Schienenzeppelin

[Materieeltest]

Märklin Kruckenberg Schienenzeppelin in spoor 1
Bert van der Zee

Door: Bert van der Zee



Het voorbeeld
De schienenzeppelin vestigde in 1931 het snelheidsrecord voor railvoertuigen met 231 km/u. Dit bijzondere voertuig, dat werd aangedreven door een propeller, werd ontworpen door ing. Franz Kruckenberg. Kruckenberg was afkomstig uit de luchtvaart waar hij o.a. zeppelins ontwierp. Zijn visie was om voor de spoorwegen een netwerk op te bouwen met hoge snelheidstreinen, die dan een directe concurrent konden worden voor de in opkomst zijnde luchtvaart. De lichtgewicht Schienenzeppelin werd aangedreven door een BMW vliegtuigmotor die de propeller achterop het voertuig aandreef. In eerste instantie was het  de bedoeling om draaistellen te monteren, maar om voldoende asdruk te krijgen zodat de Zepp niet uit de rails vloog, kreeg het voertuig slechts twee assen. Deze assen waren verstelbaar om te kunnen rangeren. Tijdens het rangeren werd gebruik gemaakt van electromotoren. De schienenzeppelin kon gekeerd worden op een draaischijf. Ook was het mogelijk om achteruit te rijden op hoge snelheid. Hiervoor moest dan een andere propeller gemonteerd worden.
De infrastructuur was in 1930 nog niet voorbereid voor dergelijke voertuigen. De schienenzeppelin kon pas op volle snelheid rijden als de baan vrij was en de overwegen gesloten waren. Na de recordritten werd het voertuig omgebouwd en werd de voorste as vervangen door een draaistel met daarop ook de aandrijving. Met deze Schienenzeppelin zijn ook nog een aantal testritten uitgevoerd. Daarna ging het voertuig naar een opslagruimte en werd het het in 1939 gesloopt. Hij had toch een plaats in een museum verdient. De recordritten maakten in die tijd wel veel indruk. Op veel foto's zien we een groot aantal mensen langs het spoor staan om de Schienenzeppelin te bewonderen of zelfs toe te juichen. De speelgoed fabrikanten kwamen ook met diverse modellen. Zo ook Märklin die de schienenzeppelin in Spoor 1, 0, H0 en Z heeft gemaakt. Het spoor 1 model stamde uit 1932. En in 2006, 75 jaar na de recordrit is er een heruitgave van de oude Spoor 1 Schienenzeppelin verschenen.

Het model
Het model is een zeer natuurgetrouwe kopie van het originele model van 1932! Dit houdt in dat er ten opzichte van de echte behoorlijk veel afwijkingen zijn, en dat het model volgens een andere filosofie dan die van nu is gebouwd.



De Märklin Schienenzeppelin is geheel uit metaal (blik) geconstrueerd. Het model is 56cm lang en daarmee is het 30% ingekort. De overige proporties komen redelijk in de buurt. Wat echter belangrijker is en waar het eigenlijk om gaat. Het 75 jaar geleden ontworpen model is een zeer treffende verkleining van de echte Schienenzeppelin. Een ander kenmerk van het model is, dat het zichtbaar is dat het met de hand is samengebouwd. Het metaal is in de vorm gestanst en daarna is het model met de hand opgebouwd en gesoldeerd. Prachtig !!



Verder vallen de kunstig gekleurde ramen van cabine op. De passagiers moeten het helaas zonder raampjes doen. De Schienenzepp is twee assig en om door scherpe bogen te kunnen rijden zijn deze assen zwenkbaar. De wielen zijn vrij groot en voorzien van spaken. Achterop bevindt zich de propeller. Met behulp van een snaar wordt de propeller aangedreven door de achterste as. De propeller zelf is van stevige kunstof. Het originele model uit 1932 had er één van hout.



Techniek
De replica Schienenzeppelin van 2006 verschilt qua techniek op veel punten van zijn oude voorganger. De oude had een wisselstroommotor en was ontworpen voor drie rail. De nieuwe heeft een moderne motor met wormaandrijving. Het model is voor tweerail gemaakt en kan rijden op wissel of gelijkstroom of kan digitaal bestuurd worden. De hoogvermogendecoder zit in het midden. Door vier schroeven los te maken kun je bij de decoder komen om het adres of de remvertraging en maximale snelheid in de stellen. De decoder beschikt ook over cruise control.



De verlichting is op z'n ouderwets. Geen LED's maar gewone lampen. Aan de voorkant twee, achterop één rode en in het model nog een lamp voor de interieurverlichting. Bij digitale besturing zijn de voor- en achterlichten en de interieur verlichting apart aan en uit te schakelen.



Märklin geeft aan dat de Schienenzeppelin op een minimum boogstraal van 1020mm moet rijden. Ik heb 750mm gebruikt en dat gaat ook prima.



Hoe rijdt-ie ?
Het rijden is een bijzondere gewaarwording. De decoder geeft bij het starten een hoog zoemend geluid, waarna de Schienenzepp langzaam in beweging komt. De propeller draait niet voordat het model in beweging komt, wat echter was geweest, maar bij de eerste beweging draait hij wel overtuigend snel. Daarna gaat het propellervoertuig steeds sneller en sneller en kun je inderdaad de belevenis voelen die de mensheid in de dertiger jaren hebben gevoeld. Bij wisselen van rijrichting zwabbert het propellervoertuig een beetje. De oorzaak hiervan is de lange wielbasis en de zwenkende wielen. De verlichting is heel erg sfeervol en geeft deze belevenis nog een extra tintje, zeker als het wat schemerig is.



Conclusie
De schienenzeppelin is als replica zeer geslaagd. De sfeer van de oude is goed gevangen en hij rijdt met de nieuwste techniek aan boord. Een dergelijk model kan op een modelbaan rijden maar misschien komt hij nog wel beter tot zijn recht op een baan die je uitlegt in de voorkamer van je Jugendstil huis op de houten vloer, die het geluid en het geklik op de rails van de Schienenzeppelin nog wat meer accent geeft Een minpunt is het bijgeleverde boekje. Dit is uitgevoerd op het papier wat uit iedere printer komt met een nietje erdoor heen geramd. Voor een model in deze prijsklasse had er wel een mooi boekje bij gemogen. Gelukkig is er dit jaar net een zeer fraai uitgevoerd boek bij EK-Verlag(Eisenbahn Kurier) verschenen over de Schienenzeppelin. Bezitters van dit model moeten dat boek er gewoon bij kopen. En is-ie duur ? Ja, hij is heel duur, maar het origineel kost het dubbele, dus...

[Gripen]

Wie heeft de Schienenzeppelin uitgebracht voor 2007?

[verzameldirk]

Märklin in H0 met vier assen 
in spoor Z met het juiste aantal van 2 assen 

[KNed]

Leuk verslag van een apart model.

(eindelijk krijgt mijn verslag gezelschap van meerdere verslagen na zo lang zielig alleen geweest te zijn  )

Koen

[Chris]

Märklin in H0 met vier assen 
in spoor Z met het juiste aantal van 2 assen 

Waar staat dat dan ?

[henk]

Dat staat nergens en het draadje gaat er ook niet over. Voor 2007 is er alleen de nieuwe/oude schaal 1 zeppelin.

Dick zal wel het HO model bedoelen dat Märklin een jaar of 35 geleden uitbracht, inderdaad met twee draaistellen en een tweebladige propeller. Het ding gaat knoerthard en heeft menig kindervingertje beschadigd. Bij het HO-model gaat de propeller namelijk wel draaien, voordat het ding zich in beweging zet. "Hé, het molentje draait wel, maar hij rijdt niet, even duwen."

[Chris]

Aha.............

[arjen]

Dick zal wel het HO model bedoelen dat Märklin een jaar of 35 geleden uitbracht, inderdaad met twee draaistellen en een tweebladige propeller.

De eerste versie had een vierbladige propeller, voor zover ik weet. Het onderstel was geleend van de ETA 150-Akkutriebwagen, sloeg nergens op maar kon tenminste kort door de bocht. En inderdaad, er zat een schakeling in die de propeller 'stationair' liet draaien. Of er genoeg vermogen achter zat om kindervingertjes serieus te kwetsen, weet ik niet 

Arjen.

[verzameldirk]

Dat staat nergens en het draadje gaat er ook niet over. Voor 2007 is er alleen de nieuwe/oude schaal 1 zeppelin.

Dick zal wel het HO model bedoelen dat Märklin een jaar of 35 geleden uitbracht, inderdaad met twee draaistellen en een tweebladige propeller. Het ding gaat knoerthard en heeft menig kindervingertje beschadigd. Bij het HO-model gaat de propeller namelijk wel draaien, voordat het ding zich in beweging zet. "Hé, het molentje draait wel, maar hij rijdt niet, even duwen."

Dick heeft het over de in 1995 uitgekomen H0 van Märklin
die heeft 4 assen ipv 2.
bestelnummer 3477