Vragen over bezanding:opslag, overslag, kwaliteit materiaal in het stoomtijdperk

[Hans Grasmaijer]

Bezanding: opslag, overslag, kwaliteit materiaal in het stoomtijdperk

Nog niet zo lang geleden waren de stomers volstrek onbekende machines voor mij.
Zo kon het gebeuren dat ik op dit forum trots foto's plaatste van stomers die via de schoorsteen van water werden voorzien.

Inmiddels heb ik me wat meer verdiept in deze wonderbaarlijke machines.
Zo ook op zoek geweest naar de bezanding.
Ik heb wel wat gevonden op internet maar veel blijft me nog onbekend.
Vandaar deze post.

Te beginnen met het zand zelf.
Is dat gezuiverd en gezeefd zand? Gedroogd? En hoe blijft dat goed droog in de opslag. Ik zie foto's van kleine silo's maar ook van bakken met een schuifdak. Dat laatste lijkt me niet echt goed voor goed gedroogd zand. Of wordt dat door de hete ketel van de lok weer goed gedroogd?

Vervolgens de zandkasten of in welke vorm dan ook op de loks, waar zitten die en hoe herken je ze? Bovenin neem ik aan, zeker als het zand met vrij verval op de rail wordt aangebracht. En is er verschil tussen de stomers met/zonder losse tender?
Is er verschil tussen stomers van voor/na 1945?

De dosering: hoe kan de machinist zien hoe het staat met de hoeveelheid zand op de spoorstaaf. Als er te weinig zand is vrijgegeven (misschien de leiding verstopt door vochtig zand?) dan merkt hij het wel aan het slippen van het wiel. Maar teveel? Ik heb gelezen dat bij teveel zand het elektrische contact van wiel en spoorstaaf wordt verstoord met gevolgen voor het beveiligingssysteem. (Zal wel gelden voor de situatie na 1945).

Bezanding alleen bij het vertrek of ook op steile hellingen?

Tenslotte: help bezanding ook bij het afremmem?

Zo, veel vragen, ik ben benieuwd naar de reacties.

[ivanzon]

Waar de zand kasten zitten verschilt per locomotief. De meest gangbare plaatsen zijn: Bovenop de ketel (de bult waarvandaan een boel buizen naar beneden loopt), op de omloop (bij de 7742 kan je die goed zien) of op de draaistellen (kan je goed zien bij een 1100).

Vrije val zandstrooiers zijn na 1880 zo goed als verdwenen(?) omdat het zand niet op de plek terecht komt waar je het wil hebben. Bij een stoom locomotief wordt vaak met behulp van stoom gespoten, bij diesel en elektrisch meestal met lucht.

[Reinout van Rees]

Zandstrooiers worden ook op steile hellingen gebruikt als de lok doorslaat. Kijk maar eens naar https://youtu.be/VJ1ZzzYFYvQ?t=46s. Dit is deel twee van de video, op dat moment is de trein dus al minutenlang bezig om weg proberen te komen op een glibberige herfstblaadjes-helling (2,75% op die plek).

Op 0:50 in die video zie je iemand in oranje pak boven op de lok klimmen om wat rond te roeren in het zandreservoir boven op de lok. Ze hebben alle restantjes nodig

Reinout

[Bas van Heiningen]

Zandstrooiers worden ook ingezet op gladde sporen in Nederland, zeker als een zware trein op gang moet komen.

Bas

[Patrick1975]

Niet meer reacties? Ik zou het ook wel graag willen weten.

Gr.Patrick

[Rotterdam]

heren

goedenmorgen

nog een leuke annecdote over de DR in de DDR
in Bw Aue - erzgebirge had men eerst massaal G12,later de 86 en de 50
de Baureihe G12 ofwel de 58 reed oa op de lijn Chemnitz-Floeha-Annaberg-Buchholz
en op de lijn Chemnitz-Aue en Aue - Schwarzenberg
het verlengde deel Aue-Schwarzenberg ging naar Annaberg-Buchholz
daar kon de 58 echter niet komen wegens de asdruk op de Markersbacher brug
de DR probeerde in jaren 50/60 zocveel mogelijk tonnen aan de locs te hangen
de 58 in het bergland moest vaak 1200 to of nog meer trekken
de seinen dienden dan wel altijd op groen te staan,dit ging wel eens fout
op gegeven moment stond sein rood en de 58 kon de te zware trein niet optrekken
de stoker gooide de vuurkist helemaal vol,maar..................zand was op
de stoker heeft toen om de 5 cm kiesels op de rails gelegt die de lok kon vergruizen
zo heeft men de trein in beweging gekregen
de lokleitung besliste dat de 58 naar Annaberg moest doorrijden(eigenlijk verboden)
de machinist had hier geen weet van,lokleitung had geen alternatieven,de 86 waren\
allemaal onderweg en de 50 was nog niet in depot
toen de trein over de brug van markersbach reed keek de machinist uit het raam de diepte in.
de brug was heel smal.
bij aankomst in annaberg stond er nog net geen orkest
gefeliciteerd zei de bahnhofs vorsteher,jullie zijn de eerste G12 ooit in annaberg uit aue
het gezicht van de machinist sprak boekdelen,zijn mond stond open!
(en daarna werd hij waarschijnlijk kwaad,had wat voor dieter uit schwarzburg geweest)


mvrgr
willem

[Reinout van Rees]

Geweldig verhaal, Willem!

Leuke anecdote die in een boek over de tramlijn Zeist-Arnhem staat: bezanding met een tak. De tramlijn had vaak zand als ballastbed. Als je dan een mooie soepele tak op de goede manier onder je tram bond kon die mooi rechtstreeks vanuit het ballastbed een dun laagje zand op de rails stooien...

Reinout

[j.ossebaar]

Toch nog wat aanvulling ,
Het zand werd op depot gedroogd en opgeslagen in droogtorens . De zandhouder zat bovenop de ketel zodat het zand warm en droog bleef . Het zand mag NIET met stoom uit de houder naar de wielen gebracht worden , dit omdat de stoom gaat condenseren en het zand dan vochtig wordt .Het zand ,bij de huidige lokomotieven wordt thans met lucht op /voor de wielen gespoten De luchtinjector zit net voor de uitblaasmond . Het kan soms gebeuren dat een e-lok door het strooizand , geisoleerd op het spoor staat . Dit merk je als je de cabinehandgrepen beet pakt .