Een historisch betoog over de trein

[MR]

Volgens mij had het continentaal stelsel de Nederlandse economie de nek omgedraaid. De 18e eeuw was al heel beroerd geweest en toen kwam dit er ook nog eens overheen. Het draadje over de modelbaan over de Civil War. Daar staan allerlei foto's in van de spoorwegen in die tijd. Van het Nederlandse Breedspoornet is er precies 1 bekend. Ik denk dat Nederland echt achter liep in de ontwikkelingen.

[henk]

Dat de ontwikkeling van het spoorwegnet traag verliep tot 1860 zijn we het snel over eens. Maar dat Nederland ongewoon arm was in vergelijking met het grootste deel van continentaal Europa klopt niet. Er was bittere armoe ja, en de bovenlaag gebruikte zijn geld liever niet om spoorwegen mee te financieren en uit puur bedrijfseconomisch punt hadden ze daar vermoedelijk nog gelijk in ook. En dus nam de overheid die taak ter hand, want spoorwegen hoorden er inmiddels bij. In heel veel landen zijn zelfs de vroegste spoorwegen door de overheid aangelegd.

[MR]

Rond 1860 waren er allerlei geïndustrialiseerde gebieden in Engeland, België, Frankrijk en Duitsland. In Nederland niet.

[Eelco Storm]

Rond 1860 waren er allerlei geïndustrialiseerde gebieden in Engeland, België, Frankrijk en Duitsland. In Nederland niet.

Waarmee je aan wil tonen dat... ?

Overigens, de keuze voor 2 meter breedspoor heeft hier niet zozeer met industriele achterlijkheid te maken maar meer met de angst dat de treinen om zouden vallen. Kijk naar de Britse mega-industrieel Isambard Kingdom Brunel die ook een groot voorstander was van breedspoor vanwege het grotere volume dat je daarmee kon vervoeren.

Eelco

[MR]

Dat de Nederlandse economie blijkbaar meer steunde op de traditionele landbouw dan die van de ons omringende landen.

Het gaat mij niet om de keus voor breedspoor, maar om het ontbreken van foto's van dat net. In Amerika had de fotografie blijkbaar al meer ingang gevonden.

Ik meen trouwens dat de HSM een normaalspoornet wilde aanleggen maar dat ze door de regering zijn gedwongen.

[hubertus]

Ik denk dat een geoloog je precies kan vertellen waarom Nederland rond 1860 geen geïndustrialiseerde gebieden kende.
Al de gebieden in het buitenland waren rond kolen- en of ertsvoorraden gesitueerd en die hebben we hier nu eenmaal niet.
Door de aanwezigheid van goede en voldoende waterwegen was de noodzaak voor spoorlijnen ook minder aanwezig.
Dus in die zin inderdaad afwijkend van de ons omringende landen, maar ik vind het wel erg kort te bocht om daarmee aan te tonen dat Nederland buitengewoon arm was.

Huub

[henk]

Precies, zoals al eerder vermeld. Vroege vormen van zware industrie waren typisch te vinden daar waar kolen en erts gemakkelijk voorhanden waren. Eerdere vormen van industrialisatie hebben overigens wel bestaan. De eerste grote fabrieken in Engeland dreven op waterkracht en vervoer ging per kanaal. In de tweede helft van de achttiende eeuw was er in Engeland net zo'n kanaalgekte als er later een spoorweggekte was.

Het gaat mij niet om de keus voor breedspoor, maar om het ontbreken van foto's van dat net. In Amerika had de fotografie blijkbaar al meer ingang gevonden.

Amerikaanse foto's uit die jaren zijn net zo schaars als Nederlandse foto's. Maar oorlogen hebben nu eenmaal de neiging het nieuwste van het nieuwste aan te trekken.

[Geert-Jan van Nimmerdor]

Nederland kende inderdaad geen geïndustrialiseerde gebieden en Nederland was inderdaad relatief arm. Maar we moeten ook niet overdrijven. De haven van Amsterdam bijvoorbeeld ontving wekelijks nog zeer regelmatig schepen. Daarnaast beschikte Nederland dankzij de overzeese gebiedsdelen wel degelijk over veel grondstoffen (net zoals ook Engeland veel grondstoffen uit zijn kolonies betrok).
De meeste van onze toen bereikbare grondstoffen vond je in Limburg. Limburg hoorde er niet echt bij. Het spoor maakt de ontsluiting van Limburg mogelijk, omgekeerd maakt het spoor het mogelijk om over meer eigen grondstoffen te beschikken.

Ik denk ook dat het zeer belangrijk is dat je je moet realiseren dat de Nederlanders van de 19de eeuw, vooral terug keken naar de gouden eeuw. Handel betekende rijkdom en er werd veel gedaan om de handel te stimuleren. Men was dan ook veel minder bezig met het industrialiseren van de noordelijke nederlanden. Daar komt nog bij dat Nederland en België samengevoegd waren en dat de toenmalige zuidelijke nederlanden wel degelijk over grondstoffen en industrie beschikte. Er was dus nauwelijks tot geen noodzaak om de noordelijke nederlanden te industrialiseren.

Zoals ik eerder al betoogde maakte het spoor de ontsluiting van grote delen van Nederland mogelijk en daarmee ook het vervoer van verse agrarische producten. De ontwikkeling van het spoor verschilt in deze zin niet zoveel van de ons omringende landen, inclusief Engeland. Verse producten van Noord-Engeland naar Londen brengen valt zonder snel vervoer, zoals het spoor immers nog niet mee. Verse producten van Drente en Overijssel naar Amsterdam brengen gaat per trekschuit, paard en wagen ook niet zo snel.

De ontwikkeling van het spoor in de ons omringende landen kent inderdaad verschillen, maar vertoont ook verrassend veel overeenkomsten.

De ontwikkeling van het spoor tussen 1860 en 19114 ophangen aan de industrie is in het geval van Nederland dus niet zo'n goed idee, mijns inziens.
De ontwikkeling van het spoor vanaf 1860, ter hand genomen door de overheid, heeft alles te maken met de wens van de overheid om een Nederland te creëren, daartoe moesten alle verder weg gelegen gebieden worden ontsloten. De agrarische sector, de post, kleine industrie, maar ook het verspreiden van de Nederlandse taal zouden hiervan profiteren.
Wanneer we nu terugkijken gaf ons spoornetwerk de Nederlandse economie wel een degelijke uitgangspositie in de 20ste eeuw. De groei van onze havens en het spoor ontsloten het achterland. Nederland transporteerde goederen naar alle denkbare plekken in Europa vanuit onze havens, over het spoor.

Ik hoop voor de TS dat mijn bijdrage je niet verder in verwarring brengt. Maar vele zaken liggen vaak genuanceerder dan je op het eerste gezicht zou denken.

mvg

Geert-Jan

[MMMark]

Geinteresseerden in de historische betekenis van het spoor in Nederland zou ik het boek "Een Nieuwe Wereld" van Auke van der Woud willen aanraden. 20 euro.

[TreintjeDelft]

Dus een van de oorzaken van het uitbreiden van het spoorwegnet was dus wel dat er fabrieken kwamen, en de Nederlandse regering wilde dit dus ook.
Ik krijg trouwens sinds het bericht dat ik gisteren heb geplaatst volledig geen bericht meer via de mail als er reacties zijn.

[haes]

als je je beperkt tot een bepaalde regio kan je daar wel boeken over vinden en artikelen op het internet(wiki).
Over de bijvoorbeeld GOLS is veel materiaal aanwezig en over de spoorwegen in Twente en achterhoek zijn boeken geschreven.

Daar staat heel veel van de geschiedenis al uitgezocht.Reden aanleg, effect van de aanleg, ondergang van de spoorwegen en wat het de regio heeft gebracht

Groet,
Hans

[TreintjeDelft]

Dat kan natuurlijk ook, maar ik moet nu echt gaan beginnen met het verzamelen van informatie want anders gaan we het niet halen voor 18 Februari.
Toch blijf ik maar zitten te twijfelen wat ik nou als beste stelling kan gebruiken.

[Gerrit F]

In 1839 was Nederland een arm en achtergebleven gebied in vergelijking met Engeland, Pruisen en Frankrijk. De omslag is voor Nederland in de jaren 1880-1914 gekomen. Dat is precies de bloeiperiode van de spoorwegen van Nederland. Die omslag heeft alleen kunnen plaatsvinden omdat de spoorwegen bestonden.

Zijn er mensen die boeken weten die hierover gaan?

Wel, in dat geval is het boek:"De Breedspoorlocomotieven van de H.IJ.S.M." en must.
In de inleiding wordt puntsgewijs grofweg vanaf 1930, de opbouw van de (breed)spoorwegen in Nederland en de omringende landen, beschreven. Ook komen de onderwerpen als de diligence en de trekschuit als vervoersmiddel in beeld.

Een aanrader.

[TreintjeDelft]

Afgelopen vrijdag heb ik het betoog moeten schrijven op school, het is ging redelijk goed, ik verwacht wel een leuk cijfer. Als ik de uitslag binnen heb laat ik het nog horen.

De stelling is dus dit geworden:
De omslag naar de industrie in Nederland was vooral te danken aan de spoorwegen.