BeneluxSpoor.net forum

Vraag en antwoord => Algemeen => Topic gestart door: Herb73 op 24 October 2023, 13:47:39

Titel: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 13:47:39
Geachte modeltreinliefhebbers,


Het was mij al regelmatig opgevallen hoe snel het modelspoor vervuilt, als je het niet bijhoudt. Zowel de opeenhoping van vuil in de aspotten van wagons, alsook de afzetting van vuil op spoorstaven en loopvlakken van wielen vormen een terugkerend aandachtspunt. De rolweerstand neemt toe, de stroomafname neemt af... Om een idee te geven: toen ik mijn goederenwagons had gereinigd t.h.v. het draaiend en rollend gedeelte (aspotten en loopvlakken), trok mijn oude H0 Roco Köf III met gemak een sleep van 30 goederenwagons (met daarin zowel 2-, 4- als 6-assige exemplaren - het grote voorbeeld gaat dit waarschijnlijk niet evenaren). Met enige aarzeling ging het geheel zelfs door een kwart R2 bocht... Let wel: dit is een locje zonder anti slipbanden. Beide assen aangedreven, maar toch... ik heb hem "Mier" gedoopt - u mag zelf uitvogelen waarom ;).

(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20231024-120115-65379756570d5.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20231024-120115-65379756570d5.jpg)

Om losliggend vuil en stof van de baan te halen, kan men volstaan met een railstofzuiger, stofzuiger of kruimeldief (waar de ruimte het toelaat). Het meer vastzittende vuil op spoorstaven is lastiger. De in de handel zijnde wagons met reinigingsmiddel in combinatie met ronddraaiende schijfjes o.i.d. vind ik verre van ideaal, aangezien alles vrij snel in z'n eigen vuil ronddraait.
Ik had vroeger zo'n ding in gebruik, een koelwagen met daarin een vloeistoftankje en een snaar aangedreven schijfje tussen de wielen. Er zat een "doseer"kraantje bovenop, naast de vul opening. Hoewel, "doseren" is niet echt het juiste woord: er kwam óf helemaal niks uit, óf veel te veel; de baan dreef zowat in z'n eigen vloeistof en de locs hadden geen enkele grip meer. En dat vilten schijfje maar ronddraaien in z'n eigen smurrie... :(

Van de polijstschijven en railgummen word ik evenmin vrolijk, want... waar blijft dat vuil dan? Het vuil moet verwijderd worden; niet losgemaakt en dan weer op de baan gedumpt - hoewel dat bij een railgum misschien minder aan de orde is.

Sommigen van u zullen mij nu wellicht "verdenken" van smetvrees - en misschien klopt dat ook wel een beetje ;D, maar ik ben graag zuinig op het rijdend materieel.

Om spoorstaven goed schoon te krijgen, gebruikte ik tot voor kort vaak een doekje met wasbenzine. Als het doekje vuil is, gooi ik het weg. Het leven kan zo simpel zijn. Met een oud wit T-shirt als poetslap kun je zo vele decennia vooruit. Wit, want dan zie je dat het vuil wordt.

Toch zijn er dan plekken waar je niet goed bij kunt en op trajecten met bovenleiding wordt het helemaal lastig.
Ik heb daarom besloten dit "concept" onder een wagon te monteren. Niks nieuws onder de zon, maar wellicht geeft het anderen ook inspiratie. Voor hardnekkig vuil werkt het minder goed, maar om niet al te vuile spoorstaven proper te houden functioneert het naar behoren.
De benodigdheden zijn een (oude) wagon met enig eigen gewicht, flink wat ruimte tussen de draaistellen en bij voorkeur een vlakke onderkant, een paar magneetjes (in dit geval van de koppelingen van een oude LEGO trein), een paar kleine bevestigingsplaatjes van de lokale bouwmarkt, twee zeskantmoertjes (hier M6), wat (houten) vulplaatjes en lijm (Bison Polymax werkt uitstekend). En, last but not least: een wit T-shirt met de juiste materiaaldikte voor deze toepassing.

(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20230515-162403-65378ba7031b8.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20230515-162403-65378ba7031b8.jpg)

De grootste uitdaging is de correcte afstand realiseren tussen de plaatjes waar het katoen omheen gaat en de spoorstaven; er mag uiteraard geen fysiek contact zijn tussen de plaatjes en de spoorstaven (sporadisch zou dit kunnen gebeuren, als het zaakje gaat schuiven) i.v.m. kortsluiting, maar het katoen moet wel de spoorstaven raken, liefst met enige druk. Ook moeten wisselstraten gepasseerd kunnen worden zonder haperen. Hiertoe dienen de buitenste randen van de plaatjes te worden afgeschuind.

(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20230515-163906-65378f452401e.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20230515-163906-65378f452401e.jpg)

Ik heb voor twee plaatjes in lengterichting gekozen, met magneetbevestiging in het midden; zo kunnen sommige oneffenheden in het spoor - bijv. puntstukken van wissels of bovenliggende wisselaandrijvingen - worden "opgevangen", omdat er enige verticale beweging mogelijk is in de plaatjes (als het ware scharnierend om de magneetjes).

(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20230525-155341-653790687c639.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20230525-155341-653790687c639.jpg)

Een strookje katoen van in dit geval 10x3 cm wordt om de plaatjes gevouwen en aan de bovenkant vastgezet met een dwarsmagneetje; dit verbindt ook de twee plaatjes. Daarna het geheel vastzetten aan de magneten aan de wagon.

(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20230515-162321-653792caca772.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20230515-162321-653792caca772.jpg)

Om te voorkomen dat de boel verschuift, kan een dun laagje Polymax aan de onderkant van de zeskantmoertjes worden gesmeerd; dit maakt het rubber achtig en geeft grip; uiteraard wel eerst goed laten drogen voordat de plaatjes erop gaan, aangezien de lijmfunctie hier niet nodig is (wel om de overige onderdelen aan de wagonbodem te lijmen); en ook hier rekening houden met de juiste speling tussen katoen en spoorstaaf. De foto's spreken verder voor zich.

(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20231024-104834-6537914bd06ea.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20231024-104834-6537914bd06ea.jpg)

(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20231024-104940-6537914bd9e55.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20231024-104940-6537914bd9e55.jpg)

De resultaten zijn zeer goed - al zeg ik het zelf. Op een testbaantje van ca. 16 m totaal is dit het resultaat - vrijwel elke week weer... en daar is dan nog een stofzuiger aan vooraf gegaan. Als vloeistof volstaan enkele druppels wasbenzine of een ander ontvettingsmiddel, zolang het maar veilig is voor anti slipbanden van de dienstdoende loc. Toegegeven, het testbaantje ligt op de vloer; op een tafel zal  het spoor minder snel vervuilen. Echter, stof is overal, altijd. Anti slipbanden slijten, net als koolborstels, aandrijvingen, aspotten... overal, altijd: alles laat vuil achter.

(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20231024-110729-653791cde7cf8.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20231024-110729-653791cde7cf8.jpg)

In de wagon (een oude Piko type 'Eaos') is ruimte voor 12 rollen katoen van elk ruim 50 cm lang en 3 cm breed. Naar behoefte dus in stukjes van 10 cm lang knippen. Dat zijn dan 60 poetsdoekjes, genoeg voor 120 keer reinigen - we kunnen enkele jaren vooruit (je kunt natuurlijk beide kanten gebruiken). Strookjes maken gaat het beste op een snijmat met een rolmes.

Net zoals de alternatieven is ook deze methode niet perfect, maar het beste bewijs dat het behoorlijk werkt is dat de 2-assige 'Mier' nog maar zelden stilvalt of hapert door een vervuilde railsectie en dat de wielen van de wagons veel langer schoon blijven.

Wie weet weer wat "stof" tot nadenken en voer voor discussie... ik ben benieuwd naar uw eigen ervaringen op dit gebied.


Groet, Herb73
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 24 October 2023, 14:44:26
Wat je daar hebt gefabriekt bestaat commercieel al. O.a. Fleischmann heeft zoiets in het sortiment en er zijn vast nog meer fabrikanten die zoiets maken.

Overigens herken ik het probleem niet. Mijn spoorbaan hoef ik zelden te poetsen. En dat ondanks het feit dat ik in dezelfde ruimte ook alle klussen doe die stof veroorzaken. Als er wel stroomafnameproblemen optreden hang ik een Roco Clean wagen achter een loc en die laat ik dan een poosje rondjes rijden.

Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 15:04:37
Kan zijn, maar ik wilde er persé eentje van Lucas Railreiniging... en die was er nog niet (y)
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Hans Reints op 24 October 2023, 15:47:17
https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=66890.msg3221612565#msg3221612565

staan ook aardige tips in!
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: hrp op 24 October 2023, 15:52:25
 :)
Ik wilde ook al memoreren dat deze "problematiek" al uitgebreid op het forum aan de orde is geweest.

Enfin.
Topic-starter is parketrijder las ik, dat zal wel vuilere rail genereren en hij rijdt pas drie weken hier mee met dit forum.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 16:16:26
https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=66890.msg3221612565#msg3221612565

staan ook aardige tips in!

Nuttige info, maar... mijn bezwaar tegen zo'n schuurblokje is dat je de rails beschadigt, waardoor vuil zich weer eerder vastzet. Ik heb in de grijze oudheid zo'n Roco clean wagon gebruikt, maar ben er snel weer mee opgehouden. Heb voor de grap een nieuw stuk rails vergeleken met eentje onder het schuurblok... de krassen waren talrijk. Met het blote oog nog niet zo goed te zien, maar kijk eens wat beter en je schrikt ervan.

En dan weer mijn vraag: waar blijft dat vuil?

Alleen bij zeer sterk vervuilde railsecties, waarbij letterlijk alle glans is verdwenen, ontkom je niet aan opschuren.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 24 October 2023, 16:34:24
Het woord schuurblok is hier misplaatst. Er zijn blokjes in de handel die poetsen, niet schuren. Ik noem het daarom liever poetsblokjes. Een ander gebruikelijk woord is railgum.

Als jij krassen in je rails ziet die door een Roco Clean zijn veroorzaakt, dan vraag ik me af of er niet iets anders aan de hand is.
Ik heb ook wel eens rails met een loep bekeken, en geconstateerd dat ook in nieuwe rails al krassen zitten. Een Roco Clean of een poetsblokje maakt dat niet erger.

Het onderwerp is hier al vaker besproken, en ik geloof helemaal niks van die horrorverhalen.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 17:11:25
Schuren, poetsen... in het draadje van Hans Reints wordt ook over een schuurblokje gesproken. Ik heb het over de Roco clean wagon van begin jaren 90... wellicht is het poets- dan wel schuurblokje aangepast in de loop der tijd??
Bij mij was het toch echt meer schuren dan gummen; volgens mij kon je er ook eelt mee verwijderen. En ik zag wel degelijk kleine krassen na veelvuldig gebruik, een duidelijk verschil met nieuwe rails. Afijn, ik heb dat ding al lang niet meer.

Maar dan blijft mijn vraag: waar blijft dat vuil?
Misschien kun je eens de proef op de som nemen en na een poetsrondje met de Roco clean een doekje wasbenzine over een stuk spoorstaaf halen. En dan ons het gebruikte doekje laten zien... ik ben benieuwd.

Leuk toch, ik haal hier volgens velen oude koeien uit de sloot, maar oh wat doen we een hoop stof opwaaien... om maar on-topic te blijven.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 24 October 2023, 17:35:03
Maar dan blijft mijn vraag: waar blijft dat vuil?
Ik weet het niet zeker, maar ik vermoed in de poriën van dat poetsblokje. Dat blokje slijt trouwens bij het poetsen en de kruimels van het blokje vallen dan samen met het opgenomen vuil naast de rails. En dat kan je dan met de stofzuiger verwijderen als je dat nodig vindt.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 17:48:54
Oh ok.

Ik heb overigens ook eens rails gepolijst met Commandant Cleaner nr. 4; dan krijg je hoogglans. En ook dat geeft daarna weer zwart af.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 24 October 2023, 19:38:53
Hoe kwam je op het idee om dat spul te gaan gebruiken? Het is bedoeld om verweerde autolak weer glanzend te krijgen. Ik heb nog niet gevonden wat de ingrediënten zijn.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 19:48:01
Ik zocht naar een goed polijstmiddel... en had dat nog staan. Het werkt ook op RVS pannen. Is inderdaad voor autolak, maar ongelakte metalen krijg je er ook spiegelglad mee.

Het is wel veel werk, als je een compleet emplacement in een keer wilt aanpakken... maar door die hoogglans heb je wel veel minder vuil afzetting.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: hrp op 24 October 2023, 19:48:28
Dat spul is zoals Klaas schrijft om lak te behandelen en chroom zal geen bezwaar zijn.
Dat is wat anders dan metalen rails.
Je gebruikt het spul toch ook voor het poetsen van de koperen deurknop of de zilveren theelepeltjes!?

Staat er op de handleiding dat je er ook RVS pannen mee kan behandelen?
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 19:52:38
Mijn ervaring is dat het goed werkt, zowel bij messing als nieuwzilver rails. Niet bij goedkope Lima rails, maar dat is ook wat mindere kwaliteit dan Roco of Trix.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 24 October 2023, 19:54:51
Toch nog even een kritische vraag: hoe heb je geconstateerd dat die Lima rails van mindere kwaliteit zijn dan Roco of Trix.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 20:05:00
Misschien een vreemd antwoord, maar ze zijn lastiger schoon te houden vind ik. Ook laten de spoorstaven eerder los van de bielzen en vind ik de raillassen nogal kwetsbaar. Het spul van bijv. Trix en Roco oogt meer robuust en voelt degelijker aan.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 20:16:05
Daar wil ik wel aan toevoegen dat ik het dan heb over Lima rails van eind jaren 70, begin 80. Of het later anders werd, weet ik niet, want vanaf '82 heb ik alleen nog Roco rails gekocht en m'n vader had veel Trix...
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 24 October 2023, 20:35:43
Die oude Lima rails waren ook niet van nieuwzilver of messing. Ik heb ze wel eens in handen gehad en ik had de indruk dat het aluminium was.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 20:40:08
Dat spul is zoals Klaas schrijft om lak te behandelen en chroom zal geen bezwaar zijn.
Dat is wat anders dan metalen rails.
Je gebruikt het spul toch ook voor het poetsen van de koperen deurknop of de zilveren theelepeltjes!?

Staat er op de handleiding dat je er ook RVS pannen mee kan behandelen?

Hoi Ronald,

Nee, dat staat niet in de handleiding, maar dat wil niet zeggen dat het niet kan. Als het werkt, werkt het. Je zult op een flesje naaimachine olie ook niet lezen dat het geschikt is voor het smeren van modeltreintes en toch doen hele volksstammen dat - maar dat is weer voer voor een ander (niet nieuw) topic.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: jerrytrein op 24 October 2023, 20:45:35
commandant is een lak polijst middel in grofheden met nummers aangegeven
Het bevat een slijpmiddel om verweerde lak te reinigen en polijsten
Het schuurmiddel is zo erg dat ik in de garage wel eens met erg doffe lak ,de lak compleet wegpoetste zonder veel in spanning
Ook met een poets machine eens getest, en dat is heeeeel link voor de lak
ook zit er veel petroleum in als oplosmiddel en olie
Elke lak met dit gepoetst bleef zeker 2 weken water afstotend, en de spuiterijen hadden de grootste moeite om dat spul eruit te krijgen voor het spuiten
Dus het schuurd geweldig
Je kan ook jiff of vim nemen
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 24 October 2023, 20:50:17
In de produktbeschrijving van Commandant wordt ook gewaarschuwd voor te intensief gebruik omdat je makkelijk de laklaag beschadigt.
Maar de vraag is of het op metaal ook zo erg is. Dat is veel harder dan lak.

Ik ben niet zo'n voorstander van zulke exotische middelen. Gewoon droog poetsen met een railgum is voor mij genoeg.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Bahn-AG op 24 October 2023, 21:03:26
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20231024-104940-6537914bd9e55.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-20231024-104940-6537914bd9e55.jpg)

Het waanidee dat een stuk doek wel vuil opneemt, maar het niet afgeeft. :o
Ik was ook altijd mijn ramen met dezelfde doek als waarmee ik eerst een motorblok heb schoongemaakt.

Bart
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: peterha op 24 October 2023, 21:14:12
... ik vermoed in de poriën van dat poetsblokje.
Dat idee heb ik ook.
Kijk maar eens naar die railgum/poetsblokje; na verloop van tijd ziet dat ding zwart van het afgepoetste en opgenomen vuil.
Zelf pak ik dan zo'n bougie borstel en poets/krab dat poetsblokje schoon. Kan ie er weer even tegen ;)
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 21:23:05
Het waanidee dat een stuk doek wel vuil opneemt, maar het niet afgeeft. :o
Ik was ook altijd mijn ramen met dezelfde doek als waarmee ik eerst een motorblok heb schoongemaakt.

Bart

Helemaal mee eens... daarom neem ik na elk poetsrondje een nieuw doekje. En je ziet op de foto dat het vuil wordt opgenomen; de kleur komt niet van een vilststift  :)
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 21:24:43
viltstift... krijg kramp van al dat typen ::)
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 24 October 2023, 21:27:56
commandant is een lak polijst middel in grofheden met nummers aangegeven
Het bevat een slijpmiddel om verweerde lak te reinigen en polijsten
Het schuurmiddel is zo erg dat ik in de garage wel eens met erg doffe lak ,de lak compleet wegpoetste zonder veel in spanning
Ook met een poets machine eens getest, en dat is heeeeel link voor de lak
ook zit er veel petroleum in als oplosmiddel en olie
Elke lak met dit gepoetst bleef zeker 2 weken water afstotend, en de spuiterijen hadden de grootste moeite om dat spul eruit te krijgen voor het spuiten
Dus het schuurd geweldig
Je kan ook jiff of vim nemen

Klopt; elk polijstmiddel is feitelijk een heel fijn schuurmiddel. Het draait allemaal om het reduceren van oppervlakte ruwheid. Het kan zelfs met tandpasta, al duurt dat veel langer. Ruikt wel lekker fris.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Bahn-AG op 24 October 2023, 23:52:29
Helemaal mee eens... daarom neem ik na elk poetsrondje een nieuw doekje. En je ziet op de foto dat het vuil wordt opgenomen; de kleur komt niet van een vilststift  :)

Maar waar de kleur wél van is is gewoon speculatie.
Als ik zilver poets is het doekje ook zwart. Als ik de dag daarna weer poets is het doekje wéér zwart.
En zo is het ook met nieuwzilver. Je poetst een oxidatielaagje weg. De rail oxideert gelijk weer en zo kun je oneindig doorpoetsen terwijl er niks te poetesn valt. Allemaal perceptie.

Ikzelf heb nog nooit iets gepoetst. En dat terwijl ik zeker weet dat mijn loks via de tandwielen olie op de baan gooien, antislipbanden verslijten en de kamer ook stoffig is. Nooit geen problemen met stroomafname. Ik snap dus het hele poetsprobleem sowieso niet.

En een nieuw doekje als het andere vuil is? Het nieuwe wordt ook vuil en zal ook weer meehelpen om de troep over de baan te verdelen. Poetsen zit tussen de oren. ;D

Bart
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: henk op 25 October 2023, 07:34:33
Met dat laatste ben ik het wel eens.  ;D
Zeker wanneer je regelmatig met de treinen rijdt, is er weinig aan de hand. Ik stofzuig zo nu en dan - net als overal - en poets met een doek weleens van die zwarte plakkaatjes weg die ontstaan. Maar verder niks.

En tandpasta heeft onverwachte mogelijkheden. Ik heb er weleens een tag van watervaste stift mee van mijn auto verwijderd zonder de lak aan te tasten.  ;D
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 25 October 2023, 10:00:39
Maar waar de kleur wél van is is gewoon speculatie.
Als ik zilver poets is het doekje ook zwart. Als ik de dag daarna weer poets is het doekje wéér zwart.
En zo is het ook met nieuwzilver. Je poetst een oxidatielaagje weg. De rail oxideert gelijk weer en zo kun je oneindig doorpoetsen terwijl er niks te poetesn valt. Allemaal perceptie.

Ikzelf heb nog nooit iets gepoetst. En dat terwijl ik zeker weet dat mijn loks via de tandwielen olie op de baan gooien, antislipbanden verslijten en de kamer ook stoffig is. Nooit geen problemen met stroomafname. Ik snap dus het hele poetsprobleem sowieso niet.

En een nieuw doekje als het andere vuil is? Het nieuwe wordt ook vuil en zal ook weer meehelpen om de troep over de baan te verdelen. Poetsen zit tussen de oren. ;D

Bart

"Poetsen zit tussen de oren...", wat een wonderlijke denkwijze. Wordt met dit credo ook het toilet gereinigd? Want dan zit er na verloop van tijd iets heel anders tussen de oren ??? Of neem je daar dan ook het doekje van het motorblok voor...?

Maar goed, alle gekheid op een stokje: er wordt hier gesuggereerd dat nieuwzilver oxideert; niets is echter minder waar. Als je op zilveren rails rijdt wordt het een ander verhaal, maar dat lijkt me nogal prijzig...

Op zilveren voorwerpen ontstaat na verloop van tijd een oxidelaagje, bruin of zelfs zwart van kleur. Om die reden wordt zilver gepoetst. Slaan jouw rails ook bruin of zwart uit door oxidatie? Dan ga je dat niet wegkrijgen met wasbenzine, want een oxidelaag is veel hardnekkiger dan een laagje vuil.

Nieuwzilver (ook wel bekend als Alpaca of hotelzilver) is een metaallegering van zink, koper en nikkel. Het heeft een hoge slijtvastheid, hoge corrosiebestendigheid en lage soortelijke weerstand. Wordt bijvoorbeeld ook veel toegepast bij variabele weerstanden, juist vanwege de hoogwaardige kwaliteit en het niet optreden van oxidatie. Het heeft niets van doen met echt zilver (behalve het uiterlijk en dat het allebei metalen zijn).

Kijk anders eens op Wikipedia, bij "Alpaca". De toepassing bij modelbanen wordt specifiek genoemd.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 25 October 2023, 10:13:07
Met dat laatste ben ik het wel eens.  ;D
Zeker wanneer je regelmatig met de treinen rijdt, is er weinig aan de hand. Ik stofzuig zo nu en dan - net als overal - en poets met een doek weleens van die zwarte plakkaatjes weg die ontstaan. Maar verder niks.

En tandpasta heeft onverwachte mogelijkheden. Ik heb er weleens een tag van watervaste stift mee van mijn auto verwijderd zonder de lak aan te tasten.  ;D

Is ook mijn ervaring met tandpasta en overigens ook met WD40; die twee zitten soms in elkaars vaarwater  :D
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 25 October 2023, 10:28:31
Nieuwzilver oxideert wel degelijk. Alleen veel minder snel dan b.v. aluminium. Aluminium vormt binnen seconden een oxidehuid. Het voordeel daarvan is dat die huid volkomen afsluit, zodat het onderliggende metaal niet verder oxideert.

Het voordeel van nieuwzilver is dat het zeer langzaam oxideert. Vandaar ook de ervaring van mensen die veel rijden dat ze bijna nooit hoeven te poetsen. Ze rijden steeds die oxidehuid kapot.

De soortelijke weerstand van nieuwzilver is wel laag, maar altijd nog 2 keer zo veel als zuiver koper.

Zilver oxideert ook, maar het oxide van zilver is geleidend. Daarom wordt zilver vaak als coating gebruikt op relaiscontacten.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 25 October 2023, 10:43:37
Klopt natuurlijk, het zijn altijd gradaties (zelfs RVS oxideert), echter ik deel niet de ervaring dat het oxideert als je het lang niet gebruikt - niet zodanig dat het een probleem wordt. Ik heb een setje flexibele Roco rails (nieuwzilver) al ca. 25 jaar ongebruikt op de plank liggen. Laatst had ik een stuk nodig voor een loctest en ze geleiden even goed als een nieuwe rails en zien er ook identiek uit.

In de praktijk is die oxidatie verwaarloosbaar.

Anders doen we een keer een grote praktijktest baan kuisen  ::) ;D om alle do's en dont's te bepalen.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 25 October 2023, 10:46:41
In het verlengde hiervan:

Ik lees hier en daar over de minder goede ervaringen met de Dapol B802 reinigingswagon... zijn er hier ook gebruikers actief waarbij het ding niet ontspoort zonder aangepaste wielen? Ik vind vooral de stofzuigfunctie interessant.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: henk op 25 October 2023, 10:48:49
Tja, ik denk toch wel dat nieuwzilver geleidelijk oxideert. Als gezegd, ik poets vrijwel nooit en dat gaat goed. Na een doorsnee vakantie zet ik de baan weer aan en loopt alles nog prima. Maar afgelopen zomer was het om praktische redenen enkele maanden niet mogelijk treinen te laten rijden en toen was er ineens gestotter. Ik begon al te twijfelen aan de stroomafname van de gloednieuwe Wadlopers.  ;D Maar na enkele dagen werd het geleidelijk beter en nog steeds zonder veel te poetsen.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 25 October 2023, 10:51:28
Ja als je echt dagelijks rijdt, zal dat zeker een rol spelen. En rust roest...
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Benelux795 op 25 October 2023, 10:55:52
Ze rijden steeds die oxidehuid kapot.

Ik kan mij eigenlijk slecht voorstellen dat een modeltrein dergelijke herze spanningen veroorzaakt, dat oxidelagen kapot worden gereden... ? Of is dit oxide laag veel zachter? Mechaniker; ben minder bekend met de scheikunde... :angel:

Kan het ook zijn dat het door de nikkel beter geleidend blijft..?
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 25 October 2023, 11:36:00
Wat is herze?
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: RBlok op 25 October 2023, 11:50:17
In het verlengde hiervan:

Ik lees hier en daar over de minder goede ervaringen met de Dapol B802 reinigingswagon... zijn er hier ook gebruikers actief waarbij het ding niet ontspoort zonder aangepaste wielen? Ik vind vooral de stofzuigfunctie interessant.

Ik heb de Dapol (DCC versie) van Modellbahn Union. Prima ding. Ik gebruik eigenlijk alleen de stofzuigfunctie, tweemaal per jaar. Van ontsporen nooit last gehad. Daarna railgum en een lapje met wasbenzine over de railstaven. Dat laatste kan ook met de Dapol maar ik vind de wasbenzine soms niet zo goed doorkomen op de draaiende pad van de Dapol.

Rian
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: NS 1100 op 25 October 2023, 11:54:19
De Dapol van Modellbahn Union gebruik ik ook. Vind wel de wielassen nogal veel speling hebben, die willen wel eens uit de aspotten gaan... Gebruik zelf trouwens geen wasbenzine maar 70% alcohol van de Kruidvat op een doekje.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: RBlok op 25 October 2023, 12:05:57
Tja, alcohol of wasbenzine.
Met wasbenzine moet je volgens mij oppassen met morsen op (kunststof) bielzen. Zouden die daarvan aangetast kunnen worden?

Rian I
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 25 October 2023, 12:49:47
Wasbenzine is niet schadelijk voor het kunststof van de bielzenmat. Voordeel van wasbenzine is dat het vluchtig is, het verdampt vrij snel volledig.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: RBlok op 25 October 2023, 14:20:12
Dat is geruststellend Klaas.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: System-M op 25 October 2023, 14:46:36
Wasbenzine is niet schadelijk voor het kunststof van de bielzenmat. Voordeel van wasbenzine is dat het vluchtig is, het verdampt vrij snel volledig.

Inderdaad geruststellend. Maar toch schijnen er bepaalde kunststoffen te zijn die wel schade ondervinden van wasbenzine, zoals styreen.
Ikzelf heb bijvoorbeeld vanuit een bouwdoos overwegplaten (van styreen) tussen de rails liggen. Ik poets mede daarom voorzichtigheidshalve met alcohol. Of levert wasbenzine alleen bij grote hoeveelheden problemen op bij styreen?
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: hrp op 25 October 2023, 14:51:26
Inderdaad geruststellend. Maar toch schijnen er bepaalde kunststoffen te zijn die wel schade ondervinden van wasbenzine

Geruststellend?
Veiligheidsaanbevelingen (CLP) : P210 - Verwijderd houden van warmte, hete oppervlakken, vonken, open vuur en andere ontstekingsbronnen. Niet roken. P261 - Inademing van nevel, rook, spuitnevel, damp vermijden. P301+P310+P331 - NA INSLIKKEN: onmiddellijk een arts, een ANTIGIFCENTRUM raadplegen.

Kortom: oppassen met wasbenzine!
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Bahn-AG op 25 October 2023, 14:55:09
Nieuwzilver oxideert wel degelijk. Alleen veel minder snel dan b.v. aluminium. Aluminium vormt binnen seconden een oxidehuid.

Bij RVS en nieuwzilver gebeurt precies hetzelfde als bij aluminium. Bij RVS oxideert het Chroom en zal een beschermende laag vormen. Je ziet de "roest" niet, maar hij is er wel degelijk.

Bij nieuwzilver zal het nikkel oxideren en een (overigens stroomgeleidende) oxidelaag vormen.

Dus al poets je je suf, binnen enkele seconden heb je toch weer een oxidelaag die de boel voor verdere corrosie afsluit. (y)

Bart
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: hrp op 25 October 2023, 15:02:07
Geachte modeltreinliefhebbers,
Wie weet weer wat "stof" tot nadenken en voer voor discussie...
Groet, Herb73

Dat laatste is gelukt Herb73
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Benelux795 op 25 October 2023, 15:35:52
Wat is herze?

Te snel getypt..  Hertze :angel: mechanische contactspanningen in oppervlakten
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 25 October 2023, 15:36:48
Ikzelf heb bijvoorbeeld vanuit een bouwdoos overwegplaten (van styreen) tussen de rails liggen. Ik poets mede daarom voorzichtigheidshalve met alcohol.
De bielzenmatten van modelrails zijn doorgans ook van (poly)styreen. Ik heb nog nergens een bevestiging gevonden dat styreen oplost in wasbenzine.

@Ronald (hrp): ik heb niet beweerd dat wasbenzine onschadelijk is voor mens en milieu. Het is makkelijk brandbaar en schadelijk voor je longen.

Verder herhaal ik nog maar eens dat ik het nergens voor nodig vind om met vloeistoffen aan de gang te gaan. Gewoon droog poetsen met een railgum, meer is niet nodig.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 25 October 2023, 15:45:04
Dat laatste is gelukt Herb73
Zeker... en wellicht uitgekauwd, maar ik blijf het een boeiend onderwerp vinden  :)
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: roadster36 op 25 October 2023, 23:56:54
"
Nieuwzilver (ook wel bekend als Alpaca of hotelzilver) is een metaallegering van zink, koper en nikkel. Het heeft een hoge slijtvastheid, hoge corrosiebestendigheid en lage soortelijke weerstand. Wordt bijvoorbeeld ook veel toegepast bij variabele weerstanden, juist vanwege de hoogwaardige kwaliteit en het niet optreden van oxidatie. Het heeft niets van doen met echt zilver (behalve het uiterlijk en dat het allebei metalen zijn).

Kijk anders eens op Wikipedia, bij "Alpaca". De toepassing bij modelbanen wordt specifiek genoemd.

Nou ik heb een oldtimer met en radiatormantel van Alpalca.
zie mijn profielfoto.
Die heeft toch echt regelmatig een polijstbeurt nodig omdat hij dof is geworden.

Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 26 October 2023, 09:55:16
Wat een prachtauto... maar dat is dan vermoedelijk ook wel een jaartje of 70, 80 oud? M'n moeder is ouder en die heeft inmiddels ook wat van de oorspronkelijke glans verloren  ;)
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: HuubvG op 26 October 2023, 11:00:34
Daar heb je dan weer ouderenzorg voor...
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: hrp op 26 October 2023, 11:10:31
Zeker... en wellicht uitgekauwd, maar ik blijf het een boeiend onderwerp vinden  :)
;D
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 26 October 2023, 11:12:17
Daar heb je dan weer ouderenzorg voor...
;)
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Benelux795 op 26 October 2023, 11:30:13
Dus blijkbaar over eens dat het corrosie is..?

Kan mij voorstellen dat zelfs een nieuwe wadloper even stottert omdat de wielcontacten eerder corroderen dan de rails (duurt ff voor ze na het testen in fabriek hier zijn); of zijn die ondertussen ook van nieuwzilver? Vermoed overigens dat contact druk daarvan minder is dan wiel op rails.

Ik kan mij eigenlijk slecht voorstellen dat een modeltrein dergelijke her[t]ze spanningen veroorzaakt, dat oxidelagen kapot worden gereden... ? Of is dit oxide laag veel zachter? Mechaniker; ben minder bekend met de scheikunde... :angel:

Kan het ook zijn dat het door de nikkel beter geleidend blijft..?
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 26 October 2023, 11:49:56
Feit is dat nieuwzilver bekend staat om z'n corrosiebestendigheid.

En een dun oxidelaagje is natuurlijk iets anders dan een laag roest, die je er bij wijze van spreken met een schroevendraaier kunt afschrapen.

Een radiatorcover van Alpaca (de oldtimer van roadster36) zal misschien ook eerder dof worden door de weersinvloeden, of alleen al het feit dat zo'n onderdeel aan temperatuurwisselingen onderhevig is. En tijdens het rijden vangt het alle rijwind, dus zal toch wat erosie plaatsvinden - ook daar wordt het dof van. Misschien ook wel eens wat strooizout? Of ben ik nu aan het vloeken in de kerk... Tenzij de auto vrijwel altijd stil staat, dan heb ik niets gezegd.

Ik heb zelf een motorfiets van begin deze eeuw met notabene een volledig RVS uitlaatsysteem; daar moet ik ook zo nu en dan iets aan poetsen, omdat het wat verkleurt of dof wordt. Roest kun je het echter niet noemen. Het kuipruitje is ook dof geworden, door de troep in de rijwind... maar dat is weer een ander verhaal.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: henk op 26 October 2023, 13:17:49
Maar goed, het gaat denk ik niet zozeer over dun of dik, maar over de vraag of een oxidelaagje de stroomafname bemoeilijkt. Je zou denken dat rijden tot meer vervuiling leidt, maar mijn ervaring is dus dat niet rijden problemen oplevert.

De stroomafname van de Wadlopers is heel apart. Het wiel zit vast op een halve as, die as draait in een messing (denk ik) busje en op dat busje rust weer een stroomafnemer. In vergelijking met de meer gebruikelijke stroomafname dus een extra overgang waar corrosie kan optreden. Het kwam wat moeizaam op gang, maar mijn dh2 rijdt nu al lange tijd probleemloos mee. Mijn dh1 staat als een tijdje stil. Over een week of twee eens kijken of dat gevolgen heeft.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 26 October 2023, 14:58:48
Wat apart,

Heb je daar een foto van? Ben benieuwd hoe dat er uitziet.

Bij Roco zitten de stroomafnemers vaak direct op de wielen, soms tegen de achterkant, soms tegen de flens. Dat laatste vind ik niet ideaal, want het wil wel eens wat piepen of knarsen.

Als je voertuigen langere tijd wegzet, zou je met en mini beetje naaimachine olie (de punt van een speld) het oppervlak kunnen invetten; dat heeft geen negatieve invloed op de stroomafname, maar voorkomt corrosie. Maar echt een ietsiepietsie, anders ga je weer vuil aantrekken.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 26 October 2023, 15:36:11
Dat piepen van de stroomafnemers tegen de wielen kun je stoppen door een miniem beetje olie op het contactvlak. Dus precies hetzelfde wat je aangeeft om corrosie tegen te gaan.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: henk op 26 October 2023, 16:12:44
Wat apart,

Heb je daar een foto van? Ben benieuwd hoe dat er uitziet.

Bij Roco zitten de stroomafnemers vaak direct op de wielen, soms tegen de achterkant, soms tegen de flens. Dat laatste vind ik niet ideaal, want het wil wel eens wat piepen of knarsen.

Toevallig wel foto van.
Die messing busjes zitten dus klem en de asjes draaien daarin. De stroomafnemers vallen in dat smalle gleufje naast het wiel.



(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-7337-653a73391b6f0.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-7337-653a73391b6f0.jpg)

Stroomafnemer op flens vind ik ook minder, omdat daar wel gemakkelijk vuil tussen komt.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 26 October 2023, 16:21:46
Dat piepen van de stroomafnemers tegen de wielen kun je stoppen door een miniem beetje olie op het contactvlak. Dus precies hetzelfde wat je aangeeft om corrosie tegen te gaan.
Hoi Klaas, dat heb ik inderdaad ook geprobeerd en dan is het geluid verdwenen, maar na een tijdje komt het toch weer terug. Anders eens proberen met een puntje vet, dat blijft misschien langer werken.

M'n oudere Roco locs hebben de stroomafnemers aan de binnenkant van de wielen, daar heb ik nooit één probleem mee. Nou werd daar (conform de toenmalige instructies) het smeren ook gedaan met een molecuul dunne olie hier en daar, wellicht heeft het daar ook mee te maken.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 26 October 2023, 16:24:54
Toevallig wel foto van.
Die messing busjes zitten dus klem en de asjes draaien daarin. De stroomafnemers vallen in dat smalle gleufje naast het wiel.



(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-7337-653a73391b6f0.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/IMG-7337-653a73391b6f0.jpg)

Stroomafnemer op flens vind ik ook minder, omdat daar wel gemakkelijk vuil tussen komt.
Het ziet er nu in ieder geval erg schoon uit. Ik vind het wel een mooie constructie. De tandwieltjes ogen ook licht vettig, waar doe je dat mee? Of is dit af fabriek?
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: ex-DR V100 op 26 October 2023, 16:53:02
Bij Roco zijn de draaistellen altijd "ingevet". Zal met Roco 10905 gedaan worden.

Gr, Marc
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 26 October 2023, 16:59:42
Ja, inderdaad... maar is deze wadloper dan van Roco? Ook is dat Roco vet meer wittig van kleur, dat zie ik hier niet terug bij de tandwielen.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: henk op 26 October 2023, 17:55:43
Ja, is af fabriek.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 26 October 2023, 18:00:19
En het merk (van de wadloper)?

Ik heb gegoogled... gok Fleischmann of PB Models...
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Remunj op 26 October 2023, 20:52:06
Houdt het maar gewoon op het laatste  ;D
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: SBBcargo op 27 October 2023, 11:47:06
Dat piepen van de stroomafnemers tegen de wielen kun je stoppen door een miniem beetje olie op het contactvlak. Dus precies hetzelfde wat je aangeeft om corrosie tegen te gaan.

Ik mag hopen dat Klaas ATF bedoelde: smerend, tegen corrosie en een geleidend.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Klaas Zondervan op 27 October 2023, 12:13:23
Nee hoor, ik bedoel gewoon olie. En daaronder versta ik motorolie, naaimachineolie, huishoudolie of hoe ze dat spul ook mogen noemen.
Je moet het wel zeer spaarzaam toepassen. B.v. een cocktailprikker met de punt in de olie dopen, en dan langs de kant van het wiel vegen waar de stroomafnemer tegen loopt.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: peterha op 27 October 2023, 12:17:28
Of (als je het hebt) een beetje kopervet. Wordt bij auto's gebruikt om de achterkant van remblokken in te smeren zodat ze niet piepen, maar toch gesmeerd wat kunnen blijven bewegen.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Herb73 op 27 October 2023, 14:50:54
Nee hoor, ik bedoel gewoon olie. En daaronder versta ik motorolie, naaimachineolie, huishoudolie of hoe ze dat spul ook mogen noemen.
Je moet het wel zeer spaarzaam toepassen. B.v. een cocktailprikker met de punt in de olie dopen, en dan langs de kant van het wiel vegen waar de stroomafnemer tegen loopt.
Helemaal mee eens; overdaad schaadt. Heel "vroegah" maakte ik eens de fout om te denken: "meer is beter". De olie kwam uit de draaistellen op het piepschuim van de verpakking. Dat leer je dan snel weer af ::).

Als het toch eens iets meer moet zijn, kun je ook het oog van een naald gebruiken (daar blijft net iets meer olie in zitten), bijvoorbeeld bij een worm of tandwieltje.
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: RBlok op 27 October 2023, 19:14:00
Ik mag hopen dat Klaas ATF bedoelde: smerend, tegen corrosie en een geleidend.

ATF gebruik ik ook, op de rails. Heel spaarzaam. Er is op dit forum al eens een hele verhandeling over ATF geweest.

Rian
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: meino op 27 October 2023, 21:38:11
Sorry, ATF is olie (weliswaar voor transmissies) dus niet geleidend.
Een tijd geleden stond er in een blad van een vereniging (MERG - merg.org.uk) waar ik lid van ben, een artikel van iemand die de werking van dit soort middelen op een bijna wetenschappelijke wijze, via een test installatie had uitgezocht. Dat ging in eerste instantie over een urban legende in treintjes kringen in de UK over het gebruik van grafiet. Dat leidt daar tot soortgelijke discussies als hier op het forum over ATF. De conclusie van zijn proeven was dat wat wij naaimachine olie noemen, het beste werkte, mits heel spaarzaam aangebracht. De vermoedelijke oorzaak was, omdat het vonkvorming tegenging. Vonkvorming versneld de vorming van oxidatie op de rails en wielen. Alhoewel nickelzilver oxide redelijk geleidend is, vermindert de geleiding wel, vooral bij zware oxidatie. De tweede reden die genoemd werd, door de olie laag wordt nieuwe oxidatie tegengegaan. Het laagje moet heel dun zijn zodat door de puntbelasting van het wiel op de railstaaf het metaal de olie laag wegduwt en er metaal op metaal contact ontstaat.

Overigens heb ik het flesje met ATF, in mijn bezit, weggegooid zodat ik niet meer in de verleiding kan komen om het te gebruiken. Hoe spaarzaam (met een wattenstaafje aanbrengen) ik het ook gebruikte, het resultaat op de tractie van sommige loks (Roco BR01/41/44) was desastreus. Ik gebruik nu alleen een railgum en de wielen maak ik schoon met een wattenstaafje en wasbenzine.

Groet Meino
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Benelux795 op 27 October 2023, 22:07:25
Gaat het bij vonken niet om roet..? Verband met versnelde oxidatie is mij niet bekend ??? Maar ik leer graag...
Titel: Re: Railreiniging onder de loep
Bericht door: Dave....... op 27 October 2023, 22:17:10
Op af en toe het Rocogummertje na wanneer er echt zo’n zwarte vlek zit gebruik ik niks.

Het had 4 weken zeker niet gereden, aanzetten en geen problemen.