“Rups per Rail en Wiel over de weg. deel 1

[Hans Reints]

 “Rups per Rail en Wiel over de weg.
Dit was ten tijde van de Koude Oorlog het scenario wat door het vrije westen gehanteerd werd om aan de dreigingen van oorlog uit het oosten te voorkomen. In enkele afleveringen zal ik trachten om in het hoe en waarom van deze transporten enig licht te scheppen. Ik heb geprobeerd om bij de plaatjes de maker/eigenaren te achterhalen, maar dat is mij maar gedeeltelijk gelukt. Ik hoor wel waar evt veranderingen moeten worden toegepast.

Deel 1
Vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog tot aan de late jaren 1980 heerste er een “constante vijandigheid vanuit het oosten. Al snel na het beëindigen van WWII bouwde de Sovjet-Unie langs de Duits-Duitse grens, tot diep in de Balkan, het “IJzeren Gordijn”. Het vrije westen, bij monde van de NAVO, verwachte bij de z.g.n. “Fulde Gap”, een mogelijke eerste (verrassings) aanval door de landen van het Warschaupact. Om een mogelijke aanval adequaat te kunnen pareren, waren er grote troepen concentraties vlak bij de grens met de DDR nodig. Tussen 1956 en 1959 bouwde de Bundeswehr een nieuwe kazerne voor 1.500 soldaten tussen de twee dorpen Seedorf en Brauel. Sinds het begin van de bouw van de Berlijnse Muur op 13 augustus 1961 zijn er NAVO-activiteiten geweest waarbij een Nederlandse pantserbrigade met 3.500 militairen ten oosten van de Wezer in Berge-Hohne en Fallingbostel als afschrikmiddel werden gestationeerd. In 1961 begonnen de gesprekken over de vraag of en waar Nederlandse eenheden van een tankbrigade permanent gestationeerd konden worden. Met de West-Duitse regering werd overeengekomen dat er een kazerneruil zou plaatsvinden. Nederland koos voor de legerplaats Seedorf gezien het feit dat het aangebodene Seedorf ten oosten van de Wezer ligt en dat een gemakkelijk toegang geeft tot de drie grote militaire oefengebieden op de Lüneburger Heide. In augustus 1963 bereikte het 103e Verkenningsbataljon als eerste eenheid de Kazerne van Seedorf. Al in mei van dat zelfde jaar nam de Bundeswehr met drie bataljons, waaronder het 1e Luftwaffe Ausbildungsregiment 1, de opleidingseenheid van de Luftwaffe. Dit was ook de tijd van het z.g.n. “Oorlogsspoorboekje” of “Nooddienstregeling” die NS samen met Defensie klaar had liggen. Deze regeling geeft NS de plicht om al het mogelijke te doen om het militaire spoorvervoer voorrang te geven boven al het andere spoorvervoer. Door deze maatregel zal bijna al het getrokken materieel onder Defensie vallen en niet beschikbaar zijn voor andere doeleinde. Helaas ging in deze tijd van internationale spanningen en bezuinigingen, NS door met het sluiten van onrendabele los- en laadplaatsen in het gehele land. Door het sluiten van deze faciliteiten kwam defensie in grote problemen voor het leveren van zwaar militair materieel en kon zo niet aan zijn NAVO verplichtingen voldoen. Mede door deze bezuinigingsdrang werd defensie gedwongen om eigen los en laadplaatsen voor zwaar militair materieel te creëren. In korte tijd werden ’t-Harde, Assen, Steenwijk en Amersfoort-Vlasakkers en enkele mobiele laadplaats (Best) uit de grond gestampt. Het waren niet alleen onze eigen beladen militaire treinen treinen die richting het oosten gingen. Er reden vanuit de havens van Rotterdam, Eemhaven en Haanrade volle NAVO/NATO treinen beladen met Amerikaans legervoertuigen naar Fulda, vlak bij de Oostduitse/ DDR grens en verder Duitsland in langs het IJzeren Gordijn. Fulda was voor het vrije Westen het denkbeeldige front van waar de eerste aanval verwacht kon worden. In de jaren zestig tot eind jaren tachtig van de vorige eeuw, toen het begrip “Dienstplichtigen” nog bestond, vertrokken vele treinen met militaire pantser- en wielvoertuigen en hun personeel naar de oostgrens van het NAVO-gebied. De Nederlandse militaire treinen die van voornoemde Nederlandse laadplaatsen richting het oosten vertrokken, gingen niet allemaal naar het denkbeeldige front bij Fulda. Om goed op hun taak berekend te zijn, moest er veel geoefend worden in zowel het binnen- als het buitenland. Hele bataljons gingen met hun dienstplichtige soldaten, en hun (pantser)voertuigen naar het Noord Duitse Seedorf om daar het snel op en afladen van de treinen te oefenen. Op de Lüneburgerheide vinden ook de twee jaarlijkse schietseries plaats met aansluitend een grote verkenningsoefening gevolgd door de gezamenlijke blauw/groen oorlog met tankslag en al.

De in dit deel genoemde los- en laadplaatsen werden door onderstaande onderdelen gebruikt:
11e TKbat                                                                  Schaarsbergen
13e  Tkbat                                                                  Oirschot
41e TKbat                                                                  Berge-Hohne   Seedorf
42e  TKbat                                                                 Assen
43e TKbat                                                                  Langemansdorf   't Harde
59e TKbat                                                                  ‘t-Harde
101e TKbat                                                                Soesterberg
En voor de lichtere verkenningseenheden
11e ZVR RHB Schaarsbergen                                       1968-1983
13e ZVR RHB Oirschot                                                1967-1983
41e ZVB RHB Seedorf                                                 1963-1983
42e ZVE RHB Nunspeet                                               1968-1983
43e ZVE RHB ‘t-Harde                                                 1966-1983



001 Een van de onderdelen die verplaatst moesten worden naar Seedorf, was het 42 Bat. Limburgse Jagers. ^{Foto internet}


002 Geduldig wacht deze M113 samen met een Leo1 op hun beurt om op een van de DEMEL wagens geplaatst te worden. De ondersteunende wielvoertuigen gaan over de weg richting het oosten. ^{Arch 11TKbat}


003 Nog even oefenen op een oplegger van het 840ste Zwaar transport ^{Arch 11TKbat}


004 Tot het te verplaatsen materieel behoorde ook deze M578 van het 41 afd. Artillerie. ^{Foto internet}


005 Tekening Emplacement Defensie ‘t-Harde


006 Het is niet de net in dienst genomen los en laadplaats ‘t-Harde, La Cortine in Frankrijk kende ook zijn spoorvervoer!


007 Rijen lege “Demels” staan in ‘t-Harde te wachten op hun lading en inzet


007a 007a Trein met rupsvoertuigen laden voor schietserie in Hohne,
Harderwijk, 07 mei 1976. ^GerardvV


008 Opletten is geboden bij het laden van deze Leopart . Het kan zomaar verkeerd gaan. Let even op de stempels onder de buffers om het doorzakken van de Demel te voorkomen. ^{Foto: Min v Defensie}


009 In een moment van onoplettendheid kan dit zomaar gebeuren! Hier een tuig van het 11TKbat in 1989 wat de weg even kwijt is. Aan de stempels van de kraan te zien moet dit een NS ongevallenkraan zijn, en die kwamen niet buiten Nederland! ^{:Arch 11TKbat}


010 Zware pantsers werden alleen over de kop geladen, lichtere voertuigen, zoals deze YPR 765 PRI,  werden in de regel over de aanwezige verhoogde zijlading geladen. Let eens op het type en nummer van de wagen wat op de neergeklapte zijklep van de wagen staat. ^{Foto: Min v Defensie.}


011 Een batterij M578 klaar om af te reizen. ^Min.Defensie


012 Een ZVE M577 C&R-Stafcommando staan goed gezekerd met zijn tweeën op een normale K ^{Arch 11TKbat}


013 Enkele trekkers met hun geschut op  K-wagens. Het model heeft verdacht veel weg van een Britse Bren Carrier. ^{Arch 11TKbat}


014 Daar waar geen vaste opritten waren, zoals hier in Acht, werd gebruikgemaakt van de z.g.n. Hellingswagens de HW-DEMEL in spoors en defensie taal. ^{Foto Cy}


015 Zo moet dat oefenen in Acht, zonder al dat aanwezige goud, eruit hebben moeten gezien. ^{Verz Hans Reints}


016 Bij gebrek aan een vaste los-en/of laadplaats, maakt het 103 verkenningsbataljon Regiment Huzaren van Boreel gebruik van een z.g.n. HW-DEMEL. Foto: Min v Defensie (t.z.t. kom ik nog met een uitgebreid verslag, in groot als in model, van deze Hellingwagen). ^{Min. Van Defensie}


017 In 1960 staan de Huzaren, samen met hun Centurions, klaar voor vertrek naar de Duitse oefenvelden in Berge-Hohe, Langemannshof en Seedorf: ^{foto Min van Defensie.}


018 Onderweg naar de Lüneburgerheide voor de oefening Weselslag,
Wijhe,29 maart 1976. ^{Gerard van Vliet}


018c Wachten op het inhaalspoor in de boog bij Harderwijk tot de Inercity gepasseerd is.. Harderwijk, 07 mei 1976. ^{Gerard van Vliet}


18c Wachten op het inhaalspoor in de boog bij Harderwijk tot de Inercity gepasseerd is.. Harderwijk, 07 mei 1976. ^{Gerard van Vliet}


 DB 211 109 met beladen Defensietrein rupsvoertuigen voor oefening Weselslag,
Kranenburg,29 maart 1976. ^GerardvV

Wat geschiedenis, we schrijven maart 1968, legerplaats 't Harde,
Om middernacht staat een trein met het 43e ZVE (Zelfstandig Verkennings Eskadron) op het emplacement vertrek gereed. De trein bestaat uit louter Kbs-wagens uit de Europ(ool), dus behalve NS- zijn ook DB-en SNCF-wagens aanwezig. Voorin de trein, direct achter een NS 2400 bevinden zich twee Bd9-ens, kortom blauwe plan Dirks. Het tijdstip van vertrek is om drie uur, 's nachts wel te verstaan, gepland. Met de 2400 wordt gereden naar Zwolle-Rangeer (Zwl-Rgs) waar een 1100 voor de trein komt die ons via Deventer (Dv) naar Oldenzaal(Odz) brengt. Hier word de trein overgenomen door een heuse DB 50-er die ons via Osnabrück naar Bremen, en afbuigend naar het zuiden, naar Fallingbostel (Lüneburgerheide) zal slepen. Daar we in 't Harde niet onder de draad staan kan de NS1100 niet voor de trein komen. De 2400 zou eerst nog wat moet steken maar dat gerangeer kan je ook op Zwolle(Zl) doen. Natuurlijk is zo'n "waslijn" boven de sporen waar tanks moeten worden beladen niet erg handig, die Huzaren moeten ook nog eens uit hun (rups)pantservoertuigen kunnen uitstijgen  In Huzarentaal treed je een tank niet binnen maar je doet aan op-en/of uitstijgen, "paardetaal" is nog altijd traditie.
Samenstelling van de trein eerste deel:
1e Kbs M113 C&R, (C&R's zijn kleine gepantserde rupsvoertuigen met punt 50 mitrailleur en een 7,62)
2e  Kbs M113 C&R,
3e  Kbs Alfa groep C&V: Commando en Verkenning
4e  Kbs Bravo groep
5e  Kbs, Charlie groep 1 x AMX 105mm (een lichte tank)
6e  Kbs Delta groep 2 x C&V
7e  Kbs Echo 2x C&V
8e  Kbs
9e  Kbs Foxtrot waarop een M113 (infanterierups)
10e Kbs Golf, de tirailleurgroep en een M106,
11e Kbs Hotel de mortier 4.2 inch (= ±105 mm, later vervangen door 120 mm).

Dan het tweede deel,
9e  Kbs De beide commandanten hebben elk een C&R ter beschikking en gaan samen op 1 Kbs.
10e  Kbs M577 Cmdt
11e Kbs Eskadronscommandant C&R
12e  Kbs 2 x C&V
13e Kbs M113 Zieken Pa
14e  Kbs M578 Bergingstank
Dus 14 rongenwagens type Kbs en twee maal plan D voor een ZVE. De wielvoertuigen gaan per wiel, dus over de weg, naar Duitsland.
Ook de Verkenningsbataljons (vergelijkbaar met 3 x een ZVE waarvan 1 met verlof) gingen op de Kbs-en. Elk eskadron binnen een bataljon had een stafverzorging maar het bataljon had ook een staf en zo kreeg je staf-stafverzorging... met evenzovele Kbs-en als ze op pad moesten.
De zwaartransportwagens, de CT-Demels (eerst vieras en ook zesas, de oudste) werden gebruikt voor de zware tanks van het 11e Tankbataljon (dus twee tankeskadrons paraat en 1 met verlof) in Oirschot, 41e Berge-Hohne, 43e 't Harde en 101e Amf. Die uit Berge-Hohne hoefden niet op de trein, die waren er al..En inderdaad ging het laden van die handel in Best, 't Harde en Amf. Terug was hetzelfde het geval alleen reden dan geen plan D's mee maar Duitse of Poolse Hecht-en of 35-ers, soms een AB. Die A-afdeling was dan gelijk voor de bazen en baasjes. Per coupe kon je 8 mensen kwijt, slapen deden er twee op de bank (de oudsten in rang), dan twee in het bagagenet (de iets minder oudsten in rang), 1 op de grond en 1 in de gang. Maar van slapen op de heenreis kwam nooit veel, en terug sliep je van de vermoeidheid ook staand. Binnenkort de echte samenstelling van een trein uit 't Harde als de tankers van het 43e gingen schieten in Berge-Hohne, afladen in Bergen-Belsen (ja, ik weet het.). O ja, de personenrijtuigen zaten zoveel als het kon voorin, vanwege de el. dan wel stoomverwarming. Ging het niet, zoals bij de OHE voorkwam, dan werd er een stoomverwarmingswagen geplaatst. Dus OHE-loc, dan de Kbs-en en als laatste drie de personenrijtuigen en de stoof. Vertrek uit Bergen-Belsen naar Celle en vandaar met 042 of 050 naar huis: Odz.
Modelspotter OD (uit een eerder draadje)


In een apart artikel over het in model laden en lossen van de pantsers komen ook de belading voorschriften aan bod.

[Hans Reints]

Deel 2


020 Wapen van Seedorf

Seedorf is een voormalige legerplaats/kazerne van het Nederlandse leger op de Lüneburgerheide en gelegen in de Duitse deelstaat Niedersachsen. Legerplaats Seedorf deed dienst van 1963 tot in 2006. Aan het einde van de jaren 50 van de vorige eeuw werd door de NAVO de nadruk gelegd op de zogenaamde “forward defensie”; hierbij werd de NAVO eerstelijns verdedigingslinie van de rivieren Rijn en IJsel een paar honderd kilometer naar het oosten opgeschoven naar de rivier de Wezer in Nord Rhein Westfalen. Deze verschuiving bezorgde de landmacht een groot tactisch en logistiek probleem. De 1e en 4e divisie (de 2 parate Nederlandse landmachtdivisies) lagen paraat in Nederland en veel te ver van hun oorlogsposities verwijderd. In crisistijd moesten zij zich over de weg naar het oosten verplaatsen, wat een riskante operatie is en die bovendien veel tijd zou kosten om hun posities in te nemen
In Seedorf waren permanent tussen de 2.000 en 3.000 Nederlandse militairen
gelegerd. Allereerst waren dit soldaten van de 41e Tankbrigade, die later de 41e Lichte Brigade werd. De Nederlanders namen hun intrek in een kazerne met massahuisvesting, die fors moest worden uitgebreid. Het stadje Zeven telde toen nog maar 7.000 inwoners. Zeven was de enige locatie van de accommodatie buiten de kazerne voor beroepsmilitairen, tijdelijke militairen, burgermedewerkers en hun familieleden. Sinds 1990 zijn de militaire omstandigheden in West-Europa sterk veranderd. Nederland heeft, net als bijna alle landen, de dienstplicht afgeschaft en als gevolg daarvan het aantal militairen verminderd.


021 41 Tankbataljon Prins Alexander


022 41 Verkenningsbrigade


023 41 Afd. Artillerie


024 41 afd.Stafverzorgingbatterij Seedorf


025 101 Tankbataljon Regiment Huzaren Prins Alexander


026 101 Tankbataljon Regiment Huzaren Prins Alexander


027 103 Verkenningsbataljon Regiment Huzaren van Boreel


028 43 Tankbataljon ‘t-Harde-Langemannshof  Huzaren van Sytzama


030  41, 42 en 43 ergens in Noord Duitsland onderweg naar hun bestemming. arch 11 bat

Vanaf 1963 was Seedorf de thuisbasis van de  41 pantserbrigade.
De grootsten onderdelen van het 41pantserbrigade waren:
41e  Geniebataljon;
41e  Brigade Staf en stafverzorging compagnie;
41e  Pantsergeniecompagnie;
41e  Zelfstandige verkenningseskadron, Regiment Huzaren van Boreel.
41e  afdeling veldartillerie. Deze  werd in 1966 in Seedorf gelegerd;
42e  Pantserinfanteriebataljon Limburgse Jagers;
103e  Verkenningsbataljon, Regiment Huzaren van Boreel;
Naast deze gevechts- en gevechtondersteunende eenheden waren ook de noodzakelijke steunende eenheden op Seedorf ondergebracht, te weten
41e  Geneeskundige compagnie;
41e  Herstelcompagnie;
41e  Bevoorradingscompagnie.
41e  brigade Marechaussee
840e  zwaar transport compagnie

Niet alle militaire transporten vanuit Nederland gingen naar Seedorf, het 41Tankbataljon, Regiment Huzaren Prins Alexander werd gehuisvest in Berge-Hohne en het 41 Pantserluchtdoelartilleriebatterij vonden samen met het 43e  Tankbataljon, Regiment Huzaren van Sytzama onderdak in de aan de rand van het oefengebied gelegen Langemannshof.
Het 41 Pantserluchtdoelartilleriebatterij was de laatste eenheid die in 1978 in het nabijgelegen Langemannshof werd gelegerd. De beroepsmilitairen hadden de keuze om op de kazerne inwonend te worden of met hun gezin in het nabijgelegen stadje Zeven te gaan. Dienstplichtigen waren vanwege de korte verblijfsduur inwonend op de kazerne.


031 Aankomst en weg rangeren in Seedorf. Een Br 50 staat hier gekoppeld met plan D die dienst doet als manschappenverblijfswagen.


032 Daar moet je zijn!


033 En niet vergeten,… het is wel oorlog.!!!!


034 De nog lege kazerne Seedorf wachtend op de volgende lichting  van het 103 ZVB


035 103 in Seedorf onderweg naar een oefening.


036  Zicht op de werkplaatsen


037 de mannen van het 41-42 en 43 EZT hebben de trein klaar staan om met het afladen te gaan oefenen.


038 Plattegrond van het oefenterrein in Berge-Hohne

Foto’s en plaatjes uit div archieven en internet

[everh003]

Geboren in Zeven in 1970, woonachtig in Seedorf tot 6-1974. Herinner me er niets van, dus leuk deze afbeeldingen te zien.

Mijn vader zijn laatste stationering was in 't Harde, waar ze nog steeds wonen. Dus ook leuk die afbeeldingen te zien. Vooral. En er staan nog altijd lange rijen wagens.

Jeroen

[Jelmer]

Weer zeer informatief dit.

Ik vind het altijd indrukwekkende treinen om te zien met dit soort lading.
Daarom heb ik ook in model wat zware last wagens met dito lading.

Toch blijf ik hopen dat het bij oefenen blijft, helaas is de werkelijkheid weerbarstiger.

Groeten,
Jelmer

[Olaf]

Foto 014 en 015 zijn genomen in Acht. Ik ben vaak van dat ding afgefietst in mijn jeugd
Hij verdween eind 1996 toen de defensiesporen in Acht werden omgebouwd tot losweg voor het huisvuilvervoer.

[borotof]

Prachtig Hans, wel een paar opmerkingen voor de zuiverheid.

Foto 009 : Bijzonder soort tracks die ik nog nooit onder een NL tank heb gezien, zeker niet in 1989. Ook de omstanders (burgers met hoedjes) vind ik vreemd...
  edit Was een Centurion in 1968  www.sytzama.nl/
Foto 016 : Huzaren van Boreel zaten in Seedorf, zou niet weten wat die (wij) met een hellingswagen moesten...
Foto 031 : Zeker niet in Seedorf, dat had nl wel een eigen laad/losplaats (Godenstedt) en niet dergelijke oude hoogbouw.

Grt Wmr Verk 103 Rob

[puntenglijder]

Heb zelf nog gediend in Bergen Hohnen.

Ik ben van lichting 90 4.

Zat bij de 41 tankbat B eskadron ( toen alleen maar Leopard 2 ) Die ook te zien is op foto 2 ( dus geen Leo 1, deze heeft de koel roosters aan de
zijkanten zitten ).
Mooie herrineringen aan het rijden met de Leo 2 op baan 9 en de tankbaan.
Ook het schieten met zo een tank is zeer indrukwekkend ,om maar niet te praten over het proefdraaien van de motoren
buiten de tank zelf op de plaat.
Bij een 2600 omw/min was de koek op van de V12 biturbo met 1500 PK, men liet deze volgas een min of 20 draaien, maar als men dan van
het gas af ging waren de turbo's rood gloeiend en stonden na te joelen. ( kippen vel moment )

Ook de oefening in Vogelsang staat me nog bij als de dag van gisteren,   https://www.eifelinfo.nl/ordensburg-vogelsang/

Kees.

[Hans Reints]

Deel 3
Ct en Lp-s
Voor de Sherman- en Centuriontanks werden in 1954 naar voorbeeld van de Duitse SSy45 de vierassige NS 581001-581025p gebouwd en kregen als benaming Ct-Demel. Demel is een verbrastering van DML: officieel Directoraat Materieel Landmacht wat later weer veranderden in DMKL: Directoraat Materieel Koninklijke Landmacht.
In 1965 kregen deze vierassers de UIC nummers 21 84 845 0 001 ~ 026p, tot dat zij in 1981 werden vernummerd in 33 84 463 3 001 ~ 025p met de nieuwe typeaanduiding Slmmp. In januari-1989 werden de laatste van deze oude wagens afgevoerd. Voor de Chaffee- en AMX-tanks alsmede alle andere Cavalerie rupsvoertuigen, ongeacht van welk onderdeel dan ook, werden de gewone S-LWO's, later Kbs, gebruikt. In 1971 zijn door Defensie 75 nieuwe 6-assig wagens besteld ten behoeve van de zwaardere Leopard-tanks. Dit waren de Salmmps 31 84 046 9 100 ~177p -en de Sas 33 84 483 3 000 ~ 077p De roepnaam veranderde van Ct-Demel in Lp-Demel. In de jaren '85/86 bestelde defensie nogmaals 403 4- en 6-assers. Daar NS in zijn bezuinigingsdrang vele laad en losplaatsen in den lande gesloten en opgeruimd hab bestond er bij defensie grote behoefte aan zogenaamde mobiele laadplaatsen. Hiervoor werden door DML HellingWagens ontwikkeld, zij kregen de nummers NS581101-104p later UIC- 20 84 040 2 001-004p met als roepnaam Hw-Demel.  De zwaartransportwagens van defensie kenden ook een commerciële uitvoering: onder andere de NS 92416 (geen telegrafische verkorting!).

Kort na de val van de Sovjet Unie werd de 41e  pantserbrigade verkleind en omgevormd tot de 41e lichte brigade; ging het 43e  tankbataljon uit de brigade en vertrok 41e  tankbataljon uit de legerplaats Hohne. In 1998 werd de 41e  lichte brigade nog meer verkleind en omgevormd tot de 41e  gemechaniseerde brigade. Dit alles resulteerde in 2006 tot de totale sluiting van de legerplaats Seedorf. We hadden na de val van het IJzeren Gordijn in 1990 opeens geen vijand meer en kon het concept van de Koude Oorlog de prullenbak in! In 2006 was het dan ook over en uit voor Seedorf.
Hieronder de beladingsvoorschriften zoals die geldig waren ten tijde van de “Koude Oorlog”
(over de hellingwagen komt nog een apart draadje.)




039 Foto van Ing. J.A. Bonthuis van een zwaartransportwagen Ct-Demel [p] als commerciële wagen 92416 (zonder telegrafische verkorting) te Utrecht. De wagen is in gebruik voor het transport van staalblokken tussen de Demka (de Muinck Keizer) en de Hoogovens. De Demka bezat speciale elektro-ovens om deze blokken te fabriceren. Te zien zijn de beschermingen over de buffers om die niet te beschadigen door rupsbanden van de tanks of andere rupsvoertuigen toen de wagens nog als Ct-Demels dienst deden.
odaoda


040

041





































042 1992 Plaatsing stalen keggen aan de voorzijde en binnenkant van de rups.


043 Let eens op de overgangen van wagen op wagen!


044 2 Leo-s op een (1) wagen. Het is wel een

045 Afkeggen van de geplaatste pansers op 't-Harde


046 Het plaatsen door Jan Soldaat van de stalen keggen, ook hier, als je pet (baret) maar goed zit!


047


048 Het vast inrijden van de keggen.

[hgr]

Mooi verhaal.
Overigens is foto 10 geen M113, maar een YPR 765 PRI

[Bahn-AG]

031 Aankomst en weg rangeren in Seedorf. Een Br 50 of 51 staat hier gekoppeld met plan D die dienst doet als manschappenverblijfswagen.

Het is een 50, simpelweg omdat de bouwserie 51 niet bestaat.

Zelf nogal wat keren met een M109 of Leopard mogen rondrijden op de stelplaats van Seedorf.
Zat als dienstplichtige bij 41 Herstelcompagnie en moest ook regelmatig als ondersteunende ploeg mee naar de Schietseries.

Bart

[Noud]

Hans, of anderen,
Zijn er goede foto’s van de Ct Demelwagens NS serie 581001? Ik ben met name geinteresseerd in de bufferbalken en de overrijdstukken boven de buffers.
Mvrgr, Arnoud

[GerardvV]

De hoge rups commandobak op foto 12 is geen M113 maar een M577.
Het ZVE waar ik bij zat had ook zo'n ding waar ik op thuis hoorde.

[Hans Reints]

Deel 4 Mobiele laadplaatsen

In de jaren 50 t/m 90 van de vorige eeuw was de Koude Oorlog op het Europese vasteland op zijn hoogtepunt. Het Pentagon, en het vrije Westen, verwachten in de loop van de jaren zestig, dat het Warschaupact mogelijke in de buurt van Fulda een eerste aanval zou inzetten. Vanuit deze situatie had NS, samen met Defensie, een “oorlogsspoorboekje” samengesteld voor het geval rups per rail, en wiel per weg werkelijkheid zou worden. In die jaren vlak na de 2e wereldoorlog beschikte het Nederlandse leger alleen over oude Amerikaanse Sherman- en van de Britten overgenomen Centuriontanks.  Voor 1968 was Defensie voor het transport van militaire voertuigen per trein van de Nederlandse tankbataljons naar het Oosten afhankelijk van wat de Deutsche Bundesbahn aan plattewagens voor dit zware vervoer beschikbaar wilde stellen. Om niet afhankelijk van de DB te zijn bestelde Defensie in 1968, 478 plattewagens voor zwaar militair vervoer. Deze wagens werden naar het voorbeeld van de Duitse (!) SSy45 gebouwd. De wagens kregen officieel de benaming DML; Dienst Materieel Landmacht wat in de praktijk al snel verbasterd werd tot DEMEL. Na verloop van tijd werd ook deze naam vervangen door DMKL: Dienst Materieel Koninklijke Landmacht. Uitgangspunt van defensie was dat het materieel overal in Nederland aan de bestaande laad- en losplaatsen geladen en gelost moesten kunnen worden. Helaas heeft NS in zijn vernieuwingsdrift heel veel van deze kop en zij ladingen gesloten en afgebroken. Als antwoord op deze omissie liet Defensie een speciaal type wagen, de zgn. HW-DEMEL’s ( HW is hellingWagen) bouwen en verzon diverse constructies om van de kouwe grond op de trein te kunnen komen. Deze hellingswagens hadden de nummers 581101-104P (Hw-Demel) later het UIC-nummers: 20 84 040 2 001-004P. Van deze Hw-Demel is een exemplaar bewaard gebleven en bevind zich bij de CSY in IJmuiden. Nu in 2013, bestaan de laad en losplaatsen van Defensie nog steeds, alleen zijn de dienstplichtigen, de kazernes en het zware materieel verdwenen. We hebben na de val van de “Muur” geen zichtbare vijand(en) meer.!! Het wagendek kon met 50 ton worden belast en was sterk genoeg om de Centurion te kunnen dragen. HW-DEMEL 76107 stond van 1995 tot februari 1998 in de Constant Rebeq kazerne in Acht als oefen object. Andere laadplaatsen waren in Best, ‘t-Harde en Amersfoort te vinden.

Gebruik van de HW in de praktijk
Wie en wat kan je beter aan het woord laten als een oud beroepsmilitair die veel met deze wagens gewerkt heeft. Hieronder het relaas van Hans Steenmetz Ritmeester (bd) der Cavalerie. Traditie Officier voormalig 1e Regiment Huzaren en Regiment Huzaren van Sytzama;

Als oud Beroepsmilitair heb ik met zo’n hellingwagen meerdere malen gewerkt. In een eerder bericht van Hans Reints in de Railhobby, schrijft hij bij een van de foto’s dat het hier een nieuw project betreft gezien de vele (dure) mannen. Dat is onjuist. Het enige nieuwe is het stootblok van beton waar de hellingwagen tegenaan is geparkeerd en door de locomotief stabiel wordt gehouden. Dit raccordement was speciaal aangelegd voor het laden van de rupsvoertuigen uit de Legerplaats Oirschot. De twee buffers aan de linker zijkant komen van de hellingwagen en niet van het betonnen stootblok. De wagon werd gekoppeld achter de trein bij (sommige) verplaatsingen. Deze werd na lossing op het raccordement gewoon achtergelaten en niet steeds weer meegenomen. Op de loslocatie werd met een speciaal onder de wagen gemonteerd dommekracht systeem eerst de wagen een stukje opgetild zodat het achterste wielstel onder de wagen uit gereden kon worden en naast het spoor geplaatst. Elke as zit met de aspotten, scheenplaten en (hand)rem in een soort van draaistel opgesloten. Hierna kon de laadvoer dan zakken tot op rail niveau. Vervolgens werd de bufferbalk op de rails gezet en de buffers naar de zijkant weggedraaid. Deze rails moesten worden opgestopt met bielzen zodat de rupsen van de voertuigen ze niet konden ontwrichten. Om die reden is er een betonnen oprit gemaakt. Na gebruik was er een door het manoeuvreren van de rupsvoertuigen veel ravage aangericht en dat betekende veel werk voor de nablijvers. Het lossen van de Leopard met/op de HV-Demel was bij de ontwikkeling meegenomen; de tank kon (op de wagen) om zijn eigen middelpunt draaien en zijdelings van de wagon springen. Dat konden de WO II Pantsers van de Duitsers overigens ook. De Centurions konden dat niet. De Demels hadden daarvoor aan de uiteinden van de laadvloer stempels gemonteerd, die op de rails uitgedraaid voor een vaste stabiliteit zorgden. Erg veel voorbereiding voor een snelle ontlading. Persoonlijk heb ik meerdere malen met de hellingwagen gewerkt, waarbij de geschetste bijverschijnselen niet voor de tankbemanningen(en) hoefde te worden opgelost. Station Eindhoven heeft lang zo’n hellingwagen in beheer gehad. Ik kan me nog goed herinneren dat we een grote parade moesten rijden in Amersfoort en het eskadron vanuit Eindhoven in Soestduinen met hellingwagen moesten lossen. Een ramp van de eerste orde. Het perron bleek te bestaan uit tussen betonnen stutten gestort leem met grind met daarop tegels. Daar moesten we overheen van de Ladingmeester van de NS. Hebt u een idee hoe dat ging? Uiteindelijk zijn we gelost in Amersfoort.

Was getekend, Hans Steenmetz Ritmeester (bd) der Cavalerie Traditie Officier voormalig 1e Regiment Huzaren en Regiment Huzaren van Sytzama
[/b]

049 Hellingwagen 280483 in Amersfoort


050 En dezelfde wagen, Hellingwagen, bij de Hoogovens Stoomclub in IJmuiden.


051 Dienstgeheim VR55 t.b.v. het gebruik der HV-Demel


052 Idem


053 Zoals door de Wachtmeester bd gememoreerd, zijn we hier getuigen van een proef met de betonnen “stootblok” Let bij plaatje 054 waar de buffers zijn opgeslagen. Zeker geen handwerk!


054


055 Het is en blijft een aardige klim om boven te komen!


056


057


058

[/u9rl]
059 Is nog een hele klim op boven op z'n DEMEL te komen

[url=https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/060-Neg2238-Frank-Pennin-64b1679de2625.jpg]
060 Op 28 april 1983  zijn we getuigen van met HW 20 84 NS 040 2 002-5 die voor de allerlaatste keer met de Centurion word beladen.


061 Bij deze oefening mogen de buffers blijven zitten!


062 Helemaal rechts het weg geduwde “een assigedraaistel’


063 Er waren ook wel alternatieven om op de wagen te komen.


064 De hulp van een takeldoos word hogelijk gewaardeerd.


065


066 Fot’s genomen te Acht op 290581 van de 20 84 NS 040 2 003-3 die daar semi-permanent in gebruik was voor de Lpl Oirschot

^{Fotos: Verz Hans Reints, Spoor zeven, Johan de Reuver en vele anderen.}

Ik kwam nog twee plaatjes tegen die bij deze reeks horen;





Waar de muziek nu voor is?

[Hans Reints]

Deel 5 Oefenen uit en thuis


069 Om precies te weten hoe of dat een zware Centurion tank zich gedraagd op een DEMEL moesten er, zoals hier n Amersfoort, diverse proefen gedaan worden


070 Hiervoor schroomde men niet om een eigenlijk onrealistische hellingshoek toe te passen.


071 Niet alleen werden er beladingsproeven genomen met spoorwagens, ook het vervoer over de weg ontkwam hier niet aan.


072 En als het dan eens niet goed ging is er altijd wel een sterke arm aanwezig om de omissie weer recht te zetten


073 Na gedane arbeid is het goed rusten tot dat het volgende marsbevel afkomt.


074 Vervelen is er niet bij. Er zijn altijd wel wat klusjes aan de Centurion te doen.


075 Ook met deze combinatie moest geoefend worden, Centurion met extra brandstofaanhanger!


076 Klaar voor actie!


077 Plattegrond van het oefenterrein aan de rand van de Lunenburgerheide


078 Afladen van de Zieken Pa in den vreemde


079 Zieken Pa 43 GNK YPR S156


080 Tot het vaste bestand behoorde ook een LRV578 bergingskraan


081 Een Leo in Aktie


082 evenals het 103 verkennings bataljon (ZVE)


083 Het waren niet alleen rupspantsers die aan de oefeningen deel namen, ook de over de weg aangevoerde wielvoertuigen, zoals deze YA328 met 25 ponder van het 41ste afd Artillerie


084 Later zijn de 25 ponders vervangen door vuurmonden van Amerikaanse makelij.


085 Luchtdoel batterij van de 42ste in stelling


086 De ondersteuningsvoertuigen 2 x DAF en 1 Willy’s


087 De mannen van de AAT nemen vijf pik.


088 Evenzo als de bemanningen van de van 840ste zwaartransport en berging Cie


089 Ja deze Yp-s waren ook op het theater aanwezig.


090


091

[Hans Reints]

Aan alles komt een einde, zo ook aan de (herhalings)oefeningen in den vreemde. Eindelijk mogen we weer naar huis!


092 Toen de grens nog de grens was! Wielvoertuigen van het 42ste pantserinfanteriebataljon der Limburgse Jager passeren op 26 september 1963 bij Twisk de Nederlands-Duitse grens! Ook hier, Rups per rail, wiel over de weg.


093 Een YA328, de Dikke DAF, zal met zijn Polynorm aanhanger de reis over de weg naar Nederland moeten maken.


094 Een stukje verderop, is men op de eigen laad/losplaats Godenstedt, druk bezig met de treinen goed te zetten voor het laden van de huiswaards kerende pantsers. Een DB lok dient net zoals b.v. in ‘t-Harde als tegenwicht voor het laden.


095 Een lok uit de serie DB218 houd de DB “DEMELS” goed tegen het laadperron gedrukt en heeft zo het geheel goed in bedwang


096 Bruine DB zwaartransportwagens voor het transport van zware rupspantsers


006 De eerste Leo heeft de sprong gewaagd


097 Onder begeleiding van een deskundige kan het haast niet mis gaan!


098 Net als in het Harde moeten ook op de terug weg de tuigen opgekegt worden tegen ongewenste verschuivingen, zowel in vooruit als zijwaartse bewegingen.


099 Dat plaatsen van de wiggen vraagt een grote precisie.


100 De tank rijdt eerst naar voren op de wiggen (daarbij rijdt hij ze zelf vast in het hout van de DEMEL) waarna de achter de wiggen worden geplaatst. Dan rijdt de tank de wiggen achter vast waarna de tank in zijn vrij wordt gezet. Al wiegend (schommelen) moet de tank tot stilstand komen tussen de wiggen. Dan is het goed.


101 Goed is te zien dat er ook aan de binnenzijde van de rups keggen geplaatst zijn tegen het ongewenst verplaatsingen van het tuig in zijdelingse richting


102 Voor dat het sein voor vertrek op groen gezet kan worden, word nog eens nauwkeurig nameten of dat alles binnen het profiel van vrije ruimte past.


103 1989 toen we nog Centurions hadden ging er maar 1 stuks op een wagen. Het waren wel beesten van voertuigen.


104 Later toen de nieuwe DEMEL-wagens Ssym46 ingestroomd waren konden er twee Leo’s op een wagen geplaatst worden.  Die zesassers konden dat gewicht wel aan. Nu nog even de puntjes op de i zetten voor dat de eind controle daar is.


105 Het is hier niet te zien, maar met een transport van de zware pantsers gaan er altijd een of twee Bergingtank mee. Deze bergingstanks worden meestal als laatste pantsers op de trein gereden en gaan er ook als eerste weer af. Kan nooit weten waar of dat je ze voor nodig kan hebben. Ooit is er bij het beladen te Hde een bergingtank van de DEMEL afgekukeld en nee,.... hij kon zich zelf niet bergen

Zoals in eerdere publicaties al is aangegeven, worden vrijwel altijd complete eenheden vervoerd en dus veel van hetzelfde. Een trein met veel M577’s b.v. is dan weer niet logisch, want die dingen werden (vrijwel) uitsluitend door staven gebruikt.


106 Een opgestelde formatie M113 of M577 van het 43e  klaar om op transport naar Nederland te gaan.


107  Een M113 van het B-Esk.103-Verkbat te Seedorf


108 Kleine rupsvoertuigen gingen meestal op een eigen trein met twee assige rongenwagens( Ks). OD doet in deel 1 uitgebreid verslag over het beladen van een K-s trein` Mocht er onverhoopt samen worden geoefend, dan hadden de bereden jongens maar een vijand, de infanteristen, het voetvolk (stond niet in hun wapen Nulli Cedo: Nulli = nooit uitgeslapen lamlullige infanterist of Nutteloos lichaam creëert eigen doodsoorzaak of Nooit Uitgeslapen Luie Lamlendige Infanterist, feitelijk: ik wijk voor niets.


109 Nog even en dan is het “Abfahrt”


110 Auf Wieder sehen


111 ex DDR