RTM in 0m

[Jan den Haan]

Hoewel ik inmiddels 3 jaar niets in dit draadje geschreven heb, werk ik nog wekelijks aan deze loc.Ik heb twee avonden per week gereserveerd om er aan te werken.Ik heb nu inmiddels een hele verzameling onderdelen gemaakt die ik binnenkort op de loc ga monteren.Wanneer dit er op zit zal ik er een foto van plaatsen.Intussen heb ik ook veel oude meuk opgeruimd om ruimte te maken voor de twee BNLS-modules neer te zetten  waarop deze loc moet gaan rijden.Een hele verzameling bouwsets waar ik niets meer mee van plan was heb ik al verkocht.Nu nog heel veel boeken met name over Zuid-West Engeland die ik via Boekwinkeltjes.nl wil zien te verkopen zie http://allabouttrains.boekwinkeltjes.nl/ .

Vriendelijke groeten,

Jan den Haan

[rolfm]

Hallo Jan,

Je hoeft niet te wachten met de foto's totdat deze gemonteerd zijn op de loc hoor.
Foto's van de losse onderdelen zijn ook interessant, zeker als er nog een beschrijving bij komt hoe ze tot stand zijn gekomen!

Groeten Rolf

[Sven]

Kan ik alleen maar onderschrijven. Kom maar op met die foto's!

[Jan den Haan]

Wanneer jullie erin geïnteresseerd zijn wil ik wel foto's plaatsen.Dat wordt wel morgenavond.Vanavond was ik bezig mijn bezoek aan twee Zwitserse archieven later deze maand voor te bereiden.

Vriendelijke groeten,

Jan den Haan

[Jan den Haan]

Helaas was het er niet mee van gekomen om voor de vakantie wat te schrijven.Inmiddels ben ik in Zwitserland in het Verkehrshaus der Schweiz  en de archieven van SBB Historic in Windisch en van SLM in Winterthur op zoek gegaan naar documentatie voor een volgend project namelijk de Schöllenenbahn tussen Göschenen en Andermatt :



Maar nu verder met de RTM loc.Op verzoek van enkelen zal ik wat meer vertellen over de manier waarop de onderdelen van mijn loc tot stand gekomen zijn.De loc is bijna klaar, maar ik moeten nog wel enkele onderdelen op en ik kan daarvan beschrijven hoe ik het gemaakt heb.Eerst komt de "verloren stoom afsluiter".Deze benaming vergt enige toelichting.

Vanaf de eerste stoomtramlocomotief die in ons land reed, te weten de door Merryweather in 1878 aan de Nederlandsche Rhijn Spoorweg geleverde locomotieven voor de dienst op de tramlijn Den Haag-Scheveningen, hebben veel locomotieven een condensatieinrichting gehad.Hiermee werd de afgewerkte stoom die uit de cilinders kwam tot water gecondenseerd, zodat deze weer gebruikt kon worden om de ketel te vullen.Zo werden ook de locomotieven 16 t/m 22 van de RTM die Backer & Rueb in 1899 en 1900 leverde van een condensor voorzien.Aangezien dit systeem niet voldeed aan de verwachtingen werden de later door B & R geleverde locomotieven zonder condensor geleverd en bij de locomotieven die er al een hadden werd deze verwijderd.





RTM loc 16-17 tekeningen uit Nationaal Archief toegangsnummer 2-16-02 inventarisnummer 1197



De verloren stoom afsluiter is juist links van de machinist



detail veloren stoom afsluiter

Overigens werden in Engeland ook locomotieven uitgerust met een condensatieinrichting.Dit werd o.a. toegepast bij locomotieven die reden op de ondergrondse lijnen in Londen dus de East London Railway (met daarin de door Brunel ontworpen Thames tunnel) en de lijnen die nu bij London Underground Metropolitan, District en Circle Line heten (destijds Metropolitan Railway en Metropolitan District Railway).Hier was het doel niet om het water te recyclen maar om de hoeveelheid stoom in de tunnels en stations te beperken.Als voorbeeld een plaatje van een locomotief van de London, Tilbury & Southend Railway die deze "condensing gear"nodig had op de Whitechapel & Bow Railway toen deze nog niet geëlektrificeerd was (deze loc is één van mij volgende projecten)



LT&SR No.1 Class met "condensing gear"

De aanduiding "verloren stoom afsluiter" zoals het op de Backer & Rueb tekening staat is wat merkwaardig.Hij sluit namelijk niet de afgewerkte stoom echt af maar leidt deze ofwel naar de rookkast of naar de condensor.Eigenlijk is het een driewegkraan.In onderstaande schets geeft de groene pijl de stoom die uit de cilinders komt aan.De gele pijl geeft aan hoe de stoom naar de condensor op het dak gaat en de roze pijl geeft aan hoe de stoom, wanneer de klep in de gestreepte stand (dus naar rechts verplaatst) staat, naar de rookkast gaat.



Overigens zijn de verloren stoom afsluiters na het verwijderen van de condensor niet verwijderd en zelfs aangebracht bij locomotieven die zonder condensor gebouwd werden.Nu wordt deze afsluiter gebruikt om de mogelijkheid te hebben om de afgewerkte stoom niet door de rookkast door de schoorsteen te laten gaan maar direct via een pijp in het dak te laten ontsnappen.Wanneer de afgewerkte stoom via de rookkast gaat wakkert deze namelijk door het Venturi effect het vuur aan.Als het niet nodig is het vuur aan te wakkeren kan men dus middels deze afsluiter de stoom buiten de rookkast om afvoeren.

Volgende keer verder,

Vriendelijke groeten,

Jan den Haan

[jjg koopmans]

Sorry, niks Venturi effect! Werkt totaal anders.
Mvrgr
Koopmans

[ingenium]

Nou, hoe dan?

[Jan den Haan]

Ja, dat wilde ik ook juist schrijven.Leg eens uit!

[jjg koopmans]

Een venturi effect onstaat wanneer een stroming door een vernauwing moet. De snelheid wordt groter en als gevolg van de beschouwingen van Bernouilli gaat de druk dan naar beneden. Je kunt dan zoals in een carburateur vanuit de zijkant benzine aanzuigen.
Bij een schoorsteen werkt dat niet zo, alle stoom/rookgas mengsel gaat door de schoorsteenkeel die precies is aangepast aan die hoeveelheid. De schoorsteen gaat echter zuigen door het aanwezige snelheidsverschil, het merendeel van de impuls (stoommassa maal z'n snelheid) zit nog in het midden. Bij de systematische herverdeling van de impuls naar de zijkanten van de schoorsteen worden ahw kleine volumetjes versneld, de dan onstane "leegte" wordt meteen opgevuld van beneden en de schoorsteen lijkt te zuigen. Overigens allemaal het gevolg van een wiskundig grapje, die impuls bevat de snelheid in het kwadraat en herverdeling daarvan geeft een grotere gemiddelde snelheid en dus massa.
Mocht je een discussie aan willen gaan, let op, onderwerp van m'n proefschrift!
mvrgr
Koopmans

[ingenium]

Ik zou niet durven, want ik heb maar 2 modules stromingsleer gehad en ik vond het niet eens een leuk onderwerp. Maar ik vind het fijn als iets meteen uitgelegd word, ipv. alleen maar zeggen dat het zo niet werkt. 

[Jan den Haan]

 Bedankt voor de uitleg.Zelf ga ik evenmin de discussie aan.De grootvader van mijn schoonvader is gepromoveerd op indicateurdiagrammen en mijn oudste dochter  gaat natuurkunde studeren.Zelf hou ik mij meer met bloeddrukken en longvolumina bezig.Mijn kennis van de wiskunde is wat roestig geworden.Met mijn dochter kan ik er ook al niet meer over discussieren.

Vriendelijke groeten,

Jan den Haan

[Sven]

Jan, waar komt die pijp van de stroomafsluiter in het dak uit? In het midden, aan de zijkant? En waar als hij geïnstalleerd werd bij een lok waar bij de bouw al geen dakcondensator werd geïnstalleerd? Bij mijn lok 5 van de TNHT heb ik 'm in het midden laten uitkomen. Maar ik betwijfel of dat juist is. Bij deze lok is, zoals jij ongetwijfeld weet, de dakcondensator later verwijderd.

[Jan den Haan]

Hallo Sven,

Bij de TNHT loopt de pijp waarmee de afgewerkte stoom vanaf de "verloren stoom afsluiter" zonder wiskundige complicaties via het dak de pijp uit gaat gewoon verticaal.Bij de RTM B&R locomotieven verloopt deze pijp met een slinger omdat hij anders tegen een dakspant aan zou komen (zie onderstaande tekening).



Vriendelijke groeten,

Jan den Haan

[Jan den Haan]

De vakantieperiode is altijd een onderbreking voor de hobby.Eerst zelf weg en dan het werk van een collega overnemen naast de eigen dagtaak.Nu echter weer verder met mijn verhaal.Ik wil echter eerst nog wat opmerken over het belangrijkste handgereedschap de vijl.Een vijl is een stalen staaf die op doorsnede verschillende vormen kan hebben : rechthoek, vierkant, rond, halfrond,  mesvormig (eigenlijk een driehoek met één scherpe hoek van bijvoorbeeld ongeveer 20 graden) een "baret" (een driehoek met een heel stompe hoek van ongeveer 140 graden en twee scherpe hoeken waarbij de zijden naast de stompe hoek glad zijn).In het oppervlak van een vijl zitten snijtandjes de zgn. kap.Het patroon van deze kap kan verschillend zijn : enkelvoudig, gekruist, golvend of rasp.De grootte van de kappen en het aantal kappen per millimeter maakt uit of een vijl grof is, zgn. rasp of fijn , zgn. zoet.Op het gladde deel van de vijl, de steel, die officieel "arend" genoemd wordt, heeft men doorgaans een cijfer geponst dat aangeeft of een vijl grof of fijn is.Dit getal heet ook "kap".Daarbij is een "kap 0" vijl grof en een "kap 8" vijl heel fijn/zoet.In de modelbouw worden meestal kleine vijlen zgn. naaldvijlen, die een lengte hebben van 10 tot 14 cm of sleutelvijlen, die een lengte hebben van 15 tot 20 cm gebruikt.Hier een overzicht van verschillende kappen :



Van dichtbij is het verschil in kap beter te zien (de volgorde is dezelfde als in de vorige foto) :



Voor nog fijner afwerken is schuur- of polijstpapier te gebruiken b.v. met korrelgrootte P1200 of P2000.Bij de leveranciers van klok- en horlogemakers en goud-en zilversmeden zijn ook zgn. schuurlatjes verkrijgbaar.Dit zijn latjes waar schuurpapier met een fijne korrel op geplakt is :

 

Tijdens het vijlen moet het werkstuk gefixeerd worden, omdat het anders moeilijk is om te weten in welk vlak je aan het vijlen bent.Daarvoor is een bankschroef heel geschikt.Een bankschroef heeft doorgaans geharde bekken.Om beschadiging van het werkstuk door de bekken te voorkomen gebruikt men doorgaans zgn. spanplaten van koper of lood.Soms wordt ook rubber of kunststof met vergelijkbare eigenschappen gebruikt.Zelf gebruik ik tongspatels die ik doormidden breek.Deze geven wel wat mee, maar ook weer niet zoveel dat het werkstuk gaat wiebelen tijdens het bewerken.



Verder is een werkstuk ook in te spannen in een steelhandschroef of wanneer het een rond werkstuk is in een pennetang :



Wat het vijlen zelf betreft is het van belang goed op te letten hoe je de vijl vasthoudt en hoe je deze beweegt.Je moet daarbij de vijl niet steeds in dezelfde richting bewegen maar de vijlstreken kruislings ten opzichte van elkaar leggen.Verder is het van belang de vijl in hetzelfde vlak te bewegen en de vijl niet te kantelen(roteren).Om te controleren of het oppervlak goed vlak is kan je een stalen lineaal of blokhaak tegen het oppervlak houden en tegen het licht houden.Waar er veel licht door komt is te veel weg gevijld.Ook is het mogelijk om inkt op het oppervlak te smeren.Als er delen zijn waar nog inkt zit na enkele vijlstreken is daar ook te veel weg gevijld.Af en toe span ik een werkstuk zodanig in de bankschroef dat er slechts een klein stukje van het werkstuk boven de rand van de bankschroef uit steekt.Dan vijl ik zo ver af dat de vijl net de bekken van de bankschroef raakt.Daarbij is het afgevijlde oppervlak natuurlijk precies in het zelfde vlak als de bekken.Dit is alleen niet zo goed voor de bekken en voor de vijl dus doe ik dit allen voor de laatste paar vijlstreken.



Vriendelijke groeten,

Jan den Haan

[Marc tramt]

Mooi dat je laat zien hoe je al dat fraais bouwt Jan.