NS Mat 35 Maple Leaf

[Hens]

Hallo spoorvrienden, mijn naam is Hens Schonewille, ik ben zestig en een bescheiden verzamelaar van modeltreinen uit mijn jeugd en andere in ons land weinig voorkomende merken. Ik woon op een schip, ruimte om te bouwen ontbreekt, maar in het verleden heb ik dat wel veel gedaan.
Reden om me tot jullie te wenden, is een merkwaardig Nederlands treinstel dat ik onlangs in bezit kreeg. Het gaat om een wat primitief, maar tegelijkertijd zeer charmant model van een NS Mat35 of 36, waarvan ik de herkomst probeer te achterhalen. Mijn zoektocht leverde al aardig wat informatie op, mijn dank gaat vooral uit naar Rainer Haug van de Duitse site Spur00.de, een site geheel gewijd aan zogenoemde Kaufhausbahnen, blikken 00 treintjes als Bub en Dressler, waarvan ik er ook enkele bezit.
Van Rainer leerde ik dat mijn trein vermoedelijk kort na de oorlog in een kleine serie werd gemaakt in opdracht van de bekende winkelier Merkelbach uit Amsterdam. Ze werd verkocht met een cirkel rails onder de naam Maple Leaf. Dit vermoedelijk ter ere van onze Canadese bevrijders. Het treinstel heeft een onjuist middendeel, waarschijnlijk om het met de grote motor mogelijk te maken door krappe modelbochten te rijden.
De trein heeft binnenverlichting en rijdt op wisselstroom. De rijrichting wordt bepaald met een schakelaar op de motor. Rainer Haug zijn er drie exemplaren van bekend, twee in Nederland, een in Zwitserland. Inmiddels heb ik gehoord dat zo n Maple Leaf stel inderdaad bij Merkelbach in een vitrine stond.
Van een Marklin-verzamelaar leerde ik dat de bijgeleverde messing rails van de Zwitserse fabrikant Micro-Maag afkomstig zijn. Die produceerde na de oorlog korte tijd modeltreinen onder het merk Junior volgens het wisselstroomsysteem. De rails van deze firma lagen op drie bakelieten dwarsliggers. Ik bezit een restant van een doos waarop het bedrag 8,95 staat en bovendien een transformator met een houten kast, die zou destijds echter los moeten zijn bijgekocht.
Welnu, welk forumlid kan bovenstaande bevestigen, dan wel meer informatie verschaffen? Met alle informatie ben ik blij, de trein is er leuk genoeg voor.






   

[Sven]

Wat een leuk treintje. Volgens mij moet je dit bericht plaatsen in de sectie Algemeen of zo, want (en ik kom daar net ook achter) alles dat in Persoonlijk wordt geplaatst, verschijnt niet in de Recente berichten lijst aan de linkerkant van het scherm. Zo zien veel mensen dit bericht niet. Normaal gezien is er altijd wel iemand die iets van dit soort zaken weet.

[Hens]

Hallo modelbaan-vrienden, na mijn eerste bericht over het Nederlandse treinenmerk Maple Leaf, kan ik -inmiddels vijf jaar later- het verhaal wat aanvullen.
Bij de nogal onregelmatig ondernomen zoektocht naar de achtergronden, kreeg ik hulp van vrienden uit zowel ons land als het buitenland. We hebben gezocht in oude krantenartikelen en hobbybladen. Het blijkt hier te gaan om een kort na de oorlog ondernomen poging aan een grote vraag naar speelgoed en modelbouwartikelen te voldoen. Er leek op dat moment een gat in de markt te bestaan, omdat Marklin en Trix nog niet konden leveren. Het onvermijdelijke einde kwam dan ook, toen de grote merken rond 1949 terugkeerden in de winkelschappen.
Het verhaal begint drie jaar eerder, in 1946. De Amsterdamse koopman B.L. Peuschgens startte aan de Prinsengracht zijn eigen speelgoedfabriek. De naam was de Mechanische Speelgoedfabriek Maple Leaf of ook wel Metaalwarenfabriek Maple Leaf. Het bedrijf zou ooit dertig medewerkers hebben gehad. Het kostte de firma een jaar om de trein te ontwikkelen. Vooral de eigen motor was een uitdaging. Ook het foutloos draaien van de wielen was gecompliceerd, zo schrijft een hobbyblad in die jaren. In ieder geval wist de eigenaar van Maple Leaf in 1947 het resultaat te presenteren op een beurs in Utrecht. Zelfs de bezoekende Koningin Wilhelmina zou toen interesse in het treintje hebben getoond. Gezegd werd dat er ook uit het buitenland vraag naar de Nederlandse modeltrein was, genoemd worden Zweden en Brits Indie.
Aanvankelijk lukte het niet de productie op te starten, want het wachten was op draaibanken en ponsmachines uit Amerika. Na de komst van dat gereedschap kwam de fabricage later in 1947 alsnog op gang. Het doel was 200 trein-sets per maand te maken, bestaande uit de trein zelf, rails en een transformator. Ze werden aan meerdere winkels geleverd, een advertentie van een zaak uit Hilversum leert dat de verkoopprijs 115 gulden was. De Maple Leaf treinen werden met de hand beschilderd en er is zelfs sprake van een Belgische variant. Het zou dan gaan om het model in de kleuren blauw en geel en werd aangeprezen als "de Bliksemtrein" tussen Brussel en Antwerpen. Of deze Bliksemtrein ook werkelijk in aantallen is gemaakt, is mij niet bekend. Maple Leaf zou verder een Jeep en een bakfietsje hebben geproduceerd. Beide met opwindmotor.
In de zomer van 1949 was het voorbij. Maple Leaf was failliet en in juli van dat jaar werden de machines van het bedrijf per opbod verkocht. De kranten van destijds schreven over de fabricage van speelgoed in Nederland, dat het grootste probleem de te kleine thuismarkt was.

Hens Schonewille

[spoorzeven]

Interessant verhaal

[Post49]

Nou, in zekere zin was dit treinstel de tijd ver vooruit met zo'n midden power-unit met opgelegde bakken. Hartstikke leuk!

Erik.