Pantograaf BBC SS352, voor RhB Ge 6/6

[mwdb]

Hoewel het bouwverslag van de Ferro Suisse Messingkit RhB Ge 6/6 nog gaande is, de lok is eigenlijk al grotendeels gebouwd, wordt aan enkele details momenteel nog hard gewerkt.
Een van deze details zijn de pantografen, de bouwdoos is uitgevoerd met de oorspronkelijke oude stroomafnemers, maar de laatste in 1929 geleverde locs 413-415, de 415 ben ik aan het bouwen, hadden direct al een ander type stroomafnemer. Deze wilde ik dus eigenlijk op de lok monteren, maar die zijn niet los meer te krijgen. Daarnaast is het oude type pantograaf welke Ferro Suisse destijds meeleverde, ook niet echt functioneel, maar meer voor de vitrine bedoeld. Natuurlijk heeft Sommerfeldt ook pantografen in het assortiment, maar op een handgebouwd Messingmodel, nee toch maar niet.
Maar wat dan wel, op de tweedehands markt vindt je sporadisch zo'n pantograaf, maar wel voor forse prijzen. Tja het moet wel hobby blijven natuurlijk, en even een kant en klaar exemplaar erop schroeven staat me eigenlijk ook tegen, want zeg nu zelf, waarom bouw je anders zo'n loc? Nu had ik toevallig in een andere bouwdoos een exemplaar van het juiste type liggen. Qua maatvoering niet geheel op schaal, deels te grof en deels te klein, maar na rijp beraad heb ik besloten om deze met enkele modificaties na te gaan maken

Waar hebben we het dan over? hieronder eerst nog een plaatje van het origineel:



En hier het model op dezelfde plek, met de "verkeerde" pantografen:



In elk geval had ik een montagetekening van die andere loc, dus dat scheelde al veel, daarnaast dus ook de losse onderdelen.
Een aantal van deze onderdelen, zoals isolatoren en asjes, moesten met een draaibank gemaakt worden. Daarnaast waren er ook twee etsplaatjes aanwezig met daarin een aantal fijne onderdelen.
Die draaidelen waren toch wel de grootste uitdaging, aangezien ik tot dusver nog geen draaibank had.
Het ging dus uiteindelijk zoals bij Dagobert Duck: Oom Dagobert vond de koffie in het restaurant veel te duur, dus kocht hij het hele restaurant op, zodat hij gratis koffie kon krijgen. Dit gaat dus ook een beetje op voor mijn pantografenprojekt versus draaibank, maar toegegeven, deze stond al wel een aantal jaren op mijn lijstje en wat voor beter excuus dan dit projekt kon ik dan nog bedenken?

Goed, nadat de draaibank uitgepakt was eerst maar eens beginnen met de asjes, best nog wel een uitdaging want het is allemaal wel heel klein, daarnaast moet er aan de uiteinden van de asjes ook nog schroefdraad komen:

 

En na wat missers, hier de eerste resultaten, de isolatoren zijn deel voorzien van intern schroefdraad M1.
Het resultaat is nog wat korrelig, maar het past allemaal al wel

 

Hier zie je hoe dun het draaideel is, voorzichtig manipuleren is hier wel verstandig

 

Vier asjes voor 2 pantografen, de tweede van rechts is onderaan nog niet helemaal lekker afgedraaid, zag ik ook pas op de foto:

 

De isolatoren zijn relatief wat eenvoudiger want een beetje volumineuzer.
De ribbels zijn ingefreesd met een snijbeitel voor schroefdraad

 

Hier zie je linksonder de uiteindelijk gelukte isolatoren, daarboven de eerste, nog wat ribbelige exemplaren.

 

Er moeten er 16 komen, waarvan 8 met intern schroefdraad. Het is de bedoeling dat deze met het asje verschroefd, samen met aan weerszijden een tweetal dunne plaatjes, de basis vormen voor de pantograaf.
Maar daarover de volgende keer verder,

Groeten, Michiel

[Klaas Zondervan]

Apart opspansysteem. Wat voor draaibank is dat?

[GerardvV]

Zijn  toch gewone spantangen?
Lijkt op een Proxxon draaibankje.

[mwdb]

Zo, meteen maar verder met de bouw: aan weerszijden zitten er plaatjes op de assen en via de isolator is dit dan bevestigd aan 2 steunen.
Deze onderdelen maakte ik uit 0,4mm Nieuwzilver, de plaatjes relatief eenvoudig maar wel heel strak boren, anders wordt 'ie scheef, de steunen zijn gecompliceerde delen want uit één stuk (in werkelijkheid gelast), deze werden gefreesd.
Daarvoor maakte ik een messing hulpdeel en dat bewerkte ik in stappen, eerst de openingen waar straks de draagassen in komen:



De oogjes netjes afgerond, het geheel is veel te lang maar anders kan je het niet hanteren:



Een begin gemaakt met de onderzijde, de "pootjes" moeten zorgvuldig worden uitgespaard:



Na een uurtje frezen zit hier de basisvorm in opgesloten, meteen alle 4 tegelijk, dan zitten alle fouten tenminste symmetrisch :



Na het losmaken van de "vormen" komt dit eruit:



En netjes afkorten en glad polijsten, nieuwsgierig naar het resultaat is er alvast 1 frame gemonteerd.
Het draairesultaat is nog een beetje "sloppy", naar aanleiding van de foto's heb ik dat later waar mogelijk nog wat nagelopen. Wat mij wel opvalt is dat het lastig is om die asjes mooi glad te krijgen. Zonder na te vijlen blijft het bij die kleine diameters toch een beetje "ribbelig"



Hier beiden, voor de schaal even een lucifer erbij gedaan:



Even los op het dak gelegd op een foto van het origineel en ja, de isolatoren zijn in feite nog te grof, maar ja, wat doe je eraan.....



Toch wel tevreden tot zover, volgende keer weer verder,

Groeten, Michiel

("Draaibankje" is een Proxxon PD250/E, zeg maar het middenmodel van Proxxon en inderdaad met een spantangensetje voor kleine diameters.)

[GerardvV]

Gaaf gemaakt
Het niet gladde oppervlak bij draaien kan komen omdat;
-beitel toch niet goed op centerhoogte staat,
-beter een kopieërbeitel gebruiken inplaats van de gebruikte draadsnijbeitel,
-Gedraaide lengte is te lang t.o.v. diameter waardoor het materiaal op de beitel gaat kruipen tijdens het snijden, zeker wanneer er verschillende diameters op de te draaien als zitten.
Het messing  moet in principe spiegelglad te draaien zijn. Draai deze lengten met op verschillende plaatsen een kleinere diameter in fasen op meedraaiend center, moet makkelijk gaan als je op spantang draait. Telkens als je een dunner deel hebt uitgedraaid verder uitspannen en het volgende dunnere deel draaien, moet goed gaan.

[Sven]

Kun je eens een voorbeeld laten zien van een "kopieërbeitel" en het verschil tussen deze en een "draadsnijbeitel"? Ik weet niet wat beiden zijn en via Google vind ik geen enkel resultaat.

[GerardvV]

Sorry voor het kapen van het draadje met het mooie werk, wellicht kan de vraag beitels en antwoord afgesplitst worden.

hierboven vier van de vele beitelvormen die bestaan.
Zelf ben ik groot voorstander om gewoon de nederlandse vaktermen in technische beschrijvingen te gebruiken.
Bovenaan zie een gewone binnenlangsdraaibeitel,
onder van links naar rechts een buiten langsdraaibeitel, een kopieerbeitel en een afsteek- of mesbeitel.
Een draadsneibeitel heeft Michiel eerder in dit draadje laten zien bij het draaien van de isolatoren.
Een draadsnijbeitel heeft de hoeken van 2x de helft van de hoek van het draad, aan elke zijde van de middellijn een gelijke hoek. De totaalhoek voor metrisch en UNF/UNC draad is 60 graden en bij Wirthword (BS) en daarvan afgeleide draden 55 graden.
Met kopieërbeitel kan je in wat kleinere uitdraaiingen komen en je kan dicht bij het meedraaiend center draaien, vaak kan je er ook een wat mooier oppervlak mee krijgen, Vroegâh werdendeze beitels gebruikt op kopieërbanken waarbij zij twee richtingen konden snijden. Bij kopiëerbanken werd een voeler langs een mal bewogen welke met het beitelsupport verbonden was en dus de vorm van de mal sneed op het te draaien werkstuk. Grofweg hetzelfde als wat nu nog wordt gebruikt bij het kopieëren van sleutels.
Maar er zijn meerdere vormen van kopieërbanken geweest, eigenlijk de voorlopers van cnc draaien.

Terug naar de stroomafnemer/pantograaf 

[mwdb]

@Gerard: Helemaal niet erg hoor, bedankt voor de adviezen, waarbij ik moet zeggen dat ik alleen voor de groeven in de isolatoren een draadsnijbeitel heb gebruikt.
De diverse diameters van het as-werkstuk heb ik inderdaad eerst met genoemde kopieerbeitel gedaan, waarna ik de strakke overgangen met een buitenlangsdraaibeitel in linkse en rechtse uitvoering heb afgewerkt. In het Duitsetalige  naslagwerkje wat ik heb noemden ze dat resp. Schruppstahl en Seitenstahl.
Die kopieerbeitel geeft nog het meest geribbelde oppervlak, de buitenlangsdraaibeitel gaf al een beter resultaat.
Misschien is ook de snijsnelheid een aandachtspunt? Deze neemt duidelijk af naarmate de diameter afneemt. Om dat te compenseren zou de draaibank een forse snelheid moeten maken, wat mij dan weer bij dergelijke dunne diameters onverstandig lijkt.

Groeten, Michiel

[GerardvV]

Bij messing draaien op deze diameter zit je al gauw op 3500 toeren en dat is al niet snel omdat je ook rekening moet houden met de lengte, de hele lengte gaat al snel golven als je de beitel er tegenaan zet.
Het golven geeft ook het onregelmatige oppervlak, weer door het klimmen van het materiaal op de beitel tijdens het snijden.
Het blijft belangrijk om het materiaal zo kort mogelijk buiten de bekken/spantang te laten steken.

[mwdb]

In hoeverre is het al of niet verkeerd om dat toerental veel lager te houden? Gevoelsmatig zou je zeggen dat dit beter voor het werkstuk uitpakt? Dat golven had ik ook al aan gedacht en ook al waargenomen, daarom draaide ik op 700 toeren.
De volgende asjes ga ik inderdaad korter uit de spantang laten steken, mijn denkfout was hierin dat ik ervan uitging dat het werkstuk over de gehele lengte ingespannen zou moeten zijn.
Wel is het zo dat je dan je gemeten 0-instelling (heet dat zo?) steeds weer opnieuw moet bepalen?

groeten, Michiel

[Bahn-AG]

Hier zie je hoe dun het draaideel is, voorzichtig manipuleren is hier wel verstandig

 

Hallo

Een tip van een professional: Begin met wat dikker materiaal en draai met een steekbeitel in één keer af naar de maat die je hebben moet. Dat gaat sneller en het produkt wordt gladder en nauwkeuriger.
Op jouw manier heeft een center al geen zin meer omdat het asje zal doorbuigen.

P.s. De beitel op jouw foto heeft geen radius op de punt. Deze hoor je er zelf met een wetsteentje aan te maken.

Bart

[GerardvV]

Zelf zou ik het werkstukje niet uit één stuk draaien bij deze lengte/diameter maar staf van de kleinste diameter nemen/draaien en daar de dikkere gedeelten als bussen op lijmen/solderen.
Minder werk. Scheelt draaiwerk en resultaat is mooier.
@Bart; met een steekbeitel zijdelings draaien? Daar zijn ze niet voor gemaakt.
Een radius op een beitel voor messing kan juist erg rot werken bij fijnwerk, wat dat betreft is de getoonde beitel juist goed geslepen, diepe spaanafvoer en scherpe punt. Precies zoals geleerd en tijdens de opleiding horlogemaken en vervolgens veertig jaar toegepast.

[mwdb]

Mijn dank voor alle input betreffende het werken met een draaibank, wordt zeer gewaardeerd.

Hier zijn de onderdelen die tot nu toe gemaakt zijn, onder het doosje zie je 4 draagarmpjes voor het onderste deel.
Allemaal gefreesd, eenvoudiger natuurlijk om ze te laten etsen, maar ik wilde het proberen met de beschikbare gereedschappen.



Die worden dan met buisjes, microtubes Albion en een enkel oogje in het midden en een oogje aan de zijkant voor het synchroon bewegen van voor en achterzijde, aan elkaar gesoldeerd.



Nu alle delen samenvoegen en zorgvuldig kijken of alles recht en gelijk zit, dit doe ik op een glasplaatje: de spiegeling toont veel sneller een evtl afwijking



Om de sleepstukken te maken maak ik gebruik van een hulp latje, alle twee tegelijk maken is eenvoudiger om beiden gelijk te houden



Niet alle stappen zijn gefotografeerd, hier moest het sleepstuk opnieuw aangesoldeerd worden.



Hier kun je goed zien hoe het sleepstuk is geconstrueerd, een compromis tussen zo echt mogelijk en ook nog in H0 te gebruiken



Het resultaat tot nu toe:



Wordt vervolgd,

Groeten, Michiel

[FritsT]

 

[GerardvV]

Sodeju, dat ziet er mooi uit. Fraai werk.
Hou je wel rekening met de stabilisatie verbindingen aan de onderzijde van de pantograaf?