Railreiniging onder de loep

[Herb73]

Geachte modeltreinliefhebbers,


Het was mij al regelmatig opgevallen hoe snel het modelspoor vervuilt, als je het niet bijhoudt. Zowel de opeenhoping van vuil in de aspotten van wagons, alsook de afzetting van vuil op spoorstaven en loopvlakken van wielen vormen een terugkerend aandachtspunt. De rolweerstand neemt toe, de stroomafname neemt af... Om een idee te geven: toen ik mijn goederenwagons had gereinigd t.h.v. het draaiend en rollend gedeelte (aspotten en loopvlakken), trok mijn oude H0 Roco Köf III met gemak een sleep van 30 goederenwagons (met daarin zowel 2-, 4- als 6-assige exemplaren - het grote voorbeeld gaat dit waarschijnlijk niet evenaren). Met enige aarzeling ging het geheel zelfs door een kwart R2 bocht... Let wel: dit is een locje zonder anti slipbanden. Beide assen aangedreven, maar toch... ik heb hem "Mier" gedoopt - u mag zelf uitvogelen waarom .



Om losliggend vuil en stof van de baan te halen, kan men volstaan met een railstofzuiger, stofzuiger of kruimeldief (waar de ruimte het toelaat). Het meer vastzittende vuil op spoorstaven is lastiger. De in de handel zijnde wagons met reinigingsmiddel in combinatie met ronddraaiende schijfjes o.i.d. vind ik verre van ideaal, aangezien alles vrij snel in z'n eigen vuil ronddraait.
Ik had vroeger zo'n ding in gebruik, een koelwagen met daarin een vloeistoftankje en een snaar aangedreven schijfje tussen de wielen. Er zat een "doseer"kraantje bovenop, naast de vul opening. Hoewel, "doseren" is niet echt het juiste woord: er kwam óf helemaal niks uit, óf veel te veel; de baan dreef zowat in z'n eigen vloeistof en de locs hadden geen enkele grip meer. En dat vilten schijfje maar ronddraaien in z'n eigen smurrie...

Van de polijstschijven en railgummen word ik evenmin vrolijk, want... waar blijft dat vuil dan? Het vuil moet verwijderd worden; niet losgemaakt en dan weer op de baan gedumpt - hoewel dat bij een railgum misschien minder aan de orde is.

Sommigen van u zullen mij nu wellicht "verdenken" van smetvrees - en misschien klopt dat ook wel een beetje , maar ik ben graag zuinig op het rijdend materieel.

Om spoorstaven goed schoon te krijgen, gebruikte ik tot voor kort vaak een doekje met wasbenzine. Als het doekje vuil is, gooi ik het weg. Het leven kan zo simpel zijn. Met een oud wit T-shirt als poetslap kun je zo vele decennia vooruit. Wit, want dan zie je dat het vuil wordt.

Toch zijn er dan plekken waar je niet goed bij kunt en op trajecten met bovenleiding wordt het helemaal lastig.
Ik heb daarom besloten dit "concept" onder een wagon te monteren. Niks nieuws onder de zon, maar wellicht geeft het anderen ook inspiratie. Voor hardnekkig vuil werkt het minder goed, maar om niet al te vuile spoorstaven proper te houden functioneert het naar behoren.
De benodigdheden zijn een (oude) wagon met enig eigen gewicht, flink wat ruimte tussen de draaistellen en bij voorkeur een vlakke onderkant, een paar magneetjes (in dit geval van de koppelingen van een oude LEGO trein), een paar kleine bevestigingsplaatjes van de lokale bouwmarkt, twee zeskantmoertjes (hier M6), wat (houten) vulplaatjes en lijm (Bison Polymax werkt uitstekend). En, last but not least: een wit T-shirt met de juiste materiaaldikte voor deze toepassing.



De grootste uitdaging is de correcte afstand realiseren tussen de plaatjes waar het katoen omheen gaat en de spoorstaven; er mag uiteraard geen fysiek contact zijn tussen de plaatjes en de spoorstaven (sporadisch zou dit kunnen gebeuren, als het zaakje gaat schuiven) i.v.m. kortsluiting, maar het katoen moet wel de spoorstaven raken, liefst met enige druk. Ook moeten wisselstraten gepasseerd kunnen worden zonder haperen. Hiertoe dienen de buitenste randen van de plaatjes te worden afgeschuind.



Ik heb voor twee plaatjes in lengterichting gekozen, met magneetbevestiging in het midden; zo kunnen sommige oneffenheden in het spoor - bijv. puntstukken van wissels of bovenliggende wisselaandrijvingen - worden "opgevangen", omdat er enige verticale beweging mogelijk is in de plaatjes (als het ware scharnierend om de magneetjes).



Een strookje katoen van in dit geval 10x3 cm wordt om de plaatjes gevouwen en aan de bovenkant vastgezet met een dwarsmagneetje; dit verbindt ook de twee plaatjes. Daarna het geheel vastzetten aan de magneten aan de wagon.



Om te voorkomen dat de boel verschuift, kan een dun laagje Polymax aan de onderkant van de zeskantmoertjes worden gesmeerd; dit maakt het rubber achtig en geeft grip; uiteraard wel eerst goed laten drogen voordat de plaatjes erop gaan, aangezien de lijmfunctie hier niet nodig is (wel om de overige onderdelen aan de wagonbodem te lijmen); en ook hier rekening houden met de juiste speling tussen katoen en spoorstaaf. De foto's spreken verder voor zich.





De resultaten zijn zeer goed - al zeg ik het zelf. Op een testbaantje van ca. 16 m totaal is dit het resultaat - vrijwel elke week weer... en daar is dan nog een stofzuiger aan vooraf gegaan. Als vloeistof volstaan enkele druppels wasbenzine of een ander ontvettingsmiddel, zolang het maar veilig is voor anti slipbanden van de dienstdoende loc. Toegegeven, het testbaantje ligt op de vloer; op een tafel zal  het spoor minder snel vervuilen. Echter, stof is overal, altijd. Anti slipbanden slijten, net als koolborstels, aandrijvingen, aspotten... overal, altijd: alles laat vuil achter.



In de wagon (een oude Piko type 'Eaos') is ruimte voor 12 rollen katoen van elk ruim 50 cm lang en 3 cm breed. Naar behoefte dus in stukjes van 10 cm lang knippen. Dat zijn dan 60 poetsdoekjes, genoeg voor 120 keer reinigen - we kunnen enkele jaren vooruit (je kunt natuurlijk beide kanten gebruiken). Strookjes maken gaat het beste op een snijmat met een rolmes.

Net zoals de alternatieven is ook deze methode niet perfect, maar het beste bewijs dat het behoorlijk werkt is dat de 2-assige 'Mier' nog maar zelden stilvalt of hapert door een vervuilde railsectie en dat de wielen van de wagons veel langer schoon blijven.

Wie weet weer wat "stof" tot nadenken en voer voor discussie... ik ben benieuwd naar uw eigen ervaringen op dit gebied.


Groet, Herb73

[Klaas Zondervan]

Wat je daar hebt gefabriekt bestaat commercieel al. O.a. Fleischmann heeft zoiets in het sortiment en er zijn vast nog meer fabrikanten die zoiets maken.

Overigens herken ik het probleem niet. Mijn spoorbaan hoef ik zelden te poetsen. En dat ondanks het feit dat ik in dezelfde ruimte ook alle klussen doe die stof veroorzaken. Als er wel stroomafnameproblemen optreden hang ik een Roco Clean wagen achter een loc en die laat ik dan een poosje rondjes rijden.

[Herb73]

Kan zijn, maar ik wilde er persé eentje van Lucas Railreiniging... en die was er nog niet

[Hans Reints]

https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=66890.msg3221612565#msg3221612565

staan ook aardige tips in!

[hrp]

 
Ik wilde ook al memoreren dat deze "problematiek" al uitgebreid op het forum aan de orde is geweest.

Enfin.
Topic-starter is parketrijder las ik, dat zal wel vuilere rail genereren en hij rijdt pas drie weken hier mee met dit forum.

[Herb73]

https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=66890.msg3221612565#msg3221612565

staan ook aardige tips in!

Nuttige info, maar... mijn bezwaar tegen zo'n schuurblokje is dat je de rails beschadigt, waardoor vuil zich weer eerder vastzet. Ik heb in de grijze oudheid zo'n Roco clean wagon gebruikt, maar ben er snel weer mee opgehouden. Heb voor de grap een nieuw stuk rails vergeleken met eentje onder het schuurblok... de krassen waren talrijk. Met het blote oog nog niet zo goed te zien, maar kijk eens wat beter en je schrikt ervan.

En dan weer mijn vraag: waar blijft dat vuil?

Alleen bij zeer sterk vervuilde railsecties, waarbij letterlijk alle glans is verdwenen, ontkom je niet aan opschuren.

[Klaas Zondervan]

Het woord schuurblok is hier misplaatst. Er zijn blokjes in de handel die poetsen, niet schuren. Ik noem het daarom liever poetsblokjes. Een ander gebruikelijk woord is railgum.

Als jij krassen in je rails ziet die door een Roco Clean zijn veroorzaakt, dan vraag ik me af of er niet iets anders aan de hand is.
Ik heb ook wel eens rails met een loep bekeken, en geconstateerd dat ook in nieuwe rails al krassen zitten. Een Roco Clean of een poetsblokje maakt dat niet erger.

Het onderwerp is hier al vaker besproken, en ik geloof helemaal niks van die horrorverhalen.

[Herb73]

Schuren, poetsen... in het draadje van Hans Reints wordt ook over een schuurblokje gesproken. Ik heb het over de Roco clean wagon van begin jaren 90... wellicht is het poets- dan wel schuurblokje aangepast in de loop der tijd??
Bij mij was het toch echt meer schuren dan gummen; volgens mij kon je er ook eelt mee verwijderen. En ik zag wel degelijk kleine krassen na veelvuldig gebruik, een duidelijk verschil met nieuwe rails. Afijn, ik heb dat ding al lang niet meer.

Maar dan blijft mijn vraag: waar blijft dat vuil?
Misschien kun je eens de proef op de som nemen en na een poetsrondje met de Roco clean een doekje wasbenzine over een stuk spoorstaaf halen. En dan ons het gebruikte doekje laten zien... ik ben benieuwd.

Leuk toch, ik haal hier volgens velen oude koeien uit de sloot, maar oh wat doen we een hoop stof opwaaien... om maar on-topic te blijven.

[Klaas Zondervan]

Maar dan blijft mijn vraag: waar blijft dat vuil?

Ik weet het niet zeker, maar ik vermoed in de poriën van dat poetsblokje. Dat blokje slijt trouwens bij het poetsen en de kruimels van het blokje vallen dan samen met het opgenomen vuil naast de rails. En dat kan je dan met de stofzuiger verwijderen als je dat nodig vindt.

[Herb73]

Oh ok.

Ik heb overigens ook eens rails gepolijst met Commandant Cleaner nr. 4; dan krijg je hoogglans. En ook dat geeft daarna weer zwart af.

[Klaas Zondervan]

Hoe kwam je op het idee om dat spul te gaan gebruiken? Het is bedoeld om verweerde autolak weer glanzend te krijgen. Ik heb nog niet gevonden wat de ingrediënten zijn.

[Herb73]

Ik zocht naar een goed polijstmiddel... en had dat nog staan. Het werkt ook op RVS pannen. Is inderdaad voor autolak, maar ongelakte metalen krijg je er ook spiegelglad mee.

Het is wel veel werk, als je een compleet emplacement in een keer wilt aanpakken... maar door die hoogglans heb je wel veel minder vuil afzetting.

[hrp]

Dat spul is zoals Klaas schrijft om lak te behandelen en chroom zal geen bezwaar zijn.
Dat is wat anders dan metalen rails.
Je gebruikt het spul toch ook voor het poetsen van de koperen deurknop of de zilveren theelepeltjes!?

Staat er op de handleiding dat je er ook RVS pannen mee kan behandelen?

[Herb73]

Mijn ervaring is dat het goed werkt, zowel bij messing als nieuwzilver rails. Niet bij goedkope Lima rails, maar dat is ook wat mindere kwaliteit dan Roco of Trix.

[Klaas Zondervan]

Toch nog even een kritische vraag: hoe heb je geconstateerd dat die Lima rails van mindere kwaliteit zijn dan Roco of Trix.