D231 Scandinavië- Holland Express

[Simplex]

Denemarken had iets meer verbindingen per boot dan Puttgarden-Rødby
en Nyborg. In Helsingborg gingen de Duitse en Zweedse rijtuigen ook met
een lengte verschil ten opzichte van de Deense aan boord.

[1200blauw]

Maar serieus, heeft de DSB kortere rijtuigen omdat ze anders niet op de boot passen? Waarom maken ze die boten dan niet een beetje langer in het vervolg? Anders heb je een probleem zodra er buitenlandse rijtuigen mee moeten lijkt me?
Ik weet niet meer waar ik die Duitse rijtuigen aan boord van een schip heb zien gaan. Zou dat ook Kiel geweest kunnen zijn? Het is al even geleden, zeker 20 jaar denk ik...

[Falkenberg]

De DSB rijtuigen zijn naar het UIC-Y (oorsprong SNCF) ontwerp gebouwd. Dat is 2 compartimenten korter en van een andere constructieopzet als de UIC-X van DB-oorsprong. Heeft dus niets te maken met de veerboten, maar met de tekening die werd gebruikt. Oudere veerboten hadden wel een grote knik in tussen laadklep/romp en de wal, waardoor bepaalde draaistellen niet mochten worden gebruikt vanwege de knik. Maar in de naoorlogse tijd was de knik door andere constructies al grotendeels uitgebannen. Maar het zou kunnen zijn dat de DSB bij de bouw van de wagens daar nog rekening mee heeft gehouden door de wagens korter te bouwen dan op dat moment mogelijk. Ook de SJ AB8k, die bedoeld was als koerswagen naar Europa is korter dan 26,4 (23,5 meter), dus bij de bouw is dat wellicht overwogen, maar in later jaren reden de DB en ander 26,4 rijtuigen ook de ferry op.

dirkjan

[Simplex]

Dirkjan vergeet gemakshalve, dat bijna elk type Zweeds rijtuig Denemarken
bereed. Ook die lekkere lange lellen van een A7 die 26,40 zijn. Lees eerst de
Deense geschiedenis boeken over de bouw van de veerboten voor je het
Europeesche verhaal erbij pakt. Of je neemt de geschiedenis van Scandinavië lines

[Solvognen]

Deze Deense rijtuigen zijn UIC Type Y, zoals Dirkjan terecht opmerkte. Door de kortere lengte van 24,5 kunnen ze breder zijn dan 26,4 m rijtuigen zoals UIC Type X. Deze grotere breedte was voor de DSB de hoofdreden om voor UIC Type Y te kiezen: er konden 8 zitplaatsen in een coupé. In een rijtuig met 10 coupé’s kunnen dus 80 reizigers. Dat zijn er 3,26 per meter. In een 26,4 m rijtuig met 12 coupé’s kunnen 72 reizigers. Dat geeft 2,73 per m. Later zijn de tweede klas coupé’s wel op 6 zitplaatsen omgebouwd. Oorspronkelijk konden dus 20% meer reizigers per meter vervoerd worden.

Hierdoor kunnen meer reizigers in de trein aan boord van het schip gebracht worden. Uiteraard kunnen geschikte 26,4 m rijtuigen ook per schip vervoerd worden. Het ging hier echter om de financiën.

Ik kan nog veel meer opzoeken, maar wil dit stukje toch nu plaatsen om te voorkomen dat de discussie eventueel ontaardt.

Met vriendelijke groet,
Hans

[1200blauw]

Ik had voor het draadje over traject Deventer-Hengelo ("Twentelijn") uitgevogeld hoe de samenstelling gedurende de jaren '70 was. Voor de volledigheid zet ik het hier ook maar even neer. De weergave van onderstaande treinen is dus zoals op de Twentelijn!

Algemeen: stukken uit Amsterdam en Hoek van Holland werden in Amersfoort samengevoegd. Er werd in Nederland behalve de beginstations, Schiedam (is Rotterdam-West) en Utrecht (kopmaken! - de hele samenstelling draaide daar dus om) en Amersfoort enkel nog gestopt in Hengelo. Direct over de grens in Bad Bentheim werd de trein in 1971 uit elkaar getrokken voor verschillende eindbestemmingen (behalve Puttgarden / Kopenhagen was dat Warschau of Bad Harzburg).
Vanaf 1977 werd er niet meer gecombineerd in Amersfoort (wel gestopt), maar net over de Duitse grens in Bentheim (va. winter 1979: Hengelo). Beide stukken kwamen dus afzonderlijk over de Twentelijn, misschien wel gecombineerd met binnenlandse treinen?
Inzet van de tractie is bij voorkeur een 1200 of 1300, maar ook een 1100 kwam voor. Ik heb daarin geen regelmaat kunnen ontdekken, maar mocht iemand het weten...

Hieronder wordt een aantal keren een WR van NS aangegeven. Ik heb geen idee hoe die eruit zou moeten zien, dus ik heb nu een plaatje van een CIWL WR gepakt (zoals correct voor de eerste paar jaren '70), maar dat had dus NS moeten zijn. Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe zo´n ding eruit ziet, dus als iemand er een plaatje of zelfs een odel van heeft...

Anyway, hier wat ik heb uitgezocht:

Deel 1.

1971 zomer D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.04u) - Puttgarden (Kopenhagen)
...
Uit Amsterdam met Bad Harzburg buurland tot Hengelo: loc + Bm (DB, dagl.; 25.6.-16.8. di wo do zo)** + ABm (DB) + B (DSB, 25.6.-16.8. vr, za, ma)** + ABn (DB)* + Bn (DB)*
*naar Bad Harzburg **dus niet beide in één trein


Uit Hoek van Holland: loc + Stalen D^V + Am (DB) + Bm (DB) + Bm (DB) + WR (CIWL) + ABm (DB) + B (fac., DB of NS Plan D) + Bm (DB, vr,za,ma) + Bm (DB, za,zo)

1971winter D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.04u) - Puttgarden (Kopenhagen)

Uit Amsterdam met Bad Harzburg buurland: loc + B (DB) + ABm (DB) + B (fac., DSB of Plan D)⁴ + ABn (DB)* + Bn (DB)*
* naar Bad Harzburg (Welt der Eisenbahn zegt: ABüm + Bn, lijkt incorrect)


Uit Hoek van Holland: loc + B (fac., DSB of Plan D)⁴ + Stalen D^V + ABm (DB) + Am (DB) + WR (CIWL) +Bm (DB) + ABm (DB)² +  ABm (DB)³ + BDm (DB)^3
2naar Warschau ³naar Bad Harzburg ⁴uit Asd of Hoek, nooit beide

1972 zomer D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.00u) - Puttgarden (Kopenhagen)

loc + B (DB, zo, di-vr 24.6-19.8.)^1,2 + ABm (DB)¹ + B (DSB za, ma 24.6-19.8.)^1,2 + Stalen D^V + Am (DB) + Bm (DB) + Bm (DB) + WR (NS) + ABm (DB) + B (fac., DB of NS Plan D) + Bm (DB, 24.6-26.8.) + Bm (DB, za,zo)
¹uit Amsterdam ² één van beide, niet beiden

1972 winter D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.00u) - Puttgarden (Kopenhagen)

loc + B (DB, za ma 24.6.-19.8.)¹ + ABm (DB)¹ + B (DSB, za ma 24.6-19.8.)² + Stalen D^V + Am (DB) + Bm (DB)  + Bm (DB) + WR (NS) + B (fac., DB of Plan D)  + Bm (DB, 24.6.-26.8.) +  Bm (DB, za zo)
¹uit Amsterdam ² uit Asd of Hoek

1973 zomer D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.00u) - Puttgarden (Kopenhagen)

loc + Bm (DB)* + ABm (DB)* + Stalen D^V + Am (DB) + Bm (DB) + Bm (DB) + WR (NS) + ABm (DB) + Bm (DB, 23.6-25.8.) + Bm (DB, za zo) + B (DB of NS Plan D)
*uit Amsterdam

1973 winter D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.00u) - Puttgarden (Kopenhagen)

loc + B (DB)¹ + ABm (DB)¹ + B (fac., DSB of Plan D)¹ + Bm (fac., DB) + Stalen D^V + ABm (DB) + WR (NS) + ABm (DB) +  Bm (DB)
¹uit Amsterdam

1974 zomer D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V06.50u) - Puttgarden (Kopenhagen)

loc + Bm (DB)* + ABm (DB)* + Stalen D^V + Am (DB) + Bm (DB) + Bm (DB) + WR (NS) + ABm (DB) + Bm (DB) + Bm (DB, za zo of fac.) + B (fac., DB of NS Plan D)
*uit Amsterdam

1974 winter D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V06.50u) - Puttgarden (Kopenhagen)

loc + Bm (DB)* + ABm (DB)* + B (fac., DSB of Plan D)* + Stalen D^V + ABm (DB) + WR (NS) + ABm (DB) +  Bm (DB)
*uit Amsterdam

1975 zomer D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V06.50u) - Puttgarden (Kopenhagen)

loc + B (21.6.-18.8., anders fac. DB of Plan D)* + Bm (DB) + ABm (DB)* + Am (DB) + Bm (DB) + Bm (DB) + Stalen D^V + WR (NS) + ABm (DB) + Bm (DB)
*uit Amsterdam

1975 winter D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.00u) - Puttgarden (Kopenhagen)

loc + Bm (DB)¹ + ABm (DB)¹ + B (DSB of Plan D)² +  + Stalen D^V + ABm (DB) + ABm (DB) +  Bm (DB) + RD (Plan D/E?)^3
1uit Amsterdam ²Uit Asd of Hoek vH ³binnenlands

[1200blauw]

...en deel 2


1976 zomer D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.37u) - Puttgarden (Kopenhagen)

loc + Bm (DB, 17.6.-16.8., anders fac. DB of Plan D)* + ABm (DB)* + Bm (DB)* + ABm (DB)* + Am (DB) + Bm (DB) + Bm (DB) + Stalen D^V + Bm (DB) + WR (NS)
*uit Amsterdam

1976 winter D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.37u) - Puttgarden (Kopenhagen)

loc + Bm (DB)* + ABm (DB)* + B (fac. DSB of Plan D)** + Stalen D^V + ABm (DB) + ABm (DB) +  Bm (DB) + WR (NS)
*uit Amsterdam **Asd of Hoek

1977 zomer D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.36u) - Puttgarden (Kopenhagen)
...
Uit Amsterdam met binnenlandse trein 431 (naar E'de): loc + ABm (DB) + Bm (DB, 16.6.-15.8., anders fac. DB of Plan D) + Bm (DB) + ABm (DB)


Uit Hoek van Holland combi met E2241 (tot Hgl): loc + Am (DB) + Bm (DB) + Bm (DB) + Stalen D^V + Bm (DB, za 25.6.-20.8. anders fac.) + Bm (DB) + WR (NS)+ AB (DB)¹ + B (DB)¹ + AB (DB)² + B (DB)²
E2241: ¹naar Berlijn ²naar Bad Harzburg --> welke rijtuigen? Voorlopig gegokt op üm naar Berlijn en n naar Bad H.

1977 winter D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.36u) - Puttgarden (Kopenhagen)
...
Uit Amsterdam met binnenlandse trein 431 naar E'de: loc + Bm (DB) + Bm (DSB of Plan D)* + ABm (DB)


Uit Hoek van Holland combi met E2241 (tot Hgl): loc + Stalen D^V + ABm (DB) + Bm (DB)* + ABm (DB) +  Bm (DB) + WR (NS)+ AB (DB)¹ + B (DB)¹ + AB (DB)² + B (DB)²
E2241: ¹naar Berlijn ²naar Bad Harzburg --> welke rijtuigen? Voorlopig gegokt op üm naar Berlijn en n naar Bad H.
* één van beide, maar niet beiden

1978 zomer D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.33u) - Puttgarden (Kopenhagen)
...
Uit Amsterdam met binnenlandse trein 431 naar E'de: loc + ABm (DB) + Bm (DB, 15.6-21.8, anders fac. DB of Plan D) + Bm (DB) + ABm (DB)


Uit Hoek van Holland combi met E2241 (tot Hgl): loc + Am (DB) + Bm (DB) + Bm (DB) + Dm (DB) + B (DB of Plan D, za 24.6-19.8, anders fac.) + Bm (DB) + WR (NS) + AB (DB)¹ + B (DB)¹ + AB (DB)² + B (DB, za zo, anders fac.)²
E2241: ¹naar Berlijn ²naar Bad Harzburg --> welke rijtuigen? Voorlopig gegokt op üm naar Berlijn en n naar Bad H.

1978 winter D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.33u) - Puttgarden (Kopenhagen)
...
Uit Amsterdam met binnenlandse trein 431 naar E'de: loc + Bm (DB) + B (DSB of Plan D)* + ABm (DB)


Uit Hoek van Holland combi met E2241 (tot Hgl): loc + Stalen D + ABm (DB) + B(DSB of Plan D)* + ABm (DB) +  Bm (DB) + WR (NS) + AB (DB)¹ + B (DB)¹ + AB (DB)² + B (DB, za zo, anders fac.)²
E2241: ¹naar Berlijn ²naar Bad Harzburg --> welke rijtuigen? Voorlopig gegokt op üm
*één van beide, maar niet beiden

1979 zomer D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V08.27u) - Puttgarden (Kopenhagen)
...
Uit Amsterdam met binnenlandse trein 1629 naar E'de: loc + ABm (DB) + Bm (DB) + Bm (DB) + ABm (DB)


Uit Hoek van Holland combi met E349 (tot Hgl): loc + Bm (DB 8.6.-30.8., anders fac. DSB of Plan D) + Dm (DB) + ABm (DB) + Bm (DB) + B (fac. DB of NS) + ABm (DB) + Bm (DB) + WR (NS) + AB (DB)¹ + B (DB)¹ + AB (DB)² + B (DB, za zo, anders fac.)²
E349: ¹naar Berlijn ²naar Bad Harzburg --> welke rijtuigen? Voorlopig gegokt op üm

1979 winter D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V08.27u) - Hamburg Altona
...
Uit Amsterdam met binnenlandse trein 1625/1629: loc + B (fac., DB of NS) + ABm (DB) + Bm (DB)


Uit Hoek van Holland combi met E349 (tot Hgl): loc + ABm (DB) + Bm (DB)  + Dm (DB)+ B (fac., DB of NS) + AB (DB)¹ + B (DB)¹ + AB (DB)² + B (DB, za zo, anders fac.)²
E349: ¹naar Berlijn ²naar Bad Harzburg --> welke rijtuigen? Voorlopig gegokt op üm

1980 zomer D231 Holland - Scandinavië Express Hoek van Holland (V07.19u) - Puttgarden (Kopenhagen)
...
Uit Amsterdam met binnenlandse trein 1625 naar E'de: loc + ABm (DB) + Bm (DB) + Bm (DB) + ABm (DB)

[img width=129 height=20]http://www.mlgtraffic.net/images/DB/V/DB_Bm234_BB1_R.gif[/img
Uit Hoek van Holland combi met E349: loc + Bm (DB 6.6-18.8, anders fac. DSB of NS) + Dm (DB) + ABm (DB) + Bm (DB) + B (fac., DB of NS) + ABm (DB) + Bm (DB) + WR (NS)  + AB (DB)¹ + B (DB)¹ + AB (DB)² + B (DB, za zo, anders fac.)²
E349: ¹naar Berlijn ²naar Bad Harzburg --> welke rijtuigen? Voorlopig gegokt op üm

Je mag hier een afwijkende mening over hebben, ik hoor graag!

[Rob van Kooy]

Hallo,

Ik wil zondermeer van jullie aannemen dat indertijd de DSB een BD-rijtuig kon inzetten op de internationale routes met name naar Nederland. Zeker toen de Stalen D's uit de dienst waren genomen was het - omdat de NS geen BD's behalve dan eventueel in aanmerking komende Plan D Restauratierijtuigen met een bagagecompartiment had - denk ik geboden een Duits dan wel een Deens rijtuig in te zetten dat op zijn minst een bagagecompartiment had (BD's dus). Maar het gekke is dat ik nog nooit een foto of andersoortige betrouwbare indicatie heb gezien/gelezen waaruit blijkt dat de DSB een BD inzette in de relatie met Nederland dan wel Frankrijk en Zwitserland. Bij tijd en wijle heb ik uiteraard wel een 2e klas DSB (en ook wel eens een 1e/2e klas versie) in die internationale treinen waargenomen. Dat die Deense BD's wel naar Duitsland reden (Hamburg bijvoorbeeld) kan ik me goed voorstellen, maar verder?

In de vele hiervoor getoonde afbeeldingen van rijtuigstammen komen ook alleen maar 2e klas DSB-rijtuigen voor en geen BD's.

Wie helpt me uit de droom, zeker omdat ik het best leuk zou vinden een van mijn Deense BD's (ik heb zowel de "bruine"als de "wijnrode"versies in mijn verzameling) conform de werkelijkheid ook eens in een Duitsland transiterende internationale treinstam op te nemen.

Gegroet,

Rob

[Solvognen]

Na enig uitzoekwerk heb ik een aantal aanvullingen met betrekking tot de Holland-Scandinavië Express samenstellingen, die afgelopen vrijdag geplaatst zijn.

De NS restauratierijtuigen zijn de eerder gebruikte CIWLT rijtuigen. De plaatjes zijn dus wat dat betreft correct. In 1973 staat in Zp AR alleen “NS” in plaats van “CIWLT”, wat er in eerdere jaren stond. In “Alle stalen getrokken rijtuigen op een rij” (Stibans 2003) wordt op pagina 83 vermeld dat deze restauratierijtuigen in 1973 in dienst zijn gekomen en in 1978 afgevoerd zijn. Dit laatste is misleidend. In 1980 heb ik nog twee oude bekenden (4242 en 4247) uit de Holland-Scandinavië Express in die dienst gezien. (zie verderop Winter 1979/80)

Voor ik met enkele specifieke commentaren per halfjaar kom, heb ik een aantal algemene opmerkingen.

De plaatjes van 1200blauw geven de maximale samenstellingen van de trein weer, inclusief alle facultatieve rijtuigen. Dat een rijtuig facultatief is, wordt maar op een plaats genoemd (Zomer 1975, eerste rijtuig, facultatief buiten de hoogzomerse periode). Sommige treinen kunnen daarom op sommige dagen korter zijn geweest dan aangegeven.

De laatste vier Plan D B (ex C) rijtuigen zijn september 1978 buiten dienst gesteld. (De tot B gedeklasseerde A waren alleen voor binnenlands gebruik.) Hierna zijn Plan D rijtuigen in de treinsamenstellingen uitgesloten. Hoeveel eerder het gebruik in internationale D-treinen feitelijk eindigde, weet ik niet.

Ik heb de DB Zp AR van 1970 tot en met 1973. Hierin heb ik de samenstelling van de Holland-Scandinavië Express opgezocht en gecombineerd met tijden uit spoorboekjes. De samenstellingen in de NS buitenlandspoorboekjes bevestigen op een punt na de DB gegevens in die periode.

Bij het lezen van treinsamenstellingen in originele bronnen is het altijd belangrijk op de details te letten, vooral de voetnoten. Sommige rijtuigen rijden alleen op sommige dagen (in sommige periodes), andere juist niet op bepaalde dagen.

Doorgaand wordt in de Zp AR waarover ik beschik bij de NS Ds vermeld dat er een aparte afdeling is gereserveerd voor doorgaande post. Dit betekent dat een van de afdelingen niet toegankelijk is voor treinpersoneel en niet voor ingeschreven bagage gebruikt kan worden. Een tweede afdeling is uiteraard (het betreft een internationale trein die door meer dan twee landen rijdt) voor transietvervoer van expresgoed en ingeschreven bagage Nederland-Denemarken in gebruik en dus door/namens de douane tijdens de rit door Duitsland eveneens verzegeld. Voor bagage en goederen van Nederland naar Duitsland, binnen Duitsland en van Duitsland naar Denemarken is dan een derde afdeling nodig.

Dit maakt dat voor dit doel alleen een bagagewagen met drie gescheiden afdelingen gebruikt kan worden: een zesdeurs D (D V) serie 51 84 84 95-40 021-025 (ex D 7621-7625, ex D 7521-7525). Als er niet ook een afdeling voor post nodig was, zou met een vierdeurs stalen D of met een modernere Duitse bagagewagen (beide met maximaal twee afdelingen) volstaan kunnen worden.

Hoewel volgens voorschrift eigenlijk een zesdeurs bagagewagen nodig was, bestaat er wel een foto uit de zomer van 1973 met een vierdeurs stalen D in de Holland-Scandinavië Express (zie “Internationale tog via Rødby Færge” van Jens Bruun-Petersen en John Poulsen p. 27).

De laatste zesdeurs stalen D zijn in juni 1978 buiten dienst gesteld en waren vanaf die maand niet meer beschikbaar voor normaal gebruik in deze trein. Het reserveren van een afdeling voor post kan ik alleen tot en met de winterdienst 1973/74 in de Zp AR documenteren; vanaf wanneer de zesdeurs D niet meer nodig was, weet ik daarom niet. Later, in de jaren tachtig, werd voor de post niet meer een complete afdeling gereserveerd, maar een aantal vierkante meter.

Een andere belangrijke voetnoot betreft de “gegenseitige Ausschluß” van facultatieve rijtuigen. Om het toegestane of voorziene treingewicht of de maximale treinlengte (bij deze trein was vooral de laatste in verband met de overvaart kritisch) niet te overschrijden, was het soms nodig het totale aantal rijtuigen te beperken. Van verschillende facultatieve rijtuigen kon dan bepaald worden dat of de ene, of de andere, maar niet beide tegelijk in een trein mochten lopen.

Dit was het geval voor de facultatieve rijtuigen van Hoek van Holland of (niet: en/of) Amsterdam naar København. Er kon een (1) rijtuig zijn of geen, niet twee; het had daarom ook - afwijkend van het gebruikelijke - hetzelfde rijtuignummer, ongeacht of het nu uit Hoek van Holland of van Amsterdam kwam. In de Nederlandse buitenlandspoorboekjes staat ook “Hoek van Holland of Amsterdam”, maar dat moet dus inderdaad strikt opgevat worden: “of” en uitdrukkelijk niet “en”.


Zomer 1970

De Holland-Scandinavië Express heette nog D391.

Amsterdam - Hengelo

Amsterdam 7.45 - Amersfoort 8.21-8.23 - Hengelo 9.30 - Puttgarden/København/Bad Harzburg

Locomotief
140   DB   Bm   Amsterdam - Puttgarden BD Hamburg dagelijks, maar van 27 juni tot en met 17 augustus niet maandag en zaterdag (met twee afdelingen gereserveerd voor  douane tussen Hengelo en Rheine, 1 tussen Lübeck en Puttgarden)
139   DB   ABm   Amsterdam - København BD München
138   DSB   B   Amsterdam - København maandag en zaterdag van 27 juni tot en met 17 augustus (met twee afdelingen gereserveerd voor douane tussen Hengelo en Rheine, 1 tussen Lübeck en Puttgarden) NS Buitenlandspoorboekje overige periode alleen bij behoefte
211   DB   AB*   Amsterdam - Bad Harzburg
212   DB   B*   Amsterdam - Bad Harzburg

* rijtuigtype niet zeker, in Duitsland doorgaand in E1511 waarvan de samenstelling niet in Zp AR, maar in Zp BR stond, die ik voor dat jaar niet heb. In volgende periodes waren het ABn en Bn.

Utrecht - Hengelo

Hoek van Holland 7.04 - Utrecht 8.04-8.12 - Amersfoort 8.27-8.29 - Hengelo 9.36-9.48 - Bentheim 10.08-10.11 - Puttgarden 15.43 - København H 19.20

Locomotief
-   NS   Ds   Hoek van Holland - København
137   DB   Am   Hoek van Holland - København BD Hamburg
136   DB   Bm   Hoek van Holland - København BD Hamburg
135   DB   Bm   Hoek van Holland - København BD Hamburg
-   CIWL   WR   Hoek van Holland - Puttgarden
134   DB   ABm   Hoek van Holland - Puttgarden BD Hamburg
133   DB/NS   B   Hoek van Holland - Puttgarden (BD Hamburg als DB) bij behoefte
132   DB   Bm   Hoek van Holland - Puttgarden BD Hamburg van 27 juni tot en met 29 augustus
131   DB   Bm   Hoek van Holland - Puttgarden BD Hamburg alleen zondag en zaterdag

Winter 1970/71

D 391 Holland-Skandinavië Express

Amsterdam - Hengelo

Amsterdam 7.45 - Amersfoort 8.21-8.23 - Hengelo 9.30-9.48 - Puttgarden/København/Bad Harzburg

Locomotief
140   DB   Bm   Amsterdam - Puttgarden BD Hamburg (met twee afdelingen gereserveerd voor douane tussen Hengelo en Rheine, 1 tussen Lübeck en Puttgarden)
139   DB   ABm   Amsterdam - København BD München
138   DSB/NS   B   Amsterdam of Hoek van Holland - København alleen bij behoefte
211   DB   ABn   Amsterdam - Bad Harzburg BD Hannover
212   DB   Bn   Amsterdam - Bad Harzburg BD Hannover

Utrecht - Hengelo

Hoek van Holland 7.04 - Utrecht 8.04-8.12 - Amersfoort 8.27-8.29 - Hengelo 9.36 - Bentheim - Puttgarden/København/Warszawa/Bad Harzburg

Locomotief
138   DSB/NS   B   Amsterdam of Hoek van Holland - København alleen bij behoefte
-   NS   Ds   Hoek van Holland - København
137   DB   ABm   Hoek van Holland - København BD Hamburg
133   DB   Am   Hoek van Holland - Puttgarden BD Hannover
-   CIWL   WR   Hoek van Holland - Puttgarden
132   DB   Bm   Hoek van Holland - Puttgarden BD Hamburg
142   DB   ABm   Hoek van Holland - Warszawa BD Essen
131   DB   ABm   Hoek van Holland - Bad Harzburg BD Hannover
130   DB   BDm   Hoek van Holland - Bad Harzburg BD Hannover

138 niet in beide treinen tegelijk


Zomer 1971

D231 uit Amsterdam komend verbleef in Amersfoort van 8.21 tot 8.23. De tak uit Hoek van Holland was daar van 8.27 tot 8.29. De treinen werden niet hier verenigd, maar pas in Hengelo. Er waren dus twee treinen die Deventer - Hengelo reden en niet de ene van het plaatje. In de Amsterdamse tak reden achterin DB AB en B naar Bad Harzburg.

Het eerste rijtuig (150) van het plaatje reed juist tussen 25 juni en 16 augustus niet op maandag, vrijdag en zaterdag, het reed dus dagelijks van 23 mei tot 24 juni en van 17 augustus tot 25 september en op zondag, dinsdag, woensdag en donderdag in de tussenliggende periode naar Puttgarden.

Het derde rijtuig (148) reed uitsluitend tussen 25 juni en 16 augustus en alleen op maandag, vrijdag en zaterdag, namelijk naar København. Beide rijtuigen in een trein kan dus niet voorkomen. Het rijtuig naar Puttgarden maakte plaats voor het doorgaande rijtuig tweede klasse naar København.

De tekst (vr,za,ma) bij het op een na laatste rijtuig hoort te zijn: dagelijks van 26 juni tot 28 augustus.


Winter 1971/72

D231 uit Amsterdam komend verbleef in Amersfoort van 8.21 tot 8.23. De tak uit Hoek van Holland was daar van 8.27 tot 8.29. De treinen werden niet hier verenigd, maar pas in Hengelo. Er waren dus twee treinen die Deventer - Hengelo reden en niet de ene van het plaatje. In de Amsterdamse tak reden achterin DB ABn en Bn naar Bad Harzburg.

De trein van het plaatje moet dus opgedeeld worden tussen de twee rode rijtuigen. Er kan een rood rijtuig in de ene of in de andere trein zitten, maar nooit op een dag in beide. (zie boven)

Het op een na laatste rijtuig moet een (zilveren) ABn zijn en samen met de Bn achteraan de trein uit Amsterdam geplaatst worden.


Zomer 1972

Het eerste rijtuig in het plaatje rijdt juist niet op de dagen waarop het derde rijtuig rijdt (zaterdag en maandag in die hoogzomerse periode). Beide kunnen dus niet tegelijkertijd in een trein aanwezig zijn.


Winter 1972/73

Het derde en vierde rijtuig moet tot een gereduceerd worden.

Voor de WR staat in de tekst een Am die daar niet thuishoort. Het plaatje is daar correct.


De plaatjes bij Zomer 1973 en Winter 1973/74 kloppen


Winter 1974/75

In het NS buitenlandspoorboekje staat geen restauratierijtuig vermeld in de samenstelling.
In de dienstregeling staat het koffiekopjesymbool (“Warme en koude dranken en eenvoudige restauratie mogelijkheden”) tot Hengelo.


Winter 1975/76

Het derde en vierde rijtuig moet tot een gereduceerd worden.

In het NS buitenlandspoorboekje staat aan het einde van de trein een “restauratie met bagage afdeling” Hoek van Holland - Hengelo vermeld, met voetnoot: “beperkte restauratie”. Een Plan E RD lijkt waarschijnlijk.



Vanaf zomer 1977 is doorgaand over het hoofd gezien dat D231 van Hoek van Holland naar Hengelo gecombineerd rijdt met rijtuigen naar Berlin en Bad Harzburg. Dit zijn een AB en een B naar beide bestemmingen.


Zomer 1977

D231 Hoek van Holland - Hengelo gecombineerd met E2241 naar Berlin en Bad Harzburg. Deze rijtuigen ontbreken.


Winter 1977/78

D231 Hoek van Holland - Hengelo gecombineerd met E2241 naar Berlin en Bad Harzburg. Deze rijtuigen ontbreken.


Zomer 1978

D231 Hoek van Holland - Hengelo gecombineerd met E2241 naar Berlin en Bad Harzburg. Deze rijtuigen ontbreken. (B naar Bad Harzburg zaterdag en zondag, overige dagen bij behoefte.)


Winter 1978/79

D231 Hoek van Holland - Hengelo gecombineerd met E2241 naar Berlin en Bad Harzburg. Deze rijtuigen ontbreken.

Plaatje van Stalen D staat bij trein uit Amsterdam maar hoort in die uit Hoek van Holland.


Zomer 1979

D231 Hoek van Holland - Hengelo gecombineerd met E349 naar Berlin en Bad Harzburg. Deze rijtuigen ontbreken.


Winter 1979/80

D231 Hoek van Holland - Hengelo gecombineerd met E349 naar Berlin en Bad Harzburg. Deze rijtuigen ontbreken.

In februari 1980 heb ik in Utrecht een tweetal samenstellingen van D231 genoteerd.

D231/D349 Utrecht 1980-02-13 8.33
aankomst 1315 grijs
172   51 80 31-40 370-3   ABm²²³   groen   Stuttgart Hbf Hoek van Holland - Hamburg Altona
171   51 80 22-70 455-6   Büm²³⁴   groen   Stuttgart Hbf/Hannover Hbf Hoek van Holland - Hamburg Altona
-   51 80 95-80 145-3   Dms⁹⁰⁵   ozeanblau/beige   Hamburg Altona Hoek van Holland - Hamburg Altona
   51 80 22-40 493-4   Bm²³²   ozeanblau/beige   Hamburg-Altona Hoek van Holland -
-   51 84 88-50 017-5   WR 4247      blauw   Hoek van Holland - Hannover
   51 80 22-40 942-0   Bm²³³   ozeanblau/beige   Hannover Braunschweig Hoek van Holland -
   51 80 31-40 178-0   ABm²²³   ozeanblau/beige   Hannover Braunschweig Hoek van Holland -
   51 80 22-40 110-4   Bm²³²   ozeanblau/beige   Hannover Braunschweig Hoek van Holland -
   51 80 31-40 171-5   ABm²²³   ozeanblau/beige   Hannover Braunschweig Hoek van Holland -
1142 grijs vertrekkend

D231/D349 Utrecht 1980-02-27 8.33
aankomst 1135 blauw botsneus
   51 80 31-40 178-0   ABm²²³   ozeanblau/beige   Hannover Braunschweig Hoek van Holland -
   51 80 22-40 942-0   Bm²³³   ozeanblau/beige   Hannover Braunschweig Hoek van Holland -
   51 80 31-40 171-5   ABm²²³   ozeanblau/beige   Hannover Braunschweig Hoek van Holland -
   51 80 22-40 110-4   Bm²³²   ozeanblau/beige   Hannover Braunschweig Hoek van Holland -
-   51 84 88-50 017-5   WR 4247      blauw   Hoek van Holland - Hannover
   51 80 50-80 555-6   Bctüm²⁵⁶   blauw   Hamburg Altona
   51 80 22-40 493-4   Bm²³²   ozeanblau/beige   Hamburg Altona Hoek van Holland -
-   51 80 95-80 092-7   Dms⁹⁰⁵   ozeanblau/beige   Hamburg Altona Hoek van Holland - Hamburg Altona
171   51 80 22-70 574-4   Büm²³⁴   ozeanblau/beige    Stuttgart Hbf Hoek van Holland - Hamburg Altona
172   51 80 31-40 324-0   ABm²²³   ozeanblau/beige   Stuttgart Hbf Hoek van Holland - Hamburg Altona
1308 grijs vertrekkend


De Bm²³² tussen WR en Dms is niet vermeld in de samenstelling in het NS buitenlandspoorboekje, maar staat wel in het plaatje van de samenstelling dat 1200blauw heeft gemaakt. De waarneming op twee data bevestigt de juistheid van het plaatje.

Bij de Bctüm ging het vermoedelijk om een overbrenging.

De stationeringen van de DB rijtuigen zijn toen niet genoteerd, maar nu overgenomen uit
“Wagenpark der Deutschen Bundesbahn Reisezugwagen - Beheimatungen am 29./30. 9. 1979” van Hermann Nagel.

Verder nog een losse observatie van een WR in D231/D349 in Utrecht op 12 maart 1980
51 84 88 50 014-7 CIWL 4242

Zomer 1980

D231 Hoek van Holland - Hengelo gecombineerd met E349 naar Berlin en Bad Harzburg. Deze rijtuigen ontbreken.

Winter 1980/81

Van deze periode heb ik ook nog een genoteerde samenstelling gevonden. Deze is geheel conform de samenstelling als vermeld in het NS buitenlandspoorboekje.

D231 Utrecht 1980-10-09 8.33
1152 grijs botsneus (locomotief bij vertrek)
-   51 84 88-50 016-7   CIWL 4246   blauw   Hoek van Holland - Hannover
181   51 80 22-41 202-8   Bm²³⁴   ozeanblau/beige Hannover Braunschweig Hoek van Holland - Berlin
182   51 80 31-40 451-1   ABm²²⁵   groen? Hamburg Kiel Hoek van Holland - Berlin
184   51 80 22-41 203-6   Bm²³⁴   ozeanblau/beige Hannover Braunschweig Hoek van Holland - Bad Harzburg
185   51 80 31-40 257-2   ABm²²³   groen Hannover Braunschweig Hoek van Holland - Bad Harzburg
172   51 80 31-40 434-7   ABm²²⁴   groen Stuttgart Hbf Hoek van Holland - Hamburg-Altona
171   51 80 22-40 276-3   Bm²³²   ozeanblau/beige Stuttgart Heilbronn Hoek van Holland - Hamburg-Altona
174   51 80 22-40 778-8   Bm²³²   ozeanblau/beige Hamburg Altona Hoek van Holland - Hamburg-Altona
-   51 80 95-80 041-4   Dms⁹⁰⁵   ozeanblau/beige Hamburg Altona Hoek van Holland - Hamburg-Altona

De stationeringen van de DB rijtuigen zijn toen niet genoteerd, maar nu overgenomen uit
“Wagenpark der Deutschen Bundesbahn Reisezugwagen - Beheimatungen im Herbst 1980” van Hermann Nagel.


Met vriendelijke groet,

Hans

[Solvognen]

Hallo Rob,

DSB BD 1985 naar Amsterdam in D230: 178  DB Bm København H - Amsterdam CS, 177  DB ABm København H - Amsterdam CS, 176  DSB BD København H - Amsterdam CS, 175  DB Bm København H - Hoek van Holland, 174  DB ABm København H - Hoek van Holland
bron: Internationale tog via Rødby Færge p.46

In hetzelfde boek staat ook een foto (p. 51 bovenaan) uit 1990 van de Scandinavië-Holland Expres met DSB MZ, DSB BD, DB Am, DB Bm, DB Bm, DB Bm (allemaal naar Amsterdam) en 4 DSB B tot Rødby

Met vriendelijke groet,

Hans

[Falkenberg]

Wie helpt me uit de droom, zeker omdat ik het best leuk zou vinden een van mijn Deense BD's (ik heb zowel de "bruine"als de "wijnrode"versies in mijn verzameling) conform de werkelijkheid ook eens in een Duitsland transiterende internationale treinstam op te nemen.

Je hoeft alleen maar naar het eerste bericht in dit draadje te kijken. Daar staat: "De moderne tractie bij de NS in Kleur, deze samenstelling
staat op blz. 43."

dirkjan

[Solvognen]

Nog een kleine verdere aanvulling over de Holland-Scandinavië Express in de jaren zeventig.

Vanaf zomer 1977 reden de uit Amsterdam afkomstige rijtuigen van D231 naar Hengelo in trein 1625 of 1629 die Enschede als eindbestemming hadden. In de eerste zomers was het trein 1629 met een vertrek uit Amsterdam om iets over negen in de ochtend, in de winter en later het hele jaar werd om iets over acht vertrokken (trein 1625). In verband met de invoering van zomertijd in sommige landen, maar niet overal, werd in twee winterdiensten nog tussen trein 1625 en 1629 gewisseld.

Door de combinatie van internationale rijtuigen met een (toeslagvrije) binnenlandse intercity verandert het beeld van de trein. Vanwege de noodzaak eerste en tweede klasse en ruimte voor de minibar te bieden, kan het bijna niet anders dan dat hiervoor Plan E A, B en RD gebruikt zijn.

Hans

[Rob van Kooy]

Dag Hans,

Inderdaad, daar staat het op bldz 46 in het onvolprezen boekje "Internationale tog via Rødby Færge":

DSB BD København H - Amsterdam CS.

Het bijschrift van de mij welbekende foto (op pag 51 van datzelfde boekje) van de Scandinavië-Holland Expres met "DSB MZ, DSB BD, DB Am, DB Bm, DB Bm, DB Bm (allemaal naar Amsterdam)" heb ik onzorgvuldig gelezen. Ik had ten onrechte aangenomen dat de DSB BD als eerste rijtuig achter de loc er als locaal rijtuig tezamen met de MZ in Rødby afging.....

Hartelijk dank voor je verduidelijking,

Rob

[Rob van Kooy]

Je hoeft alleen maar naar het eerste bericht in dit draadje te kijken

Dag dirkjan,

Dat bericht kende ik dan ook want ik volg dit draadje met meer dan gewone belangstelling, maar ik kende dat boekje "De moderne tractie bij de NS"niet.

Daarom schreef ik dat ik zondermeer aannam dat wat ik las klopte. Maar ik vond het wel interessant om het ook met eigen ogen te kunnen zien en lezen. Nou dat is dus gelukt dankzij de reactie van Hans!

Gegroet,

Rob

[Falkenberg]

Rob,

Dus een verwijzing naar een Nederlands boek telt niet, een Deens boek wel? Vreemde redenatie.

Dirkjan