwagen werd recent uitgebracht in H0 door ModellbahnUnion.   (zie hun website)

  als je wilt weten hoe de Uerd., Deutz, Einheits er uitzagen:  zie de respectievelijke websites van Brawa, Exact~train, Esu, Lenz..
  het zijn alle uitstekend nagemaakte modelletjes, dus informatief over de échte ketelwagens ....
  deze 3  originele types Kriegs-Leichtbau hadden  'loopplanken'  naast de vuldom  (vuldom die steeds in het centrum van de ketel stond)

   

[Jeronimos]

Ferdinand, heb je wat aan deze site?


https://drahtkupplung.de/gtbhb245C.html

[hervé]

   deze tekst en tabel is 10 jaar oud, niet overbodig maar niet meer actueel en nog slechts beperkt bruikbaar
   
   de goede, meer correcte  modelletjes van Exact~train, Brawa, EsuPullman, ModellbahnUnion zijn recenter
   dan de voorbijgestreefde OskarKlein (KMB), Liliput en Piko ......
   Roco nam de KMB over en de Piko is ondertussen flink gerenoveerd, maar komt meer overeen met een na-oorlogse variant ...

>   de Fleischmannetjes van pag. 49 hebben idd. een loopplatform in het midden van bovenzijde van de ketel
     + kleinere kogellageraspotten    >    lijken effectief op de échte ketelwagen op de zw/w-foto   
      maar de zijkant van het Flm-'onderstel' is minimaal gedetailleerd
      zonder tegenbericht een na-oorlogse evolutie (géén Uerd., Deutz, Einheits Kriegs Leichtbau Bauart)

[Ferdinand Bogman]

Iemand was zo vriendelijk mij een uittreksel te sturen uit Stefan Carstens’ “Güterwagen, Band 7”. Daarin staat, verrassend, de foto uit de Fleischmann-catalogus! Op die foto heeft de wagen een BP-logo, dat blijkbaar voor de catalogus eruit geretoucheerd moest worden.

Het blijkt te gaan om een type “Leichtbau” van fabrikant SEAG uit 1958, met 36m³ ketelinhoud. Er zijn er maar 25 van gebouwd, in opdracht van BP, aldus Carstens (blz 163). Een stuk minder dan Fleischmann ervan geproduceerd heeft . Dachten zij dat dit de nieuwe standaard-ketelwagen zou worden?

Voor zover ik kan zien, is dit type sindsdien niet door Fleischmann of welk ander merk in model uitgebracht. Het kleine aantal grootspoor-exemplaren zal daar de oorzaak van zijn.

Meteen een aanvulling, na zoeken op SEAG: op Alte Modellbahnen worden de Fleischmann-ketelwagens ook besproken. Daar meldt iemand, ook op gezag van Carstens, dat er 188 exemplaren zijn gebouwd in drie series, tussen 1959 en 1962. Dat zou op blz. 189 staan maar kan ik niet nagaan. Ik ben benieuwd of die er dan hetzelfde uitzien, of dat de schrijver zich vergist.

[hervé]

  "Kesselwagen" MIBA Band 7, pag. 189: 
 A°1959-1962:   BP beschaffte weitere .. von SEAG  ....     Unterschied mit früheren Lieferungen A°1958:  andere Hohlprofillangsträger .....

dus een vervolgbestelling/-levering met een iets andere constructie van het lichtbouwchassis  en andere aanpassingen tov de eerste reeks A°1958. . . .
ketel en ladder en bovenloop ziet er op het eerste gezicht gelijkaardig uit, maar hebben toch een 'knik' op een andere plaats ...

zeker de omzetting naar het toenmalige jaren '60 Flm-model is behoorlijk ...relatief en lastig te vergelijken , maar moet dit dan 100% kloppen ?
is moeilijk haalbaar met de (ongeveer) H0-dingen van toentertijd ...

dat je de hedendaagse H0-produkten (Exact, Brawa, Esu, ModellBahnUnion) onder het vergrootglas legt, is nog begrijpelijk
maar die ouwe Flm- of andere merken ook gaan beschouwen als ware modellen, is misschien een beetje ...merkwaardig.

[Ferdinand Bogman]

Maak je geen zorgen, Hervé, zo streng in de leer ben ik niet. In mijn eerste bericht geef ik al aan dat het model niet goed op schaal is. Dat neem ik Fleischmann niet kwalijk. Dat ze, net als andere fabrikanten, in die tijd de werkelijkheid alleen benaderden, heb ik hier op het forum al eens eerder geconcludeerd.

Maar ze waren niet helemaal op hun achterhoofd gevallen! Ook in dit geval plaatsten ze in de catalogus netjes een foto van het voorbeeld waarop hun model was gebaseerd. En dat was best goed gelukt. Zeker als jij kunt zien dat de vervolgseries van SEAG een beetje anders waren.

Ik was vooral benieuwd welk voorbeeld dat dan geweest is en vroeg me af of dat tegenwoordig als model te vinden is. Niet, begrijp ik. Gisteren schreef ik dat dat lijkt te liggen aan het kleine aantal gebouwde exemplaren. Maar in de inleiding van Carstens lees ik vandaag dat series van meer dan een paar honderd eerder uitzondering dan regel waren. Soms werden er maar een stuk of zeven dezelfde besteld, voor een specifiek doel.

Wat ik niet zie, in het stukje van Band 7 dat ik ontving, is hoe de verschillende typen gekoppeld worden aan een uitgebracht model. Bij de SEAG van 1958 wordt niet genoemd dat Fleischmann die in model heeft uitgebracht, maar bij andere typen zie ik ook geen vermelding van een bijbehorend HO-model. Er wordt geen enkel merk genoemd. Misschien heb ik daarvoor nét het verkeerde stukje van het hele boek?

[Falkenberg]

In deel 7 staan nauwelijks modellen van ketelwagens. Vooral omdat op het moment van uitkomen weinig fatsoenlijke 1:87 modellen beschikbaar waren (daarna kwamen er gelukkig meer uit) en anderzijds omdat SC alleen modellen die de huidige standaarden en schaal aanhouden worden genoemd. Dus modellen uit de jaren 60 en 70 zijn niet de moeite waard om nu nog te noemen.

dirkjan

[Ferdinand Bogman]

Ah, dus Carstens is zo’n klinknagelteller .

Maar serieus: tenzij de meeste modelfabrikanten de plank volledig missloegen vind ik het jammer, in het kader van de geschiedschrijving van het modelspoor, dat die oudere modellen niet genoemd worden.

Enfin, dankzij Carstens weet ik nu wel hoe het zit.

[Falkenberg]

Ik geloof niet de de meerderheid van de kopers van de SC boeken zit te wachten op pagina's met oude modellen. Die hebben veel liever meer info over de voorbeelden. Het is al een niche gebied en veel informatie past er al niet in.

[hervé]

Ah, dus Carstens is zo’n klinknagelteller .

En dat is nog zachtjes uitgedrukt            Die MIBA-bijbels zijn ronduit indrukwekkend.

( tussen haakjes, de afkorting ELK  , die herinner 'k me niet uit de Carstens-lectuur (?) )

[IJmc]

Zijn ze zeker.
Je kan heel mooi zien of een nieuw DB model klopt, of kloppend te maken is.