0-0 Hoekselijn 1864--2017 rev.2024

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn 11-2 Maassluis industrie                            revisie 2023/24

11-2 Industrie

Daar Maassluis (MA) in een lang vergeten verleden aan open zee lag, had het de grootste Noordzee vissersvloot van Nederland. Scheveningen (SCH) moest zijn Bommen op het strand parkeren en meerde zijn Buizen in Vlaardingen af, Katwijk (KW) had en heeft nog steeds geen zeehaven en IJmuiden (IJM) moest nog geboren worden. In de loop der jaren veranderde MA van een vissersplaats naar een overslaghaven met de meest bekende sleepboothaven van de wereld. Maassluis ontwikkelde zich tot een belangrijke overslaghaven voor de groenten en fruit kusters van Waling van Geest die op het Verenigd Koningkrijk voeren. De Buitenhaven was ook de thuishaven van de zeeslepers van L.Smit&Co en W A van der Tak’s Bergingsbedrijf. De Maassluisse industrie leunde op een paar belangrijke pijlers die voornamelijk rondom de haven waren geconcentreerd. Buiten L Smit & Co en  W.A. van der Tak Bergingsbedrijf waren dat de scheepswerf van de Haas bij de Schans, oliefabriek de Ploeg op het Schanseiland en de rederijen Waling van Geest en veehandelaar Buitelaar. Niet direct aan de haven gelegen waren dat de verenigde touwfabrieken, de kistenfabriek en pijpenbehandelaar Key & Kramer. Al deze bedrijven hadden direct en/of indirect een aansluiting met het spoor.


441 Fraaie ansichtkaart uit Ca.1920 met opname van de Haringkade en de Havenkom met vissersschepen. Op de achtergrond de Stadhuiskade waar tegenwoordig het Nationale sleepvaartmuseum is gevestigd.^[HVM]


442 Het is 1930, aan de Govert van Wijnkade liggen voornamelijk de stoomzeeslepers van L.Smit&Co afgemeerd.  Recht tegenover het loodsenkantoor, (tegenwoordig een Hotel), ligt een stoom gedreven Loodsboot afgemeerd. Aan de andere zijde van de haven,Rechts aan de Burg. De Jonhgkade, zien we een Koopvaardijschip die waarschijnlijk Westlandse producten komt laden. Aan de onderrand van de foto is nog net een stukje straatspoor van NS en WSM te zien.


443 Schilderij uit de jaren 50 van de vorige eeuw tonende de slepers Clyde of Elbe, eentje van de Oostzee klasse (Oostzee, Rode zee of Oceaan) en de stoomsleper Ebro. Op twee van de drie slepers heb ik zelf nog gevaren. Van deze drie getoonde slepers bestaat alleen de voorste nog als museumschip! ^{[Verz Hans Reints]}


444 Buitenhaven. Over Stuurboord, aan de Govert van Wijnkade, liggen de zeeslepers van “Kwel en Co”. Op de voorgrond de “Kippenbrug en daar achter de HSM draaibrug voor het spoor. Het havenspoor en de rails van de WSM zijn net niet te herkennen. 406 Mooie ansichtkaart van de Buitenhaven omstreeks 1953 met op de voorgrond de Kippenbrug en daarachter de spoorbrug. De geheel geklonken ijzeren spoorbrug werd in 1893 in gebruik genomen en in 2002 vervangen door een nieuwe brug. De Kippenbrug werd in 1907 in gebruik genomen en in 1956 nadat de Koepaardbrug was gebouwd, gesloopt. Let ook op de tabakskiosk met rechts daarvan een transformatorzuil. Op deze zuil stond de tekst: "Kookt op gas, Verlicht met elektriciteit".


445 In 1912 kreeg Maassluis een aansluiting op de WSM spoornet.de lijn liep over Maasland, Den Hoorn naar Delft . Er kwam een stationsgebouw bij het NS hoofdstation en er kwam er een in de binnenstad van Maassluis. Door deze aansluiting was het mogelijk om wagons met tuinbouwproducten uit het Westland naar Rotterdam en verder af te voeren.


446 Er was een druk verkeer in en aan de haven. Aan de westelijke zijde, de Govert van Wijnkade, werd helemaal in beslag genomen door het Loodswezen, de zeeslepers van Kwel en de bergers van van der Tak. De oostelijke zijde, de Burgemeester de Jonhgkade, bood ligplaats aan de fruit coasters van Waling van Geest en de koeienboten van Buitelaar. In het transport en overslag van deze producten had het spoor een belangrijke taak. Ik weet nog wel dat als er geen bijwerk bij Smit te doen was, dan gingen wij als bijwerkers altijd helpen met het laden en lossen van de tomaten. Er schijnt veel overslag van schip op spoorwagon en omgekeerd geweest te zijn, o.a. van Italiaanse bloemkool.

[SmitInt]..

447 Maassluis 1950, de tijd van het opruimen van het Suezkanaal!..Aan de overzijde van de haven zien we het spoor van de Burgemeester de Jonhgkade met een ruime boog de naar rechts door de bebouwing van de Pr. Steynstraat = Zwartepad= heen naar het emplacement van Maassluis lopen. Dit spoor kruiste bij Key&Kramer hun sporen. ^{[Smit Int]}


448 Tegeltjes wijsheid aan de kop van de haven


449 Vanaf de toren van de Grote Kerk (bekent van D.C. Lewis en Feike Asma) zien we de werf van De Haas. Er worden via de haven pijpen aangevoerd voor Key&Kramer, helemaal rechtsboven op de foto ^{[Wim van der Stelt]}


450 Op het Schanseiland stond tot zo'n dertig jaar geleden de Oliefabriek 'De Ploeg', een bedrijf waar o.a. uit sojabonen olie werd geperst. 'De Ploeg' werd in 1920 opgericht en in 1932 voor de eerste maal geheel door brand vernield. Op 9 februari 1980 werd De Ploeg nogmaals door brand getroffen en geheel verwoest. ( Dit was mijn eerste uitruk als bevelvoerder bij de Vlaardingse Brandweer, bijstand met AL2) ^{[Smit Int]}


451 Ik denk dat niemand dit zicht kan herinneren, bomen op de Burg. De Jonhgkade. We kijken met het spoor mee het zwartepad in. ^{[Smit Int]}


452. Wat verderop de President Steynstraat in. Het spoor word hier al niet meer frequent bereden. ^{[Teun van der Zee]}


453 De Paul Krugerstraat met zicht op de mobiele kraan van Waling van Geest. Deze zal later vervangen worden door een vaste portaalkraan. ^{[Teun van der Zee]}


454 In 1972 was er niet veel meer over van het aansluitende spoor vervoer naar de haven. De vrachtauto had het allemaal over genomen. Niet veel later zal het spoor hier in de President Steynstraat opgebroken worden.
^{Teun van der Zee, verz Hans Reints}



455 Hier werden de Vee(koeien)boten van Buitelaar en de Coasters van Waling van Geest geladen en gelost. De familie van Geest startte aan het eind van de 19e eeuw een tuinbouwbedrijf in het Westland. De broers John en Leonard van Geest begonnen in 1935 met de verkoop van bloembollen en 5 jaar later met verse producten uit het Westland. Na de 2e wereldoorlog startte Geest met een regelmatige dienst vanuit de haven van Maassluis naar Boston in Engeland. Aanvankelijk met gecharterde coasters, later met eigen schepen. De eerste eigendom was de FRUIT EXPRESS, een in 1944 in Engeland gebouwd houten schip voor de Royal Navy, na de oorlog verbouwd tot vrachtschip waarmee Geest de groente verscheepte. [HVM]


456 Zo werden de kistjes tomaten en komkommers aan gevoerd. ^{[Teun van der Zee]}


457 En zo gingen zij aan boord^{[Teun van der Zee]}


458 De mobiele kraan werd vervangen door een vaste portaalkraan. Niet veel later gevolgd door enkele overslag loodsen voor vee en groenten..


459 Langs de wegkant van de loods staan de Veewagens van Buitelaar die het aangevoerde Ierse slachtvee afvoeren. Op de voorgrond is nog net het overgavespoor naar het Zwartepad te zien.


460 De Geestdiep, Geeststroom en de Fiducia van de firma Waling van Geest en Zn, liggen omstreeks 1970 aan de laad- en loskade van de Burg. De Jonghkade afgemeerd en wachten op hun volgende lading. Ik heb de 'groentenboten' ze zien komen en zien gaan,. Ze gingen weg met groenten en fruit en kwamen terug met slachtvee. Altijd was er wel wat te doen langs de waterkant. Denk er met veel plezier aan terug!


461 De Buitenhaven.^{[Teun van der Zee]}

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn 11-3 K&K                                                          revisie 2023/24

De vroegere Maassluisse aannemers Key & Kramer ontvangen en verwerken al sinds mensenheugenis de via het spoor en het water aangevoerde Pijpen en buizen voor o.a. aardgastransport en stadsverwarming. De aangevoerde pijpen en buizen worden hier ontroest en van een coating laag voorzien Voor het transport over water liep er aan de zuidzijde van het NS-emplacement een goederen lijntje naar de Burg. de Jongkade. Vanaf de wederopbouw kwam het transport via water en rail onregelmatig en in golven naar Maassluis. Deze onregelmatige aanvoer duurde tot ongeveer het voorjaar van 1990. Vanaf genoemd voorjaar komt er gedurende vijftien maanden zes maal per week een trein uit Duinkerken naar IJsselmonde, vanwaar hij in twee delen naar Maassluis doorgevoerd wordt. De opstelsporen in Sluis zijn te kort om de hele trein te kunnen ontvangen. (een deel staat vaak over in Vlaardingen Centraal).  De buizen, die bestemd zijn voor een aardgasleiding in de Noordzee, worden bij Key & Kramer van een bitumen coating voorzien. In ’92 volgen er nog eens 23 treinen met deze waardevolle lading. Tot aan 1993 leek er geen vuiltje aan de lucht totdat “Key” in dat jaar aankondigde dat zij failliet zijn. Hiermee komt ook het goederenvervoer in Maassluis tot stilstand. Als de boedel na een jaar stilstand is overgenomen door “Conline Holland b.v.” wordt het spoorvervoer per direct weer opgestart met als resultaat dat in het voorjaar van ’94 een flinke vracht uit Mühlheim naar Maassluis komt. Ook dit gebeurd in twee delen daar de sporen bij Conline nog steeds te kort zijn om de hele trein te kunnen ontvangen. Na drie jaar goed gedraaid te hebben loopt het vervoer van buizen en de verwerking daarvan terug en is onregelmatig geworden. Aan het einde van2001 trekt het vervoer van buizen weer aan en worden er  in principe twee treinen per week verwacht.  In 2002 sleept Conline een grote Russische order in de wacht en wordt Maassluis weer iedere dag aangedaan. Op dinsdag en donderdag rijdt de reguliere trein vanuit Kijfhoek. Op de overige dagen maakt de Vlaardingse uc-ploeg een uitstapje naar Maassluis. Hierna loopt het vervoer van buizen geleidelijk aan terug. In 2007 worden treinen met 5 tot 10 wagens beladen met buizen op de twee lossporen van Conline waargenomen. In verband met de ombouw van de Hoekse Lijn tot metrolijn haalde DB Cargo op 16 december 2016 voor de laatste keer wagens bij Conline op. De productie is verplaatst naar het al langer bestaande bedrijf van Conline in Moerdijk.. Op het vrij gekomen terrein in Maassluis zullen woningen gebouwd worden.
 

462 Kaartje overgenomen van Google Maps waar in ik het sporenplan heb getekend.^{[Google Maps]}


463 KLM luchtfoto van het hele bedrijf van K&K. Aan de linkerzijde van het station is het opstelterrein en de sporen van de WSM te herkennen.
Het gebouw in de midden is de voormalige glasfabriek geweest


464 Key&Kramer was ooit een groot bedrijf. In 1947 waren er 350 personeelsleden, in 1954 al 520 en in 1967 920. Die werkten niet allemaal in Maassluis, want hierboven bleek al dat zowel Key als Kramer een eigen aannemingsbedrijf hebben gehad.^{[jaarverslag 1968 K&K]}


465 Ingebruikname van het kantoorpand van Key & Kramer Asphalt Ruberoid N.V., opgericht op 5 december 1947. Het pand werd, om duidelijke reden, bekend als de "Witte Villa"


466 Een trein onderweg naar K&K in Maassluis.


467 Het hoeven niet altijd grote buizen te zijn, de wat kleinere doen ook mee, Opstelspoor aan de uitgang aan de Vlaardingerdijk.


468 De lokale  Sik verzorgd het rangeerwerk op de overgavesporen. Voor het transport werden veel tweeassige rongenwagens ingezet


469 Het pijpenbad bij Key & Kramer N.V. aan de Adriaan van Heelstraat. Het is gebruikelijk dat te bekleden buis roteert, terwijl het apparaat dat de coating opspuit in de lengterichting van de buis op en neer beweegt.
 ^{Industriespoor}


470 Voor het interne transport maakte K&K gebruik van een smalspoor net Op het terrein van K&K. Helaas schafte Conline het smalspoor al in 1994 af. ^{Industriespoor}


471 Niet alleen smalspoor verzorgde het interne vervoer, ook deze in eigenbouw ontstane transportwagen hebben hierin een groot aandeel. Zij verzorgde o.a. het transport van de fabriek naar het opslagterrein aan de Waterweg tussen Vlaardingen en Maassluis


472 Lossen met behulp van een Colens mobiele kraan. ^{[Rene Peeks]}


473 Beladen Ks-en gereed om opgehaald te worden ^{[Rene Peeks]}


474 Overzicht van Station Maassluis met links nog net zichtbaar het nieuwe kantoorgebouw.


475  Als de wagens leeg zijn en er geen retourvracht is worden zij opgehaald door een Feyenoordse 2200. Hier dacht men nog dat het buizen transport van en naar Key&kramer tot op de dag van vandaag zal voortbestaan. In de nieuwe opzet van Randstadrail zal dan ook voor dit transport ruimte moeten zijn.


476 en is het voor de sik 230 goed uitrusten.^{HVM]


477  Anno nu is het meeste verdwenen! Stationsgebouw Transvaalwijk, Key en Kramer alleen heeft de molen zijn wieken terug.


In 1968 fuseerde Key & Kramer met Cindu in Uithoorn tot Cindu-Key& Kramer (CKK). In 1990 verkocht CKK Key&Kramer (met inmiddels 1100 medewerkers) aan Esha (Smid & Hollander) in Groningen. Sinds half 1986 was er sprake van een teruglopende orderportefeuille en in 1988 vielen er 60 ontslagen. In 1993 kwam het bericht dat Key Kramer Coatings (met nog 60 werknemers) in Maassluis dicht zou gaan, maar het kwam in handen van Hak Conline en is dat anno 2016 nog steeds. Anno 2016 worden op diverse plaatsen ter wereld nog steeds buizen met asfalt (en ook met andere materialen) gecoat (= bekleed).
^{[Info, Historische Vereniging Maassluis.]}


478 Een belangrijke speler missen we nog en dat is Elementen. Hier werden in het kader van de wederopbouw hele stadsdelen als bouwpakketten in beton gegoten. Voor de aanvoer van cement had Elementen een eigen spooraansluiting . Dit raccordement met een (1) wissel lag tussen Mss en Mss-w. ^[HVM]

[Alewijn]

Zeer interessant!
Met opnieuw prachtige foto's.

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn 11-4 Maassluis West                                       revisie 2023/24



479 Het station Maassluis-West ligt aan de Hoekselijn tussen de stations Maassluis en Hoek van Holland. Het heeft twee perrons in bajonetligging en werd op 31 mei 1970 in gebruik genomen.


480  Het zeshoekig stationsgebouw , welke op het voorplein is gesitueerd, is er een van het zogenaamd sextant type. Op 15 november 2004 besloten de NS de loketfunctie van dit station te beëindigen. De NS had het voornemen om het stationsgebouw te verhuren, om zo de sociale controle op en rond het station te behouden. Dit bleek niet mogelijk, waardoor de sextant in mei 2007 is gesloopt.


481 In juni 2008 zijn er op dit station speciale overkappingen geplaatst bij de ticketautomaten. Dit naar aanleiding van klachten van treinreizigers die moeilijk een kaartje konden kopen omdat de zon op de ticketautomaten scheen waardoor de schermpjes niet leesbaar waren.


482 Het kan niet altijd mooi weer zijn. Ook onder deze omstandigheden van slechtzicht gaat de dienstregeling gewoon door.


483 Maassluis west gezien van af het eiland Rozenburg


484 Maassluis West heeft diverse typen Stoptreinen gekend zoals de SGM Sprinter


485 Het oude vertrouwde plan V


486  En niet te vergeten de dubbeldek trek-duw treinen hier met  de 1715 op kop.


487 De Amsterdamse boottreinen passeerde wel, maar stopten niet op Msw


488 Speciale treinen hebben de laatste jaren Msw wel regelmatig aangedaan, hier een VSM trein met twee 23-ers op Koninginne- en Koningsdag.


489 Tijdens de Furiade dagen deden de 01 en 65 van de SSN dienst op Hoek van Holland.


490 Op de laatste zaterdag van de exploitatie reden Mat54 en plan V Msw voorbij. [Rene Verhorst]


491 Maassluis West wordt tussen april en september 2017 omgebouwd naar Metrostation


492 Toekomstige Entree Noord


493 en die van Zuid


494 In het begin van de jaren ’60 vindt vanaf de Oranjebuitensluis West-Maassluis/Maasdijk, een mysterieus vervoer van zand plaats. Het komt uit een zandput nabij Maassluis en wordt via een oud duinspoor tussen Hoek van Holland en Den Haag met 2200-en naar Terheijde vervoerd om daar de duinen te versterken. Hier komen we later op terug.

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn  11-5 Steendijkpolder Sdp                                 revisie 2023/24

Steendijkpolder (Gifpolder)Sdp
Metrostation Steendijkpolder is een toekomstig metrostation aan de voormalige Hoekselijn en is gesitueerd tussen het huidige Maassluis West en Hoek van Holland Haven. Het zal een onderdeel worden van de Rotterdamse Metrolijn B. De Hoekselijn loopt na Maassluis langs de Maeslantkering, dicht langs de rivier en de dijk, richting Hoek van Holland Haven.Het nieuwe station ontsluit de Burgemeesterswijk welke landelijke bekent heeft gekregen door te bouwen op zwaar vergiftigde (opgespoten) grond. De stedenbouwkundige inpassing van het station sluit aan op de waterkering (Deltadijk) en de aanliggende nieuwbouw. Ook komt er bij het station een extra spoor, dat het mogelijk maakt om metro’s kop te laten maken. De ombouw van de Hoekselijn tot metrolijn B zal naar verwachting eind 2017 voltooid zijn ^[HVM}


492 We zien hier de spoorwegovergang bij de Schenkeldijk omstreeks 1982. Gezien vanaf de Deltadijk bij Poortershaven richting Westland met achter de spoorlijn de Oranjeplassen waar de surfclub Maassluis druk gebruik van maakt. De sprinter is zojuist de overweg gepasseerd op weg naar Hoek van Holland. Was dit de voormalige zandwinplek voor de verhoging van de duinen? ^[HVM]


493 Zo komt waarschijnlijk de noordingang van de steendijkpolder eruit te zien.

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn 12-0 WSM                                                       revisie 2023/24

Uiteraard heeft Maassluis in het verleden ook een aansluiting op het WSM net gekend.

Aan het einde van de 19e en het begin van de 20ste eeuw kwam er een snelle verandering in het goederen- en personenvervoer in de regio Westland. Lange tijd waren het vooral de waterwegen waarover vervoer plaatsvond met de (zeilende) Westlanders en de trekschuit. Na de oprichting van de Westlandsche Stoomtramweg-Maatschappij in 1881 werd voortvarend gewerkt aan de invoering van een stoomtramweg netwerk in het gebied gelegen tussen Den Haag, Hoek van Holland, Maassluis en Delft. Heel lang duurde de stoomtram periode overigens niet. Al snel kwam de autobus die het personenvervoer overnam en werd het goederenvervoer grotendeels door vrachtauto's overgenomen. Een deel van het traject is nu in gebruik als fietspad.
In 1880 werd de Algemeene Stoomtramweg-Maatschappij (ASM) opgericht met als doel een stoomtramweg aan te leggen in het Westland.


494 Kaartje van de WSM tramnet in het Westland


495 Ansichtkaart van de Stationsweg, gezien in de richting van de Haven, links het spoorweg emplacement met spoormaterieel en aan de rechterkant zien we de sporen van de WSM.


496 Links zien we (in het donker) het station en emplacement van de HSM/NS. Daarvoor het tracé van de WSM stoomtram. In 1923 koopt A. de Neeff jr. uit Vlaardingen de stilstaande, oorspronkelijk nog op stoom werkende zagerij van Klinge en Poortman aan de Fenacoliuslaan. Hij levert dan gezaagde duigen voor o.a aan zijn eigen machinale kuiperij te Vlaardingen, die hij echter in 1932 overbrengt naar Maassluis. In korte tijd staan er dan twee grote fabriekshallen en een grote expeditie-opslagruimte, naast de reeds bestaande zagerij met ketelhuis en grote schoorsteen. Aan het eind van de jaren dertig komt daar nog een kistenmakerij bij. Verder wordt het terrein ingenomen door zeer karakteristieke duigen, stapels op het zogenaamde droog- of stapelveld. ^[HVM]


497 Het Stationsplein in de twintiger jaren van de vorige eeuw met de dienstwoning van chef De Lange van de N.V. Westlandsche Stoomtramweg Maatschappij (WSM). Later word deze woning bewoond door de kolenhandelaar Rinkel. Omstreeks 1920 werd de rijwielstalling beheerd door de heren Van Alkemade en Gerrit Stigter.^.[HVM]


498 Interessant doorkijkje naar de Joh.Evertselaan, met de hoog opgestapelde duigen van vatenfabriek De Neeff. Deze zijn te zien achter de tramdijk. Interessant is het manshoge ijzeren hek dat doorliep tot de Zuiddijk. ^[HVM]


499  stationsgebouw met stoomtram van de Westlandse Stoomtram Maatschappij (WSM) aan de Stationsweg. De Taanschuurpolder, de latere Oranjewijk, is nog onbebouwd. De foto moet zo rond 1912 of later zijn genomen aangezien er nog geen bebouwing is te zien aan de Koningin Wilhelminalaan ^[HVM]


500 Het stationsgebouw van de Westlandse Stoomtram Maatschappij (WSM) aan de Stationsweg. De tramweg Maassluis - aansluiting Maasland (Maaslandse Dam) werd op 15 juli 1912 feestelijk in gebruik genomen. ^[HVM]


501 Panorama foto van Het Hoofd genomen vanuit de Watertoren. Op de voorgrond de Hendrik Schoonbroodstraat. Rechts een deel van het bedrijf Key & Kramer. Rechts op de achtergrond het NS Station dat in 1979 is afgebroken en werd vervangen door een moderner station. In het midden op de achtergrond de wieken loze molen De Hoop op de Zuiddijk. Op 2 september 1963 verloor de molen zijn wieken door het breken van de hoofdas. In 1974 werden de woningen in de Hendrik Schoonbroodstraat gesloopt in verband met de aanleg van de Deltadijk. De foto dateert waarschijnlijk van omstreeks 1965 aangezien de molen in 1969 weer was voorzien van wieken. Hier was de WSM al verledentijd. ^[HVM]


502 Vanaf Maassluis ging het de polder in richting Schipluiden. Hierbij werd de markante trambrug over de Vlaardingervaart gepasseerd.^{[Coll. JCR]}


503 Voornoemde brug met stoomtram.^[Coll.JCR]


504 Het WSM station in Schipluiden [/sup]

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn 13-0 Poortershaven                                        revisie 2023/24

Poortershaven Po (Wn80)
Net voorbij Maassluis, daar waar het Amersgat in het Scheur uitmond, vinden we in de in de Oranjebuitenpolder de voormalige particulieren insteekhaven genaamd Poortershaven.



505 De haven werd in 1902 aangelegd door Johannes Josephus de Poorter, eigenaar van de N.V. Handelsinrichtingen Poortershaven en destijds kantoor houdende te Rotterdam. De insteekhaven was ongeveer 350 meter lang en 30 meter breed. De haven had een doorgang naar het Scheur van zo’n 100 meter breed. Zeeschepen meerden af aan de rivierzijde, waarna de lading, meestal erts, werd overgeslagen in de aan de landzijde gelegen binnenvaartschepen.


506 Door het getij en de stromingen in het Scheur slipte de ingang en haven dicht en moest daarom meerdere malen per jaar worden uitgebaggerd. Tussen de insteekhaven en het Scheur lag een laad- en loskade, die aan de rivierzijde was voorzien van een lang steiger. Op de kade stonden twee grote loopkranen voor het laden en lossen van deze schepen. In de latere periode van het bedrijf heeft er ook nog een kleine torenkraan gestaan. In 1938 verplaatste hij het bedrijf, inclusief de kranen, naar de Waalhaven te Rotterdam. Het terrein werd daarna overgedragen aan de Koninklijke Marine die het Lange tijd gebruikte als kruitsteiger. ^[HVM]


507 Aan de landzijde van Poortershaven liep de spoorlijn Hoek van Holland naar Rotterdam. In 1935 had Jos de Poorter op het terrein tussen de haven en de spoorlijn twaalf woningen laten bouwen. Welke bewoond werden door zo’n honderd werknemers van de ertsoverslag. Ook was er een quarantainebarak voor zieke zeelui, een kruidenierswinkeltje, een kantoortje en nog een paar kleine gebouwtjes. De firma’s N.V. Handelmaatschappij Jos de Poorter en N.V. Handelsinrichting Poortershaven bezaten onder andere zeeschepen, buitenlandse ertsmijnen en een werf in Sliedrecht. In 1934 kregen de N.V. Handelmaatschappij Jos de Poorter en N.V. Handelsinrichting Poortershaven uitstel van betaling. Dat uitstel werd enkele malen verlengd, maar uiteindelijk werd in 1940 het faillissement uitgesproken. Twee jaar daarvoor, in 1938, had Jos de Poorter zijn Poortershaven al verkocht aan een Rotterdamse havenbedrijf en deze droeg het complex vrijwel direct over aan de Koninklijke Marine. De marine nam het complex meteen in gebruik en richtte het terrein in voor de opslag van zeemijnen. Speciaal hiervoor werden twee stenen loodsen gebouwd, een grote loods van 80 x 40 m en een kleinere loods van 22 x 40 m. Aan de noordzijde van de kleinste loods werd een 2,5 m hoge schervenwal opgeworpen. Van de grootste loods is alleen de betonnen vloer terug te vinden. Ter hoogte van beide loodsen had men voor het laden- en lossen van vaartuigen een steiger gebouwd in de Nieuwe Waterweg van zo’n 70 m lang. Van deze steiger is ook niets meer terug te vinden. Het complex Poortershaven ligt op grondgebied van de gemeente Rotterdam.


508 Even voorbij Poortershaven, in de richting Hoek van Holland, was aan de spoorbaan de blokpost nr. 16 gevestigd. Hier was een spoorweghalte die werd aangeduid als 'halte Poortershaven' De halte was door de Nederlandse Spoorwegen op verzoek van Joost de Poorter ten behoeve van diens bedrijf aangelegd. De voorwaarde was hierbij gesteld dat Joost de Poorter in geval van onrendabele exploitatie de tekorten moest aanzuiveren. Bleef hij in gebreke, dan zou de halte worden opgedoekt. Dienstregeling van 1911.De verbinding per spoor was noodzakelijk, omdat een volwaardige verbindingsweg naar Poortershaven ten enenmale ontbrak. De Schenkeldijk was niet verhard en had slechts een smal voetpad. Verder was de Poortershaven alleen nog via het voet- of fietspad langs de spoorbaan bereikbaar De plaats waar het perron van de halte is geweest, is thans nog duidelijk herkenbaar aan twee portaalmasten. Het station werd op 15 februari 1904 geopend en sloot op 7 oktober 1946. Het station ligt op kilometer punt 16,4


509 Nadat de Poortershaven door de Koninklijke Marine als mijnenopslagplaats in dienst was genomen, heeft als enig Nederlands marineschip de lichte kruiser Hr. Ms. ‘Sumatra’ de haven begin mei 1940 aangedaan en daar gedurende een paar dagen gelegen. Zoals bekend vielen de Duitsers op 10 mei ons land binnen en het duurde dan ook niet lang of de Kriegsmarine nam Poortershaven in gebruik. Met name voor de opslag van zeemijnen en het Sperrwaffenkommando kreeg hiervoor de verantwoording. Deze dienst maakte ook de (zee)mijnen onschadelijk die in de regio werden gevonden. De mijnen konden buiten via een smalspoor naar laad- en lossteiger worden getransporteerd om de Schnellboote te bevoorraden. De in Poortershaven opgeslagen mijnen werden op de Noordzee gelegd in de vaarroutes van de Britse konvooien en later ook in die van de geallieerde konvooien richting Antwerpen. Meer dan 3.000 mijnen werden tijdens de oorlogsjaren door de Schnelboote overboord gezet.


510 Geheime tekening van het sporenplan van Poortershaven


511 In augustus 1944 werd Poortershaven door de Kriegsmarine aangewezen om dienst te gaan doen als basis voor het Kommando Kleinkampfverbände (K-Verband). Het 4e K-Division kwam naar Poortershaven en deze was uitgerust met Hitlers ‘geheime’ wapen de Biber, een Kleinkampfmittel (K-Mittel). Op 5 november 1944 ’s avonds laat arriveert onder leiding van Kapitänleutnant M.A. Friedmar Wolters het K-Flottille 261 in Poortershaven met dertig Bibers afkomstig van de Duitse Flenderwerf in Lübeck. De Biber (Duits voor bever) was een Duitse eenmansduikboot of minionderzeeër door de Kriegsmarine Kleinst U-boote genoemd. Begin 1944 ontworpen door Korvettenkapitän Hans Bartels. De lengte van de Biber was 9,03 meter met een grootste breedte van 1,57 meter. De waterverplaatsing was 6,3 m3. De Biber was bewapend met twee aangepaste (ivm het gewicht) 53,3 cm elektrische torpedo’s van het G7e type die in halfronde uitsparingen aan weerszijden van de boot werden meegenomen. Later werden de Bibers in Poortershaven getest en aangepast om één of meer mijnen mee te nemen. De Bibers werden vanuit Poortershaven door een Vorpostenboote naar zee gesleept, onder verdedigende begeleiding van enkele schepen van het Rheinflotille. Aangekomen op het verzamelpunt, meestal ten hoogte van Voorne, werden de eenmansduikbootjes losgemaakt en gingen ze op eigen kracht verder naar hun doel. Ze werden met name ingezet om geallieerde schepen te vernietigen die probeerden de monding van de Westerschelde op te varen op weg naar het al bevrijde Antwerpen. Want op 28 november 1944 was de Westerschelde door de geallieerden vrij van zeemijnen gemaakt en liep het eerste konvooi veilig de Antwerpse haven binnen. Vanaf die dag tot en met de 7e mei 1945, zijn er op de Westerschelde toch achtentwintig vrachtschepen door toedoen van dit Kleinkampfmittel tot zinken gebracht. Direct door torpedo’s of indirect door zeer slimme zeemijnen. Ze voeren het hele stuk naar de Schelde boven water. Als ze zich precies aan de koersen en tijden konden houden kwamen ze vrij precies in het operatiegebied uit. Alleen bij een aanval van een schip of vliegtuig doken ze onder water en vanzelfsprekend gooide dit het hele schema in de war. Multitasking is een term die toen al volledig op zijn plaats zou zijn geweest want alles moest door de Biberfahrer worden uitgevoerd.  Hitler wilde tegen het einde van de oorlog 259 van deze Bibers als geheim wapen in de strijd gooien. De onderdelen voor montage van de bootjes werden per spoor uit Duitsland aangevoerd en speciaal met het oog daarop hebben de Duitsers tussen de halte Poortershaven en het etablissement een spoorbaan aangelegd.^{[Kon. Marine]}


512 Het waren de Duitsers die besloten om over de Schenkeldijk een smalle verharde weg aan te leggen. Zodat de Poortershaven ook bereikbaar werd voor voertuigen komende vanaf de oude Maasdijk. Later hebben de Duitsers ook nog een rangeerspoor neergelegd tussen de halte Poortershaven en het complex.


513 Pas op woensdag 17 januari 1945 werd Poorteshaven een serieus doelwit van een geallieerd bombardement. Het No.322 ‘Dutch’ Squadron onderdeel van 2nd  Tactical Air Force, bestaande uit voornamelijk Nederlandse vliegers, bestoken van zo’n 500 meter hoogte het complex Poortershaven. Een week later op woensdag 24 januari 1945 volgt een tweede bombardement. Wederom vallen de jachtbommenwerpers van 2nd Tactical Air Force het complex Poortershaven aan. Kraters aan noordkant van bassin lijken drijvende bok te hebben beschadigd. Spoorlijn direct ten noorden van doelgebied op drie plaatsen ^{[Battlefields]}


514 Na het bombardement van 3 februari en de enorme ontploffing van de Minenlager op 20 februari 1945 zijn er geen Bibers meer geweest in de Poortershaven. De eenheden uit Poortershaven en Hellevoetsluis voegden zich bij het K-Flottile in de Rotterdamse Lekhaven en overtollig personeel werd terug naar Duitsland gestuurd. De resterende Bibers werden nu vanuit de Lekhaven ingezet. De eerste keer nog gesleept, daarna zelfstandig. ^{[Battlefields]}


515 Op donderdag 26 april 1945 maakt de RAF weer jacht op terugkerende Bibers. Er bevonden zich vier eenmansduikboten voor de Nieuwe Waterweg, waarvan er één naar binnen kon glippen, door langs de Hoekse pier te varen. Twee anderen werden voor de Waterwegmond de diepte in geschoten en de vierde Biber probeerde door de diepte in te duiken aan zijn aanvallers te ontkomen.


516 Vandaag 5 mei 1945 > De Liberty schepen ‘Lestro’ en de ‘Empire Scout’ passeren de Poorter en brengen 3000 ton levensmiddelen naar Rotterdam. Na de capitulatie en het vertrek van de Duitse Kriegsmarine is de Poortershaven weer in gebruik genomen door de Koninklijke Marine. Regelmatig werd er aan de Poorter munitie per zeeschip aangevoerd en overgeladen. De munitie overslag in Poortershaven heeft plaats gevonden tot in de jaren zestig. Ik weet het heb daar zelf in mijn verlof aan meegedaan. . Schepen met bestemming Rotterdam die “kruit” aan boord hebben, moesten dat spul aan het Kruitsteiger tijdelijk afgeven. Als het kruit geen bestemming in Nederland had, dan konden de schepen, na hun vertrek uit Rotterdam, hun tijdelijk afgestane “kruit” weer aan boord halen.


517 Nadat alles weer gestabiliseerd was konden de internationale treinen weer hun baantjes trekken zoals deze TEE ter hoogte van de Poorter


518 D361, Britania Express tussen Mss West en de Poorter


519 Mat 54 tijdens het afscheid van de Hoekselijn.

Door de uitvoering van de Deltawet van 1958 werd in januari 1974 begonnen met de aanleg van de zogenoemde deltadijk langs de Nieuwe Waterweg - het Scheur - Nieuwe Maas, van Hoek van Holland tot en met Schiedam. Het grootste gedeelte van complex Poortershaven is 1981 bij de aanleg van de Delflandsedijk gesloopt en ondergewerkt of opgeruimd

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn 14-0                                                       revisie 2023/24

De Haak Hak

De stopplaats lag ten zuidoosten van het dorp Hoek van Holland en werd geopend op 1 oktober 1904.  Bij de stopplaats bevonden zich een wachthuisje/woning 19A was van 1904 tot 1925 een stopplaats genaamd (de) Haak. Het station, gelegen op kilometer punt 19,1 sloot op 5 juni 1925 haar deuren.


520 Tijdens de bezettingsjaren gebeurde hier dingen die zeer geheim waren. Ik kan daar helaas niet veel over vertellen.


521 4 maal FAMO-tractie met een Schwehrlastwagen, ze doen het niet voor minder. Alles is zo geheim dat ik zelfs de naam van de fotograaf niet weet!!...


522 Ook het afweergeschut van de Luftwaffe was hier veelvuldig te vinden als onderdeel van de Atlantikwal


523 Overzicht bij het gemaal “Westland” het welke de Oranjepolder droog houdt. ^{[Hans Zwetsloot]}


524 De Maeslandkering in de Waterweg. Het is de bedoeling dat hier in de tijd een Metro stopplaats komt


225 125 jaar, afscheid van de Hoekselijn.

[Rob Bennis]

Hans,

Twee foto's van het transport van de twee kanonnen kunnen heel goed afkomstig zijn van de Gneisenau. Deze twee hebben hebben in een geschutstoren gezeten want het binnenwerk is wit geschilderd.

Rob

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn Nieuwlandsche polder                                  revisie 2023/24


Nieuwlandsche Polder
Nieuwlandsche Polder is de volgende stopplaats aan de Hoekselijn. Deze stopplaats, net voor de Krimsloot bij kilometer punt 21.4, ligt ten zuidoosten van Hoek van Holland. Het station werd op 1 januari 1899 geopend en sloot op 15 mei 1935 deuren.  Op de plaats waar nu de toegang tot de Stena-Line is stond het voormalige exportslachthuis. Het station van Nieuwlandsche Polder werd tussen 1940 en 1944 gebruikt, evenals de halte bij Kilometerpunt 21.9,  als stopplaats voor de werkliedentreinen van de Organisation Todt. Deze organisatie maakten de werken mogelijk die gezamenlijk de Atlantikwall gaan vormen. Op 24 november 1943 botst een werklieden trein van Organisation Todt bij Nieuwlandsche Polder op de betonnen tankversperring die niet tijdig was opengedraaid. De trein bestond uit 8 rijtuigen Materieel'24 (mCd 9442 + ABec 8543 + Cesc 8107 + mCd 9402 + Cec 8552 + Cec 8531 + ABec 8553 + mC 9028). Bij deze ramp komen twee mensen om het leven en 11 mensen raken gewond.
Bij kilometer punt 22,0 heeft sinds 1903 exportslachterij W.H. Müller & Co een spooraansluiting op het derde spoor. Na de verlenging in 1904 van dit spoor, boog bij kilometer punt 20,7 af naar de terreinen van exportslachterij Hudig en Pieters.
. In 1934 werd een spooraansluiting gemaakt naar het onderstation bij kilometer punt 20,6. Dit lag deels op het traject van het voormalige derde spoor. In 1956 is het derde spoor weer verlengd en bij kilometer punt 20,8 is een aansluiting gemaakt op het spoor naar het onderstation. Het wissel in het hoofdspoor naar het onderstation kwam hiermee te vervallen. In 1956 werden tevens bij de kilometer punten 21,0 en 21,1 twee aansluitingen gemaakt naar Synres



526 Stopplaats Nieuwlandsche polder. Uiterst links op het derde spoor zien we een HSM rangeerseinbord staan. Het sein toont onveilig; een rangeerdeel mag niet verder naar het emplacement van Hoek van Holland doorrijden. De wachter aldaar kan dit spoor gebruiken om hierlangs materieel uit te halen. Er werd in die tijd nog veel gerangeerd met internationale rijtuigen en goederenwagens. Uiterst links een rijtje woningen die niet in eigendom van het spoor waren. De enige uitzondering was woning 19B die wel in eigendom was net zoals woning 19A die we bij de zanderij  konden vinden. Deze zanderij bij Km 20.6 had echter geen spooraansluiting naar het hoofdspoor; de zandwagens werden langs het emplacement gehaald en gebracht. Nieuwlandsche Polder was overigens open van 1899 tot 1936, data alle volgens dienstorders.


Vianda is geen station of stopplaats maar wel heel erg belangrijk

Onder de naam Wm. Müller&Co werd In 1876 in Düsseldorf een firma opgericht die in ertsen handelde. In 1889 werd de firma uitgebreid met een Nederlandse dochteronderneming. In die tussentijd was de firma uitgebreid met een cargadoors-, expeditie- en een rederijbedrijf. De leiding van het Nederlandse bedrijf kwam in handen van Anton Kröller en deze zou de firma als Wm. Müller&Co tot een wereldwijd opererende mijnbouw- en scheepvaartonderneming maken. Zodanig verscheepte zij steenkool vanuit Engeland naar havens in Spanje. De Müller&Co schepen kregen op weg naar Engeland veelal slachtvee vanuit Nederland mee.
Hij trouwde met Helène, een dochter van Müller die rijk voorzien van kapitaal, het beroemde Kröller-Müller museum oprichten. In de jaren vlak voor de Eerste Wereldoorlog ging Kröller zich ook interesseren voor de verscheping van Argentijns graan en vlees, de twee belangrijkste exportproducten van dit land. Hiertoe richtte hij twee dochterondernemingen op, de Compañia Mercantil Argentina en de Vianda. Deze laatste dochteronderneming was speciaal opgezet voor de verscheping van ingevroren vlees in koelschepen. In het begin werd het ijs voor het koelhuis uit Noorwegen gehaald, als de retourlading van Müller’s ijzererts schepen naar Noorwegen. Vianda werd een belangrijke speler in Hoek van Holland en kreeg zelfs zijn eigen steiger. De naam ‘Vianda-steiger’ bestaat nog steeds.De eerste openbare vermelding van Vianda is in het Utrechts Nieuwsblad van 1 april 1912, waarin wordt aangekondigd, dat bij wijze van proef bevroren vlees voor binnen- en buitenlands gebruik uit Argentinië wordt geïmporteerd. Dat jaartal strookt goed met de introductie van nieuwe koelwagens bij de HSM.  In 1912 kwam een drietal koelwagens bij de HSM in dienst die werden gehuurd ten behoeve van de ‘NV Maatschappij voor Verduurzaamde Levensmiddelen “Vianda”. De verhuurder was de Deutsche Waggon-Leihanstalt AG (DWLA) te Brühl. DWLA was in die jaren de belangrijkste leverancier van vooral geïsoleerde wagons en zij leverde deze in heel Europa. [Bron; MSV de Hoekselijn.]


527 Kaart uit 1914 waar de steigers rechts onderaan van Muller/Vianda op staan aangegeven


528-Daar met een regelmaat van de klok Engeland de invoer van levend vee verbood , richtte Kröller in 1898 in Hoek van Holland een exportslachterij op. Bij kilometer punt 22,0 heeft sinds 1903 exportslachterij W.H. Müller & Co een spooraansluiting op het derde spoor. Na de verlenging in 1904 van dit spoor, boog bij kilometer punt 20,7 af naar de terreinen van exportslachterij Hudig en Pieters.


529-Een paar jaar later kwam daar ook nog een Cold-Store =koelhuis bij. Het ijs voor het koelhuis werd in het begin door de schepen van Muller&Co uit Noorwegen gehaald. Dat lag voor de hand daar de schepen van Wm. Müller&Co daar het ijzererts vandaan verscheepte. Het hier getoonde vaartuig lijkt verdacht veel op een vissersman. In de jaren vlak voor de Eerste Wereldoorlog ging Kröller zich ook interesseren voor de verscheping van ingevroren Argentijns vlees en granen, de twee belangrijkste exportproducten van dat land. Hiervoor richten zij twee dochterondernemingen op, de ‘Compañia Mercantil Argentina’ en de Maatschappij ‘Vianda’.


530 De Maatschappij ‘Vianda’ was in feite een samenvoeging van de slachterij en het koelhuis. De eerste openbare vermelding van een koeltransport door Vianda is in het Utrechts Nieuwsblad van 1 april 1912 terug te vinden. Het jaartal 1912 strookt goed met de introductie van nieuwe koelwagens bij de HSM.


531 In 1912 kwam een drietal koelwagens bij de HSM in dienst die werden gehuurd ten behoeve van de NV Maatschappij voor Verduurzaamde Levensmiddelen “Vianda”.De verhuurder was de Deutsche Waggon-Leihanstalt AG (DWLA) te Brühl Met een draagvermogen van 12,5 ton waren de 911 en 912 gebouwd door het Düsseldorfer Eisenbahn Bedarf te Düsseldorf, terwijl de 913 al in 1905 gebouwd was door Waggonfabrik Uerdingen, eveneens in Düsseldorf. Bij de HSM kregen zij de nummers 11911 – 11913.
De maatschappij “Vianda werd na verloop van tijd een belangrijke speler in Hoek van Holland. Het kreeg een eigen steiger met de naam “Vianda Steiger” en bestaat nog steeds. In 1918 is de eerste “Oude Export” voor vleesch-export naar Engeland, de Vianda I, al gesloten. . Vianda II, ook wel genoemd de 'Nieuwe Export' werd in 1906 met Brits kapitaal opgericht en werd in 1925 gesloten tot het eind 1938


532-In 1938 zijn de gebouwen geschikt gemaakt voor de opvang van illegale Joodse vluchtelingen. Deze vluchtelingen moesten zelf de gebouwen, na al die jaren van leegstand, schoon maken en het Comité voor Joodse belangen moest opdraaien voor de kosten. Na de capitulatie in mei 40, lieten de Duitsers de Joden per spoor afvoeren naar kamp Westerbork in Drenthe. In de nu vrijgekomen barakken werden de zgn. minder socialen uitgebombardeerden Rotterdammers gehuisvest. Deze groep moest in 1942 het veld ruimen voor arbeiders van de organisation Todt ivm de aanleg van de Atlantikwall. Na de capitulatie van het Duitse leger werden er politieke gevangenen, zoals NSB’ers, Nederlandse SS’ers e.d. opgeborgen. In 1947 werd het terrein onderdeel van de nieuwe fabriek van DSM. Een vergeten en triest stuk geschiedenis van Hoek van Holland. [HGHVH]


533 Zie de tekst onder de originele kranten foto.


534 Op de steigers en pieren werden door de Duitsers, t.b.v. de verdediging van de Waterweg, bunkers gebouwd om hun geschut tegen geallieerde aanvallen te beschermen. Dit was voor de RAF een reden om deze eens goed onder vuur te nemen. Hier een van de steigers met een flinke oorlogsschade.


535 Het ging in vredestijd ook wel eens mis. Hier een grote brand in een van de koelhuizen, de Fruitloods genaamd.

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn 16-0 Hoek van Holland Haven                          revisie 2023/24

Hoek van Holland Haven
In 1858 was er al sprake van aanleg van een spoorverbinding naar Hoek van Holland. De NRS (Nederlandsche Rhijnspoorweg Maatschappij) en de Rotterdamse zakenman L. Pincoffs waren de belangrijkste gegadigden voor de concessie voor deze spoorlijn. Door de overheid werden hun aanvragen echter afgewezen. De spoorlijn werd wel opgenomen op de lijst van aan te leggen spoorlijnen in de Wet van 1875. Pas in 1891 wordt Maassluis met Schiedam verbonden en twee jaar later wordt het eindpunt Hoek van Holland bereikt. De lijn telt in den beginne twaalf stations waarvan vijf (!) in Hoek van Holland
Voor het NS tijdperk reed de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM), ingegeven door de concurrentie van de SS en NBDSM op Vlissingen, de treinen naar Hoek van Holland. Om het comfort van de verbinding Engeland-Duitsland te verhogen werd door de spoorwegmaatschappij HIJSM, in samenwerking met de (Engelse) veerdienst naar Harwich, de aanleg van de spoorweg van Rotterdam-Schiedam naar Hoek van Holland gerealiseerd.


535  In 1893 werd station Hoek van Holland gebouwd, samen met een douaneloods, aanlegsteiger, stoomdepot met loods, draaischijf met kolenpark en een wagenwasplaats. Het scheepvaartverkeer op de rivier lijkt wat geknutseld, maar de tweepijper voor de wal is wel degelijk een veerboot op de overkant.


536 De Hoek heeft veel bijzondere schepen en transporten aan zich voor zien trekken, zoals dit droogdok in 1924 wat door twee zeeslepers van L.Smit&Co. naar het Verre oosten wordt gebracht!.


537 Hoek van Holland Haven vanuit de lucht gezien. Aan de kade ligt de Engelse tweepijper “Meckelenburg”. klaar om de overtocht naar Harwich te maken. Verder zien we dat er een grote loods is bijgekomen, bij de vuurtoren een draaischijf en verder naar boven het depot met wagenwerkplaats en kolenpark  Op stroom, het is van ebbe, ligt op de boeien een stationsboot van Leen Smit uit Maassluis te wachten op werk.(Joppe).


538 HvH is ook betrokken geweest bij de Holland Amerika lijn. Schepen van deze Maatschappij hadden hun eind en/of vertrekpunt in Rotterdam, maar bij laagwater konden de binnenlopende schepen niet tot aan de Wilhelminakade komen. Ook vertrekkende schepen legden vaak in HvH aan, vooral wanneer veel Oost-Europese emigranten naar de VS vervoerd moesten worden. Hier een afgemeerd passagiersschip van “De Lijn” met daarvoor een Internationale trein uit de periode 1920-1930


539 Een NASM-er (Neemt Alleen Maar Schooiers Mee) passeert in 1920 de steigers van zijn maatschappij zonder aan te leggen. Op de wachtsporen zien we veel bagagewagens staan te wachten op hun volgende inzet.


540 In 1905 werd bij Hoek van Holland Eindpunt een aansluiting gemaakt op de WSM, Westlandsche Stoomtram Maatschappij. Later, In 1912, gevolgd door een aansluiting bij Maassluis. Hierdoor was het mogelijk om wagons met tuinbouwproducten uit het Westland naar Rotterdam en verder af te voeren. Deze aansluitingen hebben geen lang leven gekend. Hoek van Holland Haven, circa 1910


541 Hoek van Holland Haven in vroegere tijden .Op de achtergrond de locomotieven en wagenloods in vol gebruik.


542 Toen in 1935 de lijn geëlektrificeerd werd was de behoefte aan een groot stoomdepot met draaischijf niet meer noodzakelijk. De toen nog ingezette stoomlocs met sleeptender, die vooruit de Hoek binnen kwamen, gingen achterover naar Rotterdam waar deze faciliteiten nog wel aanwezig waren. Het vrijgegeven terrein en een deel van het kolenpark werd snel ingenomen door het loodswezen die ook grote behoefte had aan opslag van steenkool voor zijn vaartuigen. Stoomdepot Hoek van Holland met de locomotieven NS1831 en tenderloc NS6008


543 De oorlog is aan de Hoek niet geruisloos voorbij gegaan. Nadat er In 1945 een eind kwam aan de bezetting konden de slepers van Smit weer terug naar hun thuishaven Maassluis. In het eerste jaar van de bevrijding kon het voorkomen dat enkele van de door de Nederlandse regering ingehuurde Engelse Marine slepers nog in hun oorlogskleuren, bewapening en Engelse vlag binnen kwamen. De veerbootdienst naar Engeland werd op 14/15 november 1945 weer hervat, terwijl de internationale boottreinen pas vanaf december 1946 weer zijn gaan rijden.


544  Een van de souvenirs uit deze oorlog laat de thuisvarende zeeman weten dat zijn zus nog leeft. Als je als zeeman dit zonder bril kon lezen, dan wist je dat de reis bijna voldaan was! Helemaal zeker was je daar nooit van, maar dat is een ander verhaal!


545 Na de bezetting ging Hoek van Holland op de schop. Ook de beide stations Haven en Strand werden goed onderhanden genomen. De foto laat station haven zien in de opbouw van de jaren 50 van de vorige eeuw. Let even op de tijdelijke stationsgebouwen ter linkerzijde!


546 Op 6 november 1952 was het topdrukte op station Hoek van Holland. Drommen ramptoeristen kwamen met de stoptrein kijken naar de ramp met de “Faustus”. Het bijzondere aan deze ramp was dat de “Faustus” van de buitenkant van de Noorderpier, dwars door deze pier heen ging en daarna in de Waterweg ging water laden. De zuiger “Ahoy” heeft de “Faustus” niet veel later ter plekke begraven om de belemmeringen voor het scheepvaartverkeer op te heffen.^{[Het Vrije Volk]}


547 We kijken over de Berghaven heen naar de gebouwen van het Loodswezen. Deze staan op de plek waar ooit het kolenpark en de loc- en wagenloodsen van de HSM hebben gelegen. Aan de kade ligt, klaar voor alle diensten, de stationsboot “Schelde” van Leen de Zaaier. De berghaven fungeerde ook (in de zomer)als veilige zwemplek voor de Hoekse jeugd. 


548  Honderden met de trein aangevoerde supporters uit Rotterdam en omstreken waren naar de Hoek gekomen om de gelukkige Feyenoord supporters, die een plekje op de Waterman en Groote Beer hadden weten te bemachtigen, uit te zwaaien voor de uitwedstrijd van Feyenoord tegen Benfica in Lissabon, (die helaas verloren werd). ^{[Het Vrije Volk]}


549 HvH heeft niet alleen scheepsrampen gekend. Op 4 juli 1914 komt trein 9, niet op tijd voor het stootjuk van spoor 3 tot stilstand. De stoomlocomotief en enkele wagens denderen door het juk heen en stopten pas in het plaatskaartenkantoor. Bij dit ongeval vielen in totaal zeven gewonden.
Op 22 februari 1955 botst treinstel ELD4 618 in het station op Lmt 365. De locomotor was zo zwaar beschadigd dat deze ter plekke gesloopt wordt. Treinstel ELD4-618 loop aan het Bk rijtuig zware schade op.


550 Wat er overbleef van de Sik 365. ^{[Het Vrije Volk]}


551 Twee tweetjes Mat46 komende van HvH-Strand. Na het opnemen van de passagiers gaan zij verder als stoptrein naar Rotterdan CS .Op de achtergrond de reddershuisjes van de ZHMRS. Zuid Hollandsche Maatschappij tot het Redden van Schipbreukelingen. De oude driepuntsportalen zijn nog in dienst. ^{Foto:Evert Masselink}


552 De bedoelde ZHMRS huisjes. In deze huisjes woonde de Schippen, Stuurman en Machinist van de Reddingsboot.


553 De Berghaven in mijn tijd. We zien de reddingsboot Koningin Juliana, het loodsinstructievaartuig Zilvermeeuw, De sleepboot Schouwenbank (waar ik Kapitein op was) de Havendienst HD18 en de loodsboot Altar Op de achtergrond zijn de bovenleidingsportalen van het spoor te zien.


554 De laatste rit over de Hoekselijn.

[R v/d Hoven]

Dank Hans, voor de uitgebreide verhalen over deze spoorlijn. Ik wilde de gang van zaken niet onderbreken met mijn plaatjes onderweg maar voeg er nu 3 toe die een andere blik op station Hoek van Holland Haven geven. In 2013 kon je met de Fast Ferry vanuit Hoek van Holland Haven een 'rondje' varen via de Maasvlakte, Pistoolhaven, Landtong (Scheurhaven) en weer terug. De boot voer langs deze haltes alleen in deze volgorde en deed de Landtong alleen tussen 10:49 en 17:49 aan (in het hoogseizoen in de zomer, daarbuiten niet). Vanaf de Landtong kan je prima schepen spotten en met het licht mee fotograferen maar dus ook het station en het gebouw van de veerdienst:

De "Liesel Essberger" vaart langs het gebouw van de veerdiensten richting Rotterdam. Het stationsgebouw zelf steekt er net boven uit.


Blik op de kade met de wachtende vrachtwagens voor de boot naar Engeland. De "Stena-Transporter" ligt al te wachten. Het SGM-treinstel piept overal tussendoor....


Vanaf de Fast Ferry "De Nieuwe Prins" zien we het gebouw voor de veerdienst in volle glorie.

Zou graag nog eens een dagje op die Landtong doorbrengen, maar heb begrepen dat de boot niet meer vaart...
Groet, Raymond van den Hoven

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn  16-1 HvH Strand                                          revisie 2023/24

Hoek van Holland Strand
Station Hoek van Holland Strand is het eindpunt van de Hoekse Lijn; het werd geopend op 1 juni 1893. Anders dan de naam doet vermoeden, ligt het strand-station niet direct aan zee. Het ligt nauwelijks een kilometer verder dan Station Hoek van Holland Haven en is het nog een stiefkwartiertje lopen voor dat je daadwerkelijk op het strand en aan de zee staat. Na de aanleg van de van de Maasvlakte is de kustlijn steeds verder in zee komen te liggen en werd de afstand station -strand steeds groter. Alleen in het zomerseizoen de zomerdienst reed de stopper in een 50 minutendienst door naar het strand. . Er zijn plannen om het spoor te verlengen zodat het station weer bij het strand ligt.


555 In de jaren dertig van de vorige eeuw was de fiets, zoals hier te zien is op de strandweg, het meest populaire vervoermiddel om een dagje strand te doen. De wat beter gesitueerde uit Rotterdam namen de trein of boot naar het strand. De Westlander kwamen met de WSM stoomtram naar de Hoek ^{[His. VHVH]}


556 Op die zelfde strandweg was het bij Cafe Unicum goed vertoeven.


557 Mat ’35 met op kop CD9703 is net station strand binnengelopen. ^{[His. VHVH]}


558 Een groep schoolkinderen tijdens een schoolreisje op het perron van HvH Strand. Het oude naoorlogse stationsgebouwtje is nog in dienst. ^[HUA]


559 Zij krijgen waarschijnlijk deze “bunkerwoning”, een overblijfsel van de “Krieg”, niet te zien. Door het enorme gebrek aan woningen werden De oude Atlantikwall bunkers door creatieve bewoners omgetoverd tot bewoonbare woningen. ^{[His. VHVH]}


560 Het “nieuwe “ plaatskaarten kantoor op perron 1. Op de voorgrond de oude stootjukken die het einde van de lijn aangeven.^[HUA]


561 Zicht richting zee met een oud afspanportaal.

[HUA]

562 NS676 en een onbekende Mat’46 lopen op 18-12-2009  als stopper naar Rotterdam-CS, HvH Haven binnen.


563 Sprinter 2873 staat hier op 16 juni te genieten in het zonnetje. Het is stralend weer.


564 Klaar op spoor 1


565 Het fluitje heeft geklonken en een bijna lege sprinter gaat richting Rotterdam. Druk was het overdag niet. De spits lag in de morgen en avond als de strandgangers de trein weer opzochten.









566--573


574 Op 26 maart 2017 reed op de Hoekselijn de laatste trein van Hoek van Holland strand naar Rotterdam CS. Een tijdperk is hiermee afgesloten. Trein wordt Tram en daar hebben we het maar mee te doen.

[R v/d Hoven]

Raymond ik ben nog niet klaar hoor! Eerst komt nog HvH Strand, Int. treinen, Koersborden, My Zeeland, Britse Rijnleger, WSM, zandvervoer, Ford Maasmond en tekeningen van de lijn en enkele verklarende lijsten. Als dit klaar is komt de ombouw ter sprake. Nog genoeg te doen dus

Ik had er al op gehoopt. Maar ik dacht dat mijn plaatjes nu er goed tussen paste. Ik had al eerder het idee om er iets tussen te zetten, maar toen was je al weer verder gegaan met je verslag en zou mijn opnames 'mosterd na de maaltijd' zijn. Nu ging het over het stationsgebouw en was ik wel op tijd.

Ik sla alles op in pdf's zodat ik het later kan nalezen zonder het op te moeten zoeken hier. Je verhaal leeft dus verder voort dan alleen op dit forum. Te uitgebreid om het te laten 'verdwijnen' naar de achtergrond. Werden maar meer lijnen zo uitgebreid op volgorde beschreven... (ja, je brengt me wel op een idee voor later...)

Groet (en succes met de rest!) Raymond van den Hoven.

[Hans Reints]

De Hoekse Lijn 16-2 Strandlijn                                                 revisie 2023/24


Zandtransport
Om een misverstand in naam uit de weg te ruimen ga ik hier nog even door op de Hoekselijn vv Strandlijn
In het kader van de Deltawerken moest de zeewering tussen Scheveningen en Hoek van Holland flink worden versterkt. Hiertoe werd in opdracht van het “Hoogheemraadschap Delfland” een grote hoeveelheid zand opgespoten ten zuidoosten van de Oranjebuitensluis. Voor de afvoer van het zand werd een derde werkspoor, de z.g.n. strandlijn, van 13 km lengte aangelegd. De strandlijn liep van de Oranjesluizen, via het emplacement van Hoek van Holland, de duinen in tot aan Ter Heijde. Het “Hoogheemraadschap Delfland” had enige jaren voor de beslissing tot versterking van de duinen genomen was, een deel van de strandlijn tussen Hoek van Holland naar Kijkduin laten opnemen! Dit leek geen goede beslissing te zijn geweest daar het zandtransport voor de ophoging per spoorwagen zal worden aangevoerd. Hiertoe was het noodzakelijk geworden om een deel van de opgenomen strandlijn tijdelijk te herleggen. NS bestelde voor het zandtransport bij Orenstein en Koppel vijftig wagens met elk vier kiepbakken waarvan de helft beremd en de andere helft onberemd was. Bij het kiepen van de wagens moesten deze voor de stabiliteit aan de spoorstaven geklemd worden. Helaas werd dit klemmen nog al eens vergeten met als gevolg dat menige wagen terplekke ontspoorde. Onorthodox werd de wagen dan met behulp van aanwezige bulldozers en hijskranen weer op het spoor gezet. Het zandvervoer naar Ter Heijde startte op 2 april 1963 en gedurende ongeveer twee jaar reden er elke werkdag acht treinen met maximaal 24 kipwagens van het terrein bij de Oranjebuitensluis naar de duinen bij Ter Heijde. De openingsrit met genodigden was gepland voor 7 januari 1963. Door uitzonderlijk slechte weersomstandigheden moest deze worden verplaatst naar 2 april 1963.



575-De halte Hoek van Holland Strand heeft niets te maken met de strandlijn. De halte was er al in 1893.


576-De strandlijn van bijna 13 km lang is voor de Eerste Wereldoorlog aangelegd voor het aanvoeren van zand, stenen en teer voor de versterking van de kust bij de Delflandse Hoofden. Dit zijn de in zee stekende kribben van de smalle duinenrij tussen Hoek van Holland en Kijkduin tot in zee.


577 Aanleg van de Hoofden en/of de stekdammen. Ook hier werd gebruik gemaakt van spoorgebonden werktuigen


578 Ook op de Noorderpier bij Hoek van Holland waren rails te vinden. Deze rails hadden geen aansluiting op het gewone spoorwegnet maar waren bedoeld voor het onderhoud van de pier en voor de daasr gestationeerde reddingswagen. Deze reddingswagen is nog gebruik bij de redden van de Passagiers van de omhooggelopen Mailboat ss “Berlin”


579 Overzicht van het strand tussen de Hoek en Kijkduin. Rechts is nog het spoor te zien en links is de kraan van plaatje 3 bezig met het storten van bassaltblokken. Tijdens de bezetting van ’40-‘45 gebruikte de duitse bezetter de strandlijn voor het transport van grondstoffen voor de aanleg van de Atlantikwall. In de late jaren 50 is de lijn opgebroken. Het wissel erheen lag juist voor het noordelijk perron van Strand rechtsaf de duinen in.


580 De berghaven met links in de midden het afbuigend spoor naar de strandlijn. Op het spoor is een van de eerste zandtreinen te zien. Aan de diepwater kant zien we van boven naar beneden, aan het Viandasteiger een sleepboot van Smit (Stationsboot Gele Zee). Daarna een troepenboot van het Engelseleger, een Mij Zeelandboot en twee Engelse veerboten van British rail. In de berghaven  de loodsafhaler “Makreel”een een Bankboot van de NRS.


581-Daar N.S. het zand zou vervoeren lieten zij bij Orresten en Koppel 50 wagens NS 49000 (type F-v) met ieder 4 kiepbakken bouwen, 25 stuks beremd de ander overgebleven 25 waren onberemd.


582 Op 2 april 1963 werd een begin gemaakt met het zandvervoer naar Ter Heijde. Gedurende twee jaar voerden reden er elke werkdag 8 treinen met maximaal 24 kipwagens zand aan van het terrein bij de Oranjebuitensluis naar de duinen bij Ter Heijde


583 DE-loc 2272 met een zandtrein bestaande uit 22 lege zandwagens met 2 conducteurswagens (achteraan: D2590) bij vertrek uit Hoek van Holland Haven naar Maassluis Oranjebuitensluis; 13 april 1965.


584 DE-loc 2272 onderweg met 20 beladen zandwagens en een conducteurswagen in de duinen ter hoogte van de Helmweg te Hoek van Holland; 13 april 1965.


585 Het derde spoor dat vanuit Hoek van Holland werd aangelegd, lag van kilometer 19,1 tot en met 22,3. Aan het begin van 1931 verviel deze aansluiting en werd dit derde spoor ingekort tot kilometer punt 21,1. Eind 1961 wordt het derde spoor nog een stuk verlengd, tot kilometer punt 19,0. Hier liggen de Oranje Buitensluizen en daar is een laadplaats voor zandvervoer. Dit zand wordt gebruikt bij de aanleg van de Delflandse zeewering In 1967 vervalt na afloop van het zandvervoer de aansluiting naar de zandlaadplaats. Deze recreatieplassen zijn een overblijfsel van de zandwinning bij de Oranjebuitensluis. Van het derde spoor is niets meer terug te vinden. [HVM]